کاسب حبیب خدا است

سؤال

آیا ضرب‌المثل کاسب حبیب خدا است، روایت است؟ کاسب باید چه خصوصیاتی داشته باشد تا شامل این روایت شود؟

قطعه خوشنویسی از ضرب‌المثل «الکاسب حبیب‌الله؛ کاسب حبیب خدا است». اثر نجم‌الدین.

کاسب حبیب خدا است ضرب‌المثلی در زبان فارسی، که به برخی روایات، شباهت دارد. بر اساس روایات، خدا افرادی که برای کسب روزی حلال تلاش می‌کنند، دوست دارد و در این بین، فرقی بین شغل‌های مختلف نیست. در روایات از پیامبر اسلام نقل شده: «اَلْکاسِبُ بِیَدِهِ حَبیب‌ُ الله؛ هر کسی با دست خود کسب مال کند، دوست خدا است».

مراد از کاسب را نه تاجر، بلکه هر کسی که دنبال کسب مال است، دانسته‌اند. در احادیث، ویژگی‌هایی را برای کسب روزی حلال مانند راستگویی، رعایت انصاف، امانتداری و پرهیز از قسم خوردن بیان شده است.

احادیث مشابه

احادیثی در منابع روایی آمده که از نظر محتوایی با ضرب‌المثل کاسب حبیب خدا است، شباهت دارد:

• پیامبر(ص) «اَلْکاسِبُ بِیَدِهِ حَبیب‌ُ الله؛ هر کسی با دست خود کسب مال کند، دوست خدا است».
• در روایتی دیگر، هر صاحب حرفه‌ای که امانتدار باشد، دوست خدا معرفی شده است.
• حضرت داوود(ع): خدا کسی را که کار می‌کند و از مزد کارش روزی می‌خورد، دوست دارد.

مراد از کلمه کاسب را تاجر ندانسته‌اند، بلکه معتقدند این کلمه شامل هر کسی که دنبال کسب مال باشد، می‌شود؛ چه از راه تجارت باشد و چه از راهی غیر آن.

ویژگی‌های کسب محبوب خدا

کسب مال را هنگامی که از راه حلال باشد، مورد رضایت و محبت خداوند دانسته‌اند. براین اساس کسانی که از راهِ شغل‌های حرام مانند شراب‌سازی، ساخت ابزار قمار و رباخواری کسب مال می‌کنند محبوب خدا نیستند. در روایات، ویژگی‌هایی برای محبوب خداشدن بوسیله کسب مال گفته شده است:

• راستگویی در شغل‌هایی مانند تجارت
• مبالغه نکردن در ستایش از جنس خود هنگام فروش
• بد نگفتن از جنس دیگران هنگام خرید
• صمیمی بودن با خریداران
• پرهیز از قسم خوردن
• انصاف با مظلومان
• پرهیز از ظلم کردن
• رعایت انصاف
• پرهیز از احتکار
• امانتداری
• عمل کردن به وعده
• سخت‌گیری نکردن در مطالبه قرض