حدیث دوات و قلم: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
{{سوال}}
حديث دوات و قلم چيست؟ نظر شيعه و سني در باره آن چیست؟
حدیث دوات و قلم چیست؟ نظر شیعه و سنی درباره آن چیست؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
پيامبر اسلام(ص) چهار روز پيش از ارتحال در حالي که در بستر بيماري بود و جمعي از اصحاب به عيادت ايشان آمده بودند، فرمود: «قلم و کاغذ بياوريد تا چيزي بنويسم که بعد از آن گمراه نشويد». يکي از حاضران (خليفه دوم) گفت: درد بر او غلبه کرده و هذيان مي‌گويد قرآن نزد ماست همان براي ما کافي است. درميان حاضران اختلاف شد، برخي سخن پيامبر(ص) را تأييد کردند و سروصدا بلند شد. در اين هنگام به پيامبر(ص) گفتند: خواسته‌ات را برآوريم؟ فرمود: «آيا بعد از آنچه انجام شد؟) مرا به حال خود واگذاريد، حالت درد و رنجي که من دارم از آنچه شما مرا بدان مي خوانيد و نسبت مي دهيد بهتر است، از نزد من بيرون رويد».<ref>بخاري، صحيح بخاري، تحقيق الشيخ قاسم السماعي الرفاعي، بيروت، دارالقلم، ، ۱۴۰۷ق، ج۱، کتاب العلم، باب کتابه العلم (باب ۸۲) ج۱۲، ص۱۲۰ و صحيح مسلم، شرح الامام النووي، ج۱۱، باب ترک الوصيه لمن ليس له شي يوصي فيه، ص۸۹.</ref>
پیامبر اسلام(ص) چهار روز پیش از ارتحال در حالی که در بستر بیماری بود و جمعی از اصحاب به عیادت ایشان آمده بودند، فرمود: «قلم و کاغذ بیاورید تا چیزی بنویسم که بعد از آن گمراه نشوید». یکی از حاضران (خلیفه دوم) گفت: درد بر او غلبه کرده و هذیان می‌گوید قرآن نزد ماست همان برای ما کافی است. درمیان حاضران اختلاف شد، برخی سخن پیامبر(ص) را تأیید کردند و سروصدا بلند شد. در این هنگام به پیامبر(ص) گفتند: خواسته‌ات را برآوریم؟ فرمود: «آیا بعد از آنچه انجام شد؟) مرا به حال خود واگذارید، حالت درد و رنجی که من دارم از آنچه شما مرا بدان می‌خوانید و نسبت می‌دهید بهتر است، از نزد من بیرون روید».<ref>بخاری، صحیح بخاری، تحقیق الشیخ قاسم السماعی الرفاعی، بیروت، دارالقلم،، ۱۴۰۷ق، ج۱، کتاب العلم، باب کتابه العلم (باب ۸۲) ج۱۲، ص۱۲۰ و صحیح مسلم، شرح الامام النووی، ج۱۱، باب ترک الوصیه لمن لیس له شی یوصی فیه، ص۸۹.</ref>


اين خلاصه رخدادي است که سيره نويسان و محدثان آن را ضمن حوادث روزهاي آخر عمر پيامبر اسلام(ص) نقل کرده اند و در منابع اهل سنت مثل صحيح بخاري و صحيح مسلم نقل شده و تمام اهل عامه آن را قبول دارند که چنين رويدادي در روز پنجشنبه و در آخر عمر حضرت رسول اکرم(ص) روي داده است. در روايت ديگري از ابن عباس که در صحيح بخاري نيز ذکر شده است اظهار تأسف مي کند و مي گويد: روز پنجشنبه چقدر دردناک بود که پيامبر اکرم(ص) فرمود: «براي من کاغذ و دواتي بياوريد تا چيزي بنويسم که بعد از آن گمراه نشويد؛ اما گوش نکردند».<ref>بخاري، صحيح بخاري، همان، ج۱، ص۱۲۰.</ref>
این خلاصه رخدادی است که سیره نویسان و محدثان آن را ضمن حوادث روزهای آخر عمر پیامبر اسلام(ص) نقل کرده‌اند و در منابع اهل سنت مثل صحیح بخاری و صحیح مسلم نقل شده و تمام اهل عامه آن را قبول دارند که چنین رویدادی در روز پنجشنبه و در آخر عمر حضرت رسول اکرم(ص) روی داده است. در روایت دیگری از ابن عباس که در صحیح بخاری نیز ذکر شده است اظهار تأسف می‌کند و می‌گوید: روز پنجشنبه چقدر دردناک بود که پیامبر اکرم(ص) فرمود: «برای من کاغذ و دواتی بیاورید تا چیزی بنویسم که بعد از آن گمراه نشوید؛ اما گوش نکردند».<ref>بخاری، صحیح بخاری، همان، ج۱، ص۱۲۰.</ref>


