فهرست تفاسیر شیعه: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
 
(۱۱ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{در حال ویرایش|Fabbasi}}
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
{{سوال}}
تفاسیر مهم شیعه را بیان کنید
فهرست تفاسیر شیعه را بیان کنید
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{درگاه|حوزه و روحانیت}}
{{درگاه|حوزه و روحانیت}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
قرآن با روش‌های مختلفی [[تفسیر قرآن|تفسیر]] میشود و مقصود از [[روش‌های تفسیری|روش تفسیری]]، مستنداتي است كه مفسّران در فهم و تفسير آيات قرآن از آن بهره میگیرند. تفسیر قرآن با قرآن؛ تفسیر قرآن با روایات؛ تفسیر اجتهادی؛ تفسیر آیات احکام فقهی و تفسیر با صبغه عرفانی از جمله روش‌های تفسیر قرآن می‌باشد.
تفسیر قرآن با قرآن مانند المیزان علامه طباطبائی؛ [[تفسیر روایی|تفسیر قرآن با روایات]] مانند البرهان فی تفسیر القرآن بحرانی؛ تفسیر اجتهادی مانند التبیان شیخ طوسی و تفسیر نمونه مکارم شیرازی؛ [[تفسیر موضوعی قرآن|تفسیر موضوعی]] مانند [[منشور جاوید (کتاب)|منشور جاوید]] سبحانی تبریزی، تفسیر آیات احکام فقهی مانند فقه القرآن راوندی و تفسیر با صبغه عرفانی مانند مفاتیح الأسرار و مصابیح الأبرار شهرستانی از جمله تفاسیری است که در طول پانزده قرن نوشته شده است.
محققین در حدود ۲۰۰۰ مفسر قرآن را شناسایی و معرفی کرده‌اند که متأسفانه آثار زیادی از آنها باقی نمانده است.<ref>دوره کامل طبقات مفسران شیعه مشتمل بر معرفی بیش از ۲۰۰۰ تن از مفسران و مترجمان عالیقدر شیعه و گرایش تفسیری آنان و مزین با ۲۰۰ تفسیر نایاب از شخصیت‌های قرآنی، محقق عبدالرحیم عقیقی بخشایشی، قم، نوید اسلام.</ref> مرکز تحقیقات کامپیوتر علوم اسلامی نور ۲۰۶ عنوان از این تفاسیر را در مجموعه نرم‌افزار جامع التفاسیر گرد آورده است.


== تفاسیر قرآن به قرآن ==
== تفاسیر قرآن به قرآن ==
[[پرونده:المیزان.jpg|بندانگشتی|تفسیر المیزان اثر علامه طباطبایی|305x305پیکسل]]
[[پرونده:المیزان.jpg|بندانگشتی|تفسیر المیزان اثر علامه طباطبایی|305x305پیکسل]]
تفسير آیه‌ای از قرآن با آیات دیگر، بهترين و متقن‌ترين شيوهاي است كه علمايي هم چون علامه طباطبايي تفسير الميزان را به همان شيوه نوشته است.
تفسیر آیه‌ای از قرآن با آیات دیگر، بهترین و متقن‌ترین شیوهای تفسیری است.
* الميزان في تفسير القرآن، طباطبايى، محمدحسين(قرن15ق)، مؤسسة الأعلمي للمطبوعات، بيروت، چاپ دوم، 1390 ه.ق(عربی در20جلد).
* المیزان فی تفسیر القرآن، طباطبایی، محمدحسین (قرن۱۵ ق)، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، بیروت، چاپ دوم، ۱۳۹۰ ه‍.ق (عربی در۲۰جلد).
* ترجمه تفسير الميزان، طباطبايى، محمدحسين(قرن15ق)، دفتر انتشارات اسلامى، قم، چاپ پنجم، 1374 ه.ش(فارسى در 20 جلد).
* ترجمه تفسیر المیزان، طباطبایی، محمدحسین (قرن۱۵ ق)، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ پنجم، ۱۳۷۴ ه‍.ش (فارسی در ۲۰ جلد).
* الفرقان فى تفسير القرآن بالقرآن و السنه، صادقى تهرانى، محمد(قرن15ق)، فرهنگ اسلامى، قم، چاپ دوم، 1406 ه.ق(عربى در 30جلد).
* الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن و السنه، صادقی تهرانی، محمد (قرن۱۵ ق)، فرهنگ اسلامی، قم، چاپ دوم، ۱۴۰۶ ه‍.ق (عربی در ۳۰جلد).
* البلاغ فى تفسير القرآن بالقرآن، صادقى تهرانى، محمد(قرن15قمكتبة محمد الصادقي الطهراني، قم، چاپ اول، 1419 ه.ق(عربی در 1جلد).
* البلاغ فی تفسیر القرآن بالقرآن، صادقی تهرانی، محمد (قرن۱۵ قمکتبة محمد الصادقی الطهرانی، قم، چاپ اول، ۱۴۱۹ ه‍.ق (عربی در ۱جلد).
* مناهج البيان فى تفسير القرآن، ملكى ميانجى، محمدباقر(قرن15ق)، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى. سازمان چاپو انتشارات، تهران، چاپ اول، 1414 ه.ق(عربی در 30جلد).
* مناهج البیان فی تفسیر القرآن، ملکی میانجی، محمدباقر (قرن۱۵ ق)، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. سازمان چاپ و انتشارات، تهران، چاپ اول، ۱۴۱۴ ه‍.ق (عربی در ۳۰جلد).


== تفاسیر روایی ==
== تفاسیر روایی ==
{{نوشتار اصلی|تفسیر روایی}}
{{نوشتار اصلی|تفسیر روایی}}
تفسير قرآن با روايات معصومين(ع)، تفسيري است كه از آن به تفسير «روايي» نيز ياد ميشود. در این شیوه تفسیری، آیات قرآن با روایات تفسیر و توضیح داده میشود.
تفسیر قرآن با روایات معصومین(ع)، تفسیری است که از آن به تفسیر «روایی» نیز یاد می‌شود. در این شیوه تفسیری، آیات قرآن با روایات تفسیر و توضیح داده می‌شود.


=== تفاسیر فارسی ===
=== تفاسیر فارسی ===
* تفسير شريف لاهيجى، اشكورى، محمد بن على(قرن11ق)، دفتر نشر داد، تهران، چاپ اول، 1373 ه.ش(در 4جلد).
* تفسیر شریف لاهیجی، اشکوری، محمد بن علی (قرن۱۱ ق)، دفتر نشر داد، تهران، چاپ اول، ۱۳۷۳ ه‍.ش (در ۴جلد).
* تفسير اثنى عشرى، شاه ‏عبدالعظيمى، حسين(قرن14قميقات،  تهران، چاپ اول، 1363 ه.(در 14جلد).
* تفسیر اثنی عشری، شاه عبدالعظیمی، حسین (قرن۱۴ قمیقات، تهران، چاپ اول، ۱۳۶۳ ه‍.ش (در ۱۴جلد).
* تفسير جامع، بروجردى، محمدابراهيم(قرن14قكتابخانه صدر، تهران، چاپ ششم، 1366 ه.ش(در7 جلد).
* تفسیر جامع، بروجردی، محمدابراهیم (قرن۱۴ قکتابخانه صدر، تهران، چاپ ششم، ۱۳۶۶ ه‍.ش (در۷ جلد).


