نظر اهل‌سنت پیرامون برتری عثمان بر امام علی(ع): تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۴ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{شروع متن}} | {{شروع متن}} | ||
{{سوال}} | {{سوال}} | ||
| خط ۶: | خط ۵: | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}} | ||
[[شیعه]] و [[اهل‌سنت]] انحراف [[عثمان بن عفان|عثمان]] در استفاده نامشروع از [[بیت المال]] و اعمال خلاف شرع او را تأیید کرده‌اند؛ اما اهل‌سنت با اعتقاد به [[عدالت صحابه|عدالت تمام صحابه]] به توجیه اعمال او پرداخته و حمل بر صحت کرده‌اند. برتری عثمان بر [[امام علی(ع)]] مورد اتفاق همه اهل‌سنت نیست؛ بلکه بسیاری از آنان امام علی(ع) را افضل از [[خلفای ثلاثه]] می‌دانند؛ اما افضل بودن علی(ع) بر سایرین، مانع مشروعیت خلافت و صحت اعمال آنان در نزد اهل‌تسنن نمی‌باشد. | |||
== انحراف عثمان == | == انحراف عثمان == | ||
| خط ۱۷: | خط ۱۸: | ||
افضل بودن عثمان از [[امام علی(ع)]] نزد اهل‌تسنن، امری اتفاقی و قابل قبول تمامی آنها نیست. بلکه بسیاری از آنان امام علی(ع) را افضل از [[عثمان بن عفان|عثمان]] بلکه از خلیفه اوّل و دوّم هم برتر می‌دانند. | افضل بودن عثمان از [[امام علی(ع)]] نزد اهل‌تسنن، امری اتفاقی و قابل قبول تمامی آنها نیست. بلکه بسیاری از آنان امام علی(ع) را افضل از [[عثمان بن عفان|عثمان]] بلکه از خلیفه اوّل و دوّم هم برتر می‌دانند. | ||
اشخاصی چون ابن ابی‌الحدید شارح [[نهج البلاغه]]، امام علی(ع) را افضل از [[خلیفه اوّل]] و دیگران می‌داند.<ref>ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، قم، چاپ کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی، سال ۱۴۰۴، ج۱، ص۳.</ref> همچنین او نقل می‌کند که خود اهل‌سنت در مورد افضلیت علی(ع) بر ابی‌بکر اختلاف دارند.<ref> | اشخاصی چون ابن ابی‌الحدید شارح [[نهج البلاغه]]، امام علی(ع) را افضل از [[خلیفه اوّل]] و دیگران می‌داند.<ref>ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، قم، چاپ کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی، سال ۱۴۰۴، ج۱، ص۳.</ref> همچنین او نقل می‌کند که خود اهل‌سنت در مورد افضلیت علی(ع) بر ابی‌بکر اختلاف دارند.<ref>ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، قم، چاپ کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی، سال ۱۴۰۴، ج۱، ص۷.</ref> بصریون معتقدند که رتبه عددی خلفا دلیل بر فضیلت خلیفه پیشین بر خلیفه بعدی است؛ یعنی ابوبکر از عمر و عمر از عثمان و عثمان از علی بن ابی طالب(ع) برتر است. بغدادیون عقیده به افضلیت مطلق علی(ع) بر سایرین دارند.<ref>بن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، قم، چاپ کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی، سال ۱۴۰۴، ج۱، ص۸.</ref> واصل بن عطاء از بزرگان معتزله، قائل به افضلیت علی(ع) بر عثمان می‌باشد.<ref>بن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، قم، چاپ کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی، سال ۱۴۰۴، ج۱، ص۸.</ref> | ||
