بررسی سند و محتوای زیارت امین الله
در مورد سند زیارت امین الله و شأن آن و هم‌چنین توضیحاتی در مورد تفسیر آن و فضیلت آن بیان نمایید؟
زیارت امین الله در منابع معتبر شیعه بیان شده است. این زیارت بسیار مورد تاکید بزرگان بوده و از لحاظ محتوایی فرازهایی در باب توحید، امامت و تعلیم و تربیت را بیان نموده است. تفاسیر و شرح‌هایی نیز بر این زیارت نوشته شده است.
سند زیارت
زیارت امین الله به سندهای معتبر از جابر بن عبدالله انصاری روایت شده است. جابر از از امام محمد باقر(ع) روایت کند که امام زین العابدین(ع) به زیارت امیرالمؤمنین رفت و کنار قبر آن حضرت ایستاد و گریست[۱] و این زیارت نامه را خواند. محدث قمی زیارت امین الله را به عنوان دومین زیارت امام علی(ع) نقل کرده و در بسیاری از نقل‌ها دومین جمله آن نیز عبارت: «السلام علیک یا امیر المؤمنین» است. به دنبال آن چنین بیان می‌کند: زیارت دوّم، زیارت معروف به امین الله است که در نهایت اعتبار است و در تمام کتاب‌های زیارت‌نامه و مصابیح نقل شده است.
علامه مجلسی می‌گوید: آن بهترین زیارت است، از جهت متن و سند بسیار معتبر است و باید در جمیع روضات مقدسه بر این مواظبت نمود.[۲] علامه مجلسی در بحار نیز بیان می‌کند: ما این زیارت را از چند جهت نقل کردیم و تکرار نمودیم: ۱. از جهت اختلاف الفاظ. ۲. دیگر آن که این زیارت از نظر سند صحیح‌ترین زیارت‌ها است. ۳. از نظر مورد و جاهایی که می‌توان آن را خواند، از همه آن‌ها عمومی‌تر است و در همه جا می‌توان آن را خواند.[۳]
در کتاب «کامل الزیارات» و مفاتیح الجنان و … نیز این زیارت نقل شده است. امام باقر(ع) در مورد فضیلت این زیارت فرمود: هر که از شیعیان، این زیارت و دعا را نزد قبر امیرالمؤمنین(ع) یا نزد قبر یکی از ائمه بخواند البته حق تعالی این زیارت و دعای او را در نامه‌ای از نور بالا برد و مهر حضرت محمد(ص) را به آن زند و هم‌چنین محفوظ باشد تا تسلیم نماید به قائم آل محمد(ع) پس استقبال نماید صاحبش را به بشارت و تحیت و کرامت انشاء الله تعالی.[۴]
بررسی محتوایی
بزرگانی از علمای علم حدیث متن زیارت امین الله را دلیل بر اعتبار و صدور آن از ائمه معصومین(ع) بیان نموده‌اند؛
«دون کلام الخالق و فوق کلام المخلوق»، این زیارت از جهت سند و متن و معنا صحیح بوده و در کتب معتبر نقل شده است و به مواظبت آن تأکید شده است. بزرگانی از شیعه این زیارت آن ترجمه یا شرح کرده‌اند. این زیارت، از زیارات مطلقه محسوب می‌شود و مانند زیارت مخصوص روز عید غدیر و زیارت جامعه، در جمیع روضات ائمه(ع) خوانده می‌شود.[۵]
امام سجاد با دو حالت و کیفیت این زیارت را در کنار قبر حضرت علی(ع) قرائت کرد.
- بخش اول این زیارت را در حال ایستاده و در حال گریه خواند.
- بخش دوم آن را یعنی از قسمت «اللَّهُمَّ إِنَّ قُلُوبَ الْمُخْبِتِينَ إِلَيْكَ وَالِهَةٌ …» صورت خود را بر قبر امام علی(ع) گذاشت و بقیه زیارت را خواند.[۶]
تفسیرهای گوناگون
شرح و تفسیرهای مختلفی از این زیارت توسط علما و بزرگان شیعه نگاشته شده که به چند نکته از این تفاسیر اشاره می‌شود:
- ابتدا در این زیارت با چند جمله کوتاه به درود و سلام امام معصوم پرداخته و به بعضی از خصوصیات امام گواهی داده است؛
- بیشترین توجه را متوجه دعا و درخواست‌های مشروع و آنچه موجب سعادت و کمال و کرامت انسانی است کرده است؛
- سپس به راز و نیاز با خداوند پرداخته است؛
- فرازهای بسیار آموزنده و جالبی برای تعلیم و تربیت افراد مورد استفاده و آموزش قرار گرفته است.[۷]
امام سجاد(ع) با این متن کوتاه درس‌هایی را به همه انسان‌ها یاد داده است. ۱. درس توحید. ۲. درس امامت و ولایت. ۳. درس اخلاق و تعلیم و تربیت. ۴. درس ادب و تواضع؛
امام سجاد این زیارت را در کنار قبر امام معصوم و با حالت گریه و صورت خود را بر قبر امام علی(ع) می‌گذارد و این زیارت را می‌خواند، این نوع رفتار امام اوج تواضع و ادب را در مقابل امام معصوم که خود نیز معصوم است می‌رساند. هم‌چنین با توجه به محتوای زیارت یکتاپرستی را در یک حالتی خاص به نمایش می‌گذارد.
مطالعه بیشتر
۱ـ ترجمه فارسی متن زیارت امین الله در کتاب انوار القلوب.
۲ـ شرح و تفسیر زیارت امین الله از سید هاشم رسولی محلاتی.
منابع
- ↑ انوار القلوب، منتخب ادعیه و زیارات، قم، انتشارات زائر، چاپ اول، ۱۳۸۲، ص۱۶۲.
- ↑ رسولی محلاتی، سید هاشم، شرح زیارت امین الله، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ دوم، ۱۳۷۹، ص۱۰.
- ↑ همان؛ و مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج۱۰۰، ص۲۶۹.
- ↑ شرح زیارت امین الله، همان، ص۱۱؛ و قمی، عباس، مفاتیح الجنان، ص۶۳۷.
- ↑ قمی، عباس، مفاتیح الجنان، بخش زیارت امین الله، ص۶۳۷.
- ↑ مفاتیح الجنان، ص۶۳۵.
- ↑ زیارت امین الله، ص۱۵.