«کعبه» اولین خانه ساخته شده برای عبادت

سؤال

با توجه به قرآن بفرمایید اولین خانه‌ای که در زمین برای مردم بنا شده است، کدام است؟

کعبه اولین خانه‌ای است که برای توحید و عبادت خدواند بنا شد. روایات بسیار و مشهور عالمان شیعه، تاریخ بنای کعبه را پیش از ابراهیم(ع)، در دوره آدم(ع) و حتی قبل از خلقتِ حضرت آدم دانسته‌اند.

آیه ۹۶ سوره آل عمران، کعبه را «اَوّل بَیت» توصیف کرده و مفسران در تفسیر آن، کعبه را با سابقه‌ترین معبدی خوانده‌اند که در روی زمین وجود دارد و هيچ مركزى پيش از آن، مركز نيايش و پرستش پروردگار نبوده است.

تصویری از خانه خدا در سال ۱۹۵۰ میلادی

بنای کعبه

روایات بسیاری، تاریخ بنای کعبه را پیش از ابراهیم(ع)، در دوره آدم(ع) و حتی قبل از خلقتِ حضرت آدم دانسته‌اند. مشهور عالمان شیعه نیز بنای کعبه را پیش از حضرت ابراهیم دانسته‌اند. این بنا تا زمان طوفان حضرت نوح باقی بود و سپس در طوفان از بین رفت. حضرت ابراهیم به همراه فرزندش اسماعیل، کعبه را براساس همان پایه‌هایی که داشت، تجدید بنا کردند. برخلاف این نظریه، علامه طباطبایی، بنای کعبه را توسط ابراهیم(ع) و نه پیش از آن، دانسته است.

محمدجواد مغنیه از مفسران معاصر شیعه، روایت‌های بنای کعبه قبل از آدم را خبر واحد دانسته و نمی‌پذیرد. او معتقد است مسئولیت و تکلیفی بر دانستن تاریخ بنای کعبه نداریم. شیخ طوسی نیز نظری در این مسئله نمی‌دهد و تنها به ذکر اختلافی بودن آن، اکتفا کرده است.

اولین خانه عبادت

قرآن در سوره آل‌عمران، کعبه را اولین خانه معرفی می‌کند: ﴿إِنَّ أَوَّلَ بَيْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذي بِبَكَّةَ مُبارَكاً وَ هُدىً لِلْعالَمين؛ نخستين خانه‏‌اى كه براى مردم قرار داده شد، همان است كه در سرزمين مكّه است، كه پر بركت، و مايه هدايت جهانيان است.﴾(آل‌عمران:۹۶)

آیت الله مکارم شیرازی از مفسران شیعه در تفسیر این آیه، کعبه نخستین خانه توحید و با سابقه‌ترین معبدی دانسته که در روی زمین وجود دارد. به اعتقاد او، هيچ مركزى پيش از آن، مركز نيايش و پرستش پروردگار نبوده است.

از نگاه مفسران، کعبه اولین بنای مسکونی بر روی زمین نیست بلکه اولین خانه‌ای است که به منظور عبادت و پرستش برای مردم ساخته شد. روایتی از حضرت علی(ع) این نکته را تأیید می کند که کعبه اولین خانه‌ای است که برای عبادت بنا شد.