=== تفاسیر عربی ===
=== تفاسیر عربی ===
* تفسير القرآن الكريم، ابوحمزه ثمالى، ثابت بن دينار(قرن2ق)، دار المفيد، بيروت، چاپ اول، 1420 ه.ق(1 جلدی).
* تفسیر القرآن الکریم، ابوحمزه ثمالی، ثابت بن دینار (قرن۲ق)، دار المفید، بیروت، چاپ اول، ۱۴۲۰ ه‍. ق(۱ جلدی).
* تفسير مقاتل بن سليمان، مقاتل بن سليمان(قرن2ق)، دار إحياء التراث العربي، بيروت، چاپ اول، 1423 ه.ق(5 جلدی).
* تفسیر مقاتل بن سلیمان، مقاتل بن سلیمان (قرن۲ق)، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ اول، ۱۴۲۳ ه‍. ق(۵ جلدی).
* [[تفسیر امام حسن عسکری(ع)|التفسير المنسوب إلى الإمام الحسن بن علي العسكري]]، حسن بن على(ع)، امام يازدهم(قرن3ق)، مدرسة الإمام المهدي، قم، چاپ اول، 1409 ه.ق(از ابتدای قرآن تا پایان آیه 282 سوره بقره).
* [[تفسیر امام حسن عسکری(ع)|التفسیر المنسوب إلی الإمام الحسن بن علی العسکری]]، حسن بن علی(ع)، امام یازدهم (قرن۳ق)، مدرسة الإمام المهدی، قم، چاپ اول، ۱۴۰۹ ه‍.ق (از ابتدای قرآن تا پایان آیه ۲۸۲ سوره بقره).
* [[تفسیر علی بن ابراهیم قمی|تفسير القمي]]، قمى، على بن ابراهيم(قرن3ق)، دار إحياء التراث العربي، بيروت، چاپ اول، 1423 ه.ق(2 جلدی).
* [[تفسیر علی بن ابراهیم قمی|تفسیر القمی]]، قمی، علی بن ابراهیم (قرن۳ق)، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ اول، ۱۴۲۳ ه‍. ق(۲ جلدی).
* تفسير فرات الكوفي، كوفى، فرات بن ابراهيم(قرن4ق)، وزارة الثقافة و الإرشاد الإسلامي، مؤسسة الطبع و النشر، تهران، چاپ اول، 1410 ه.ق(1جلدی).
* تفسیر فرات الکوفی، کوفی، فرات بن ابراهیم (قرن۴ق)، وزارة الثقافة و الإرشاد الإسلامی، مؤسسة الطبع و النشر، تهران، چاپ اول، ۱۴۱۰ ه‍. ق(۱جلدی).
* التفسير، عياشى، محمد بن مسعود(قرن4قمكتبة العلمية الاسلامية، تهران، چاپ اول، 1380 ه.ق(2جلدی).
* التفسیر، عیاشی، محمد بن مسعود (قرن۴قمکتبة العلمیة الاسلامیة، تهران، چاپ اول، ۱۳۸۰ ه‍. ق(۲جلدی).
* زبدة التفاسير، كاشانى، فتح‏الله بن شكرالله(قرن10ق)، مؤسسة المعارف الإسلامية، قم، چاپ اول، 1423 ه.ق(7 جلدی).
* زبدة التفاسیر، کاشانی، فتح‌الله بن شکرالله (قرن۱۰ق)، مؤسسة المعارف الإسلامیة، قم، چاپ اول، ۱۴۲۳ ه‍. ق(۷ جلدی).
* تفسير الصافي، فيض كاشانى، محمد بن شاه مرتضى(قرن11قمكتبة الصدر، تهران، چاپ دوم، 1415 ه.ق(5جلدی).
* تفسیر الصافی، فیض کاشانی، محمد بن شاه مرتضی (قرن۱۱قمکتبة الصدر، تهران، چاپ دوم، ۱۴۱۵ ه‍. ق(۵جلدی).
* الأصفى في تفسير القرآن، فيض كاشانى، محمد بن شاه مرتضى(قرن11قمركز النشر التابع لمكتب الإعلام الإسلامي ، قم، چاپ اول، 1418 ه.ق(2 جلدی).
* الأصفی فی تفسیر القرآن، فیض کاشانی، محمد بن شاه مرتضی (قرن۱۱قمرکز النشر التابع لمکتب الإعلام الإسلامی، قم، چاپ اول، ۱۴۱۸ ه‍. ق(۲ جلدی).
* تفسير نور الثقلين، حويزى، عبدعلى بن جمعه(قرن12قاسماعيليان، قم، چاپ چهارم، 1415 ه.ق(5 جلدی).
* تفسیر نور الثقلین، حویزی، عبدعلی بن جمعه (قرن۱۲قاسماعیلیان، قم، چاپ چهارم، ۱۴۱۵ ه‍. ق(۵ جلدی).
* البرهان في تفسير القرآن، بحرانى، هاشم بن سليمان(قرن12ق)، موسسة البعثة، قسم الدراسات الإسلامية، قم، چاپ اول، 1415 ه.ق(5 جلدی).
* البرهان فی تفسیر القرآن، بحرانی، هاشم بن سلیمان (قرن۱۲ق)، موسسة البعثة، قسم الدراسات الإسلامیة، قم، چاپ اول، ۱۴۱۵ ه‍. ق(۵ جلدی).
* تفسير كنز الدقائق و بحر الغرائب، قمى مشهدى، محمد بن محمدرضا(قرن12ق)، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى. سازمان چاپو انتشارات، تهران، چاپ اول، 1368 ه.ش(14 جلدی).
* تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب، قمی مشهدی، محمد بن محمدرضا (قرن۱۲ق)، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. سازمان چاپ و انتشارات، تهران، چاپ اول، ۱۳۶۸ ه‍. ش(۱۴ جلدی).
* عقود المرجان في تفسير القرآن، جزايرى، نعمت‏الله بن عبدالله(قرن12ق)، نور وحى، قم، چاپ اول، 1388 ه.ش(5جلدی).
* عقود المرجان فی تفسیر القرآن، جزایری، نعمت‌الله بن عبدالله (قرن۱۲ق)، نور وحی، قم، چاپ اول، ۱۳۸۸ ه‍. ش(۵جلدی).
* تفسير المعين، فیض كاشانى، محمد بن شاه مرتضى(قرن 12قكتابخانه عمومى مرعشى نجفى، قم، چاپ اول، 1410 ه.ق(3جلدی).
* تفسیر المعین، فیض کاشانی، محمد بن شاه مرتضی (قرن ۱۲قکتابخانه عمومی مرعشی نجفی، قم، چاپ اول، ۱۴۱۰ ه‍. ق(۳جلدی).
* الجوهر الثمين في تفسير الكتاب المبين، شبر، عبدالله(قرن13قشركة مكتبة الالفين، كويت، چاپ اول، 1407 ه.ق(6 جلدی).
* الجوهر الثمین فی تفسیر الکتاب المبین، شبر، عبدالله (قرن۱۳قشرکة مکتبة الالفین، کویت، چاپ اول، ۱۴۰۷ ه‍. ق(۶ جلدی).
* فتح القدير، شوكانى، محمد(قرن13ق)، دار ابن كثير، دمشق، چاپ اول، 1414 ه.ق(6 جلدی).
* فتح القدیر، شوکانی، محمد (قرن۱۳ق)، دار ابن کثیر، دمشق، چاپ اول، ۱۴۱۴ ه‍. ق(۶ جلدی).
* التيسير في التفسير للقرآن برواية أهل البيت، زبيدى، ماجد ناصر(قرن15ق)، دار المحجة البيضاء، بيروت، چاپ اول، 1428 ه.ق(8جلدی).
* التیسیر فی التفسیر للقرآن بروایة أهل البیت، زبیدی، ماجد ناصر (قرن۱۵ق)، دار المحجة البیضاء، بیروت، چاپ اول، ۱۴۲۸ ه‍. ق(۸جلدی).


== تفاسیر اجتهادی ==  
== تفاسیر اجتهادی ==
گروهي از مفسّران علاوه بر تفسیر قرآن با قرآن و روایات، قرآن را به روشهای دیگر و در حوزههاي گوناگون تفسیر كردهاند. مانند: تفسير ادبي؛ تفسير لغوي؛ تفسير جنبههایی بلاغتی قرآن؛ تفسير كلامي و فلسفي؛ تفسير جنبههای اخلاقی و رویکردهای اجتماعی؛ [[مفهوم و اقسام تفسیر علمی قرآن|تفسیر علمی]].  
گروهی از مفسّران علاوه بر تفسیر قرآن با قرآن و روایات، قرآن را به روش‌های دیگر و در حوزه‌های گوناگون تفسیر کرده‌اند. مانند: تفسیر ادبی؛ تفسیر لغوی؛ تفسیر جنبه‌هایی بلاغتی قرآن؛ تفسیر کلامی و فلسفی؛ تفسیر جنبه‌های اخلاقی و رویکردهای اجتماعی؛ [[مفهوم و اقسام تفسیر علمی قرآن|تفسیر علمی]].


=== تفاسیر فارسی ===
=== تفاسیر فارسی ===
* روض الجنان و روح الجنان في تفسير القرآن، ابوالفتوح رازى، حسين بن على(قر6ق)، آستان قدس رضوى، بنياد پژوهشهاى اسلامى، مشهد مقدس، چاپ اول، 1408 ه.ق (20 جلدی).
* روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، ابوالفتوح رازی، حسین بن علی (قر۶ق)، آستان قدس رضوی، بنیاد پژوهشهای اسلامی، مشهد مقدس، چاپ اول، ۱۴۰۸ ه‍.ق (۲۰ جلدی).
* جلاء الأذهان و جلاء الأحزان (تفسير گازر)، جرجانى، حسين بن حسن(قرن8ق)، دانشگاه تهران، تهران، چاپ اول، 1378 ه.ق(11 جلدی).
* جلاء الأذهان و جلاء الأحزان (تفسیر گازر)، جرجانی، حسین بن حسن (قرن۸ ق)، دانشگاه تهران، تهران، چاپ اول، ۱۳۷۸ ه‍. ق(۱۱ جلدی).
* منهج الصادقين في إلزام المخالفين، كاشانى، فتح‏الله بن شكرالله، قرن10قكتابفروشى اسلاميه، تهران، چاپ اول، 13 ه.ش(10جلدی).
* منهج الصادقین فی إلزام المخالفین، کاشانی، فتح‌الله بن شکرالله، قرن۱۰قکتابفروشی اسلامیه، تهران، چاپ اول، ۱۳ ه‍. ش(۱۰جلدی).
[[پرونده:منهج الصادقین.jpg|بندانگشتی|تفسیر منهج الصادقین فی إلزام المخالفین اثر ملا فتحالله کاشانی|322x322پیکسل]]
[[پرونده:منهج الصادقین.jpg|بندانگشتی|تفسیر منهج الصادقین فی إلزام المخالفین اثر ملا فتحالله کاشانی|322x322پیکسل]]
* حجة التفاسير و بلاغ الإكسير، بلاغى، عبدالحجه(قرن14قحكمت (چاپخانه)، قم، چاپ اول، 1386 ه.ق(8 جلدی).
* حجة التفاسیر و بلاغ الإکسیر، بلاغی، عبدالحجه (قرن۱۴قحکمت (چاپخانه)، قم، چاپ اول، ۱۳۸۶ ه‍. ق(۸جلدی).
* تفسير عاملى، عاملى، ابراهيم(قرن14قكتابفروشى صدوق، تهران، چاپ اول، 1360 ه.ش(8 جلدی).
* تفسیر عاملی، عاملی، ابراهیم (قرن۱۴قکتابفروشی صدوق، تهران، چاپ اول، ۱۳۶۰ ه‍. ش(۸جلدی).
* تفسير خسروى، خسروانى، عليرضا(قرن14قكتابفروشى اسلاميه، تهران، چاپ اول، 1390 ه.ق(8 جلدی).
* تفسیر خسروی، خسروانی، علیرضا (قرن۱۴قکتابفروشی اسلامیه، تهران، چاپ اول، ۱۳۹۰ ه‍. ق(۸جلدی).
* تفسير نمونه، مكارم شيرازى، ناصر(قرن15ق)، دار الكتب الإسلامية، تهران، چاپ اول0، 1371 ه.ش(27 جلدی).
* تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ناصر (قرن۱۵ق)، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ اول۰، ۱۳۷۱ ه‍. ش(۲۷جلدی).
* اطيب البيان في تفسير القرآن، طيب، عبدالحسين(قرن15ق)، اسلام، تهران، چاپ دوم، 1369 ه.ش(14 جلدی
* اطیب البیان فی تفسیر القرآن، طیب، عبدالحسین (قرن۱۵ق)، اسلام، تهران، چاپ دوم، ۱۳۶۹ ه‍. ش(۱۴جلدی
* تفسير احسن الحديث، قرشى بنابى، على‏اكبر(قرن15قبنياد بعثت، مركز چاپ و نشر، تهران، چاپ دوم، 1375 ه.ش(12 جلدی).
* تفسیر احسن الحدیث، قرشی بنابی، علی‌اکبر (قرن۱۵قبنیاد بعثت، مرکز چاپ و نشر، تهران، چاپ دوم، ۱۳۷۵ ه‍. ش(۱۲جلدی).
* تفسير نور، قرائتى، محسن(قرن15قمركز فرهنگى درسهايى از قرآن، تهران، چاپ اول، 1388 ه.ش(10 جلدی).
* تفسیر نور، قرائتی، محسن (قرن۱۵قمرکز فرهنگی درسهایی از قرآن، تهران، چاپ اول، ۱۳۸۸ ه‍. ش(۱۰جلدی).
* تفسير عليين، سيدكريمى حسينى، عباس(قرن15ق)، اسوه، قم، چاپ اول، 1382 ه.ش(1 جلدی، تمام قرآن به جز سوره حمد و عصر).
* تفسیر علیین، سیدکریمی حسینی، عباس (قرن۱۵ق)، اسوه، قم، چاپ اول، ۱۳۸۲ ه‍. ش(۱ جلدی، تمام قرآن به جز سوره حمد و عصر).
* تفسير قرآن مهر، رضايى اصفهانى، محمدعلى(قرن15قپژوهشهاى تفسير و علوم قرآن، قم، چاپ اول، 1387 ه.ش (22 جلدی).
* تفسیر قرآن مهر، رضایی اصفهانی، محمدعلی (قرن۱۵قپژوهشهای تفسیر و علوم قرآن، قم، چاپ اول، ۱۳۸۷ ه‍.ش (۲۲ جلدی).
* تفسير راهنما: روشى نو در ارائه مفاهيم موضوعات قرآن، هاشمى رفسنجانى، اكبر(قرن15ق)، بوستان كتاب قم (انتشارات دفتر تبليغات اسلامى حوزه علميه قم)، قم، چاپ اول، 1386 ه.ش(21 جلدی).
* تفسیر راهنما: روشی نو در ارائه مفاهیم موضوعات قرآن، هاشمی رفسنجانی، اکبر (قرن۱۵ق)، بوستان کتاب قم (انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)، قم، چاپ اول، ۱۳۸۶ ه‍. ش(۲۱ جلدی).
* انوار درخشان در تفسير قرآن، حسينى همدانى، محمد(قرن15قلطفى،  تهران، چاپ اول، 1404 ه.ق(18 جلدی).
* انوار درخشان در تفسیر قرآن، حسینی همدانی، محمد (قرن۱۵قلطفی، تهران، چاپ اول، ۱۴۰۴ ه‍. ق(۱۸جلدی).
* روان جاويد در تفسير قرآن مجيد، ثقفى تهرانى، محمد(قرن15ق)، برهان، تهران، چاپ دوم، 1398 ه.ق(5 جلدی).
* روان جاوید در تفسیر قرآن مجید، ثقفی تهرانی، محمد (قرن۱۵ق)، برهان، تهران، چاپ دوم، ۱۳۹۸ ه‍. ق(۵جلدی).
* فرهنگ قرآن، هاشمى رفسنجانى، اكبر(قرن15ق)، بوستان كتاب قم (انتشارات دفتر تبليغات اسلامى حوزه علميه قم)، قم، چاپ دوم، 1383 ه.ش(33 جلد).
* فرهنگ قرآن، هاشمی رفسنجانی، اکبر (قرن۱۵ق)، بوستان کتاب قم (انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)، قم، چاپ دوم، ۱۳۸۳ ه‍. ش(۳۳ جلد).
* تفسیر تسنیم، جوادی آملی، عبدالله (قرن۱۵ق)، مرکز نشر اسراء، قم (تفسیر کل قرآن که تا جلد ۶۴ آن چاپ شده است).


