موارد جایز بودن دروغ: تفاوت میان نسخه‌ها
A.rezapour (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
A.rezapour (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{شروع متن}} | {{شروع متن}} | ||
{{سوال}}در چه موردی دروغ جایز است؟ | {{سوال}}در چه موردی دروغ جایز است؟ | ||
| خط ۵: | خط ۴: | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}} | ||
دروغ از گناهان کبیره است و تنها زمانی جواز پیدا می‌کند که | [[دروغ]] از گناهان کبیره است و تنها زمانی جواز پیدا می‌کند که امر شرعی مهم‌تری در میان باشد. مانند حفظ جان خود یا جان دیگری یا اصلاح میان دو مؤمن یا ضرورت مهم دیگری. تقدیم اهم بر مهم و فاسد بر افسد می‌تواند سبب جواز دروغ شود. | ||
== تقدیم اهم بر مهم == | == تقدیم اهم بر مهم == | ||
شیخ انصاری تنها در موارد اضطراری و اجباری و برای اصلاح‌گری، دروغ را جایز می‌داند. این جواز دروغ را تقدیم اهم بر مهم و فاسد بر افسد می‌دانند.<ref>شمول ادله حرمت دروغ نسبت به خانواده و بستگان و حکم وعده دروغ به همسر، مصطفی همدانی، فصلنامه علمی پژوهشی فقه، شماره ۸۴.</ref> | [[شیخ انصاری]] تنها در موارد اضطراری و اجباری و برای اصلاح‌گری، دروغ را جایز می‌داند. این جواز دروغ را تقدیم اهم بر مهم و فاسد بر افسد می‌دانند.<ref>شمول ادله حرمت دروغ نسبت به خانواده و بستگان و حکم وعده دروغ به همسر، مصطفی همدانی، فصلنامه علمی پژوهشی فقه، شماره ۸۴.</ref> | ||
=== حفظ جان === | === حفظ جان === | ||
دروغ در مورد دفع ضرر از خود یا از مؤمنی دیگر بلکه قسم خوردن بر آن نیز جایز است. اگر حفظ جان و مال شخص يا برادر دينی، متوقف بر دروغ گفتن باشد، انسان می‌تواند مرتكب دروغ شود. | دروغ در مورد دفع ضرر از خود یا از مؤمنی دیگر بلکه قسم خوردن بر آن نیز جایز است. اگر حفظ جان و مال شخص يا برادر دينی، متوقف بر دروغ گفتن باشد، انسان می‌تواند مرتكب دروغ شود. | ||
آیه ۱۰۶ سوره نحل بر این دلالت دارد که اظهار کفر برای حفظ جان ایرادی ندارد. | آیه ۱۰۶ [[سوره نحل]] بر این دلالت دارد که اظهار کفر برای حفظ جان ایرادی ندارد. | ||
با توجه به این که قبح ذاتی دروغ به صورت مقتضی است نه به صورت علّت تامّه، یعنی شرایط و موانع می‌تواند در آن تأثیر گذارد، جواز قسم دروغ مبتنی بر مسئله اهم و مهم خواهد بود؛ یعنی در جایی که اگر راست بگوید، هدف مهم‌تر شرعی به خطر می‌افتد، مجاز خواهد بود؛ در غیر این صورت نه.<ref>پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حضرت آیت الله مکارم شیرازی | با توجه به این که قبح ذاتی دروغ به صورت مقتضی است نه به صورت علّت تامّه، یعنی شرایط و موانع می‌تواند در آن تأثیر گذارد، جواز قسم دروغ مبتنی بر مسئله اهم و مهم خواهد بود؛ یعنی در جایی که اگر راست بگوید، هدف مهم‌تر شرعی به خطر می‌افتد، مجاز خواهد بود؛ در غیر این صورت نه.<ref>پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حضرت آیت الله مکارم شیرازی | ||
