|
|
| (۱۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد) |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| {{در دست ویرایش|کاربر=Rezapour }}
| |
| {{شروع متن}} | | {{شروع متن}} |
| {{سوال}} | | {{سوال}} |
| طبق فرمایش امیر المومنین عبادت کنندگان بر سه قسمند لطفا در مورد قسم سوم(احرار) توضیح دهید؟ | | طبق فرمایش امیر المومنین عبادت کنندگان بر سه قسمند لطفاً در مورد قسم سوم (احرار) توضیح دهید؟ |
| {{پایان سوال}} | | {{پایان سوال}} |
| {{پاسخ}} | | {{پاسخ}}[[امام علی(ع)]] در گفتاری بندگان را سه گروه می‌داند: |
| | * گروهی خداوند را از ترس عبادت می‌کنند. این عبادت را امام علی(ع) عبادت بردگان خوانده است. |
| | * گروهی خداوند را برای کسب ثواب عبادت می‌کنند. علی(ع) اینان را مانند افرادی می‌داند که در مقابل مزد، کار می‌کنند. |
| | * گروهی خداوند را از روی محبت و دوست‌داشتن می‌پرستند. امام، پرستش این افراد را پرستش آزادگان و برترین پرستش‌ها دانسته است.<ref name=":0">کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۸۴.</ref> |
|
| |
|
| == متن روایت ==
| | این روایت در [[اعتبار کتاب کافی|کتاب کافی]] از [[زمان نگارش کتب اربعه|کتب اربعه]] شیعه نقل شده است.<ref name=":0"/> [[سید رضی]] این روایت را در [[نهج البلاغه]] نیز نقل کرده که تفاوت‌هایی در برخی کلمات با نقل در کتاب کافی دارد.<ref>سید رضی، نهج البلاغه، محقق و مصحح: صبحي صالح، قم، هجرت، ۱۴۱۴ق، کلمات قصار۲۳۷، ص۵۱۰.</ref> |
| امير المؤمنين علي(ع) مي فرمايد: «ان العبّاد او العباده، کان ثلاثه: قومٌ عبدواللّه، خوفاً، فتلک عباده العبيد، و قوم عبدواللّه تبارک و تعالي طلب الثواب، فتلک عباده الاجراء، و قومٌ عبدواللّه تبارک و تعالي حبّا له، فتلک عباده الاحرار و هي افضل العباده»}}<ref>حر عاملي، محمد بن حسن، وسائل الشيعه، بيروت، نشر دارالحياء تراث العربي، ۱۳۹۱ ش، ج۱، ص۴۵، ابواب مقدمات العبادت، باب ۹، ح۱.</ref> يعني پرستش و يا پرستش کنندگان سه گروه است، گروهي خداوند را از ترس مي پرستند، پس اين پرستش بندگان است، گروهي خداوند تبارک و تعالي را براي رسيدن به پاداش مي پرستند، پس اين پرستش مزدوران است، و گروهي خداوند را از روي محبت مي پرستند، و اين پرستش آزادگان است، و اين از همه پرستش ها برتر است. و در نهج البلاغه همين حديث آمده لکن به جاي کلمه «حباً» واژه «شکراً» آمده است.<ref>نهج البلاغه، کلمات قصار، ۲۳۷.</ref>
| |
|
| |
|
| == عبادت خداوند از ترس ==
| | عبادت نوع اول که با ترس همراه است را به این جهت عبادت بردگان دانسته‌اند که برده از مولای خود می‌ترسد و برای اینکه به عقوبت دچار نشود، اطاعت می‌کند.<ref>مازندرانى، محمد صالح، شرح الکافی، محقق و مصحح: ابوالحسن شعرانى، تهران، المكتبة الإسلامية، ۱۳۸۲ق، ج۸، ص۲۵۱.</ref> امام گروه دوم، که خداوند را برای ثواب عبادت می‌کنند، همانند اجیر دانسته؛ زیرا اجیر کاری را انجام می‌دهد تا اجر آن را به دست بیاورد.<ref>مجلسی، محمدباقر، مرآة العقول في شرح أخبار آل الرسول، تهران، دارالكتب الإسلامية، ۱۴۰۴ق، ج۸، ص۸۶.</ref> |
|
| |
|
| == عبادت خداوند برای ثواب ==
| | گروه سوم، که امام را آن‌را برترین نوع عبادت می‌داند، پرستش از روی عشق و برای سپاس از خداوند است. این عبادت بندگی انسان را خالصانه و به عنوان سپاس الهی نشان می‌دهد.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۹ ش، ج۱۵، ص۴۱۶ و ج۱۱، ص۱۸۶.</ref> |
|
| |
|
| == عبادت خداوند از روی علاقه به خداوند == | | == منابع == |
