حدیث قدسی: تفاوت میان نسخه‌ها

→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌تر تفاوت با ویرایش جدیدتر ←

نسخهٔ ‏۶ دسامبر ۲۰۲۵، ساعت ۱۱:۵۷

سؤال

حدیث قدسی چیست و آیا کتابی به عنوان حدیث قدسی، در دست است؟

درگاه‌ها

حدیث قدسی، سخنی است که از طرف خداوند به حضرت محمد(ص) وحی شده است؛ اما لفظ آن توسط پیامبر بیان می‌شود. این احادیث برخلاف قرآن، در قالب تحدی و اعجاز قرار نمی‌گیرند. پیامبر(ص) این احادیث را به طور مستقیم از فرشته دریافت می‌کند. این احادیث چون به خدا نسبت داده می‌شوند، در میان مسلمانان از قداست خاصی برخوردار هستند.

نام "حدیث قدسی" به دلیل انتساب این احادیث به خداوند است و در متن روایات نیامده و علمای مسلمان، این اصطلاح را به کار بردند. کرمانی از علمای اهل سنت از نخستین کسانی است که این احادیث را به سه نام «قدسی»، «الهی» و «ربانی» خوانده است. برخی عبدالله بن حسن طیبی یا امیر حمیدالدین را نخستین دانسته‌اند که از این عنوان استفاده کرده است.

مفهوم شناسی حدیث قدسی

حديث قدسي، كلام خداوند است كه بر حضرت محمد(ص) نازل شده است و در عين حال، از پيامبر(ص) تصريح شده است كه حديث قدسي، بخشي از قرآن،‌ نيست.^[۱]
حديث قدسي، كلام خداوند است؛ اما بر اسلوب دعوت به تحدي و اعجاز نازل نشده است و شخص معصوم(ع) آن را به نحو مستقيم از فرشته دريافت مي‌كند.^[۲]
حدیث قدسی حديثي است كه به لحاظ معنا از جانب خدا و از نظر لفظ، از ناحيه پيامبر(ص) است. به همين جهت قرآن بر حديث قدسي برتري دارد، زيرا لفظ آن نيز، از ناحيه خدا، نازل شده است.^[۳]
حدیث قدسی، حدیثی است که معصوم(ص) در متن آن تصریح می‌کند که خدا چنین فرمود.^[۴] ^[۵] این قسم روایات، چون به صراحت به خدا نسبت داده می‌شود، در میان مسلمانان از قداست خاصی برخوردار است، به آنها حدیث قدسی می‌گفتند و با دیگر احادیث هیچ تفاوتی ندارد و همه روایات سخن الهی است که به رسول خدا (ص) وحی شده است.^[۶]

چرایی نامگذاری به حدیث قدسی

روند نام‌گذاری احادیث قدسی توسط علما انجام گرفته است و رسول خدا و اهل بیت از این عنوان استفاده نکرده‌اند.

محمد بن یوسف کرمانی از علمای اهل سنت از نخستین کسانی است که این احادیث را به سه نام «قدسی»، «الهی» و «ربانی» خوانده است.^[۷]
برخی عبدالله بن حسن طیبی متوفی ۷۴۳ را نخستین کسی دانسته‌اند که عنوان حدیث قدسی را به کار برد. ^[۸]
برخی امیر حمیدالدین متوفی ۶۶۷ را بر عبدالله بن حسن طیبی مقدّم می‌دانند. ^[۹]

نامگذاری احادیث قدسی، به خاطر انتساب این احادیث به خداوند می‌باشد. ^[۱۰] ^[۱۱] ^[۱۲]

مطالعه بیشتر

الجواهر السنیة فی الاحادیث القدسیة(کلیات حدیث قدسی)، شیخ حرّ عاملی، ترجمه زین‌العابدین کاظمی.