=== تفاسیر عربی ===
=== تفاسیر عربی ===
[[پرونده:مجمع البیان.jpg|بندانگشتی| تفسیر مجمع البیان نوشته فضل بن حسن طبرسی|281x281پیکسل]]
[[پرونده:مجمع البیان.jpg|بندانگشتی| تفسیر مجمع البیان نوشته فضل بن حسن طبرسی|281x281پیکسل]]
* التبيان في تفسير القرآن، طوسى، محمد بن حسن(قرن5ق)، دار إحياء التراث العربي، بيروت، چاپ اول(10 جلدی).  
* التبیان فی تفسیر القرآن، طوسی، محمد بن حسن (قرن۵ق)، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ اول(۱۰ جلدی).
* مجمع البيان في تفسير القرآن، طبرسى، فضل بن حسن(قرن6ق)، ناصر خسرو، تهران، چاپ سئم، 1372 ه.ش(10 جلدی).
* مجمع البیان فی تفسیر القرآن، طبرسی، فضل بن حسن (قرن۶ق)، ناصر خسرو، تهران، چاپ سئم، ۱۳۷۲ ه‍. ش(۱۰ جلدی).
* تفسير جوامع الجامع، طبرسى، فضل بن حسن(قرن6ق)، حوزه علميه قم، مركز مديريت، قم، چاپ اول، 1412 ه.ق(4 جلدی).
* تفسیر جوامع الجامع، طبرسی، فضل بن حسن (قرن۶ق)، حوزه علمیه قم، مرکز مدیریت، قم، چاپ اول، ۱۴۱۲ ه‍. ق(۴ جلدی).
* سواطع الالهام فى تفسير كلام الملك العلام، فيضى، ابوالفيض بن مبارك(قرن10ق)، دار المنار، قم، چاپ اول، 1417 ه.ق(6 جلدی).
* سواطع الالهام فی تفسیر کلام الملک العلام، فیضی، ابوالفیض بن مبارک (قرن۱۰ق)، دار المنار، قم، چاپ اول، ۱۴۱۷ ه‍. ق(۶ جلدی).
* الوجيز فى تفسير القرآن العزيز، ابن‏ابى‏جامع، على بن حسين(قرن12ق)، دار القرآن الكريم، قم، چاپ اول، 1413 ه.ق(3 جلدی).
* الوجیز فی تفسیر القرآن العزیز، ابن‌ابی‌جامع، علی بن حسین (قرن۱۲ق)، دار القرآن الکریم، قم، چاپ اول، ۱۴۱۳ ه‍. ق(۳ جلدی).
* تفسير القرآن الكريم، شبر، عبدالل(قرن13ق)ه، موسسة دار الهجرة، قم، چاپ دوم2، 1410 ه.ق(1 جلدی).
* تفسیر القرآن الکریم، شبر، عبدالل (قرن۱۳ق) ه، موسسة دار الهجرة، قم، چاپ دوم۲، ۱۴۱۰ ه‍. ق(۱ جلدی).
* التفسير الكاشف، مغنيه، محمدجواد(قرن14ق)، دار الكتاب الإسلامي، قم، چاپ اول، 1424 ه.ق(7 جلدی).
* التفسیر الکاشف، مغنیه، محمدجواد (قرن۱۴ق)، دار الکتاب الإسلامی، قم، چاپ اول، ۱۴۲۴ ه‍. ق(۷ جلدی).
* التفسير المبين، مغنيه، محمدجواد(قرن14ق)، دار الكتاب الإسلامي، قم، چاپ سوم، 1425 ه.ق(1 جلدی).
* التفسیر المبین، مغنیه، محمدجواد (قرن۱۴ق)، دار الکتاب الإسلامی، قم، چاپ سوم، ۱۴۲۵ ه‍. ق(۱ جلدی).
* مقتنيات الدرر، حائرى طهرانى، على(قرن14ق)، دار الكتب الإسلامية، تهران، چاپ اول، 1338 ه.ش(12 جلدی).
* مقتنیات الدرر، حائری طهرانی، علی (قرن۱۴ق)، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ اول، ۱۳۳۸ ه‍. ش(۱۲ جلدی).
* نفحات الرحمن فى تفسير القرآن، نهاوندى، محمد(قرن14ق)، موسسة البعثة، مركز الطباعة و النشر، قم، چاپ اول، 1386 ه.ش(6جلدی).  
* نفحات الرحمن فی تفسیر القرآن، نهاوندی، محمد (قرن۱۴ق)، موسسة البعثة، مرکز الطباعة و النشر، قم، چاپ اول، ۱۳۸۶ ه‍. ش(۶جلدی).
* من وحى القرآن، فضل الله، محمد حسين(قرن15ق)، دار الملاك، بيروت، چاپ اول، 1419 ه.ق(24 جلدی).
* من وحی القرآن، فضل‌الله، محمدحسین (قرن۱۵ق)، دار الملاک، بیروت، چاپ اول، ۱۴۱۹ ه‍. ق(۲۴ جلدی).
* من هدى القرآن، مدرسى، محمدتقى(قرن15ق)، دار محبي الحسين،  تهران، چاپ اول، 1419 ه.ق(18 جلدی).
* من هدی القرآن، مدرسی، محمدتقی (قرن۱۵ق)، دار محبی الحسین، تهران، چاپ اول، ۱۴۱۹ ه‍. ق(۱۸ جلدی).
* الجديد فى تفسير القرآن المجيد، سبزوارى(قرن15ق)، محمد، دار التعارف للمطبوعات، بيروت، چاپ اول، 1406 ه.ق (7جلدی).
* الجدید فی تفسیر القرآن المجید، سبزواری (قرن۱۵ق)، محمد، دار التعارف للمطبوعات، بیروت، چاپ اول، ۱۴۰۶ ه‍.ق (۷جلدی).
* ارشاد الاذهان الى تفسير القرآن، سبزوارى، محمد(قرن15ق)، دار التعارف للمطبوعات ،-بيروت، چاپ اول، 1419 ه.ق(1 جلدی).  
* ارشاد الاذهان الی تفسیر القرآن، سبزواری، محمد (قرن۱۵ق)، دار التعارف للمطبوعات، بیروت، چاپ اول، ۱۴۱۹ ه‍. ق(۱ جلدی).
* التفسير لكتاب الله المنير، كرمى، محمد(قرن15قعلميه (چاپخانه)، قم، چاپ اول، 1402 ه.ق(8 جلدی).
* التفسیر لکتاب الله المنیر، کرمی، محمد (قرن۱۵قعلمیه (چاپخانه)، قم، چاپ اول، ۱۴۰۲ ه‍. ق(۸ جلدی).
* الوجيز في تفسير الكتاب العزيز، دخيل، على محمد على(قرن15ق)، دار التعارف للمطبوعات، بيروت، چاپ دوم، 1422 ه.ق(1 جلدی).
* الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز، دخیل، علی محمدعلی (قرن۱۵ق)، دار التعارف للمطبوعات، بیروت، چاپ دوم، ۱۴۲۲ ه‍. ق(۱ جلدی).
* مناهج البيان فى تفسير القرآن، ملكى ميانجى، محمدباقر(قرن15ق)، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى. سازمان چاپ و انتشارات، تهران، چاپ اول، 1414 ه.ق(6 جلدی).
* مناهج البیان فی تفسیر القرآن، ملکی میانجی، محمدباقر (قرن۱۵ق)، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. سازمان چاپ و انتشارات، تهران، چاپ اول، ۱۴۱۴ ه‍. ق(۶ جلدی).
* تفسير البيان الصافى لكلام الله الوافى، قبيسى عاملى، محمدحسن(قرن15ق)، مؤسسة البلاغ، بيروت، چاپ اول، بی‌تا، (5 جلدی).
* تفسیر البیان الصافی لکلام الله الوافی، قبیسی عاملی، محمدحسن (قرن۱۵ق)، مؤسسة البلاغ، بیروت، چاپ اول، بی‌تا، (۵ جلدی).
* منیة الطالبین فی تفسیر القرآن المبین، سبحانی تبریزی، جعفر (قرن۱۵ق)، مؤسسه امام صادق، قم(۳۰جلدی).


== تفاسیر موضوعی==
== تفاسیر موضوعی ==
{{نوشتار اصلی|تفسیر موضوعی قرآن}}
{{نوشتار اصلی|تفسیر موضوعی قرآن}}
* [[منشور جاوید (کتاب)|منشور جاوید]]، سبحانی تبریزی، جعفر(قرن15قموسسه امام صادق(ع)، قم (فارسی در 12جلد).
* [[منشور جاوید (کتاب)|منشور جاوید]]، سبحانی تبریزی، جعفر (قرن۱۵قمؤسسه امام صادق(ع)، قم (فارسی در ۱۲جلد).
* [[پیام قرآن (کتاب)|پيام قرآن]]، مكارم شيرازى، ناصر(قرن15ق)، دار الكتب الإسلامية، تهران، چاپ نهم، 1386 ه.ش(فارسی در 10جلد).
* مفاهیم القرآن، سبحانی تبریزی، جعفر (قرن۱۵ق)، مؤسسة الإمام الصادق(ع)، قم، چاپ چهارم، ۱۴۲۱ ه‍.ق (عربی در۱۰جلد).
* [[پیام قرآن (کتاب)|پیام قرآن]]، مکارم شیرازی، ناصر (قرن۱۵ق)، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ نهم، ۱۳۸۶ ه‍.ش (فارسی در ۱۰جلد).
* نفحات القرآن، مکارم شیرازی، ناصر (قرن۱۵ق)، مدرسة الإمام علی بن أبی طالب(ع)، قم، چاپ اول، ۱۴۲۶ ه‍.ق (عربی در ۱۰جلد).
* [[تفسیر موضوعی قرآن کریم (کتاب)|تفسیر موضوعی قرآن]]، جوادی آملی، عبدالله (قرن۱۵ق)، قم، مرکز نشر اسراء (فارسی در ۱۸جلد).