بنابراین آنچه مانع جرح و تنقیص صحابه بالخصوص خلفای ثلاث می‌شود، نظریه عدالت صحابه است و هیچ چیز حتی افضل بودن علی(ع) بر سایرین، مانع مشروعیت خلافت و صحت اعمال آنان در نزد اهل‌تسنن نمی‌باشد. | بنابراین آنچه مانع جرح و تنقیص صحابه بالخصوص خلفای ثلاث می‌شود، نظریه عدالت صحابه است و هیچ چیز حتی افضل بودن علی(ع) بر سایرین، مانع مشروعیت خلافت و صحت اعمال آنان در نزد اهل‌تسنن نمی‌باشد. | ||
| خط ۲۳: | خط ۲۴: | ||
همچنین ببینید: [[عدالت صحابه]] | همچنین ببینید: [[عدالت صحابه]] | ||
از نظر [[شیعه]] صحابی بودن یک امتیاز و فضیلت است؛ اما صرف صحابی بودن سبب عدالت نمی‌باشد. زیرا در تاریخ صحابی غیر عادل وجود داشتند؛ مانند ولید که در شأن او [[آیه نباء]]<ref><nowiki>حجرات/۹}}...ان جائکم فاسق بنباء....{{قرآن|</nowiki></ref> که دلالت بر فسق او می‌کرد، نازل شد؛ بنابراین صحابی بودن تأثیری در [[جرح و تعدیل]] اشخاص ندارد. این مسأله در جای خود با نصوص [[آیات]] و [[حدیث|روایات]] بررسی و اثبات شده است.<ref>یعقوب، احمد حسین، پژوهش در عدالت صحابه، ترجمه محمد قاضی زاده، نشر دارالثقلین، چاپ اول، | از نظر [[شیعه]] صحابی بودن یک امتیاز و فضیلت است؛ اما صرف صحابی بودن سبب عدالت نمی‌باشد. زیرا در تاریخ صحابی غیر عادل وجود داشتند؛ مانند ولید که در شأن او [[آیه نباء]]<ref><nowiki>حجرات/۹}}...ان جائکم فاسق بنباء....{{قرآن|</nowiki></ref> که دلالت بر فسق او می‌کرد، نازل شد؛ بنابراین صحابی بودن تأثیری در [[جرح و تعدیل]] اشخاص ندارد. این مسأله در جای خود با نصوص [[آیات]] و [[حدیث|روایات]] بررسی و اثبات شده است.<ref>یعقوب، احمد حسین، پژوهش در عدالت صحابه، ترجمه محمد قاضی زاده، نشر دارالثقلین، چاپ اول، 1376ش، ص۹۳.</ref> | ||
اهل‌تسنن، صحابی بودن را نه تنها امتیاز و فضیلت دانسته، بلکه مصحّح عدالت نیز می‌دانند. در میان کلمات بزرگان اهل‌تسنن، افراط در مدح صحابه و مذمّت در حق منتقدان آنان به چشم می‌خورد<ref>یعقوب، احمد حسین، پژوهش در عدالت صحابه، ترجمه محمد قاضی زاده، نشر دارالثقلین، چاپ اول، 1376ش، ص۳۴، به نقل از الاصابه، ابن حجر العسقلانی، ص۱۷ و ۱۸.</ref> چنان‌که ابن حجر می‌نویسد: اهل‌سنت بر این نظر که تمامی صحابه عادلند، اتفاق نظر دارند و به جز اندکی بدعت‌گزار (منظور [[شیعه|شیعه امامیه]]) کسی با آن مخالفت نکرده است و باید به پاکی و درستی اصحاب پیامبر(ص) معتقد باشیم. چون ثابت است که تمامی صحابه اهل بهشت بوده و هیچ یک از آنان وارد آتش نمی‌شود.<ref>یعقوب، احمد حسین، پژوهش در عدالت صحابه، ترجمه محمد قاضی زاده، نشر دارالثقلین، چاپ اول، 1376ش، ص۳۱، به نقل از الاصابه، ص۹.</ref> | |||
بنابراین نظر، همه صحابه عادل بوده، سخنانشان صحیح و اعمالشان درست است، اگر چه سخن و عمل آنها با کتاب و [[سنت]] منافات داشته باشد، چون آنان [[مجتهد]] بوده و خود بهتر به سنت آگاهی داشتند. | بنابراین نظر، همه صحابه عادل بوده، سخنانشان صحیح و اعمالشان درست است، اگر چه سخن و عمل آنها با کتاب و [[سنت]] منافات داشته باشد، چون آنان [[مجتهد]] بوده و خود بهتر به سنت آگاهی داشتند. | ||
