«سجین» و «علیین» در سوره مطففین: تفاوت میان نسخه‌ها

(ابرابزار)
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۴: خط ۴:
در سورهٔ مبارکهٔ مطففین، منظور آیهٔ شریفهٔ ۷ و ۸ که در آن واژهٔ از سجین استفاده شد، چیست؟ و در آیهٔ ۱۹ نیز منظور از علیین چیست؟ آیا این دو کتاب با قرآن کریم متفاوت است؟ در آن‌ها از چه سخن گفته شده است؟
در سورهٔ مبارکهٔ مطففین، منظور آیهٔ شریفهٔ ۷ و ۸ که در آن واژهٔ از سجین استفاده شد، چیست؟ و در آیهٔ ۱۹ نیز منظور از علیین چیست؟ آیا این دو کتاب با قرآن کریم متفاوت است؟ در آن‌ها از چه سخن گفته شده است؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}سجیین و علیین هرکدام دو بار در قرآن و در دو آیه پشت سر هم امده است و نام کتاب هایی است که اعمال بدکاران و نیکوکاران را در ان می نویسند.
معنای اصلی کتاب همان صحیفه ای است که پاره ای مطالب در قالب خطوط دستی یا چاپی در آن گنجانیده شده است؛ ولی در قرآن کریم، این معنی توسعه یافته و در اشباه و نظایر نوشته هم به کار رفته است تا آن جا که کتاب محفوظ را که نه صفحه ای دارد و نه با قلم چیزی در آن نوشته شده است، کتاب گفته است؛ بنابراین، در قرآن کریم، کلمهٔ کتاب فراتر از معنای لغوی است و در سه قسم استفاده شده است:


اول: کتاب‌هایی که مشتمل بر شرایع دین بوده و از سوی خداوند متعال به انبیای الهی نازل گشته. مانند کتابی که بر حضرت نوح(ع) نازل شده که آیه {{قرآن|و انزل معهم الکتاب بالحق}}<ref>بقره / ۲۱۳.</ref> به آن اشاره دارد و کتابی که بر حضرت ابراهیم و موسی ـ علیهما السلام ـ نازل شده: {{قرآن|صحف ابراهیم و موسی}}<ref>اعلی / ۱۹.</ref> و کتابی که بر حضرت عیسی(ع) نازل شده است: {{قرآن|و آتیناه الانجیل فیه هدی و نور}}<ref>مائده / ۴۶.</ref> و کتاب قرآن کریم که بر حضرت محمد(ص) نازل شده است. مانند: {{قرآن|تلک آیات الکتاب و قرآن مبین}}<ref>حجر / ۱.</ref> یا {{قرآن|نزل به الروح الامین علی قلبک لتکون من المنذرین بلسان عربی مبین}}<ref>شعراء / ۱۹۵–۱۹۲.</ref> و آیات دیگری که مراد از کتاب در آن آیات قرآن کریم می‌باشد.}}<ref>طباطبائی، سیّد محمد حسین، المیزان، ترجمه، موسوی همدانی، محمد باقر، قم، دفتر انتشارات اسلامی، پنجم، ۱۳۷۴ش، ج۷، ص۳۴۹.</ref>


دوم: کتابی که جزئیات نظام عالم و حوادث واقعه در آن ضبط می‌شود، از برخی آیات استفاده می‌شود که این کتاب‌ها چند قسم اند: یکی آن کتابی که مطالب نوشته شده در آن به هیچ وجه تغییر نمی‌کند. مانند کتاب در آیه {{قرآن|و ما یعزب عن ربک من مثقال ذره فی الارض و لا فی السماء و لا اصغر من ذلک و لا اکبر الا فی کتاب مبین.<ref>یونس / ۶۱: و هیچ چیز در زمین و آسمان از پروردگار تو مخفی نمی‌ماند حتی به اندازه سنگینی ذره ای و نه کوچکتر از آن و نه بزرگ‌تر مگر اینکه در کتاب آشکار ثبت است.</ref>
علامه طباطبائی در این باره می‌نویسد، با دقت در آیات ۷ به بعد سورهٔ مطففین و مقایسهٔ آن‌ها با آیات ۱۹ بعد، به دست می‌آید که مراد از کلمهٔ «سجین» چیزی است که مقابل و مخالف «علیین» باشد و چون معنای «علیین» علو روی علو و به عبارتی علو و والا بودن دو چندان است، معلوم می‌شود که منظور از سجین هم سفلی روی سفلی یا به عبارتی پستی دو چندان و گرفتاری در چنان پستی است هم چنان‌که آیهٔ {{قرآن|ثم رددناه اسفل‌السافلین}}<ref>تین / ۵: سپس او را به پایین‌ترین مرحله بازگرداندیم.</ref> بدان اشاره دارد، پس از هر معنا نزدیک تر این است که، سجین از سجن یعنی زندان باشد و معنای آیه این می‌شود: این است کتاب فجار در حبس و زندانی است که هر کس در آن بیفتد، بیرون شدن برایش نیست. و منظور از کتاب فجار، هم یعنی سرنوشتی که خداوند برای آنان مقدر کرده است و آن حتمی خواهد شد.<ref>المیزان، ج۷، ص۳۸۱.</ref>
 