== تفاسیر فقهی ==
{{نوشتار اصلی|فهرست آثار مهم آیات‌الاحکام}}
در تفسیرهای فقهی، همّت و اجتهاد بیشتر مفسّران، بر شناخت و دریافت احکام فقهی الهی و احکام فرعی از آیات قرآن است.
* فقه القرآن، قطب راوندی، سعید بن هبه‌الله (قرن۶ق)، کتابخانه عمومی حضرت آیت الله العظمی مرعشی نجفی، قم، چاپ دوم، ۱۴۰۵ ه‍.ق (عربی در ۲ جلد).
* تفسیر الثمرات الیانعه و الاحکام الواضحه القاطعه، ثلایی، یوسف بن احمد (قرن۵ق)، مکتبة التراث الإسلامی، یمن، چاپ اول، ۱۴۲۳ ه‍.ق (عربی در ۵ جلد).
* کنز العرفان فی فقه القرآن، فاضل مقداد، مقداد بن عبدالله (قرن۹ق)، مرتضوی، تهران، چاپ اول، ۱۳۷۳ ه‍.ش (عربی در ۲جلد).
* زبدة البیان فی أحکام القرآن، مقدس اردبیلی، احمد بن محمد (قرن۱۰ق)، مکتبة المرتضویة، تهران، چاپ اول، بی‌تا. (عربی در ۱جلد).
* تفسیر شاهی او آیات الأحکام، جرجانی، ابوالفتح بن مخدوم (قرن۱۰ق)، نوید، تهران، چاپ اول، ۱۳۶۲ ه‍.ش (فارسی در ۲جلد).
* مسالک الأفهام إلی آیات الأحکام، فاضل جواد، جواد بن سعید (قرن۱۱ق)، مرتضوی، تهران، چاپ دوم، ۱۳۶۵ ه‍.ش (عربی در ۴جلد).
* مشرق الشمسین و اکسیر السعادتین مع تعلیقات الخواجویی، شیخ بهایی، محمد بن حسین (قرن۱۱ق)، آستانة الرضویة المقدسة، مجمع البحوث الإسلامیة، مشهد مقدس، چاپ دوم، ۱۴۲۹ ه‍.ق (عربی در ۱جلد).
* آیات الأحکام ، استرآبادی، محمد بن علی (قرن۱۱ق)، معراجی، تهران، چاپ اول، بی‌تا (عربی در۱ جلد).
* بدایع الکلام فی تفسیر آیات الاحکام، ملکی میانجی، محمدباقر (قرن۱۵ق)، مؤسسة الوفاء، بیروت، چاپ اول، ۱۴۰۰ ه‍.ق (عربی در۱ جلد).
* فقه القرآن، یزدی، محمد (قرن۱۵ق)، اسماعیلیان، قم، چاپ اول، ۱۴۱۵ه‍.ق (عربی در ۴ جلدی).


== تفاسیر عرفانی ==
گروهی از مفسّران در کنار استفاده از [[روش‌های تفسیری]]، با سبک و گرایش عرفانی، باطنی، رمزی و اشارهای به تفسیر قرآن کریم می‌پردازند.
* تفسیر الشهرستانی المسمی بمفاتیح الأسرار و مصابیح الأبرار، شهرستانی، محمد بن عبدالکریم (قرن۶ق)، مرکز البحوث و الدراسات للتراث المخطوط، تهران، چاپ اول، ۱۳۸۷ ه‍.ش (عربی، ۲ جلدی از ابتدا تا پایان سوره بقره).
* تفسیر المحیط الأعظم و البحر الخضم فی تأویل کتاب الله العزیز المحکم، آملی، حیدر بن علی (قرن۸ق)، نور علی نور، قم، چاپ سوم، ۱۴۲۲ه‍.ق (عربی ۷ جلدی).
* تفسیر حدائق الحقایق (قسمت سوره یوسف)، فراهی هروی، معین‌الدین (قرن۱۰ق)، دانشگاه تهران، تهران، چاپ دوم، ۱۳۸۴ ه‍.ش (فارسی ۱ جلدی).
* تحفة الفتی فی تفسیر سورة هل أتی، دشتکی، منصور بن محمد (قرن۱۰ق)، مرکز پژوهشی میراث مکتوب، تهران، چاپ اول، ۱۳۸۱ ه‍.ش (عربی، فارسی ۱ جلدی).
* بیان السعادة فی مقامات العبادة، سلطان علی‌شاه، سلطان محمد بن حیدر (قرن۱۴ ق)، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، بیرت، چاپ دوم، ۱۴۰۸ه‍.ق (عربی ۴ جلدی).
* متن و ترجمه فارسی تفسیر شریف بیان السعادة فی مقامات العبادة، سلطان علی‌شاه، سلطان محمد بن حیدر (قرن۱۴ ق)، سر الاسرار، تهران، چاپ، ۱۳۷۲ ه‍. ش(۱۴جلدی).
* تفسیر قرآن صفی علی شاه، صفی علی شاه، محمد حسن بن محمدباقر (قرن۱۴ ق)، منوچهری، تهران، چاپ اول، ۱۳۷۸ ه‍.ش (فارسی منظوم۱ جلدی).
* بوارق القهر فی تفسیر سوره الدهر، کاشانی، حبیب‌الله بن علی‌مدد (قرن۱۴ ق)، شمس الضحی، تهران، چاپ اول، ۱۳۸۳ ه‍.ش (عربی۱ جلدی).
* تفسیر ست سور، کاشانی، حبیب‌الله بن علی‌مدد (قرن۱۴ ق)، شمس الضحی، تهران، چاپ اول، ۱۳۸۳ ه‍.ش (تفسیر عربی سوره‌های فاتحه، فتح، جمعه، ملک، کوثر و توحید در۱ جلد).
* تفسیر مخزن العرفان در علوم قرآن، امین، نصرت‌بیگم (قرن۱۵ ق)، بی‌نا، بی‌جا، بی‌تا، چاپ اول (فارسی در ۱۵ جلد).
* مواهب الرحمن فی تفسیر القرآن، مستنبط غروی، مرتضی (قرن۱۵ ق)، شرکت سهامی چاپ کتاب آذربایجان، بی‌جا، چاپ اول، ۱۳۸۱ه‍.ق (تفسیر عربی جزء۳۰ قرآن در ۱ جلد).
* تفسیر عرفانی اشراق، نریمانی، علی (قرن۱۵ ق)، بی‌نا، قم، چاپ اول (فارسی در۱ جلد).