آنان احادیثی مثل «اصحابی کالنجوم بأیهم اقتدیتم اهتدیتم»<ref> | آنان احادیثی مثل «اصحابی کالنجوم بأیهم اقتدیتم اهتدیتم»<ref>یعقوب، احمد حسین، پژوهش در عدالت صحابه، ترجمه محمد قاضی زاده، نشر دارالثقلین، چاپ اول، 1376ش، ص۳۳ به نقل از آراء العلماء المسلمنی فی التقیه و الصحابه، ص۸۱.</ref> تمسک کرده عدالت صحابه، را ثابت می‌کنند؛ در حالی که خود این حدیث مورد طعن عده‌ای مانند [[ابن‌تیمیه]] می‌باشد.<ref>یعقوب، احمد حسین، پژوهش در عدالت صحابه، ترجمه محمد قاضی زاده، نشر دارالثقلین، چاپ اول، 1376ش، ص۳۳ به نقل از آراء العلماء المسلمنی فی التقیه و الصحابه، ص۸۱.</ref>{{پایان پاسخ}} | ||
{{پایان مطالعه بیشتر}} | {{پایان مطالعه بیشتر}} | ||
==مطالعه بیشتر== | ==مطالعه بیشتر== | ||
۱. پژوهشی در عدالت | ۱. پژوهشی در عدالت صحابه؛ احمد حسین یعقوب، ترجمه قاضی‌زاده. | ||
{{مطالعه بیشتر}} | {{مطالعه بیشتر}} | ||
نسخهٔ کنونی تا ۵ ژوئیهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۰۸:۴۴
اهل‌سنت چگونه عثمان را که خود معترف به انحراف او هستند، قبول دارند و حتی از علی(ع) هم بالاتر می‌دانند؟
شیعه و اهل‌سنت انحراف عثمان در استفاده نامشروع از بیت المال و اعمال خلاف شرع او را تأیید کرده‌اند؛ اما اهل‌سنت با اعتقاد به عدالت تمام صحابه به توجیه اعمال او پرداخته و حمل بر صحت کرده‌اند. برتری عثمان بر امام علی(ع) مورد اتفاق همه اهل‌سنت نیست؛ بلکه بسیاری از آنان امام علی(ع) را افضل از خلفای ثلاثه می‌دانند؛ اما افضل بودن علی(ع) بر سایرین، مانع مشروعیت خلافت و صحت اعمال آنان در نزد اهل‌تسنن نمی‌باشد.
انحراف عثمان
انحراف و غارت بیت‌المال از ناحیه عثمان و بنی‌امیه و دیگر اعمال خلاف شرع آنها بر کسی از شیعه و اهل‌تسنن پوشیده نیست، ولی هر یک از مذاهب عکس‌العمل خاصی در مقابل آن دارد:
دیدگاه شیعه: شیعه از آنجا که بین صحابه و غیرصحابه فرقی قائل نیست، تمام آن اعمال را خلاف مقررات و قوانین مقدس اسلام دانسته و آنان را غیرمشروع می‌داند.
دیدگاه اهل‌سنت: اهل‌سنت به خاطر اعتقاد به عدالت تمام صحابه، همه آن عملکردها را حمل بر صحت و غیرقابل خدشه و از روی اجتهاد آن صحابه دانسته‌اند و او را از گناه دور می‌دانند و حتی او را سلطان و حاکم عادل معرفی کرده‌اند؛ هر چند مورد اعتراض سایر صحابه چون همسر پیامبر اکرم(ص) یعنی عایشه قرار گرفته باشد، زیرا او مصون از خطا است.
دیدگاه‌ها در مورد افضلیت عثمان
افضل بودن عثمان از امام علی(ع) نزد اهل‌تسنن، امری اتفاقی و قابل قبول تمامی آنها نیست. بلکه بسیاری از آنان امام علی(ع) را افضل از عثمان بلکه از خلیفه اوّل و دوّم هم برتر می‌دانند.
اشخاصی چون ابن ابی‌الحدید شارح نهج البلاغه، امام علی(ع) را افضل از خلیفه اوّل و دیگران می‌داند.[۱] همچنین او نقل می‌کند که خود اهل‌سنت در مورد افضلیت علی(ع) بر ابی‌بکر اختلاف دارند.[۲] بصریون معتقدند که رتبه عددی خلفا دلیل بر فضیلت خلیفه پیشین بر خلیفه بعدی است؛ یعنی ابوبکر از عمر و عمر از عثمان و عثمان از علی بن ابی طالب(ع) برتر است. بغدادیون عقیده به افضلیت مطلق علی(ع) بر سایرین دارند.[۳] واصل بن عطاء از بزرگان معتزله، قائل به افضلیت علی(ع) بر عثمان می‌باشد.[۴]
بنابراین آنچه مانع جرح و تنقیص صحابه بالخصوص خلفای ثلاث می‌شود، نظریه عدالت صحابه است و هیچ چیز حتی افضل بودن علی(ع) بر سایرین، مانع مشروعیت خلافت و صحت اعمال آنان در نزد اهل‌تسنن نمی‌باشد.