و آیهٔ {{قرآن|و عندنا کتاب حفیظ}}<ref>ق / ۴: و نزد ما کتابی است که همه چیز در آن محفوظ است.</ref> و… که این کتاب گاهی برای همه موجودات و حوادث است و گاهی به جزئیات پرداخته می‌شود. مانند: {{قرآن|و ما کان لنفس ان تموت الا باذن الله کتاباً موجّلاً}}<ref>آل عمران / ۱۴۵: هیچ‌کس جز به فرمان خدا نمی‌میرد، سر نوشتی است تعیین شده.</ref> که این نوع کتاب برای هر فردی جداگانه می‌باشد.
 
قسم دیگر کتابی است که گاهی تغییر می‌پذیرد هم چنان‌که در آیه: ی {{قرآن|یمحوالله ما یشاء و یثبت و عنده ام الکتاب}}<ref>رعد / ۳۹: خداوند هر چه را بخواهد محو و هر چه را بخواهد اثبات می‌کند و ام الکتاب (لوح محفوظ) نزد اوست.</ref> که خداوند برخی چیزها را بعد از نوشتن محو کرده و برخی را ثابت نگه می‌دارد.}}<ref>المیزان، ج۷، ص۳۵۲.</ref>
 
سوم: سومین نوع کتابی که در قرآن کریم به آن اشاره شده است و سئوال مورد نظر نیز مربوط به آن است، کتابی است که اعمال بندگان را از خوب و بد در آن می‌نویسند و آیات راجع به این قسم خود بر چند نوع است:
 
۱. کتاب مختص هر فرد: خداوند متعال در این باره می‌فرماید: {{قرآن|و کلّ انسان الزمناه طائره فی عنقه و نخرج له یوم القیامه کتابا یلقاه منشورا<ref>اسراء / ۱۳: و هر انسانی اعمالش را بر گردنش آویخته‌ایم و روز قیامت، کتابی برای او بیرون می‌آوریم که آن را در برابر خود گشوده می‌بیند.</ref> و آیه {{قرآن|یوم تجد کل نفس ما عملت من خیر محضرا و ما عملت من سوء}}<ref>آل عمران / ۳۰: روزی که هر کس آنچه را از کار نیک و بدانجام داده حاضر می‌بیند.</ref> و آیات دیگر…
 
۲. کتاب مختص امت‌ها: گاهی کتاب مخصوص یک امت است؛ یعنی کتاب‌های هر فرد در یک امت را در یک کتاب (و به اصطلاح امروزه در یک قفسه جداگانه) قرار داده‌اند. مانند آیهٔ {{قرآن|و تری کلّ امّه جاثیه کل امّه تدعی الی کتابها}}.<ref>در آن روز هر امتی را می‌بینی که بر زانو نشسته، هر امتی به سوی کتابش خوانده می‌شود.</ref>
 
۳. کتاب مشترک همهٔ مردم: سومین کتابی که اعمال مردم در آن ضبط می‌شود، کتاب همگانی است. مانند آیه ی: {{قرآن|هذا کتابنا ینطق علیکم بالحق انا کنا نستنسخ ما کنتم تعلمون}}<ref>جاثیه / ۲۹: این کتاب ماست که بحق با شما سخن می‌گوید، ما آنچه را انجام می‌دادید می نوشتیم.</ref>
 
خود این کتاب که اعمال همهٔ مردم در آن نوشته شده است، به دو قسم تقسیم می‌شود:
 
یک: نیکوکاران دو: زشت کاران.
 
خداوند در سورهٔ مصففین در آیات ۷ تا ۱۹ به این نوع کتاب اشاره دارد که می‌فرماید: {{قرآن|کلا ان کتاب الفجار لفی سجین…}} تا آنجا که می‌فرماید: {{قرآن|کلا ان کتاب الابرار لفی علیین…}}<ref>المیزان، ج۷، ص۳۵۱.</ref> بنابراین، در قرآن کریم، سه نوع کتاب کلی داریم که عبارتند از: ۱. کتاب وحی، ۲. کتاب مربوط به حوادث عالم، ۳. کتابی که نامه عمل بندگان خداست.
 
