نفس المهموم لظلمنا تسبيح و همّه لنا عبادة
حدیث شریف: «نفس المهموم لظلمنا تسبیح و همّه لنا عباده» به چه معنی و مفهوم است؟
نَفَسُ الْمَهْمُومِ لِظُلْمِنَا تَسْبِیحٌ وَ هَمُّهُ لَنَا عِبَادَةٌ، روایتی از امام صادق(ع) و به این معنا است: «نَفَس شخص اندوهگین به خاطر ظلمی که بر ما رفته، به منزله تسبیح است و اندوه او به خاطر ما عبادت است.» سند حدیث به خاطر مجهول بودن برخی از راویان معتبر نیست اما متن و دلالت این روایت با دیگر احادیث در این مضمون همخوانی دارد.
متن روایت
| « | عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ علیه السلام قَالَ نَفَسُ الْمَهْمُومِ لِظُلْمِنَا تَسْبِيحٌ وَ هَمُّهُ لَنَا عِبَادَةٌ وَ كِتْمَانُ سِرِّنَا جِهَادٌ فِي سَبِيلِ اللَّهِ ثُمَّ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام يَجِبُ أَنْ يُكْتَبَ هَذَا الْحَدِيثُ بِالذَّهَبِ[۱]
هر کسی به خاطر ستمی که بر ما اهل بیت روا داشته شد، دل‌افگار و دل‌غمین باشد، نفس کشیدنش تسبیح و ذکر به حساب می‌آید؛ هم چنین اندوهش به خاطر ستمی که بر ما روا داشته شد، عبادت است و راز نگه داری از رازهای ما، جهاد در راه خدا است. سپس امام صادق(ع) فرموده است واجب است انسان این روایت را با آب طلا بنویسد. |
» |
سندشناسی
این روایت اولین بار در أمالی شیخ مفید آمده است. در سلسله سند این روایت ابن قولویه و پدرش ثقه هستند. .[۲] سعد بن عبدالله نیز ثقه است.[۳] احمد بن ابی عبدالله برقی نیز ثقه است.[۴] سلیمان بن سلمه کندی، از اصحاب امام صادق(ع) است.[۵] برخی از کتب رجال نوشته‌اند مطلبی که بر حسن حال وی دلالت کند پیدا نکردیم. .[۶] برخی نیز وی را مجهول می‌دانند.[۷]محمد بن سعید بن غزوان از اصحاب امام باقر(ع)[۸]و مجهول است.[۹] عیسی بن ابی منصور از اصحاب امام صادق(ع) می‌باشد و مورد اعتماد است.[۱۰] ابان بن تغلب عظیم المنزله و ثقه است.[۱۱]
دلالت‌شناسی
دلالت و متن روایت نیز روان است و با مبانی و منابع دینی همراه و هم صدا است. مشکل خاصی در دلالت آن وجود ندارد. شبیه خطبه شعبانیه پیامبر(ص) است که فرموده است: نفس کشیدن انسان روزه‌دار تسبیح است. خواب انسان روزه‌دار عبادت است؛ یا روایتی که در مورد گریه بر اهل بیت(ع) آمده است: اگر برای گریه بر اهل بیت(ع) آمادگی نداشتید، خود را به تباکی و گریه بزنید که این کار خود نیز از پاداش زیادی برخوردار است. چون «چشم گریان چشمه فیض خداست» و گریستن بر اهل بیت(ع) بسیار ثواب دارد.[۱۲] امام حسین(ع) در منابع معتبر به عنوان «قتیل العبره» یعنی کشته اشک معرفی شده است.[۱۳]
مطالعه بیشتر
- فرهنگ عاشورا، استاد جواد محدثی.
منابع
- ↑ شیخ مفید، محمد بن محمد، الامالی، بیروت، دار المفيد للطباعة والنشر والتوزيع، چاپ دوم، ۱۴۱۴ق، ص۳۳۸، مجلس۴۰، حدیث۳.
- ↑ حلى، حسن بن يوسف، رجال العلامة الحلي، قم، الشريف الرضي، چاپ دوم، ۱۴۰۲ق، ص۳۲.
- ↑ اردبیلی غروی حائری، محمد، جامع الرواه، بی جا، مکتبه المحمدی، بی تا، ج۱، ص۳۵۶.
- ↑ حلی، حسن بن یوسف، خلاصة الأقوال في معرفة الرجال، مؤسسة نشر الفقاهه، چاپ اول، ۱۴۱۷ق، ص۶۳.
- ↑ طوسی، محمد بن الحسن، رجال الطوسی، قم، مؤسسة النشر الإسلامي، چاپ اول، ۱۴۱۵ق، ص۲۱۷.
- ↑ مامقانى، عبدالله، تنقيح المقال في علم الرجال(ط الحديثة)، قم، موسسة آل البيت لإحياء التراث، چاپ اول، ۱۴۳۱ق، ج۳۳، ص۱۵۶.
- ↑ جواهری، محمد، المفيد من معجم رجال الحديث، قم، مكتبة المحلاتي، چاپ دوم، ۱۴۲۴ق، ص۲۵۸.
- ↑ طوسی، محمد بن الحسن، رجال الطوسی، قم، مؤسسة النشر الإسلامي، چاپ اول، ۱۴۱۵ق، ص۱۴۵.
- ↑ مامقانى، عبدالله، تنقيح المقال في علم الرجال(رحلي)، بی‌جا، بى‌نا، چاپ اول، بی‌تا، ج۳، ص۱۲۰. جواهری، محمد، المفيد من معجم رجال الحديث، قم، مكتبة المحلاتي، چاپ دوم، ۱۴۲۴ق، ص۵۳۱.
- ↑ موسوی خویی، سید ابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، بی جا، بی نا، چاپ پنجم، ۱۴۱۳ق، ، ج۱۴، ص۱۹۳.
- ↑ نجاشی، احمد، رجال النجاشی، قم، مؤسسة النشر الإسلامي، چاپ پنجم، ۱۴۱۶ق، ص۱۰.
- ↑ مجلسی، محمد باقر، بحارالأنوار، ج۴۴، ص۲۷۹–۲۹۶.
- ↑ مجلسی، محمد باقر، بحارالأنوار، ج۴۴، ص۲۷۹.