منابع

↑ فتح‌الله، احمد، معجم‌الفاظ الفقه الجعفري، معاصر، چاپ اول، 1415 -م1995 ق، ص۱۵4.
↑ مشكيني، علي، اصطلاحات الاصول و معظم ابحاثها، قم، نشر الهادي، چاپ پنجم، ۱۴۱۳ق، ص۱۴۱.
↑ سعدي، ابوحبيب، القاموس الفقهي لغة و اصطلاحاً، دمشق، دارالفكر، چاپ دوم، ۱۴۰۸، ص۸۰.
↑ كوفى اهوازى، حسين بن سعيد، المؤمن، قم، موسسه امام مهدی، ۱۴۰۴ق، ص۶۹.
↑ كلينى، محمد بن يعقوب، الكافي، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ ق، ج۱، ص۱۹۳.
↑ سوره نجم، آیه۴-۱.
↑ کرمانی، محمد بن یوسف، صحیح ابی عبداللّه البخاری بشرح الکرمانی، بیروت، دار إحياء التراث العربي ، ۱۴۰۱ق/۱۹۸۱م، ج۹، ص۷۹.
↑ تهانوی، محمد علی، موسوعه کشّاف اصطلاحات الفنون و العلوم، بیروت، چاپ رفیق‌العجم و علی دحروج، ۱۹۹۶م ، ج۱، ص۶29.
↑ تهانوی، محمد علی، موسوعه کشّاف اصطلاحات الفنون و العلوم، بیروت، چاپ رفیق‌العجم و علی دحروج، ۱۹۹۶م ، ج۱، ص۶29.
↑ کرمانی، محمد بن یوسف، صحیح ابی عبداللّه البخاری بشرح الکرمانی، بیروت، دار إحياء التراث العربي ، ۱۴۰۱ق/۱۹۸۱م، ج۹، ص۷۹.
↑ بلوشی، عبدالغفور عبدالحق، الاحادیث القدسیه فی دائره الجرح و التعدیل و مصادرها و ادوار تدوینها، بیروت، ۱۴۱۴ق/۱۹۹۴م، ج۱، ص۷.
↑ طحان نعیمی، محمود بن أحمد، تیسیر مصطلح الحدیث، کویت، ۱۴۰۴ق/۱۹۸۴م، ج۱، ص۱۲۷.

[1] فتح‌الله، احمد، معجم‌الفاظ الفقه الجعفري، معاصر، چاپ اول، 1415 -م1995 ق، ص۱۵4.

[2] مشكيني، علي، اصطلاحات الاصول و معظم ابحاثها، قم، نشر الهادي، چاپ پنجم، ۱۴۱۳ق، ص۱۴۱.

[3] سعدي، ابوحبيب، القاموس الفقهي لغة و اصطلاحاً، دمشق، دارالفكر، چاپ دوم، ۱۴۰۸، ص۸۰.

[4] كوفى اهوازى، حسين بن سعيد، المؤمن، قم، موسسه امام مهدی، ۱۴۰۴ق، ص۶۹.

[5] كلينى، محمد بن يعقوب، الكافي، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ ق، ج۱، ص۱۹۳.

[6] سوره نجم، آیه۴-۱.

[7] کرمانی، محمد بن یوسف، صحیح ابی عبداللّه البخاری بشرح الکرمانی، بیروت، دار إحياء التراث العربي ، ۱۴۰۱ق/۱۹۸۱م، ج۹، ص۷۹.

[8] تهانوی، محمد علی، موسوعه کشّاف اصطلاحات الفنون و العلوم، بیروت، چاپ رفیق‌العجم و علی دحروج، ۱۹۹۶م ، ج۱، ص۶29.

[9] تهانوی، محمد علی، موسوعه کشّاف اصطلاحات الفنون و العلوم، بیروت، چاپ رفیق‌العجم و علی دحروج، ۱۹۹۶م ، ج۱، ص۶29.

[10] کرمانی، محمد بن یوسف، صحیح ابی عبداللّه البخاری بشرح الکرمانی، بیروت، دار إحياء التراث العربي ، ۱۴۰۱ق/۱۹۸۱م، ج۹، ص۷۹.

[11] بلوشی، عبدالغفور عبدالحق، الاحادیث القدسیه فی دائره الجرح و التعدیل و مصادرها و ادوار تدوینها، بیروت، ۱۴۱۴ق/۱۹۹۴م، ج۱، ص۷.