علاوه بر منابع اهل سنت اين جريان در منابع شيعه نيز آمده از جمله شيخ مفيد اين جريان را نقل کرده است. از طرفي تأکيد پيامبر اکرم(ص) به صحابه از جمله ابوبکر و عمر به شرکت در جيش اسامه به خاطر پيش بيني اين توطئه بود، ابوبکر در کسالت پيامبر (ص) به طرف محراب پيامبر رفت تا نماز را به جاي پيامبر امامت کند، پيامبر فورا به مسجد رفت و او را کنار زد و خود به نماز ايستاد<ref>شيخ مفيد، ارشاد، ج، ص۱۸۳.</ref> و نشان داد که ابوبکر هيچ حقي نسبت به پيامبر و جانشيني او ندارد. اين حديث در کتب قديمي شيعه مثل کتاب سليم بن قيس که از تابعين رسول خدا(ص) است نقل شده که ابان به ابي عياش از سليم نقل مي کند به اتفاق جمعي از شيعيان در خانه عبدالله بن عباس بوديم که يادي از رسول خدا(ص) و هنگام وفات آن حضرت شد. ابن عباس به گريه افتاد و گفت در نزد حضرت بوديم در روزی که رحلت کردند، فرمودند برايم کتف (گوسفندي) بياوريد تا برايتان چيزي بنويسم که بعد از آن گمراه نشده و با هم اختلاف نکنيد... .<ref>کتاب سليم بن قيس (تابعينتحقيق انصاري، محمد باقر، ص۳۲۵.</ref>
علاوه بر منابع اهل سنت این جریان در منابع شیعه نیز آمده از جمله شیخ مفید این جریان را نقل کرده است. از طرفی تأکید پیامبر اکرم(ص) به صحابه از جمله ابوبکر و عمر به شرکت در جیش اسامه به خاطر پیش بینی این توطئه بود، ابوبکر در کسالت پیامبر(ص) به طرف محراب پیامبر رفت تا نماز را به جای پیامبر امامت کند، پیامبر فورا به مسجد رفت و او را کنار زد و خود به نماز ایستاد<ref>شیخ مفید، ارشاد، ج، ص۱۸۳.</ref> و نشان داد که ابوبکر هیچ حقی نسبت به پیامبر و جانشینی او ندارد. این حدیث در کتب قدیمی شیعه مثل کتاب سلیم بن قیس که از تابعین رسول خدا(ص) است نقل شده که ابان به ابی عیاش از سلیم نقل می‌کند به اتفاق جمعی از شیعیان در خانه عبدالله بن عباس بودیم که یادی از رسول خدا(ص) و هنگام وفات آن حضرت شد. ابن عباس به گریه افتاد و گفت در نزد حضرت بودیم در روزی که رحلت کردند، فرمودند برایم کتف (گوسفندی) بیاورید تا برایتان چیزی بنویسم که بعد از آن گمراه نشده و با هم اختلاف نکنید....<ref>کتاب سلیم بن قیس (تابعینتحقیق انصاری، محمد باقر، ص۳۲۵.</ref>