و هر کدام از این کتاب‌ها انواع مختلفی دارند و کتاب مورد نظر سؤال از قسم سوم کتاب است؛ یعنی کتابی که نامهٔ اعمال بندگان در آن ثبت می‌شود و هیچ ارتباطی با قرآن کریم ندارد و تنها اعمال خوب یا بد انسان‌ها در آن نوشته شده است و سخن دیگری ندارد.
 
اما این که مراد از «سجین» و «علیین» چیست؟، علامه طباطبائی در این باره می‌نویسد، با دقت در آیات ۷ به بعد سورهٔ مطففین و مقایسهٔ آن‌ها با آیات ۱۹ بعد، به دست می‌آید که مراد از کلمهٔ «سجین» چیزی است که مقابل و مخالف «علیین» باشد و چون معنای «علیین» علو روی علو و به عبارتی علو و والا بودن دو چندان است، معلوم می‌شود که منظور از سجین هم سفلی روی سفلی یا به عبارتی پستی دو چندان و گرفتاری در چنان پستی است هم چنان‌که آیهٔ {{قرآن|ثم رددناه اسفل‌السافلین}}<ref>تین / ۵: سپس او را به پایین‌ترین مرحله بازگرداندیم.</ref> بدان اشاره دارد، پس از هر معنا نزدیک تر این است که، سجین از سجن یعنی زندان باشد و معنای آیه این می‌شود: این است کتاب فجار در حبس و زندانی است که هر کس در آن بیفتد، بیرون شدن برایش نیست. و منظور از کتاب فجار، هم یعنی سرنوشتی که خداوند برای آنان مقدر کرده است و آن حتمی خواهد شد.<ref>المیزان، ج۷، ص۳۸۱.</ref>
{{پایان پاسخ}}
{{پایان پاسخ}}
{{مطالعه بیشتر}}
{{مطالعه بیشتر}}


== معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر ==
== مطالعه بیشتر ==
۱ـ تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی، ج۲۶، ص۲۵۳ و ص۲۷۰.
۱ـ تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی، ج۲۶، ص۲۵۳ و ص۲۷۰.



نسخهٔ ‏۲ دسامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۰:۱۱

سؤال

در سورهٔ مبارکهٔ مطففین، منظور آیهٔ شریفهٔ ۷ و ۸ که در آن واژهٔ از سجین استفاده شد، چیست؟ و در آیهٔ ۱۹ نیز منظور از علیین چیست؟ آیا این دو کتاب با قرآن کریم متفاوت است؟ در آن‌ها از چه سخن گفته شده است؟

سجیین و علیین هرکدام دو بار در قرآن و در دو آیه پشت سر هم امده است و نام کتاب هایی است که اعمال بدکاران و نیکوکاران را در ان می نویسند.


علامه طباطبائی در این باره می‌نویسد، با دقت در آیات ۷ به بعد سورهٔ مطففین و مقایسهٔ آن‌ها با آیات ۱۹ بعد، به دست می‌آید که مراد از کلمهٔ «سجین» چیزی است که مقابل و مخالف «علیین» باشد و چون معنای «علیین» علو روی علو و به عبارتی علو و والا بودن دو چندان است، معلوم می‌شود که منظور از سجین هم سفلی روی سفلی یا به عبارتی پستی دو چندان و گرفتاری در چنان پستی است هم چنان‌که آیهٔ ﴿ثم رددناه اسفل‌السافلین[۱] بدان اشاره دارد، پس از هر معنا نزدیک تر این است که، سجین از سجن یعنی زندان باشد و معنای آیه این می‌شود: این است کتاب فجار در حبس و زندانی است که هر کس در آن بیفتد، بیرون شدن برایش نیست. و منظور از کتاب فجار، هم یعنی سرنوشتی که خداوند برای آنان مقدر کرده است و آن حتمی خواهد شد.[۲]


مطالعه بیشتر

۱ـ تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی، ج۲۶، ص۲۵۳ و ص۲۷۰.

۲ـ تفسیر احسن الحدیث، ناصر مکارم شیرازی، ج۲، ص۱۳۲.

۳ـ پرتوی از قرآن، محمود طالقانی، ج۳، ص۳۴۱.


منابع

  1. تین / ۵: سپس او را به پایین‌ترین مرحله بازگرداندیم.
  2. المیزان، ج۷، ص۳۸۱.