الگو بودن حضرت زینب(س)
لطفاً در مورد جهات الگو بودنِ حضرت زینب برای زنان مسلمان توضیح بفرمایید.
حضرت زینب(س)، دختر حضرت علی(ع) و حضرت فاطمه(س)، از بانوان بزرگ اسلام که به خاطر صبر و تحمل در حادثه کربلا به الگوی صبر در میان شیعیان شناخته می‌شود. زینب(س) دارای فضائل اخلاقی زیادی است که به عنوان یک الگوی کامل برای زنان مسلمان شناخته می‌شود. از جمله خصایل او، ایمان راستین، عشق به نماز و عبادت، پیروی از امام و پیشوای دینی، رسیدن به مقام رضا و تسلیم و فهم و درک مسائل سیاسی و اجتماعی است.
ویژگی‌های حضرت زینب (س)
یکی از الگوهای زنان مسلمان در ارزش‌هایی مثل عفت و حیا، صبر و آزادگی و... حضرت زینب (س) می‌باشد. امام سجاد(ع) درباره ایشان می‌گوید: «تو ناخوانده دانایی و نیاموخته خردمندی.»[۱]در میان ویژگی‌های ممتاز حضرت زینب چند شاخصهٔ برتر است که می‌تواند به عنوان الگو برای همه مخصوصاً بانوان مطرح باشد. از جمله صبر و تحمل در مقابل سختی‌ها و مصایب، ایمان و عشق به نماز، فهم و درک مسائل سیاسی و اجتماعی و پیروی از امام. زینب(س)، الگوی صبر، شجاعت، ایثار، تقوی، عفاف و حجاب و پس از مادرش برترین زن عقیلهٔ بنی هاشم است.
صبر و تحمل
زینب(س) در میان شیعیان به الگوی صبر و تحمل مشهور است. این بانوی گرامی در برابر سخت‌ترین وضع طاقت فرسا سر تسلیم و رضا در برابر خداوند فرو می‌آورد و بردباری را پیشه می‌سازد، به گونه‌ای که اعجاب همگان را برمی‌انگیزد.
شهید مطهری در این باره نوشته است: «در حماسهٔ حسینی آن کسی که بیش از همه درس تحمل و بردباری را آموخت و بیش از همه این پرتو حسینی بر روح مقدس او تابید، خواهر بزرگوارش زینب (س) بود.»[۲]
عشق به نماز
زینب (س) حتی در اوج سوگ و اندوهش، که بیشتر بعد از شهادت سالار شهیدان و یاران با وفایش نمودار شد، راز و نیاز با خدای متعال را ترک نکرد و نماز شبش که جزء مستحبات بود فراموش نشد. و گویا از ارتباط با خالق یکتا روح رنج دیده‌اش تسکین می‌یافت. زینب کبری در قلهٔ بلند ایمان ایستاده بود. شاهد و دلیل این مدعا صلابت و ایستادگی در برابر مصیبت‌های بزرگ کربلا است که کوه‌های سخت و با صلابت را از پای درمی‌آورد.
در کتاب ریاحین الشریعه آمده است: شب زنده‌داری زینب در تمام عمرش ترک نشد. حتی شب یازدهم محرم.[۳]
مقام تسلیم و رضا
شیخ عباس قمی صاحب کتاب مفاتیح الجنان این تعبیر را نسبت به زینب (س) دارند: ایشان عقیله بنی هاشم و صاحب مقام رضا و تسلیم است.[۴] به این معنا که بعد از آن همه اتفاقات ناگوار و بی‌سابقه، وقتی وارد مجلس ابن زیاد ملعون وارد و با طعنه او که دیدید چگونه خدا شما را خوار و ذلیل کرد، روبرو می‌شود، این جمله عرفانی را می‌فرماید: «مَا رَأَیْتُ إِلَّا جَمِیلًا؛ یعنی من چیزی جز شکوه و زیبایی نمی‌بینم.»[۵]
علم و دانش
زینب(س) دارای علم و دانش فراوان بود؛ او علم و دانش را از خاندان وحی، یعنی امام علی(ع)، فاطمه(س) و حسنین (ع) آموخته بود. وی احاطه علمی به قرآن داشت و برای بانوان کلاس درس تفسیر برگزار می‌نمود.[۶] در سنت و روایت، علم لغت و … تبحر داشت.
