قرائت‌های مختلف قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
سلسله قُرّاء (قاريان مشهور قرآن) و قرائات آنها، قرن به قرن ادامه داشت تا اينكه در اوايل قرن چهارم ابوبكر بن مجاهد(۲۴۵-۳۲۴)، بزرگ قاریان بغداد، قرائات را در هفت قرائت از هفت قارى مشهور، به رسميّت شناخت. (البته بعدها در دوره‌هاى مختلف هفت قارى ديگر نیز اضافه شد) هر كدام از اين قرائات به وسيله دو راوى روايت شد.<ref>معرفت، تاریخ قرآن، ۱۳۸۲ش، ص۱۴۰.</ref> این اختلاف قرائت‌ها به کم یا زیاد شدن برخی حروف یا حرکات، تعداد آیات و [[رسم‌الخط قرآن|رسم‌الخط]] ختم شد.<ref>علوم القرآن عند المفسرون، ص۲۷–۳۵.</ref> | سلسله قُرّاء (قاريان مشهور قرآن) و قرائات آنها، قرن به قرن ادامه داشت تا اينكه در اوايل قرن چهارم ابوبكر بن مجاهد(۲۴۵-۳۲۴)، بزرگ قاریان بغداد، قرائات را در هفت قرائت از هفت قارى مشهور، به رسميّت شناخت. (البته بعدها در دوره‌هاى مختلف هفت قارى ديگر نیز اضافه شد) هر كدام از اين قرائات به وسيله دو راوى روايت شد.<ref>معرفت، تاریخ قرآن، ۱۳۸۲ش، ص۱۴۰.</ref> این اختلاف قرائت‌ها به کم یا زیاد شدن برخی حروف یا حرکات، تعداد آیات و [[رسم‌الخط قرآن|رسم‌الخط]] ختم شد.<ref>علوم القرآن عند المفسرون، ص۲۷–۳۵.</ref> | ||
[[امام صادق(ع)]] قرآن را یکی دانسته که از سوی خداوند نازل شده است و اختلاف بر سر قرائت آن، از جانب قاریان صورت گرفته است.<ref>کلینی، الکافی، ج۲، ص۶۳۰.</ref> برخی محققان با | [[امام صادق(ع)]] قرآن را یکی دانسته که از سوی خداوند نازل شده است و اختلاف بر سر قرائت آن، از جانب قاریان صورت گرفته است.<ref>کلینی، الکافی، ج۲، ص۶۳۰.</ref> برخی محققان با بررسی‌های مفصل به این نتیجه رسیده‌اند که اختلاف قرائت‌ها موجب تحریف قرآن نمی‌شود.<ref>[https://www.sid.ir/Fa/Seminar/ViewPaper.aspx?ID=92468 مرادی سرچشمه، غلامحسین، «بررسی رابطه بین اختالف قرائات و شبهه تحریف قرآن»]</ref> | ||
== قراء هفت‌گانه == | == قراء هفت‌گانه == | ||
نسخهٔ ۲۳ نوامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۱:۵۹
اختلاف قرائت‌ها در قرآن چیست؟ چرا قرآن‌ها در مناطق مختلف اسلامی، گاه با هم تفاوت دارند؟
قرآن در مناطق مختلف اسلامی، از لحاظ کم یا زیاد بودن کلمات، تفاوتی نداشته و تنها سیر تکاملی خود را از نظر حرکات، نوع نوشتار و قواعد تجویدی گذرانده است.[۱]
در زمان عثمان خلیفه سوم، مصحف‌های قرآن یکی شد، اما علت‌های مختلفی مانند خالی بودن از نقطه و اِعراب، خالی بودن وسط کلمات از «الف»، تفاوت لهجه‌ها، اِعمال رأی و اجتهاد قاریان،[۲] و ابتدايى بودن خط نزد عرب آن روز. در اختلاف قرائت‌ها مؤثر بود.[۳] در مصحف‌های اوليه كلمات از هرگونه اعراب و حركات خالی بودند، وزن و حركت كلمه مشخص نبود، براى خواننده مشكل بود تشخيص دهد وزن و حركت كلمه چگونه است، برای نمونه مشخص نبود «اعلم»، فعل امر است يا فعل متكلم مضارع و احيانا افعل التفضيل يا فعل ماضى از باب افعال.[۴]
سلسله قُرّاء (قاريان مشهور قرآن) و قرائات آنها، قرن به قرن ادامه داشت تا اينكه در اوايل قرن چهارم ابوبكر بن مجاهد(۲۴۵-۳۲۴)، بزرگ قاریان بغداد، قرائات را در هفت قرائت از هفت قارى مشهور، به رسميّت شناخت. (البته بعدها در دوره‌هاى مختلف هفت قارى ديگر نیز اضافه شد) هر كدام از اين قرائات به وسيله دو راوى روايت شد.[۵] این اختلاف قرائت‌ها به کم یا زیاد شدن برخی حروف یا حرکات، تعداد آیات و رسم‌الخط ختم شد.[۶]
امام صادق(ع) قرآن را یکی دانسته که از سوی خداوند نازل شده است و اختلاف بر سر قرائت آن، از جانب قاریان صورت گرفته است.[۷] برخی محققان با بررسی‌های مفصل به این نتیجه رسیده‌اند که اختلاف قرائت‌ها موجب تحریف قرآن نمی‌شود.[۸]
قراء هفت‌گانه
مشهورترین و معروف‌ترین قاریانی که قرآن طبق قرائت آنها تلاوت می‌شود، عبارت‌اند از:
- عبدالله بن عامِر یَحْصُبی (درگذشت ۱۱۸ق)، از شام.