نعماني در کتاب الغيبه مطالب فوق را با کمي اختلاف و با همان سند آورده است.<ref>نعماني، محمد بن ابراهيم، کتاب الغيبه، ص۸۵.</ref> و همچنين محمد بن جرير طبري شیعی اين روايت را نقل کرده است.<ref>محمد بن جرير طبري، المسترشد، ص۶۸۱.</ref> شيخ مفيد نيز در کتاب خود اوائل المقالات اين حديث را آورده است.<ref>شيخ مفيد، اوائل المقالات، ص۴۰۶.</ref> سيد ابن طاووس در کتاب خودش اين چنين مي نويسد حديثي که بر صحت آن شيعه و سني اتفاق دارند.<ref>سيد ابن طاووس، الطرائف في معرفه مذاهب الطوائف، ص۴۳۲.</ref>
نعمانی در کتاب الغیبه مطالب فوق را با کمی اختلاف و با همان سند آورده است.<ref>نعمانی، محمد بن ابراهیم، کتاب الغیبه، ص۸۵.</ref> و همچنین محمد بن جریر طبری شیعی این روایت را نقل کرده است.<ref>محمد بن جریر طبری، المسترشد، ص۶۸۱.</ref> شیخ مفید نیز در کتاب خود اوائل المقالات این حدیث را آورده است.<ref>شیخ مفید، اوائل المقالات، ص۴۰۶.</ref> سید ابن طاووس در کتاب خودش این چنین می‌نویسد حدیثی که بر صحت آن شیعه و سنی اتفاق دارند.<ref>سید ابن طاووس، الطرائف فی معرفه مذاهب الطوائف، ص۴۳۲.</ref>


در پايان بايد گفت حديث دوات و قلم چنانچه گفته شد در منابع شيعه و سني آمده است و هر دو فرقه بر صحت آن متفق القول مي باشند و هر کدام از طرق خود آن را نقل مي کنند.
در پایان باید گفت حدیث دوات و قلم چنانچه گفته شد در منابع شیعه و سنی آمده است و هر دو فرقه بر صحت آن متفق القول می‌باشند و هر کدام از طرق خود آن را نقل می‌کنند.
{{پایان پاسخ}}
{{پایان پاسخ}}
{{مطالعه بیشتر}}
{{مطالعه بیشتر}}
==معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:==
==معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:==
۱ فروغ ابدیت، آیت الله جعفر سبحانی.


۱ـ فروغ ابديت، آيت الله جعفر سبحاني.
۲ تاریخ اسلام، مهدی پیشوائی.
 
۲ـ تاريخ اسلام، مهدي پيشوائي.
{{پایان مطالعه بیشتر}}
{{پایان مطالعه بیشتر}}


خط ۲۵: خط ۲۴:
<references />
<references />
{{شاخه
{{شاخه
| شاخه اصلی = تاریخ
| شاخه اصلی = تاریخ
| شاخه فرعی۱ = حکومت‌های پس از پیامبر(ص)
| شاخه فرعی۱ = حکومت‌های پس از پیامبر(ص)
| شاخه فرعی۲ = خلفا
| شاخه فرعی۲ = خلفا
| شاخه فرعی۳ =
| شاخه فرعی۳ =
}}
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
| شناسه =  
| شناسه =  
| تیترها =  
| تیترها =  
| ویرایش =  
| ویرایش =  
| لینک‌دهی =  
| لینک‌دهی =  
| ناوبری =  
| ناوبری =  
| نمایه =  
| نمایه =  
| تغییر مسیر =  
| تغییر مسیر =  
| ارجاعات =  
| ارجاعات =  
| بازبینی =  
| بازبینی =  
| تکمیل =  
| تکمیل =  
| اولویت =  
| اولویت =  
| کیفیت =  
| کیفیت =  
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}

نسخهٔ ‏۲۷ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۸:۰۹

سؤال

حدیث دوات و قلم چیست؟ نظر شیعه و سنی درباره آن چیست؟

پیامبر اسلام(ص) چهار روز پیش از ارتحال در حالی که در بستر بیماری بود و جمعی از اصحاب به عیادت ایشان آمده بودند، فرمود: «قلم و کاغذ بیاورید تا چیزی بنویسم که بعد از آن گمراه نشوید». یکی از حاضران (خلیفه دوم) گفت: درد بر او غلبه کرده و هذیان می‌گوید قرآن نزد ماست همان برای ما کافی است. درمیان حاضران اختلاف شد، برخی سخن پیامبر(ص) را تأیید کردند و سروصدا بلند شد. در این هنگام به پیامبر(ص) گفتند: خواسته‌ات را برآوریم؟ فرمود: «آیا بعد از آنچه انجام شد؟) مرا به حال خود واگذارید، حالت درد و رنجی که من دارم از آنچه شما مرا بدان می‌خوانید و نسبت می‌دهید بهتر است، از نزد من بیرون روید».[۱]