| انسان تا مي تواند بايد تلاش کند که از اين نعمت به صورت کامل و شايسته استفاده کند؛ يعني اولاً اهل بندگي و عبوديت باشد، ثانياً تاجرانه و يا از روي ترس عبادت نکند؛ بلکه از روي محبت و عشق و براي سپاس خداوند و براي بجا آوردن شکر عملي در برابر خداوند عبادت کند، اين نوع عبادت بهترين مصداق شکر و کامل ترين عبادات است. چون بندگي انسان را خالصانه و به عنوان سپاس الهي نشان مي دهد.<ref>مکارم شيرازي، ناصر، تفسير نمونه، تهران، دارالکتب الاسلاميه، ۱۳۷۹ ش، ج۱۵، ص۴۱۶، ج۱۱، ص۱۸۶، ج۱۰، ص۲۸۰، ج۱۸، ص۵۱، ج۱۶، ص۱۴۸.</ref>
| | {{پانویس}} |
| | |
| و هم چنين گفته شده، شکر عبارت است از قدرداني نعمت مُنعِم و آثار اين قدرداني در هر کدام از شئون وجودي به گونه اي خاص ظهور مي کند. مثلاً آثار شکر در قلب عبارت از خضوع و خشوع و محبت است، و در زبان ثناء و مدح و حمد، و در جوارح، اطاعت و استعمال جوارح و امثال آن. و مرتبه متعالي شکر عبارت از نفس معرفت با قلب است و اظهار آن معرفت در زبان و عمل، بلکه خود حالت نفساني که اثر معرفت منعِم است.<ref>موسوي خميني، سيد روح الله، چهل حديث، نشر مؤسسه آثار امام، ۱۳۷۸ ش، ص۳۴۵ ـ ۳۴۶.</ref>
| |
|
| |
| براي مشخص شدن ماهيت و چيستي عبادت حبّي و سپاسي، در ابتداء بايد گفت:
| |
|
| |
| اولاً: اساساً عبادت و پرستش خداوند در واقع، کامل ترين جلوه گاه آزادي انسان از قيد اسارت و هواهاي نفساني است؛ و عبد از نظر لغت، به انساني گفته مي شود که سر تا پا تعلق به مولا و صاحب خود دارد، اراده اش تابع اراده او و خواستش تابع خواست او است. در برابر او مالک چيزي نيست و در اطاعت او هرگز سستي به خود راه نمي دهد. به تعبير ديگر، عبوديت آن گونه که در متون ديني آمده، اظهار آخرين درجه خضوع در برابر معبود است و به همين دليل تنها کسي مي تواند، معبود باشد که نهايت سزاواري و شايستگي هر نوع کمال از آن او بوده و تمام نعمت هايي که به انسان مي رسد از او باشد. انسان وقتي در برابر چنين وجودي، نيايش و کرنش و خضوع و عبادت مي کند، به طور يقين يا از روي محبت و عشق است و يا از روي سپاس گزاري از آنچه فيض، رحمت، نعمت و مانند آن است. لذا عبوديت کامل آن است که انسان جز به معبود واقعي، يعني کمال مطلق نينديشد، جز در راه او گام بر ندارد و هر چه غير او است فراموش کند. حتي خويشتن را فراموش نمايد و اين گونه عبادت است که هدف آفرينش را تأمين خواهد کرد.<ref>مکارم شيرازي، ناصر، تفسير نمونه، تهران، نشر دارالکتب الاسلاميه، ۱۳۷۹ ش، ج۲۲، ص۳۷۸.</ref> اين گونه بندگي و پرستش، در واقع نمودار سپاس گزاري از حق بوده و نشان دهنده محبت و عشق بنده به خداوند است. اما اگر عبادت در همان آغاز از روي ترس يا طمع صورت بگيرد، گرچه مطلوب است، اما کامل و ايده ال نخواهد بود. اين کلام نغز حافظ در اين باره بسيار زيبا است که مي گويد:
| |
|
| |
| تو بندگي چو گدايان به شرط مزد مکن
| |
|
| |
| که خواجه خود روش بنده پروري داند
| |
|
| |
| ثانياً: اگر بندگي و عبادت، از اول بر اساس طمع در نعمت دنيايي و آخرتي باشد، عبادت مزدورانه است. اما اگر انسان بر اساس فرهنگ وحياني عمل کند. يعني مطالعه آثار الهي و نعمت هاي او، انسان را وادار نمايد که از روي سپاس آن همه نعمت، خدا را عبادت نمايد؛ همان عبادت سپاسي خواهد بود.
| |
|
| |
| با توجه به اين بيان معلوم مي شود که عبادت سپاسي، بعد از توجه به نعمت و شناخت نعمت و در مقام شکرگزاري از نعمت ها انجام مي شود؛ برخلاف عبادت مزدورانه که در همان آغاز از روي طمع صورت مي گيرد.