== تفاسیر فقهی ==  
== تفاسیر متفرقه ==
در تفسيرهاي فقهي، همّت و اجتهاد بيشتر مفسّران، بر شناخت و دريافت احكام فقهي الهي و احكام فرعي از آيات قرآن است.
تفاسیری که کل قرآن از اول تا آخر تفسیر نشده است.
* فقه القرآن، قطب راوندى، سعيد بن هبه‏الله، 2 جلدی، قرن 6
* حقائق التأویل فی متشابه التنزیل، شریف الرضی، محمد بن حسین (قرن۵ق)، دار الأضواء، بیروت، چاپ اول، ۱۴۰۶ ه‍.ق (عربی در ۱جلد، تفسیر سوره آل عمران و ۴۸ آیه از سوره نساء).
* تفسير الثمرات اليانعه و الاحكام الواضحه القاطعه، ثلايى، يوسف بن احمد، 5 جلدی، قرن 9
* تفسیر شریف البلابل القلاقل، حسنی واعظ، محمود بن محمد (قرن۷ق)، احیاء کتاب، تهران، چاپ اول، ۱۳۷۶ ه‍.ش (فارسی در ۲جلد، تفسیر آیات در بردارنده کلمه «قل»)
* كنز العرفان فى فقه القرآن، فاضل مقداد، مقداد بن عبدالله، 2 جلدی، قرن 9
* دقائق التأویل و حقائق التنزیل، حسنی واعظ، محمود بن محمد (قرن۷ق)، مرکز پژوهشی میراث مکتوب، تهران، چاپ اول، ۱۳۸۱ ه‍.ش (فارسی در ۱ جلد از ابتدای قرآن تا سوره اسراء)
* زبدة البيان في أحكام القرآن، مقدس اردبيلى، احمد بن محمد، 1 جلدی، قرن 10
* العروة الوثقی، شیخ بهایی، محمد بن حسین (قرن۱۱ق)، بصیرتی، قم، چاپ اول، ۱۳۹۸ ه‍.ق (عربی در ۱جلد، تفسیر سوره حمد و چند بحث فقهی).
* تفسير شاهى او آيات الأحكام، جرجانى، ابوالفتح بن مخدوم، 2 جلدی، قرن 10
* تفسیر الصراط المستقیم، بروجردی، حسین بن رضا (قرن۱۳ق)، انصاریان، قم، چاپ اول، ۱۴۱۶ ه‍.ق (عربی در۵ جلد، از ابتدای قرآن تا آیه ۲۵۵ سوره بقره).
* مسالك الأفهام إلى آيات الأحكام،  فاضل جواد، جواد بن سعيد، 4 جلدی، قرن 11
* مجد البیان فی تفسیر القرآن، اصفهانی، محمدحسین (قرن۱۴ق)، موسسة البعثة، تهران، چاپ اول، ۱۳۶۶ ه‍.ش (عربی در ۱جلد از ابتدای قرآن تا آیه ۲۲ سوره بقره).
* مشرق الشمسين و اكسير السعادتين مع تعليقات الخواجويى، شيخ بهايى، محمد بن حسين، 1 جلدی، قرن 11
* تفسیر القرآن الکریم، خمینی، مصطفی (قرن۱۴ق)، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، تهران، چاپ اول، ۱۴۱۸ ه‍.ق (عربی در ۵جلد از ابتدای قرآن تا آیه ۴۵ سوره بقره)..
* آيات الأحكام ، استرآبادى، محمد بن على، 1 جلدی، قرن 11
* آلاء الرحمن فی تفسیر القرآن، بلاغی، محمدجواد (قرن۱۴ق)، وجدانی، قم، چاپ اول. (عربی در ۲جلد از ابتدا تا آیه ۵۷ سوره نساء).
* بدايع الكلام فى تفسير آيات الاحكام، ملكى ميانجى، محمدباقر، 1 جلدی، قرن 15
* تفسیر فاتحة الکتاب، امینی، عبدالحسین (قرن۱۴ق)، مترجم: حسینی شاهمرادی، قدرت‌الله، مکتبة الإمام أمیرالمؤمنین علی (علیه السلام) العامة، تهران، چاپ اول، ۱۳۹۵ ه‍.ق (فارسی در ۱جلد).
* آيات الاحكام قبسات من تراث الامام الخمينى، فيض‏نسب، عباس، 1 جلدی، قرن 15
* پرتوی از قرآن، طالقانی، محمود (قرن۱۴ق)، شرکت سهامی انتشار، تهران، چاپ چهارم، ۱۳۶۲ ه‍.ش (فارسی در ۶ جلد از ابتدا تا آیه ۲۸ سوره نساء و جزء۳۰)
* فقه القرآن، يزدى، محمد، 4 جلدی، قرن 15
* مجد البیان فی تفسیر القرآن، اصفهانی، محمدحسین (قرن۱۴ق)، موسسة البعثة، تهران، چاپ اول، ۱۳۶۶ ه‍.ش (عربی در ۱جلد از ابتدای قرآن تا آیه۲۲ سوره بقره).
* تفسیر البیان فی الموافقة بین الحدیث و القرآن، طباطبایی، محمدحسین (قرن۱۵ق)، دار التعارف للمطبوعات، بیروت، چاپ اول، ۱۴۲۷ ه‍.ق (عربی در ۶جلد، از ابتدای قرآن تا اواسط سوره یوسف).
* التفسیر الأثری الجامع، معرفت، محمدهادی (قرن ۱۵ق)، مؤسسه فرهنگی انتشاراتی التمهید، قم، چاپ اول، ۱۳۸۷ ه‍.ش (عربی در۶جلد از ابتدای قرآن تا پایان سوره بقره).
* مواهب الرحمن فی تفسیر القرآن، موسوی سبزواری، عبدالاعلی (قرن۱۵ق)، دفتر سماحه آیت الله العظمی السبزواری، بی جا، بی جا، چاپ دوم، ۱۴۰۹ ه‍.ق (عربی در ۱۱ جلد، از ابتدای قرآن تا سوره مائده).
* فتح البیان فیما روی عن علی من تفسیر القرآن، حسینی طباطبایی، مصطفی (قرن۱۵ق)، دار الجسور الثقافیه، حلب، چاپ اول، ۱۴۲۶ ه‍.ق (۱جلدی).
* تطهیر با جاری قرآن، صفایی حائری، علی (قرن۱۵ق)، لیلة القدر، قم، چاپ دو، ۱۳۸۱ ه‍.ش (فارسی در ۳ جلد، تفسیر برخی از سوره‌های قرآن).
* تفسیر حکیم، انصاریان، حسین (قرن۱۵ق)، دار العرفان، قم، چاپ اول، (فارسی در ۹جلد، از ابتدا تا آیه ۱۲۱ سوره نساء).
* تفسیر کوثر، جعفری، یعقوب (قرن۱۵ق)، مؤسسه انتشارات هجرت، قم، چاپ اول، ۱۳۷۶ ه‍.ش (فارسی در۶ جلد از ابتدای قرآن تا سوره طه).
* تفسیر سوره حمد، [[امام خمینی| خمینی، روح‌الله]] (قرن۱۵ق)، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، تهران، چاپ اول، ۱۳۷۵ ه‍.ش (۱جلدی).
* انوار العرفان فی تفسیر القرآن، داورپناه (قرن۱۵ق)، ابوالفضل، کتابخانه صدر، تهران، چاپ اول، ۱۳۶۶ ه‍.ش (فارسی در ۱۶جلد، از ابتدای قرآن تا سوره انفال).
* تفسیر ام الکتاب، میرجهانی طباطبایی، محمدحسن (قرن۱۵ق)، کتابخانه صدر، تهران، چاپ اول، ۱۳۹۸ ه‍.ق (۱ جلدی).
* نظام اخلاقی اسلام: تفسیر سوره مبارکه حجرات، سبحانی تبریزی، جعفر (قرن۱۵ق)، بوستان کتاب قم (انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)، قم، چاپ هشتم، ۱۳۷۷ ه‍. ش(۱ جلدی).
* تفسیر سوره حجرات، صدر، رضا (قرن۱۵ق)، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، مرکز انتشارات، قم، چاپ دوم، ۱۳۷۹ ه‍. ش(۱ جلدی).
* نسیم رحمت تفسیر قرآن کریم، دهقان، اکبر (قرن۱۵ق)، حرم، قم، چاپ اول، ۱۳۸۷ ه‍.ش (فارسی در ۴ جلد از ابتدای قرآن تا سوره جاثیه).


== تفاسیر عرفانی ==
== جستارهای وابسته ==
گروهي از مفسّران با سبك و گرايش عرفاني، باطني، رمزي و اشارهاي به تفسير قرآن کریم ميپردازند.
* [[معرفی منابع تفسیری، تجویدی، بلاغی]]
* تفسير الشهرستاني المسمى مفاتيح الأسرار و مصابيح الأبرار، شهرستانى، محمد بن عبدالكريم، 2 جلدی، قرن 6
* [[روش‌های تفسیری]]
* تفسير المحيط الأعظم و البحر الخضم في تأويل كتاب الله العزيز المحكم، آملى، حيدر بن على، 7 جلدی، قرن 8
* تفسير حدائق الحقايق (قسمت سوره يوسف)، فراهى هروى، معين‏الدين، 1 جلدی، قرن 10
* تحفة الفتى في تفسير سورة هل أتى، دشتكى، منصور بن محمد، 1 جلدی، قرن 10
* تفسير القرآن الكريم، صدرالدين شيرازى، محمد بن ابراهيم، 7 جلدی، قرن 11
* بيان السعادة في مقامات العبادة، سلطان على‏شاه، سلطان محمد بن حيدر، 4 جلدی، قرن 14
* تفسير قرآن صفى على شاه، صفى على شاه، محمد حسن بن محمد باقر، 1 جلدی، قرن 14
* بوارق القهر فى تفسير سوره الدهر، كاشانى، حبيب‏الله بن على‏مدد، 1 جلدی، قرن 14
* تفسير ست سور، كاشانى، حبيب‏الله بن على‏مدد،1 جلدی، قرن 14
* تفسير مخزن العرفان در علوم قرآن، امين، نصرت‏بيگم، 15 جلدی، قرن 15
* مواهب الرحمن في تفسير القرآن، مستنبط غروى، مرتضى، 1 جلدی، قرن 15
* تفسير عرفانى اشراق، نريمانى، على، 1 جلدی، قرن 15


== تفاسیر متفرقه ==
== منابع ==
تفاسیری که کل قرآن از اول تا آخر تفسیر نشده است، بلکه برخی از سورهها تفسیر شده و مفسر آن را به دلایلی تکمیل نکرده است.
* حقائق التأويل في متشابه التنزيل، شريف الرضى، محمد بن حسين(قرن5ق)، دار الأضواء، بيروت، چاپ اول، 1406 ه.ق(عربی در 1جلد، تفسیر سوره آل عمران و 48 آيه از سوره نساء).
* تفسير شريف البلابل القلاقل، حسنى واعظ، محمود بن محمد(قرن7ق)، احياء كتاب، تهران، چاپ اول، 1376 ه.ش. (فارسی در 2جلد، تفسیر آیات در بردارنده کلمه «قل»)
* دقائق التأويل و حقائق التنزيل، حسنى واعظ، محمود بن محمد(قرن7ق)، مركز پژوهشى ميراث مكتوب، تهران، چاپ اول، 1381 ه.ش(فارسی در 1 جلد از ابتدای قرآن تا سوره اسراء)
* العروة الوثقى، شيخ بهايى، محمد بن حسين(قرن11ق)، بصيرتى، قم، چاپ اول، 1398 ه.ق (عربی در 1جلد، تفسیر سوره حمد و چند بحث فقهی).
* تفسير الصراط المستقيم، بروجردى، حسين بن رضا(قرن13ق)، انصاريان، قم، چاپ اول، 1416 ه.ق(عربی در5 جلد، از ابتدای قرآن تا آیه 255 سوره بقره).
* مجد البيان في تفسير القرآن، اصفهانى، محمدحسين(قرن14ق)، موسسة البعثة،  تهران، چاپ اول، 1366 ه.ش (عربی در 1جلد از ابتدای قرآن تا آیه 22 سوره بقره).
* تفسير القرآن الكريم، خمينى، مصطفى(قرن14ق)، موسسه تنظيم و نشر آثار امام خمينى، تهران، چاپ اول، 1418 ه.ق(عربی در 5جلد از ابتدای قرآن تا آیه 45 سوره بقره)..
* آلاء الرحمن في تفسير القرآن، بلاغى، محمدجواد(قرن14ق)، وجدانى، قم، چاپ اول. (عربی در 2جلد از ابتدا تا آیه 57 سوره نساء).
* تفسير فاتحة الكتاب، امينى، عبدالحسين(قرن14ق)، مترجم: حسینی شاهمرادی، قدرت الله، مكتبة الإمام أميرالمؤمنين علي (عليه السلام) العامة، تهران، چاپ اول، 1395 ه.ق(فارسی در 1جلد).
* پرتوى از قرآن، طالقانى، محمود(قرن14ق)، شركت سهامى انتشار، تهران، چاپ چهارم، 1362 ه.ش(فارسی در 6 جلد از ابتدا تا آيه 28 سوره نساء و جزء30)
* مجد البيان في تفسير القرآن، اصفهانى، محمدحسين(قرن14ق)، موسسة البعثة، تهران، چاپ اول، 1366 ه.ش(عربی در 1جلد از ابتدای قرآن تا آیه22 سوره بقره).
* تفسير البيان فى الموافقة بين الحديث و القرآن، طباطبايى، محمدحسين(قرن15ق)، دار التعارف للمطبوعات، بيروت، چاپ اول، 1427 ه.ق(عربی در 6جلد، از ابتدای قرآن تا اواسط سوره یوسف).
* التفسير الأثري الجامع، معرفت، محمدهادى(قرن 15ق)، موسسه فرهنگى انتشاراتى التمهيد، قم، چاپ اول، 1387 ه.ش(عربی در6جلد از ابتدای قرآن تا پایان سوره بقره).
* مواهب الرحمن في تفسير القرآن، موسوى سبزوارى، عبدالاعلى(قرن15ق)، دفتر سماحه آيت الله العظمى السبزوارى، بى جا، بى جا، چاپ دوم، 1409 ه.ق (عربی در 11 جلد، از ابتدای قرآن تا سوره مائده).
* فتح البيان فيما روى عن على من تفسير القرآن، حسينى طباطبايى، مصطفى(قرن15ق)، دار الجسور الثقافيه، حلب، چاپ اول، 1426 ه.ق (1جلدی).
* تطهير با جارى قرآن، صفايى حائرى، على(قرن15ق)، ليلة القدر، قم، چاپ دو، 1381 ه.ش(فارسی در 3 جلد، تفسیر برخی از سوره‌های قرآن).
* تفسير حكيم، انصاريان، حسين(قرن15ق)، دار العرفان، قم، چاپ اول، (فارسی در 9جلد، از ابتدا تا آیه 121 سوره نساء).
* تفسير كوثر، جعفرى، يعقوب(قرن15ق)، موسسه انتشارات هجرت، قم، چاپ اول، 1376 ه.ش( فارسی در6 جلد از ابتدای قرآن تا سوره طه).
* تفسير سوره حمد، خمينى، روح الله(قرن15ق)، موسسه تنظيم و نشر آثار امام خمينى، تهران، چاپ اول، 1375 ه.ش (1جلدی).
* انوار العرفان فى تفسير القرآن، داورپناه(قرن15ق)، ابوالفضل، كتابخانه صدر، تهران، چاپ اول، 1366 ه.ش(فارسی در 16جلد، از ابتدای قرآن تا سوره انفال).
* تفسير ام الكتاب، ميرجهانى طباطبايى، محمدحسن(قرن15ق)، كتابخانه صدر، تهران، چاپ اول، 1398 ه.ق (1 جلدی).
* نظام اخلاقى اسلام: تفسير سوره مباركه حجرات، سبحانى تبريزى، جعفر(قرن15ق)، بوستان كتاب قم (انتشارات دفتر تبليغات اسلامى حوزه علميه قم)، قم، چاپ هشتم، 1377 ه.ش(1 جلدی).
* تفسير سوره حجرات، صدر، رضا(قرن15ق)، دفتر تبليغات اسلامى حوزه علميه قم، مركز انتشارات،  قم، چاپ دوم، 1379 ه.ش(1 جلدی).
* نسيم رحمت تفسير قرآن كريم، دهقان، اكبر(قرن15ق)، حرم، قم، چاپ اول، 1387 ه.ش(فارسی در 4 جلد از ابتدای قرآن تا سوره جاثیه).