این خلاصه رخدادی است که سیره نویسان و محدثان آن را ضمن حوادث روزهای آخر عمر پیامبر اسلام(ص) نقل کرده‌اند و در منابع اهل سنت مثل صحیح بخاری و صحیح مسلم نقل شده و تمام اهل عامه آن را قبول دارند که چنین رویدادی در روز پنجشنبه و در آخر عمر حضرت رسول اکرم(ص) روی داده است. در روایت دیگری از ابن عباس که در صحیح بخاری نیز ذکر شده است اظهار تأسف می‌کند و می‌گوید: روز پنجشنبه چقدر دردناک بود که پیامبر اکرم(ص) فرمود: «برای من کاغذ و دواتی بیاورید تا چیزی بنویسم که بعد از آن گمراه نشوید؛ اما گوش نکردند».[۲]

علاوه بر منابع اهل سنت این جریان در منابع شیعه نیز آمده از جمله شیخ مفید این جریان را نقل کرده است. از طرفی تأکید پیامبر اکرم(ص) به صحابه از جمله ابوبکر و عمر به شرکت در جیش اسامه به خاطر پیش بینی این توطئه بود، ابوبکر در کسالت پیامبر(ص) به طرف محراب پیامبر رفت تا نماز را به جای پیامبر امامت کند، پیامبر فورا به مسجد رفت و او را کنار زد و خود به نماز ایستاد[۳] و نشان داد که ابوبکر هیچ حقی نسبت به پیامبر و جانشینی او ندارد. این حدیث در کتب قدیمی شیعه مثل کتاب سلیم بن قیس که از تابعین رسول خدا(ص) است نقل شده که ابان به ابی عیاش از سلیم نقل می‌کند به اتفاق جمعی از شیعیان در خانه عبدالله بن عباس بودیم که یادی از رسول خدا(ص) و هنگام وفات آن حضرت شد. ابن عباس به گریه افتاد و گفت در نزد حضرت بودیم در روزی که رحلت کردند، فرمودند برایم کتف (گوسفندی) بیاورید تا برایتان چیزی بنویسم که بعد از آن گمراه نشده و با هم اختلاف نکنید....[۴]

نعمانی در کتاب الغیبه مطالب فوق را با کمی اختلاف و با همان سند آورده است.[۵] و همچنین محمد بن جریر طبری شیعی این روایت را نقل کرده است.[۶] شیخ مفید نیز در کتاب خود اوائل المقالات این حدیث را آورده است.[۷] سید ابن طاووس در کتاب خودش این چنین می‌نویسد حدیثی که بر صحت آن شیعه و سنی اتفاق دارند.[۸]

در پایان باید گفت حدیث دوات و قلم چنانچه گفته شد در منابع شیعه و سنی آمده است و هر دو فرقه بر صحت آن متفق القول می‌باشند و هر کدام از طرق خود آن را نقل می‌کنند.


معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:

۱ فروغ ابدیت، آیت الله جعفر سبحانی.

۲ تاریخ اسلام، مهدی پیشوائی.


منابع

  1. بخاری، صحیح بخاری، تحقیق الشیخ قاسم السماعی الرفاعی، بیروت، دارالقلم،، ۱۴۰۷ق، ج۱، کتاب العلم، باب کتابه العلم (باب ۸۲) ج۱۲، ص۱۲۰ و صحیح مسلم، شرح الامام النووی، ج۱۱، باب ترک الوصیه لمن لیس له شی یوصی فیه، ص۸۹.
  2. بخاری، صحیح بخاری، همان، ج۱، ص۱۲۰.
  3. شیخ مفید، ارشاد، ج، ص۱۸۳.
  4. کتاب سلیم بن قیس (تابعین)، تحقیق انصاری، محمد باقر، ص۳۲۵.
  5. نعمانی، محمد بن ابراهیم، کتاب الغیبه، ص۸۵.
  6. محمد بن جریر طبری، المسترشد، ص۶۸۱.
  7. شیخ مفید، اوائل المقالات، ص۴۰۶.
  8. سید ابن طاووس، الطرائف فی معرفه مذاهب الطوائف، ص۴۳۲.