بررسی سند و محتوای زیارت امین الله

سؤال

در مورد سند زيارت امين الله و شأن آن و هم چنين توضيحاتي در مورد تفسير آن و فضيلت آن بيان فرماييد؟

سند زیارت

زيارت امين الله به سندهاي بسيار معتبر از جابر روايت شده است . جابر از از امام محمد باقر(ع) روايت كند كه امام زين العابدين(ع) به زيارت اميرالمؤمنين رفت و كنار قبر آن حضرت ايستاد و گريست. و اين زيارت نامه را خواند. مرحوم محدث قمي(ره) زيارت امين الله را به عنوان دومين زيارت امام علي(ع) نقل كرده، و در بسياري از نقلها دومين جمله آن نيز عبارت: «السلام عليك يا امير المؤمنين» است.

به دنبال آن مي فرمايد: زيارت دوّم، زيارت معروفه به امين الله است كه در نهايت اعتبار است و در تمام كتاب هاي زيارت نامه و مصابيح نقل شده است. علامه مجلسي(ره) فرموده: آن بهترين زيارت است، از جهت متن و سند بسيار معتبر است و بايد در جميع روضات مقدسه بر اين مواظبت نمود. مرحوم علامه مجلسي(ره) در بحار مي فرمايد: ما اين زيارت را از چند جهت نقل كرديم و تكرار نموديم: ۱. از جهت اختلاف الفاظ. ۲. ديگر آن كه اين زيارت از نظر سند صحيح ترين زيارت ها است. ۳. از نظر مورد و جاهايي كه مي توان آن را خواند، از همه آن ها عمومي تر است و در همه جا مي توان آن را خواند.

در كتاب شريف «كامل الزيارات» و مفاتيح الجنان و... نيز اين زيارت نقل شده است. امام باقر(ع) در مورد فضيلت اين زيارت فرمود: هر كه از شيعيان، اين زيارت و دعا را نزد قبر اميرالمؤمنين(ع) يا نزد قبر يكي از ائمه بخواند البته حق تعالي اين زيارت و دعاي او را در نامه اي از نور بالا برد، و مهر حضرت محمد(ص) را به آن زند و هم چنين محفوظ باشد تا تسليم نمايد به قائم آل محمد(ع) پس استقبال نمايد صاحبش را به بشارت و تحيّت و كرامت انشاء الله تعالي.

محتوای زیارت

گذشته از گفتار اين بزرگان علم حديث، و غواصان اقيانوس سخنان رهبران بزرگوار الهي، خود زيارت امين الله و فرازهاي پر معنا و ملكوتي بلند آن، بهترين شاهد و گواه بر اعتبار و صدور آن از ائمه معصومين(ع) و آن پيشواياني است كه درباره سخنانشان گفته اند:

«دون كلام الخالف و فوق كلام المخلوق»، چنان كه يكي از اساتيد بزرگ درباره دعاهايي چون دعاي كميل و مناجات شعبانيه و دعاي صباح و امثال آن ها اين سخن را فرمود. به هر تقدير اين زيارت از جهت سند و متن و معنا بسيار عالي است، در كتب معتبر نقل شده است و به مواظبت آن تأكيد شده است. بسياري از بزرگان آن را ترجمه يا شرح كرده اند. اين زيارت شريفه، هم از زيارات مطلقه محسوب مي شود و هم از زيارات مخصوصه روز عيد غدير و هم از زيارات جامعه كه در جميع روضات مقدسه ائمه(ع) خوانده مي شود. امام سجاد با دو حالت و كيفيت اين زيارت را در كنار قبر حضرت امير(ع) قرائت كرد.

۱. بخش اول اين زيارت را در حال ايستاده و در حال گريه خواند.۲. و بخش دوم آن را يعني از قسمت «اللهم اِنَّ قلوبَ المخبتين اليك و الهِه...» صورت مبارك خود را بر قبر امام علي(ع) گذاشت و بقيه زيارت را خواند.

اما در مورد تفسير اين زيارت: تفسير اين زيارت، كتاب مستقلي را طلب مي كند، كما اين كه بعضي از بزرگان آن را ترجمه و شرح كرده اند. در پايان اين نوشتار كوتاه منبع و يا منابعي معرفي مي گردد تا با تهيه آن، به مطالعه عميق تر پيرامون متن زيارت امين الله بپردازيد.

آن چه در اين نوشتار به نحو اختصار قابل بيان است، اين است كه:

۱. ابتدا در اين زيارت با چند جمله كوتاه به درود و سلام امام معصوم پرداخته و به بعضي از خصوصيات امام گواهي داده است. ۲. سپس بيشترين توجه را متوجه دعا و درخواست هاي مشروع و آن چه موجب سعادت و كمال و كرامت انساني است كرده است.۳. و آن گاه به راز و نياز با پروردگار بي نياز پرداخته. ۴. سپس فرازهاي بسيار آموزنده و جالبي براي تعليم و تربيت افراد مورد استفاده و آموزش قرار گرفته است.

در واقع امام سجاد(ع) با اين متن كوتاه درس هاي بزرگي را به همه انسان هاي وارسته و خدا جوي ياد داده است. ۱. درس توحيد. ۲. درس امامت و ولايت. ۳. درس اخلاق و تعليم و تربيت. ۴. درس ادب و تواضع و...

امام سجاد اين زيارت را در كنار قبر امام معصوم، در حرم مطهر، در مكان مقدس با حالت گريه و آن هم صورت مبارك خود را بر قبر شريف امام علي(ع) مي گذارد و اين زيارت را مي خواند، اين حالت و اين كار امام سجاد(ع) يعني چه و چقدر معنا دارد؟ اين كار امام اوج تواضع و ادب را در مقابل امام معصوم كه خود نيز معصوم است مي رساند. اوج يكتا پرستي را در يك حالت زيبا به نمايش مي گذارد...

خلاصه هم ۱. سند اين زيارت در نهايت اعتبار مي باشد.۲. هم متن آن بسيار عالي، آموزنده و بلند است. ۳. هم فضيلت قرائت اين زيارت بسيار است. ۴. هم درس هاي زيادي مي توان از متن آن آموخت.

مطالعه بيشتر

۱ـ ترجمه فارسي متن زيارت امين الله در كتاب انوار القلوب.

۲ـ شرح و تفسير زيارت امين الله از سيد هاشم رسولي محلاتي.