| خط ۲۲: | خط ۲۱: | ||
دروغ برای اصلاح دو مؤمن جایز است اما تا جایی که می‌شود باید توریه کرد.<ref>سایت رسمی دفتر مرجع عالیقدر آقای سید علی حسینی سیستانی | دروغ برای اصلاح دو مؤمن جایز است اما تا جایی که می‌شود باید توریه کرد.<ref>سایت رسمی دفتر مرجع عالیقدر آقای سید علی حسینی سیستانی | ||
https://www.sistani.org/persian/qa/0903/</ref> | https://www.sistani.org/persian/qa/0903/</ref> در صورتى كه کسی قصد اصلاح و سازش دادن ميانه دو مسلمان يا دو جمعيت از مسلمانان را داشته باشد، در چنين صورتی فقهاى عظام بر طبق رواياتى كه آمده است دروغ را جايز می‌دانند.<ref>ترجمه اصول کافي شيخ کلينی، مصطفوى، سيد جواد، ج۴، ص۳۹</ref> | ||
== مطالعه بیشتر == | == مطالعه بیشتر == | ||
نسخهٔ ۲۶ ژوئیهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۰:۱۳
دروغ از گناهان کبیره است و تنها زمانی جواز پیدا می‌کند که امر شرعی مهم‌تری در میان باشد. مانند حفظ جان خود یا جان دیگری یا اصلاح میان دو مؤمن یا ضرورت مهم دیگری. تقدیم اهم بر مهم و فاسد بر افسد می‌تواند سبب جواز دروغ شود.
تقدیم اهم بر مهم
شیخ انصاری تنها در موارد اضطراری و اجباری و برای اصلاح‌گری، دروغ را جایز می‌داند. این جواز دروغ را تقدیم اهم بر مهم و فاسد بر افسد می‌دانند.[۱]
حفظ جان
دروغ در مورد دفع ضرر از خود یا از مؤمنی دیگر بلکه قسم خوردن بر آن نیز جایز است. اگر حفظ جان و مال شخص يا برادر دينی، متوقف بر دروغ گفتن باشد، انسان می‌تواند مرتكب دروغ شود.
آیه ۱۰۶ سوره نحل بر این دلالت دارد که اظهار کفر برای حفظ جان ایرادی ندارد.
با توجه به این که قبح ذاتی دروغ به صورت مقتضی است نه به صورت علّت تامّه، یعنی شرایط و موانع می‌تواند در آن تأثیر گذارد، جواز قسم دروغ مبتنی بر مسئله اهم و مهم خواهد بود؛ یعنی در جایی که اگر راست بگوید، هدف مهم‌تر شرعی به خطر می‌افتد، مجاز خواهد بود؛ در غیر این صورت نه.[۲]
اصلاح بین دو مؤمن
دروغ برای اصلاح دو مؤمن جایز است اما تا جایی که می‌شود باید توریه کرد.[۳] در صورتى كه کسی قصد اصلاح و سازش دادن ميانه دو مسلمان يا دو جمعيت از مسلمانان را داشته باشد، در چنين صورتی فقهاى عظام بر طبق رواياتى كه آمده است دروغ را جايز می‌دانند.[۴]
مطالعه بیشتر
- دروغ مصلحت آمیز، اسلامی حسن، بوستان کتاب، ۱۳۸۷.
منابع
- ↑ شمول ادله حرمت دروغ نسبت به خانواده و بستگان و حکم وعده دروغ به همسر، مصطفی همدانی، فصلنامه علمی پژوهشی فقه، شماره ۸۴.
- ↑ پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حضرت آیت الله مکارم شیرازی https://makarem.ir/main.aspx?lid=0&typeinfo=21&catid=46435
- ↑ سایت رسمی دفتر مرجع عالیقدر آقای سید علی حسینی سیستانی https://www.sistani.org/persian/qa/0903/
- ↑ ترجمه اصول کافي شيخ کلينی، مصطفوى، سيد جواد، ج۴، ص۳۹