اللهم

سؤال

کلمه «اللّهم» از چه کلماتی تشکیل شده است؟

در اینکه کلمه «اللهمّ» متشکل از چه چیزهایی است بین علمای بزرگ صرف و نحو اختلاف است. سیبویه و خلیل از علمای بزرگ صرف و نحو می‌گویند: اصل آن «یا الله» بوده، لذا «یا» از ابتدای آن حذف شده و عوض از آن میم مشدّده بعد از الله آمده است.

بسیاری از علمای صرف و نحو و مفسران نیز این وجه را پذیرفته‌اند. قول دیگری در اللّهم وجود دارد که فرّاء عالم بزرگ صرف و نحو آن را بیان کرده، ایشان می‌گوید: «اللّهم» در اصل «یا الله أمّ بخیرٍ» بوده است. همزه حذف شده و تبدیل به یا اللّهم بخیر شده است.

امّا این نظریه مورد قبول علمای دیگر واقع نشده است. پس همانگونه که می‌بینیم در اینجا ضمیر هم وجود ندارد، بلکه کلمه تشکیل شده از دو قسمت الله و میم مشدّده است.