- عبدالله بن کثیر دارمی (درگذشت ۱۲۰ق)، از مکه.
- عاصم بن ابی النَجود اسدی (درگذشت ۱۲۸ق)، از کوفه که قرائت او توسط شخصی به نام «حفص» به‌طور دقیق، ضبط و منتشر شد. قاریان بیش‌تر کشورهای اسلامی به روش او قرائت می‌کنند. عاصم این قرائت را از استاد خويش ابو عبدالرحمن سلمى و او از امام علی(ع) گرفته است.[۹] محققان قرائت حفص از عاصم را يگانه قرائتى دانسته‌اند كه داراى سند صحيح است و در طول قرون گذشته تا امروز، ميان مسلمانان متداول است.[۹]
- ابوعمرو بن علاء (درگذشت ۱۵۴ق)، از بصره.
- حمزة بن حبیب زیّات (درگذشت ۱۵۶ق)، از کوفه.
- نافع بن عبدالرحمن اللیثی (درگذشت ۱۶۹ق)، از مدینه.
- علی بن حمزه کسایی (درگذشت ۱۸۹ق)، از کوفه.
پنج نفر از قرّاء سبعة به غير از ابن عامر و ابو عمرو ايرانى‌الاصل هستند. ابن‌عامر مجهول النسب و ابو عمرو از قبيله مازن تميم است که البته برخی او را نیز ایرانی دانسته‌اند.[۱۰] عاصم، ابو عمرو، حمزه و كسائى، شیعه بودند و خود نیز به شیعه بودن خود تصریح داشته‌اند.در مورد عبدالله بن كثير و نافع به‌جهت اینکه اهل فارس از ایران بوده‌اند، احتمال شيعه بودن آنها را داده‌اند اما ابن‌عامر، بزرگ‌شده خاندان اموى بود و از دروغگويى و انواع فسق اجتناب نمى‌ورزيد.[۱۱]
متأخرين سه نفر ديگر بر اين هفت نفر اضافه كرده‌اند: خلف بن هشام، یعقوب حضرمی و ابوجعفر مخزومی. همچنین چهار قارى ديگر كه به قرائت شاذ (خلاف مشهور) قرائت مى‌كردند، ولى مقبول بسیاری از مردم بودند، بر اين ده قارى افزوده شدند.[۱۲]
منابع
- ↑ محمد طاهر عبدالقاهر الکردی، تاریخ القرآن، ص۱۲۰.
- ↑ رسم‌الخط المصحف، ترجمهٔ یعقوب جعفری، ص۱۷۱–۱۷۷.
- ↑ معرفت، تاریخ قرآن، ۱۳۸۲ش، ص۱۴۱.
- ↑ معرفت، تاریخ قرآن، ۱۳۸۲ش، ص۱۴۵.
- ↑ معرفت، تاریخ قرآن، ۱۳۸۲ش، ص۱۴۰.
- ↑ علوم القرآن عند المفسرون، ص۲۷–۳۵.
- ↑ کلینی، الکافی، ج۲، ص۶۳۰.
- ↑ مرادی سرچشمه، غلامحسین، «بررسی رابطه بین اختالف قرائات و شبهه تحریف قرآن»
- ↑ ۹٫۰ ۹٫۱ معرفت، تاریخ قرآن، ۱۳۸۲ش، ص۱۵۲.
- ↑ معرفت، تاریخ قرآن، ۱۳۸۲ش، ص۱۴۹.
- ↑ معرفت، تاریخ قرآن، ۱۳۸۲ش، ص۱۴۹.
- ↑ محمد هادی معرفت، تاریخ قرآن، ص۱۴۷–۱۴۸.