فهم سیاسی و اجتماعی
پس از شهادت امام حسين، حضرت زينب(س)، كه در كاروان اسيران بود، در مجلس عبيداللّه‌بن زياد در كوفه و دربار يزيد در دمشق، خطابه‌هاى بليغى ايراد كرد و به بيان ماهيت قيام امام حسين، افشاى حكومت فاسد يزيد و نيرنگ كوفيان پرداخت.[۷]
تفسیر و برداشت صحیح و درست از جامعه و مسائل روز و تبلیغ و دعوت به حق، از دیگر ویژگی‌های حضرت زینب بود. هنگامی که ابن زیاد خطاب به او گفت: خدا را سپاس که شما را رسوا نمود، آن حضرت مثل ساعقه بر او غرید و فرمود: خداوند فاسقان و فاجران را رسوا و مفتضح می‌کند که آنها ما نیستیم.
شیخ مفید، جواب حضرت زینب به ابن زیاد را چنین نقل می‌کند: سپاس خدای را که گرامی داشت ما را به پیامبر گرامی اسلام، حضرت محمد (ص) و ما را از پلیدی پاک گردانید، همانا خداوند فاسقان را رسوا می‌کند….[۸]
اطاعت و پیروی از امام و پیشوایش
حضرت زینب (س) با این که ازدواج کرده بود و دارای شوهر و فرزند بود، در عین حال در قیام امام حسین (ع) در مقابل ظلم و ستم یزید، همگام با آن حضرت و در کنار وی بود. این میسر نمی‌شود، مگر آن که انسان بداند که پیروی از امام و حمایت از وی، وظیفه و مسئولیتی است که باید به آن عمل نمود. البته این بدان معنا نیست که وی بدون اجازه شوهرش اقدام به این مسئولیت نمود، بلکه با اذن و رضایت شوهر به وظیفه‌اش عمل کرد. این بیانگر آن است که حضرت در ادای وظیفه و مسئولیت هیچ تردیدی به خود راه نداده و دنبال عذر و بهانه نبود، تا از زیر بار مسئولیت شانه خالی کند، بلکه با اطمینان کامل به برادرش ملحق شد؛ چرا که وی می‌دانست که قیام در برابر ظلم و ستم و امر به معروف و نهی از منکر، تکلیف شرعی است که باید به این تکلیف عمل نمود.[۹]
مطالعه بیشتر
- جوادی آملی، عبدالله، زن در آیینه جلال و جمال، تهران، نشر فرهنگی رجا، ۱۳۷۱.
- فهیم کرمانی، مرتضی، زن و پیام آوری، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۷۴.
منابع
- ↑ طبرسی، احمد بن علی، الإحتجاج، ج۲، ص ۳۰۵، مشهد، انتشارات مرتضی، ۱۴۰۳ ق.
- ↑ مطهری، مرتضی، حماسه حسینی، ج۲، ص۲۲۵، تهران، انتشارات صدرا، ۱۳۷۵.
- ↑ محلاتی، ذبیح الله، ریاحین الشریعه، ج۳، ص۶۱، تهران، دار الکتب الاسلامیه.
- ↑ قمی، عباس، منتهی الآمال، قم، ج۲، ص۹۳۸، تهران، انتشارات دلیل، سال ۱۳۷۹ ش.
- ↑ مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار، ج۴۵، ص۱۱۶، بیروت، مؤسسه الوفاء، ۱۴۰۴ق.
- ↑ سید نژاد، سید صادق، مجله دیدار آشنا، شماره ۲۵. ابن نما، الحلی، مثیر الاحزان، ص۸۶، قم، مدرسه الامام المهدی((ع))، ۱۴۰۶ق.
- ↑ دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ج۱،ص۷۲۵۴
- ↑ مجلسی، محمد باقر، پیشین، ج۴۵، ص۳۷۶–۳۷۷.
- ↑ امین، سید محسن، اعیان الشیعه، بیروت: دارالتعارف للمطبوعات، ج۷، ص۱۳۷.