[12] طحان نعیمی، محمود بن أحمد، تیسیر مصطلح الحدیث، کویت، ۱۴۰۴ق/۱۹۸۴م، ج۱، ص۱۲۷.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-{{ویرایش}}
 {{شروع متن}}
 {{سوال}}
@@ خط ۶: / خط ۵: @@
 {{پاسخ}}
 {{درگاه|واژه‌ها}}
-'''حدیث قدسی''' گفتاری از جانب خداوند که پیامبر به صورت مستقیم از خداوند نقل کرده است. مضمون و محتوای حدیث قدسی از جانب خداوند است و الفاظ آن از شخص پیامبر بیان شده است.<ref>محمد علی التهانوی، موسوعه کشاف اصطلاحات، بیروت، مکتبه الناشرون، چاپ اول، ۱۹۹۶م، ج۱، ص۶۲۸.</ref>
-این نوع حدیث تفاوت‌هایی با قرآن دارد. قرآن، کلام الهی است؛ هم لفظ آن از خداوند است و هم مضمون و معنای آن. به همین جهت به اعتقاد مسلمانان پیامبر حتی یک حرف بر قرآن اضافه نکرده است. این برخلاف حدیث قدسی است که الفاظ آن از خداوند نیست.
+حدیث قدسی، سخنی است که از طرف خداوند به حضرت محمد(ص) وحی شده است؛ اما لفظ آن توسط پیامبر بیان می‌شود. این احادیث برخلاف قرآن، در قالب تحدی و اعجاز قرار نمی‌گیرند. پیامبر(ص) این احادیث را به طور مستقیم از فرشته دریافت می‌کند. این احادیث چون به خدا نسبت داده می‌شوند، در میان مسلمانان از قداست خاصی برخوردار هستند.
-حدیث غیر قدسی که «سنت» نیز خوانده می‌شود، شامل سخن پیامبر(ص) و ائمه معصوم(ع) است. در سنت، لفظ و معنا از معصوم است. همچنین به روایاتی که فعل یا تقریر (امضاء و تأیید) معصوم را حکایت می‌کنند، حدیث یا روایت گفته می‌شود. از نظر علمای اهل‌سنت به سخنان [[صحابه از نگاه شیعه|صحابه]]، و تابعین نیز حدیث اطلاق می‌شود.<ref>موسوعه کشاف اصطلاحات، ج۱، ص۶۲۷-۶۲۹.</ref>
+نام "حدیث قدسی" به دلیل انتساب این احادیث به خداوند است و در متن روایات نیامده و علمای مسلمان، این اصطلاح را به کار بردند. کرمانی از علمای اهل سنت از نخستین کسانی است که این احادیث را به سه نام «قدسی»، «الهی» و «ربانی» خوانده است. برخی عبدالله بن حسن طیبی یا امیر حمیدالدین را نخستین دانسته‌اند که از این عنوان استفاده کرده است.
-به حدیث قدسی، کلام خدا و کلام الهی هم اطلاق شده است. این احادیث از زبان پیامبر اسلام(ص) و دیگر پیامبران نقل گردیده است. برخی  احادیث قدسی از زبان غیر پیامبر نیز بیان شده باشد، مانند حدیث کساء که به اعتقاد شیعه، [[حضرت فاطمه(س)]] آن‌را نقل کرده است.<ref>موسوعه کشاف اصطلاحات، ج۱، ص۶۲۹.</ref>
+== مفهوم شناسی حدیث قدسی==
+# حديث قدسي، كلام خداوند است كه بر حضرت محمد(ص) نازل شده است و در عين حال، از پيامبر(ص) تصريح شده است كه حديث قدسي، بخشي از قرآن،‌ نيست.<ref>فتح‌الله، احمد، معجم‌الفاظ الفقه الجعفري، معاصر، چاپ اول، 1415 -م1995 ق، ص۱۵4.</ref>
+# حديث قدسي، كلام خداوند است؛ اما بر اسلوب دعوت به تحدي و اعجاز نازل نشده است و شخص معصوم(ع) آن را به نحو مستقيم از فرشته دريافت مي‌كند.<ref>مشكيني، علي، اصطلاحات الاصول و معظم ابحاثها، قم، نشر الهادي، چاپ پنجم، ۱۴۱۳ق، ص۱۴۱.</ref>