دلائل اهل‌سنت
همچنین ببینید: عدالت صحابه
از نظر شیعه صحابی بودن یک امتیاز و فضیلت است؛ اما صرف صحابی بودن سبب عدالت نمی‌باشد. زیرا در تاریخ صحابی غیر عادل وجود داشتند؛ مانند ولید که در شأن او آیه نباء[۵] که دلالت بر فسق او می‌کرد، نازل شد؛ بنابراین صحابی بودن تأثیری در جرح و تعدیل اشخاص ندارد. این مسأله در جای خود با نصوص آیات و روایات بررسی و اثبات شده است.[۶]
اهل‌تسنن، صحابی بودن را نه تنها امتیاز و فضیلت دانسته، بلکه مصحّح عدالت نیز می‌دانند. در میان کلمات بزرگان اهل‌تسنن، افراط در مدح صحابه و مذمّت در حق منتقدان آنان به چشم می‌خورد[۷] چنان‌که ابن حجر می‌نویسد: اهل‌سنت بر این نظر که تمامی صحابه عادلند، اتفاق نظر دارند و به جز اندکی بدعت‌گزار (منظور شیعه امامیه) کسی با آن مخالفت نکرده است و باید به پاکی و درستی اصحاب پیامبر(ص) معتقد باشیم. چون ثابت است که تمامی صحابه اهل بهشت بوده و هیچ یک از آنان وارد آتش نمی‌شود.[۸]
بنابراین نظر، همه صحابه عادل بوده، سخنانشان صحیح و اعمالشان درست است، اگر چه سخن و عمل آنها با کتاب و سنت منافات داشته باشد، چون آنان مجتهد بوده و خود بهتر به سنت آگاهی داشتند.
آنان احادیثی مثل «اصحابی کالنجوم بأیهم اقتدیتم اهتدیتم»[۹] تمسک کرده عدالت صحابه، را ثابت می‌کنند؛ در حالی که خود این حدیث مورد طعن عده‌ای مانند ابن‌تیمیه می‌باشد.[۱۰]
مطالعه بیشتر
۱. پژوهشی در عدالت صحابه؛ احمد حسین یعقوب، ترجمه قاضی‌زاده.
منابع
- ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، قم، چاپ کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی، سال ۱۴۰۴، ج۱، ص۳.
- ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، قم، چاپ کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی، سال ۱۴۰۴، ج۱، ص۷.
- ↑ بن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، قم، چاپ کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی، سال ۱۴۰۴، ج۱، ص۸.
- ↑ بن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، قم، چاپ کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی، سال ۱۴۰۴، ج۱، ص۸.
- ↑ حجرات/۹}}...ان جائکم فاسق بنباء....{{قرآن|
- ↑ یعقوب، احمد حسین، پژوهش در عدالت صحابه، ترجمه محمد قاضی زاده، نشر دارالثقلین، چاپ اول، 1376ش، ص۹۳.
- ↑ یعقوب، احمد حسین، پژوهش در عدالت صحابه، ترجمه محمد قاضی زاده، نشر دارالثقلین، چاپ اول، 1376ش، ص۳۴، به نقل از الاصابه، ابن حجر العسقلانی، ص۱۷ و ۱۸.
- ↑ یعقوب، احمد حسین، پژوهش در عدالت صحابه، ترجمه محمد قاضی زاده، نشر دارالثقلین، چاپ اول، 1376ش، ص۳۱، به نقل از الاصابه، ص۹.
- ↑ یعقوب، احمد حسین، پژوهش در عدالت صحابه، ترجمه محمد قاضی زاده، نشر دارالثقلین، چاپ اول، 1376ش، ص۳۳ به نقل از آراء العلماء المسلمنی فی التقیه و الصحابه، ص۸۱.
- ↑ یعقوب، احمد حسین، پژوهش در عدالت صحابه، ترجمه محمد قاضی زاده، نشر دارالثقلین، چاپ اول، 1376ش، ص۳۳ به نقل از آراء العلماء المسلمنی فی التقیه و الصحابه، ص۸۱.