{{پانویس}}
{{پانویس}}
خط ۱۵۹: خط ۱۶۸:
}}
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه =  
  | شناسه = شد
  | تیترها =  
  | تیترها = شد
  | ویرایش =  
  | ویرایش =
  | لینکدهی =  
  | لینکدهی = شد
  | ناوبری =
  | ناوبری =
  | نمایه =
  | نمایه =
خط ۱۷۰: خط ۱۷۹:
  | بازبینی =
  | بازبینی =
  | تکمیل =
  | تکمیل =
  | اولویت =  
  | اولویت = ج
  | کیفیت =
  | کیفیت = الف
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۰ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۲۰

سؤال

فهرست تفاسیر شیعه را بیان کنید

درگاه‌ها
حوزه-و-روحانیت.png


تفسیر قرآن با قرآن مانند المیزان علامه طباطبائی؛ تفسیر قرآن با روایات مانند البرهان فی تفسیر القرآن بحرانی؛ تفسیر اجتهادی مانند التبیان شیخ طوسی و تفسیر نمونه مکارم شیرازی؛ تفسیر موضوعی مانند منشور جاوید سبحانی تبریزی، تفسیر آیات احکام فقهی مانند فقه القرآن راوندی و تفسیر با صبغه عرفانی مانند مفاتیح الأسرار و مصابیح الأبرار شهرستانی از جمله تفاسیری است که در طول پانزده قرن نوشته شده است. محققین در حدود ۲۰۰۰ مفسر قرآن را شناسایی و معرفی کرده‌اند که متأسفانه آثار زیادی از آنها باقی نمانده است.[۱] مرکز تحقیقات کامپیوتر علوم اسلامی نور ۲۰۶ عنوان از این تفاسیر را در مجموعه نرم‌افزار جامع التفاسیر گرد آورده است.

تفاسیر قرآن به قرآن

تفسیر المیزان اثر علامه طباطبایی

تفسیر آیه‌ای از قرآن با آیات دیگر، بهترین و متقن‌ترین شیوهای تفسیری است.

  • المیزان فی تفسیر القرآن، طباطبایی، محمدحسین (قرن۱۵ ق)، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، بیروت، چاپ دوم، ۱۳۹۰ ه‍.ق (عربی در۲۰جلد).
  • ترجمه تفسیر المیزان، طباطبایی، محمدحسین (قرن۱۵ ق)، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ پنجم، ۱۳۷۴ ه‍.ش (فارسی در ۲۰ جلد).
  • الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن و السنه، صادقی تهرانی، محمد (قرن۱۵ ق)، فرهنگ اسلامی، قم، چاپ دوم، ۱۴۰۶ ه‍.ق (عربی در ۳۰جلد).
  • البلاغ فی تفسیر القرآن بالقرآن، صادقی تهرانی، محمد (قرن۱۵ ق)، مکتبة محمد الصادقی الطهرانی، قم، چاپ اول، ۱۴۱۹ ه‍.ق (عربی در ۱جلد).
  • مناهج البیان فی تفسیر القرآن، ملکی میانجی، محمدباقر (قرن۱۵ ق)، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. سازمان چاپ و انتشارات، تهران، چاپ اول، ۱۴۱۴ ه‍.ق (عربی در ۳۰جلد).

تفاسیر روایی

تفسیر قرآن با روایات معصومین(ع)، تفسیری است که از آن به تفسیر «روایی» نیز یاد می‌شود. در این شیوه تفسیری، آیات قرآن با روایات تفسیر و توضیح داده می‌شود.

تفاسیر فارسی

  • تفسیر شریف لاهیجی، اشکوری، محمد بن علی (قرن۱۱ ق)، دفتر نشر داد، تهران، چاپ اول، ۱۳۷۳ ه‍.ش (در ۴جلد).
  • تفسیر اثنی عشری، شاه عبدالعظیمی، حسین (قرن۱۴ ق)، میقات، تهران، چاپ اول، ۱۳۶۳ ه‍.ش (در ۱۴جلد).
  • تفسیر جامع، بروجردی، محمدابراهیم (قرن۱۴ ق)، کتابخانه صدر، تهران، چاپ ششم، ۱۳۶۶ ه‍.ش (در۷ جلد).

تفاسیر عربی

  • تفسیر القرآن الکریم، ابوحمزه ثمالی، ثابت بن دینار (قرن۲ق)، دار المفید، بیروت، چاپ اول، ۱۴۲۰ ه‍. ق(۱ جلدی).
  • تفسیر مقاتل بن سلیمان، مقاتل بن سلیمان (قرن۲ق)، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ اول، ۱۴۲۳ ه‍. ق(۵ جلدی).
  • التفسیر المنسوب إلی الإمام الحسن بن علی العسکری، حسن بن علی(ع)، امام یازدهم (قرن۳ق)، مدرسة الإمام المهدی، قم، چاپ اول، ۱۴۰۹ ه‍.ق (از ابتدای قرآن تا پایان آیه ۲۸۲ سوره بقره).
  • تفسیر القمی، قمی، علی بن ابراهیم (قرن۳ق)، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ اول، ۱۴۲۳ ه‍. ق(۲ جلدی).
  • تفسیر فرات الکوفی، کوفی، فرات بن ابراهیم (قرن۴ق)، وزارة الثقافة و الإرشاد الإسلامی، مؤسسة الطبع و النشر، تهران، چاپ اول، ۱۴۱۰ ه‍. ق(۱جلدی).
  • التفسیر، عیاشی، محمد بن مسعود (قرن۴ق)، مکتبة العلمیة الاسلامیة، تهران، چاپ اول، ۱۳۸۰ ه‍. ق(۲جلدی).
  • زبدة التفاسیر، کاشانی، فتح‌الله بن شکرالله (قرن۱۰ق)، مؤسسة المعارف الإسلامیة، قم، چاپ اول، ۱۴۲۳ ه‍. ق(۷ جلدی).
  • تفسیر الصافی، فیض کاشانی، محمد بن شاه مرتضی (قرن۱۱ق)، مکتبة الصدر، تهران، چاپ دوم، ۱۴۱۵ ه‍. ق(۵جلدی).
  • الأصفی فی تفسیر القرآن، فیض کاشانی، محمد بن شاه مرتضی (قرن۱۱ق)، مرکز النشر التابع لمکتب الإعلام الإسلامی، قم، چاپ اول، ۱۴۱۸ ه‍. ق(۲ جلدی).
  • تفسیر نور الثقلین، حویزی، عبدعلی بن جمعه (قرن۱۲ق)، اسماعیلیان، قم، چاپ چهارم، ۱۴۱۵ ه‍. ق(۵ جلدی).
  • البرهان فی تفسیر القرآن، بحرانی، هاشم بن سلیمان (قرن۱۲ق)، موسسة البعثة، قسم الدراسات الإسلامیة، قم، چاپ اول، ۱۴۱۵ ه‍. ق(۵ جلدی).
  • تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب، قمی مشهدی، محمد بن محمدرضا (قرن۱۲ق)، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. سازمان چاپ و انتشارات، تهران، چاپ اول، ۱۳۶۸ ه‍. ش(۱۴ جلدی).
  • عقود المرجان فی تفسیر القرآن، جزایری، نعمت‌الله بن عبدالله (قرن۱۲ق)، نور وحی، قم، چاپ اول، ۱۳۸۸ ه‍. ش(۵جلدی).
  • تفسیر المعین، فیض کاشانی، محمد بن شاه مرتضی (قرن ۱۲ق)، کتابخانه عمومی مرعشی نجفی، قم، چاپ اول، ۱۴۱۰ ه‍. ق(۳جلدی).
  • الجوهر الثمین فی تفسیر الکتاب المبین، شبر، عبدالله (قرن۱۳ق)، شرکة مکتبة الالفین، کویت، چاپ اول، ۱۴۰۷ ه‍. ق(۶ جلدی).
  • فتح القدیر، شوکانی، محمد (قرن۱۳ق)، دار ابن کثیر، دمشق، چاپ اول، ۱۴۱۴ ه‍. ق(۶ جلدی).
  • التیسیر فی التفسیر للقرآن بروایة أهل البیت، زبیدی، ماجد ناصر (قرن۱۵ق)، دار المحجة البیضاء، بیروت، چاپ اول، ۱۴۲۸ ه‍. ق(۸جلدی).

تفاسیر اجتهادی

گروهی از مفسّران علاوه بر تفسیر قرآن با قرآن و روایات، قرآن را به روش‌های دیگر و در حوزه‌های گوناگون تفسیر کرده‌اند. مانند: تفسیر ادبی؛ تفسیر لغوی؛ تفسیر جنبه‌هایی بلاغتی قرآن؛ تفسیر کلامی و فلسفی؛ تفسیر جنبه‌های اخلاقی و رویکردهای اجتماعی؛ تفسیر علمی.

