الشموس الطالعه

سؤال

تعبیر الشموس الطالعه در مورد چه افرادی است؟

در بخشی از دعای ندبه،‌خطاب به امام زمان(ع) چنین آمده است: «أَيْنَ الشَّمُوسُ‏ الطَّالِعَةُ، أَيْنَ الْأَقْمَارُ الْمُنِيرَة؛» محققان با توجه به خطاب‌ها و عبارات قبل، این تعبیر را در مورد مجموعه ائمه معصوم و امام زمان(عج) دانستند. این فقره از دعا، خطاب عمومی دارد و خطاب به همه امامان(ع) است و به صورت طبیعی به‌صورت جمع مورد خطاب قرار گرفته‌اند. بنابراین آنچه از روایات و کتاب‌های شرح دعای ندبه و نیز لحن دعا بر می‌آید، «أَیْنَ الشُّمُوسُ الطّالِعَهُ ...» خطاب به همه معصومین و امامان(ع) است.

شیخ صدوق از امام حسین(ع) روایت می‌کند که امام حسین(ع) فرمود: روزی به پیامبر(ص) وارد شدم که ابی بن کعب نزد ایشان بود. پیامبر(ص) به من فرمود: آفرین بر شما یا ابا عبدالله و ای کسی که زینت آسمان‌ها و زمین‌ها هستی. ابن ابی کعب عرض کرد: یا رسول الله(ص) غیر از شما چه کسی می‌تواند زینت آسمان‌ها و زمین‌ها باشد و این چگونه است؟ پیامبر(ص) فرمود: یا ابی کسی که مرا به حق به نبوت برگزید، حسین بن علی(ع) در آسمان‌ها معروف‌تر و بزرگ‌تر است، از آنچه که در زمین هست. چون در سمت راست عرش الهی نوشته شده: «حسین(ع) چراغ هدایت و کشتی نجات است».

در جای دیگر در تفسیر «الشُّمُوسُ الطّالِعَهُ» روایت شده که امام علی(ع) فرمود: «امام خورشید درخشان بر بندگان است. به مقام او کسی را یارای چشم دوختن یا دست رساندن نیست.» و از امام موسی بن جعفر(ع) روایت شده که فرمود: «همانا امام در زمین به منزله ماه در آسمان است و او بر همه اشیا آگاه است.»

جابر بن عبدالله انصاری روایت شده که روزی پیامبر(ص) پس از نماز صبح که ما با او نماز صبح را به جماعت خواندیم، روی به ما کرد و فرمود: ای مردم کسی که خورشید را از دست داد (خورشید غروب کرد) باید متمسک به ماه شود و (از نور ماه استفاده کند) و کسی که ماه را هم از دست داد، باید از دو ستاره فرقدان (دو ستاره قطبی) استفاده کند … گفتیم: یا رسول الله، شمس کیست؟ فرمود: من هستم. و در توضیح آن فرمود خدای تعالی ما را هم چون ستاره‌های درخشنده آسمان قرار داد که چون ستاره‌ای غروب می‌کند، ستاره‌ای دیگر طلوع می‌کند …»