| |
|
| |
| <nowiki>ثالثاً: در آيه ديگر، درباره عبادت سپاسي و پرستش از روي شکرگزاري آمده است: {{قرآن|انّ الذين تعبدون من دون اللّه لايملکون لکم رزقاً فابتغوا عند اللّه الرزق و اعبدوه و اشکرواله</nowiki><ref>عنکبوت/ ۱۷.</ref> يعني کساني را که غير از خدا پرستش مي کنيد مالک رزق شما نيستند، روزي را نزد خدا بطلبيد و او را پرستش کنيد و شکر او را بجا آوريد. از اين آيه بدست مي آيد که انگيزه برخي عبادت ها و يا اساساً انگيزه عبادت ها، حس شکرگزاري در مقابل مُنعِم حقيقي است، و هر انساني که مي داند نعمت از آن خدا است و اوست که نعمت مي دهد، تنها او را عبادت مي کند و از او شاکر است، پس عبادت شاکرانه است که بهترين و کامل ترين نوع عبادت ها محسوب مي شود.<ref>تفسير نمونه، همان، ج۱۶، ص۲۳۳.</ref>
| |
| | |
| رابعاً: از آن جا که عبادت شاکرانه در واقع از روي عشق و اخلاص و محبت صورت مي گيرد و هيچ گونه شائبه ترس و طمع در ميان نيست، به همين جهت در بعضي روايات به جاي «شکر» سخن از «حبّ» است، يعني عبادت عاشقانه که تنها از روي دل دادگي و عشق به خدا و سپاس او انجام مي گيرد.
| |
| {{پایان پاسخ}} | |
|
| |
| ==منابع==
| |
| <references />
| |
| {{شاخه | | {{شاخه |
| | شاخه اصلی = | | | شاخه اصلی =حدیث |
| | شاخه فرعی۱ = | | | شاخه فرعی۱ =روایت‌های اخلاقی |
| | شاخه فرعی۲ = | | | شاخه فرعی۲ = |
| | شاخه فرعی۳ = | | | شاخه فرعی۳ = |
| }} | | }} |
| {{تکمیل مقاله | | {{تکمیل مقاله |
| | شناسه = | | | شناسه =- |
| | تیترها = | | | تیترها =- |
| | ویرایش = | | | ویرایش =شد |
| | لینک‌دهی = | | | لینک‌دهی =شد |
| | ناوبری = | | | ناوبری = |
| | نمایه = | | | نمایه = |
| | تغییر مسیر = | | | تغییر مسیر = |
| | ارجاعات = | | | ارجاعات = |
| | بازبینی = | | | بازبینی = |
| | تکمیل = | | | تکمیل = |
| | اولویت = | | | اولویت =ج |
| | کیفیت = | | | کیفیت =ب |
| }} | | }} |
|
| |
|
| {{پایان متن}} | | {{پایان متن}} |
سؤال
طبق فرمایش امیر المومنین عبادت کنندگان بر سه قسمند لطفاً در مورد قسم سوم (احرار) توضیح دهید؟
امام علی(ع) در گفتاری بندگان را سه گروه می‌داند:
- گروهی خداوند را از ترس عبادت می‌کنند. این عبادت را امام علی(ع) عبادت بردگان خوانده است.
- گروهی خداوند را برای کسب ثواب عبادت می‌کنند. علی(ع) اینان را مانند افرادی می‌داند که در مقابل مزد، کار می‌کنند.
- گروهی خداوند را از روی محبت و دوست‌داشتن می‌پرستند. امام، پرستش این افراد را پرستش آزادگان و برترین پرستش‌ها دانسته است.[۱]
این روایت در کتاب کافی از کتب اربعه شیعه نقل شده است.[۱] سید رضی این روایت را در نهج البلاغه نیز نقل کرده که تفاوت‌هایی در برخی کلمات با نقل در کتاب کافی دارد.[۲]
عبادت نوع اول که با ترس همراه است را به این جهت عبادت بردگان دانسته‌اند که برده از مولای خود می‌ترسد و برای اینکه به عقوبت دچار نشود، اطاعت می‌کند.[۳] امام گروه دوم، که خداوند را برای ثواب عبادت می‌کنند، همانند اجیر دانسته؛ زیرا اجیر کاری را انجام می‌دهد تا اجر آن را به دست بیاورد.[۴]
گروه سوم، که امام را آن‌را برترین نوع عبادت می‌داند، پرستش از روی عشق و برای سپاس از خداوند است. این عبادت بندگی انسان را خالصانه و به عنوان سپاس الهی نشان می‌دهد.[۵]
منابع
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۸۴.
- ↑ سید رضی، نهج البلاغه، محقق و مصحح: صبحي صالح، قم، هجرت، ۱۴۱۴ق، کلمات قصار۲۳۷، ص۵۱۰.
- ↑ مازندرانى، محمد صالح، شرح الکافی، محقق و مصحح: ابوالحسن شعرانى، تهران، المكتبة الإسلامية، ۱۳۸۲ق، ج۸، ص۲۵۱.
- ↑ مجلسی، محمدباقر، مرآة العقول في شرح أخبار آل الرسول، تهران، دارالكتب الإسلامية، ۱۴۰۴ق، ج۸، ص۸۶.
- ↑ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۹ ش، ج۱۵، ص۴۱۶ و ج۱۱، ص۱۸۶.