تفاسیر فارسی

  • روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، ابوالفتوح رازی، حسین بن علی (قر۶ق)، آستان قدس رضوی، بنیاد پژوهشهای اسلامی، مشهد مقدس، چاپ اول، ۱۴۰۸ ه‍.ق (۲۰ جلدی).
  • جلاء الأذهان و جلاء الأحزان (تفسیر گازر)، جرجانی، حسین بن حسن (قرن۸ ق)، دانشگاه تهران، تهران، چاپ اول، ۱۳۷۸ ه‍. ق(۱۱ جلدی).
  • منهج الصادقین فی إلزام المخالفین، کاشانی، فتح‌الله بن شکرالله، قرن۱۰ق)، کتابفروشی اسلامیه، تهران، چاپ اول، ۱۳ ه‍. ش(۱۰جلدی).
تفسیر منهج الصادقین فی إلزام المخالفین اثر ملا فتحالله کاشانی
  • حجة التفاسیر و بلاغ الإکسیر، بلاغی، عبدالحجه (قرن۱۴ق)، حکمت (چاپخانه)، قم، چاپ اول، ۱۳۸۶ ه‍. ق(۸جلدی).
  • تفسیر عاملی، عاملی، ابراهیم (قرن۱۴ق)، کتابفروشی صدوق، تهران، چاپ اول، ۱۳۶۰ ه‍. ش(۸جلدی).
  • تفسیر خسروی، خسروانی، علیرضا (قرن۱۴ق)، کتابفروشی اسلامیه، تهران، چاپ اول، ۱۳۹۰ ه‍. ق(۸جلدی).
  • تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ناصر (قرن۱۵ق)، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ اول۰، ۱۳۷۱ ه‍. ش(۲۷جلدی).
  • اطیب البیان فی تفسیر القرآن، طیب، عبدالحسین (قرن۱۵ق)، اسلام، تهران، چاپ دوم، ۱۳۶۹ ه‍. ش(۱۴جلدی
  • تفسیر احسن الحدیث، قرشی بنابی، علی‌اکبر (قرن۱۵ق)، بنیاد بعثت، مرکز چاپ و نشر، تهران، چاپ دوم، ۱۳۷۵ ه‍. ش(۱۲جلدی).
  • تفسیر نور، قرائتی، محسن (قرن۱۵ق)، مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن، تهران، چاپ اول، ۱۳۸۸ ه‍. ش(۱۰جلدی).
  • تفسیر علیین، سیدکریمی حسینی، عباس (قرن۱۵ق)، اسوه، قم، چاپ اول، ۱۳۸۲ ه‍. ش(۱ جلدی، تمام قرآن به جز سوره حمد و عصر).
  • تفسیر قرآن مهر، رضایی اصفهانی، محمدعلی (قرن۱۵ق)، پژوهشهای تفسیر و علوم قرآن، قم، چاپ اول، ۱۳۸۷ ه‍.ش (۲۲ جلدی).
  • تفسیر راهنما: روشی نو در ارائه مفاهیم موضوعات قرآن، هاشمی رفسنجانی، اکبر (قرن۱۵ق)، بوستان کتاب قم (انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)، قم، چاپ اول، ۱۳۸۶ ه‍. ش(۲۱ جلدی).
  • انوار درخشان در تفسیر قرآن، حسینی همدانی، محمد (قرن۱۵ق)، لطفی، تهران، چاپ اول، ۱۴۰۴ ه‍. ق(۱۸جلدی).
  • روان جاوید در تفسیر قرآن مجید، ثقفی تهرانی، محمد (قرن۱۵ق)، برهان، تهران، چاپ دوم، ۱۳۹۸ ه‍. ق(۵جلدی).
  • فرهنگ قرآن، هاشمی رفسنجانی، اکبر (قرن۱۵ق)، بوستان کتاب قم (انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)، قم، چاپ دوم، ۱۳۸۳ ه‍. ش(۳۳ جلد).
  • تفسیر تسنیم، جوادی آملی، عبدالله (قرن۱۵ق)، مرکز نشر اسراء، قم (تفسیر کل قرآن که تا جلد ۶۴ آن چاپ شده است).

تفاسیر عربی

تفسیر مجمع البیان نوشته فضل بن حسن طبرسی
  • التبیان فی تفسیر القرآن، طوسی، محمد بن حسن (قرن۵ق)، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ اول(۱۰ جلدی).
  • مجمع البیان فی تفسیر القرآن، طبرسی، فضل بن حسن (قرن۶ق)، ناصر خسرو، تهران، چاپ سئم، ۱۳۷۲ ه‍. ش(۱۰ جلدی).
  • تفسیر جوامع الجامع، طبرسی، فضل بن حسن (قرن۶ق)، حوزه علمیه قم، مرکز مدیریت، قم، چاپ اول، ۱۴۱۲ ه‍. ق(۴ جلدی).
  • سواطع الالهام فی تفسیر کلام الملک العلام، فیضی، ابوالفیض بن مبارک (قرن۱۰ق)، دار المنار، قم، چاپ اول، ۱۴۱۷ ه‍. ق(۶ جلدی).
  • الوجیز فی تفسیر القرآن العزیز، ابن‌ابی‌جامع، علی بن حسین (قرن۱۲ق)، دار القرآن الکریم، قم، چاپ اول، ۱۴۱۳ ه‍. ق(۳ جلدی).
  • تفسیر القرآن الکریم، شبر، عبدالل (قرن۱۳ق) ه، موسسة دار الهجرة، قم، چاپ دوم۲، ۱۴۱۰ ه‍. ق(۱ جلدی).
  • التفسیر الکاشف، مغنیه، محمدجواد (قرن۱۴ق)، دار الکتاب الإسلامی، قم، چاپ اول، ۱۴۲۴ ه‍. ق(۷ جلدی).
  • التفسیر المبین، مغنیه، محمدجواد (قرن۱۴ق)، دار الکتاب الإسلامی، قم، چاپ سوم، ۱۴۲۵ ه‍. ق(۱ جلدی).
  • مقتنیات الدرر، حائری طهرانی، علی (قرن۱۴ق)، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ اول، ۱۳۳۸ ه‍. ش(۱۲ جلدی).
  • نفحات الرحمن فی تفسیر القرآن، نهاوندی، محمد (قرن۱۴ق)، موسسة البعثة، مرکز الطباعة و النشر، قم، چاپ اول، ۱۳۸۶ ه‍. ش(۶جلدی).
  • من وحی القرآن، فضل‌الله، محمدحسین (قرن۱۵ق)، دار الملاک، بیروت، چاپ اول، ۱۴۱۹ ه‍. ق(۲۴ جلدی).
  • من هدی القرآن، مدرسی، محمدتقی (قرن۱۵ق)، دار محبی الحسین، تهران، چاپ اول، ۱۴۱۹ ه‍. ق(۱۸ جلدی).
  • الجدید فی تفسیر القرآن المجید، سبزواری (قرن۱۵ق)، محمد، دار التعارف للمطبوعات، بیروت، چاپ اول، ۱۴۰۶ ه‍.ق (۷جلدی).
  • ارشاد الاذهان الی تفسیر القرآن، سبزواری، محمد (قرن۱۵ق)، دار التعارف للمطبوعات، بیروت، چاپ اول، ۱۴۱۹ ه‍. ق(۱ جلدی).
  • التفسیر لکتاب الله المنیر، کرمی، محمد (قرن۱۵ق)، علمیه (چاپخانه)، قم، چاپ اول، ۱۴۰۲ ه‍. ق(۸ جلدی).
  • الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز، دخیل، علی محمدعلی (قرن۱۵ق)، دار التعارف للمطبوعات، بیروت، چاپ دوم، ۱۴۲۲ ه‍. ق(۱ جلدی).
  • مناهج البیان فی تفسیر القرآن، ملکی میانجی، محمدباقر (قرن۱۵ق)، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. سازمان چاپ و انتشارات، تهران، چاپ اول، ۱۴۱۴ ه‍. ق(۶ جلدی).
  • تفسیر البیان الصافی لکلام الله الوافی، قبیسی عاملی، محمدحسن (قرن۱۵ق)، مؤسسة البلاغ، بیروت، چاپ اول، بی‌تا، (۵ جلدی).
  • منیة الطالبین فی تفسیر القرآن المبین، سبحانی تبریزی، جعفر (قرن۱۵ق)، مؤسسه امام صادق، قم(۳۰جلدی).

تفاسیر موضوعی

  • منشور جاوید، سبحانی تبریزی، جعفر (قرن۱۵ق)، مؤسسه امام صادق(ع)، قم (فارسی در ۱۲جلد).
  • مفاهیم القرآن، سبحانی تبریزی، جعفر (قرن۱۵ق)، مؤسسة الإمام الصادق(ع)، قم، چاپ چهارم، ۱۴۲۱ ه‍.ق (عربی در۱۰جلد).
  • پیام قرآن، مکارم شیرازی، ناصر (قرن۱۵ق)، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ نهم، ۱۳۸۶ ه‍.ش (فارسی در ۱۰جلد).
  • نفحات القرآن، مکارم شیرازی، ناصر (قرن۱۵ق)، مدرسة الإمام علی بن أبی طالب(ع)، قم، چاپ اول، ۱۴۲۶ ه‍.ق (عربی در ۱۰جلد).
  • تفسیر موضوعی قرآن، جوادی آملی، عبدالله (قرن۱۵ق)، قم، مرکز نشر اسراء (فارسی در ۱۸جلد).

تفاسیر فقهی

در تفسیرهای فقهی، همّت و اجتهاد بیشتر مفسّران، بر شناخت و دریافت احکام فقهی الهی و احکام فرعی از آیات قرآن است.

  • فقه القرآن، قطب راوندی، سعید بن هبه‌الله (قرن۶ق)، کتابخانه عمومی حضرت آیت الله العظمی مرعشی نجفی، قم، چاپ دوم، ۱۴۰۵ ه‍.ق (عربی در ۲ جلد).
  • تفسیر الثمرات الیانعه و الاحکام الواضحه القاطعه، ثلایی، یوسف بن احمد (قرن۵ق)، مکتبة التراث الإسلامی، یمن، چاپ اول، ۱۴۲۳ ه‍.ق (عربی در ۵ جلد).
  • کنز العرفان فی فقه القرآن، فاضل مقداد، مقداد بن عبدالله (قرن۹ق)، مرتضوی، تهران، چاپ اول، ۱۳۷۳ ه‍.ش (عربی در ۲جلد).
  • زبدة البیان فی أحکام القرآن، مقدس اردبیلی، احمد بن محمد (قرن۱۰ق)، مکتبة المرتضویة، تهران، چاپ اول، بی‌تا. (عربی در ۱جلد).
  • تفسیر شاهی او آیات الأحکام، جرجانی، ابوالفتح بن مخدوم (قرن۱۰ق)، نوید، تهران، چاپ اول، ۱۳۶۲ ه‍.ش (فارسی در ۲جلد).
  • مسالک الأفهام إلی آیات الأحکام، فاضل جواد، جواد بن سعید (قرن۱۱ق)، مرتضوی، تهران، چاپ دوم، ۱۳۶۵ ه‍.ش (عربی در ۴جلد).
  • مشرق الشمسین و اکسیر السعادتین مع تعلیقات الخواجویی، شیخ بهایی، محمد بن حسین (قرن۱۱ق)، آستانة الرضویة المقدسة، مجمع البحوث الإسلامیة، مشهد مقدس، چاپ دوم، ۱۴۲۹ ه‍.ق (عربی در ۱جلد).
  • آیات الأحکام ، استرآبادی، محمد بن علی (قرن۱۱ق)، معراجی، تهران، چاپ اول، بی‌تا (عربی در۱ جلد).
  • بدایع الکلام فی تفسیر آیات الاحکام، ملکی میانجی، محمدباقر (قرن۱۵ق)، مؤسسة الوفاء، بیروت، چاپ اول، ۱۴۰۰ ه‍.ق (عربی در۱ جلد).
  • فقه القرآن، یزدی، محمد (قرن۱۵ق)، اسماعیلیان، قم، چاپ اول، ۱۴۱۵ه‍.ق (عربی در ۴ جلدی).