+# حدیث قدسی حديثي است كه به لحاظ معنا از جانب خدا و از نظر لفظ، از ناحيه پيامبر(ص) است. به همين جهت قرآن بر حديث قدسي برتري دارد، زيرا لفظ آن نيز، از ناحيه خدا، نازل شده است.<ref> سعدي، ابوحبيب، القاموس الفقهي لغة و اصطلاحاً، دمشق، دارالفكر، چاپ دوم، ۱۴۰۸، ص۸۰.</ref>
+# حدیث قدسی، حدیثی است که معصوم(ص) در متن آن تصریح می‌کند که خدا چنین فرمود.<ref>كوفى اهوازى، حسين بن سعيد، المؤمن، قم، موسسه امام مهدی، ۱۴۰۴ق، ص۶۹. </ref> <ref> كلينى، محمد بن يعقوب، الكافي، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ ق، ج۱، ص۱۹۳.</ref> این قسم روایات، چون به صراحت به خدا نسبت داده می‌شود، در میان مسلمانان از قداست خاصی برخوردار است، به آنها حدیث قدسی می‌گفتند و با دیگر احادیث هیچ تفاوتی ندارد و همه روایات سخن الهی است که به رسول خدا (ص) وحی شده است.<ref>سوره نجم، آیه۴-۱.</ref>
-شیعیان احادیث متعددی به نام حدیث قدسی نقل و در کتاب‌هایی جمع‌آوری کرده‌اند. جامع‌ترین این کتاب‌ها «جواهر السنیه» اثر شیخ محمد حسن حرّ عاملی است. این کتاب با عنوان کلیات حدیث قدسی توسط زین‌العابدین کاظمی ترجمه شده و مشتمل بر سیزده فصل است.<ref>حر عاملی، کلیات حدیث قدسی، ترجمه زین‌العابدین کاظمی، تهران، انتشارات دهقان، چاپ سوّم، ص۱–۵۰۶.</ref>
+== چرایی نامگذاری به حدیث قدسی==
+روند نام‌گذاری احادیث قدسی توسط علما انجام گرفته است و رسول خدا و اهل بیت از این عنوان استفاده نکرده‌اند.
+# محمد بن یوسف کرمانی از علمای اهل سنت از نخستین کسانی است که این احادیث را به سه نام «قدسی»، «الهی» و «ربانی» خوانده است.<ref>کرمانی، محمد بن یوسف، صحیح ابی عبداللّه البخاری بشرح الکرمانی، بیروت،
+دار إحياء التراث العربي ، ۱۴۰۱ق/۱۹۸۱م، ج۹، ص۷۹.</ref>
+# برخی عبدالله بن حسن طیبی متوفی ۷۴۳ را نخستین کسی دانسته‌اند که عنوان حدیث قدسی را به کار برد. <ref>تهانوی، محمد علی، موسوعه کشّاف اصطلاحات الفنون و العلوم، بیروت، چاپ رفیق‌العجم و علی دحروج، ۱۹۹۶م ، ج۱، ص۶29.</ref>
+# برخی امیر حمیدالدین متوفی ۶۶۷ را بر عبدالله بن حسن طیبی مقدّم می‌دانند. <ref>تهانوی، محمد علی، موسوعه کشّاف اصطلاحات الفنون و العلوم، بیروت، چاپ رفیق‌العجم و علی دحروج، ۱۹۹۶م ، ج۱، ص۶29.</ref>
+نامگذاری احادیث قدسی، به خاطر انتساب این احادیث به خداوند می‌باشد.
+<ref>کرمانی، محمد بن یوسف، صحیح ابی عبداللّه البخاری بشرح الکرمانی، بیروت،
+دار إحياء التراث العربي ، ۱۴۰۱ق/۱۹۸۱م، ج۹، ص۷۹.</ref>
+<ref> بلوشی، عبدالغفور عبدالحق، الاحادیث القدسیه فی دائره الجرح و التعدیل و مصادرها و ادوار تدوینها،  بیروت، ۱۴۱۴ق/۱۹۹۴م، ج۱، ص۷.</ref>
+<ref> طحان نعیمی، محمود بن أحمد، تیسیر مصطلح الحدیث، کویت، ۱۴۰۴ق/۱۹۸۴م، ج۱، ص۱۲۷.</ref>
 {{مطالعه بیشتر}}
 == مطالعه بیشتر ==
-* کلیات حدیث قدسی، شیخ حرّ عاملی، ترجمه زین‌العابدین کاظمی.
+* الجواهر السنیة فی الاحادیث القدسیة(کلیات حدیث قدسی)، شیخ حرّ عاملی، ترجمه زین‌العابدین کاظمی.
 == منابع ==
 {{پانویس|۲}}