نفس المهموم لظلمنا تسبيح و همّه لنا عبادة
حدیث شریف: «نفس المهموم لظلمنا تسبیح و همّه لنا عباده» به چه معنی ومفهوم است؟
از امام صادق(ع) نقل شده است که «نَفَس شخص اندوهگين به خاطر ظلمی كه بر ما رفته، به منزلۀ تسبيح است و اندوه او به خاطر ما عبادت است.» عالمان علم رجال این حدیث را معتبر می‌دانند. گفته شده است متن و دلالت این روایت با دیگر احادیث در این مضمون همخوانی دارد.
متن روایت
| « | عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ علیه السلام قَالَ نَفَسُ الْمَهْمُومِ لِظُلْمِنَا تَسْبِيحٌ وَ هَمُّهُ لَنَا عِبَادَةٌ وَ كِتْمَانُ سِرِّنَا جِهَادٌ فِي سَبِيلِ اللَّهِ ثُمَّ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام يَجِبُ أَنْ يُكْتَبَ هَذَا الْحَدِيثُ بِالذَّهَبِ
هر کسی به خاطر ستمی که بر ما اهل بیت روا داشته شد، دل‌افگار و دل‌غمین باشد، نفس کشیدنش تسبیح و ذکر به حساب می‌آید؛ هم چنین اندوهش به خاطر ستمی که بر ما روا داشته شد، عبادت است و راز نگه داری از رازهای ما، جهاد در راه خدا است. سپس امام صادق(ع) فرموده است واجب است انسان این روایت را با آب طلا بنویسد. |
» |
سند شناسی
این روایت اولین بار در أمالی المفيد آمده است. سلسله سند این روایت محفوظ است و از نظر علم رجال مورد قبول است. ابن قولویه با پدرش در سلسله سند این روایت ثقه هستند. سعد بن عبدالله نیز ثقه است.[۱] احمد بن ابی عبدالله برقی نیز ثقه است.[۲] سلیمان بن سلمه کندی، از اصحاب امام صادق(ع) است و ثقه می‌باشد.[۳] البته در جایی گفته شده است که ضعیف است.[۴] محمد بن سعید بن غزوان نیز از اصحاب امام باقر(ع)، و ثقه است.[۵] عیسی بن ابی منصور از اصحاب امام باقر(ع) و امام صادق(ع) می‌باشد و در مورد او طعن و ذمّی وارد نشده است و می‌توان روایت او را پذیرفت.[۶] و در نهایت ابان بن تغلب نیز عظیم المنزله و ثقه است.[۷]
بنابراین سند روایت، مشکلی ندارد و قابل قبول است و می‌توان بدان استناد جست.
دلالت‌شناسی
دلالت و متن روایت نیز روان است و با مبانی و منابع دینی همراه و هم صدا است. مشکل خاصی در دلالت آن وجود ندارد. شبیه خطبه شعبانیه پیامبر(ص) است که فرموده است: نفس کشیدن انسان روزه‌دار تسبیح است. خواب انسان روزه‌دار عبادت است؛ یا روایتی که در مورد گریه بر اهل بیت(ع) آمده است: اگر برای گریه بر اهل بیت(ع) آمادگی نداشتید، خود را به تباکی و گریه بزنید که این کار خود نیز از پاداش زیادی برخوردار است. چون «چشم گریان چشمه فیض خداست» و گریستن بر اهل بیت(ع) بسیار ثواب دارد.[۸] امام حسین(ع) در منابع معتبر به عنوان «قتیل العبره» یعنی کشته اشک معرفی شده است.[۹]
مطالعه بیشتر
- فرهنگ عاشورا، استاد جواد محدثی.
منابع
- ↑ اردبیلی غروی حائری، محمد، جامع الرواه، بی جا، بی تا، ج۱، ص۳۵۶.
- ↑ حرّ عاملی، محمد، وسایل الشیعه، بیروت، داراحیاء التراث العربی، بی تا، ج۲۰، ص۱۲۵.
- ↑ موسوی خویی، سید ابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، بیروت، ۱۴۰۹ق، ج۸، ص۱۸۱.
- ↑ سایت جامع الاحادیث، ذیل مدخل، اطلاعات سندی.
- ↑ موسوی خویی، سید ابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، بیروت، ۱۴۰۹ق، ج۱۶، ص۱۱۲.
- ↑ موسوی خویی، سید ابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، بیروت، ۱۴۰۹ق، ج۱۳، ص۱۷۶.
- ↑ اردبیلی غروی حائری، محمد، همان، ص۹.
- ↑ مجلسی، محمد باقر، بحارالأنوار، ج۴۴، ص۲۷۹–۲۹۶.
- ↑ مجلسی، محمد باقر، بحارالأنوار، ج۴۴، ص۲۷۹.