تفاسیر عرفانی

گروهی از مفسّران در کنار استفاده از روش‌های تفسیری، با سبک و گرایش عرفانی، باطنی، رمزی و اشارهای به تفسیر قرآن کریم می‌پردازند.

  • تفسیر الشهرستانی المسمی بمفاتیح الأسرار و مصابیح الأبرار، شهرستانی، محمد بن عبدالکریم (قرن۶ق)، مرکز البحوث و الدراسات للتراث المخطوط، تهران، چاپ اول، ۱۳۸۷ ه‍.ش (عربی، ۲ جلدی از ابتدا تا پایان سوره بقره).
  • تفسیر المحیط الأعظم و البحر الخضم فی تأویل کتاب الله العزیز المحکم، آملی، حیدر بن علی (قرن۸ق)، نور علی نور، قم، چاپ سوم، ۱۴۲۲ه‍.ق (عربی ۷ جلدی).
  • تفسیر حدائق الحقایق (قسمت سوره یوسف)، فراهی هروی، معین‌الدین (قرن۱۰ق)، دانشگاه تهران، تهران، چاپ دوم، ۱۳۸۴ ه‍.ش (فارسی ۱ جلدی).
  • تحفة الفتی فی تفسیر سورة هل أتی، دشتکی، منصور بن محمد (قرن۱۰ق)، مرکز پژوهشی میراث مکتوب، تهران، چاپ اول، ۱۳۸۱ ه‍.ش (عربی، فارسی ۱ جلدی).
  • بیان السعادة فی مقامات العبادة، سلطان علی‌شاه، سلطان محمد بن حیدر (قرن۱۴ ق)، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، بیرت، چاپ دوم، ۱۴۰۸ه‍.ق (عربی ۴ جلدی).
  • متن و ترجمه فارسی تفسیر شریف بیان السعادة فی مقامات العبادة، سلطان علی‌شاه، سلطان محمد بن حیدر (قرن۱۴ ق)، سر الاسرار، تهران، چاپ، ۱۳۷۲ ه‍. ش(۱۴جلدی).
  • تفسیر قرآن صفی علی شاه، صفی علی شاه، محمد حسن بن محمدباقر (قرن۱۴ ق)، منوچهری، تهران، چاپ اول، ۱۳۷۸ ه‍.ش (فارسی منظوم۱ جلدی).
  • بوارق القهر فی تفسیر سوره الدهر، کاشانی، حبیب‌الله بن علی‌مدد (قرن۱۴ ق)، شمس الضحی، تهران، چاپ اول، ۱۳۸۳ ه‍.ش (عربی۱ جلدی).
  • تفسیر ست سور، کاشانی، حبیب‌الله بن علی‌مدد (قرن۱۴ ق)، شمس الضحی، تهران، چاپ اول، ۱۳۸۳ ه‍.ش (تفسیر عربی سوره‌های فاتحه، فتح، جمعه، ملک، کوثر و توحید در۱ جلد).
  • تفسیر مخزن العرفان در علوم قرآن، امین، نصرت‌بیگم (قرن۱۵ ق)، بی‌نا، بی‌جا، بی‌تا، چاپ اول (فارسی در ۱۵ جلد).
  • مواهب الرحمن فی تفسیر القرآن، مستنبط غروی، مرتضی (قرن۱۵ ق)، شرکت سهامی چاپ کتاب آذربایجان، بی‌جا، چاپ اول، ۱۳۸۱ه‍.ق (تفسیر عربی جزء۳۰ قرآن در ۱ جلد).
  • تفسیر عرفانی اشراق، نریمانی، علی (قرن۱۵ ق)، بی‌نا، قم، چاپ اول (فارسی در۱ جلد).

تفاسیر متفرقه

تفاسیری که کل قرآن از اول تا آخر تفسیر نشده است.

  • حقائق التأویل فی متشابه التنزیل، شریف الرضی، محمد بن حسین (قرن۵ق)، دار الأضواء، بیروت، چاپ اول، ۱۴۰۶ ه‍.ق (عربی در ۱جلد، تفسیر سوره آل عمران و ۴۸ آیه از سوره نساء).
  • تفسیر شریف البلابل القلاقل، حسنی واعظ، محمود بن محمد (قرن۷ق)، احیاء کتاب، تهران، چاپ اول، ۱۳۷۶ ه‍.ش (فارسی در ۲جلد، تفسیر آیات در بردارنده کلمه «قل»)
  • دقائق التأویل و حقائق التنزیل، حسنی واعظ، محمود بن محمد (قرن۷ق)، مرکز پژوهشی میراث مکتوب، تهران، چاپ اول، ۱۳۸۱ ه‍.ش (فارسی در ۱ جلد از ابتدای قرآن تا سوره اسراء)
  • العروة الوثقی، شیخ بهایی، محمد بن حسین (قرن۱۱ق)، بصیرتی، قم، چاپ اول، ۱۳۹۸ ه‍.ق (عربی در ۱جلد، تفسیر سوره حمد و چند بحث فقهی).
  • تفسیر الصراط المستقیم، بروجردی، حسین بن رضا (قرن۱۳ق)، انصاریان، قم، چاپ اول، ۱۴۱۶ ه‍.ق (عربی در۵ جلد، از ابتدای قرآن تا آیه ۲۵۵ سوره بقره).
  • مجد البیان فی تفسیر القرآن، اصفهانی، محمدحسین (قرن۱۴ق)، موسسة البعثة، تهران، چاپ اول، ۱۳۶۶ ه‍.ش (عربی در ۱جلد از ابتدای قرآن تا آیه ۲۲ سوره بقره).
  • تفسیر القرآن الکریم، خمینی، مصطفی (قرن۱۴ق)، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، تهران، چاپ اول، ۱۴۱۸ ه‍.ق (عربی در ۵جلد از ابتدای قرآن تا آیه ۴۵ سوره بقره)..
  • آلاء الرحمن فی تفسیر القرآن، بلاغی، محمدجواد (قرن۱۴ق)، وجدانی، قم، چاپ اول. (عربی در ۲جلد از ابتدا تا آیه ۵۷ سوره نساء).
  • تفسیر فاتحة الکتاب، امینی، عبدالحسین (قرن۱۴ق)، مترجم: حسینی شاهمرادی، قدرت‌الله، مکتبة الإمام أمیرالمؤمنین علی (علیه السلام) العامة، تهران، چاپ اول، ۱۳۹۵ ه‍.ق (فارسی در ۱جلد).
  • پرتوی از قرآن، طالقانی، محمود (قرن۱۴ق)، شرکت سهامی انتشار، تهران، چاپ چهارم، ۱۳۶۲ ه‍.ش (فارسی در ۶ جلد از ابتدا تا آیه ۲۸ سوره نساء و جزء۳۰)
  • مجد البیان فی تفسیر القرآن، اصفهانی، محمدحسین (قرن۱۴ق)، موسسة البعثة، تهران، چاپ اول، ۱۳۶۶ ه‍.ش (عربی در ۱جلد از ابتدای قرآن تا آیه۲۲ سوره بقره).
  • تفسیر البیان فی الموافقة بین الحدیث و القرآن، طباطبایی، محمدحسین (قرن۱۵ق)، دار التعارف للمطبوعات، بیروت، چاپ اول، ۱۴۲۷ ه‍.ق (عربی در ۶جلد، از ابتدای قرآن تا اواسط سوره یوسف).
  • التفسیر الأثری الجامع، معرفت، محمدهادی (قرن ۱۵ق)، مؤسسه فرهنگی انتشاراتی التمهید، قم، چاپ اول، ۱۳۸۷ ه‍.ش (عربی در۶جلد از ابتدای قرآن تا پایان سوره بقره).
  • مواهب الرحمن فی تفسیر القرآن، موسوی سبزواری، عبدالاعلی (قرن۱۵ق)، دفتر سماحه آیت الله العظمی السبزواری، بی جا، بی جا، چاپ دوم، ۱۴۰۹ ه‍.ق (عربی در ۱۱ جلد، از ابتدای قرآن تا سوره مائده).
  • فتح البیان فیما روی عن علی من تفسیر القرآن، حسینی طباطبایی، مصطفی (قرن۱۵ق)، دار الجسور الثقافیه، حلب، چاپ اول، ۱۴۲۶ ه‍.ق (۱جلدی).
  • تطهیر با جاری قرآن، صفایی حائری، علی (قرن۱۵ق)، لیلة القدر، قم، چاپ دو، ۱۳۸۱ ه‍.ش (فارسی در ۳ جلد، تفسیر برخی از سوره‌های قرآن).
  • تفسیر حکیم، انصاریان، حسین (قرن۱۵ق)، دار العرفان، قم، چاپ اول، (فارسی در ۹جلد، از ابتدا تا آیه ۱۲۱ سوره نساء).
  • تفسیر کوثر، جعفری، یعقوب (قرن۱۵ق)، مؤسسه انتشارات هجرت، قم، چاپ اول، ۱۳۷۶ ه‍.ش (فارسی در۶ جلد از ابتدای قرآن تا سوره طه).
  • تفسیر سوره حمد، خمینی، روح‌الله (قرن۱۵ق)، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، تهران، چاپ اول، ۱۳۷۵ ه‍.ش (۱جلدی).
  • انوار العرفان فی تفسیر القرآن، داورپناه (قرن۱۵ق)، ابوالفضل، کتابخانه صدر، تهران، چاپ اول، ۱۳۶۶ ه‍.ش (فارسی در ۱۶جلد، از ابتدای قرآن تا سوره انفال).
  • تفسیر ام الکتاب، میرجهانی طباطبایی، محمدحسن (قرن۱۵ق)، کتابخانه صدر، تهران، چاپ اول، ۱۳۹۸ ه‍.ق (۱ جلدی).
  • نظام اخلاقی اسلام: تفسیر سوره مبارکه حجرات، سبحانی تبریزی، جعفر (قرن۱۵ق)، بوستان کتاب قم (انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)، قم، چاپ هشتم، ۱۳۷۷ ه‍. ش(۱ جلدی).
  • تفسیر سوره حجرات، صدر، رضا (قرن۱۵ق)، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، مرکز انتشارات، قم، چاپ دوم، ۱۳۷۹ ه‍. ش(۱ جلدی).
  • نسیم رحمت تفسیر قرآن کریم، دهقان، اکبر (قرن۱۵ق)، حرم، قم، چاپ اول، ۱۳۸۷ ه‍.ش (فارسی در ۴ جلد از ابتدای قرآن تا سوره جاثیه).

جستارهای وابسته

منابع

  1. دوره کامل طبقات مفسران شیعه مشتمل بر معرفی بیش از ۲۰۰۰ تن از مفسران و مترجمان عالیقدر شیعه و گرایش تفسیری آنان و مزین با ۲۰۰ تفسیر نایاب از شخصیت‌های قرآنی، محقق عبدالرحیم عقیقی بخشایشی، قم، نوید اسلام.