معنای صوم و صیام

نسخهٔ تاریخ ‏۱۰ آوریل ۲۰۲۳، ساعت ۱۱:۴۳ توسط Fabbasi (بحث | مشارکت‌ها) (Fabbasi صفحهٔ صوم و صیام را به معنای صوم و صیام منتقل کرد)
سؤال

در آيات قرآن کریم از کلمه‌های "صوم" و "صيام" استفاده شده است، آيا بين اين دو کلمه تفاوتي وجود دارد؟

فعل صام یصوم از فعل‌هایی است که سه مصدر دارد: «صَوْمْ، صِيامْ، اصْطامْ» که در اصل به معنای خودداری کردن است. كلمه صيام و صوم در لغت به یک معناست و تفاوتی با هم ندارد و در روزه‌داری خودداری کردن از کارهایی است که روزه را باطل می‌کند.[۱]

در کتاب‌های لغت کلمه «صوم و صیام» به معنای ترک کردن و خودداری کردن آمده است.[۲] از اين روى به اسبى كه از رفتن و علف خوردن باز مى‏‌ايستد، «صَائِم‏» گویند و همچنين به نيمروز و سر ظهر به تصوّر ايستادن خورشيد در ميان آسمان «صَوْم‏» گفته می‌شود.[۳]

علامه طباطبایی می‌نویسد: كلمه «صيام» و «صوم» در لغت به معناى خوددارى از عمل است؛ مثلا خودداری از خوردن، نوشيدن، سخن گفتن، راه رفتن، آمیزش جنسی و مانند آنها است و چه بسا می‌توان گفت به معناى خوددارى از كارهايى است كه انسان به انجام آنها گرایش و اشتیاق دارد.[۴]

منابع

  1. ابن منظور، محمد، لسان العرب، دار صادر، بيروت، چاپ سوم، ۱۴۱۴ق، ج۱۲، ص۳۵۰.
  2. فراهيدى، خليل، كتاب العين، قم، نشر هجرت، چاپ دوم، ۱۴۰۹ق، ج۷، ص۱۷۱؛ ابن فارس، احمد، معجم مقاييس اللغه، قم، مكتب الاعلام الاسلامي، چاپ اول، ۱۴۰۴ق، ج۳، ص۳۲۳.
  3. راغب اصفهانى، حسين، ترجمه و تحقيق مفردات الفاظ قرآن با تفسير لغوى و ادبى قرآن، مترجم: غلامرضا خسروی حسینی، تهران، مرتضوی، چاپ اول، ۱۳۶۹ش، ج‏۲، ص۴۳۵.
  4. طباطبايى، محمدحسين، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه: محمد باقر موسوی همدانی، دفتر انتشارات اسلامى، قم، چاپ پنجم، ۱۳۷۴ش، ج۲، ص۷.