حدیث «الاسلام یعلو و لایعلی علیه»: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - ' | بازبینی =' به ' | ارزیابی کمی =')
 
(۳۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{در دست ویرایش|کاربر=Rahmani }}
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
{{سوال}}
آیا عبارت {{متن عربی|الإسلامُ یَعْلوا و لایُعْلی عَلَیه}} حدیث است؟
آیا عبارت {{متن عربی|الإسلامُ یَعْلوا و لایُعْلی عَلَیه}} حدیث است؟  
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
عبارت {{متن عربی|الإسلام یَعْلوا و لایُعْلی (عَلَیه) و قال تعالی: و کلمه اللهِ هِیَ الْعُلْیا بَیانُه و جَعَلَها کلِمَه باقیه فی عَقِبِهِ|ترجمه=اسلام شأن و منزلتش والاتر و بالاتر است و چیزی با آن برابری نمی‌کند. همچنان که کلمه مبارک «الله» مافوق تمام اسامی است و بیان آن این است که خداوند این شأن و منزلت را کلمه توحید خود دانسته که همیشه باقی و پابرجاست.}}<ref>ابن شهر آشوب، ابی جعفر رشیدالدین محمد بن علی، مناقب آل ابی طالب(ع)، بیروت، انتشارات دارالاضواء، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۲۷۹.</ref> حدیثی از پیامبر(ص) است.
'''الإسلامُ یَعْلو و لایُعْلی عَلَیه'''، حدیثی از [[پیامبر(ص)]] که براساس آن، هیچ قانونی بر قانون اسلام برتری و غلبه نخواهد داشت. این حدیث در [[کتاب من لایحضره الفقیه]] از [[کتب اربعه]] شیعه آمده و عالمان مسلمان در مباحث فقهی به آن استناد کرده‌اند. همچنین محتوای این حدیث با [[آیه نفی سبیل]] که هرگونه تسلط کافران بر مسلمان را رد کرده، همخوانی دارد.


مضون این حدیث در منابع رواییبه شکل‌های مختلف آمده است، اما عبارت اول، {{متن عربی|الإسلامُ یَعْلوا و لایُعْلی عَلَیه}} در آنها مشترک است و در هر مورد توضیحی در ادامه این عبارت بیان شده مانند: «الاسلام یعلو و لایعلی علیه، نحن نرثهم و لایرثونا»:<ref>نوری طبرسی، حسن، مستدرک الوسائل، قم، انتشارات آل البیت(ع)، احیاء التراث، ۱۴۰۷ق، ج۱۷، ص۱۴۲.</ref> اسلام بالاتر از حرفهایی است که دیگران می‌زنند ما از آنها ارث می‌بریم (باقی خواهیم بود)؛ ولی آنها از ما ارث نمی‌برند (از بین خواهند رفت). این حدیث و حدیث اول، هر دو بیانگر والا بودن و منزلت داشتن اسلام است. پیامبر اکرم(ص) در حدیث اول اسلام را به‌ {{قرآن|کَلِمَه اللهِ هِیَ العُلْیا}}<ref>توبه/۴۱.</ref> تفسیر نموده‌اند. و در حدیث دوم آن را کلمهٔ باقیه در فرزندان و اعقاب خود قرار داد. این عبارت بیانگر آن است که اسلام میراث ماندگار از زمان حضرت ابراهیم(ع) و سپس پیامبر اکرم(ص) است زیرا رسول خدا(ص) از ذریه حضرت ابراهیم و در جهت {{قرآن|فی عَقِبِه}}<ref>زخرف/۲۹.</ref> بودن از اعقاب آن بزرگوار است و سپس این میراث ماندگار در امامان(ع) باقی ماند. از طرف دیگر قرآن {{قرآن|کَلِمَه اللهِ هِیَ العُلْیا}} را در مقابل: {{قرآن|کَلِمَه الّذینَ کَفَروا السُّفْلی}}<ref>توبه/۴۱.</ref> قرار داد؛ بنابراین اسلام هم در کنار کلمه علیا همیشه پایدار است. عبارت «و لایرثونا» در حدیث دوم اشاره به آن است که غیر اسلام، همانند کلمهٔ کافران سُفلی می‌باشد که نه ارثی و نه نشانی از آنها باقی می‌ماند.
== متن حدیث==
 
{{عربی بزرگ |الْإِسْلَامُ يَعْلُو وَ لَا يُعْلَى عَلَيْهِ|ترجمه=اسلام برتر است و چیزی بر آن برتری ندارد.|منبع=<ref>شیخ صدوق، محمد بن علی، من لایحضره الفقیه، تصحیح علی‌اکبر غفاری، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، ۱۴۱۳ق، ج۴، ص۳۳۳، ح۵۷۱۹.</ref>}}
بنابراین نتیجه بحث این است که اسلام همانند کلمه الله که نشانه توحید است، جاودانه است و غیر اسلام مانند گفتار کفار سفلی است و باقی نخواهد ماند.
== جایگاه==
{{پایان پاسخ}}
حدیث الاسلام یعلو و لایعلی علیه، از پیامبر اسلام بوده و در کتاب من لا یحضره الفقیه از کتب اربعه شیعه<ref>شیخ صدوق، محمد بن علی، من لایحضره الفقیه، تصحیح علی‌اکبر غفاری، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، ۱۴۱۳ق، ج۴، ص۳۳۳، ح۵۷۱۹.</ref> و کتاب سنن الدار قطنی از منابع روایی اهل‌سنت<ref>دار قطنی، علی بن عمر،  سنن الدار قطنی، تحقیق حسن عبدالمنعم شبلی و دیگران، بیروت، مؤسسة الرسالة، الطبعة الاولی، ۱۴۲۴ق/۲۰۰۴م، ج۴، ص۳۷۱، ح۳۶۲۰.</ref> نقل شده است. عالمان شیعه و سنی<ref>نگاه کنید به مجلة جامعة ام القری، مجموعة من المؤلفین، ج۸، ص۴۲۲.</ref> در مباحث مختلفی به این حدیث استناد کرده‌اند. به گفته [[مرتضی مطهری]] از عالمان معاصر، این حدیث از سخنان متشابه پیامبر(ص) است که هر گروهی از علما با نگاه خاص خود به آن نگریسته و از آن استنباط کرده‌اند. فقها از این حدیث استنباط کرده‌اند که در مقررات اجتماعی اسلام، هیچ قانونی که نتیجه آن برتری غیرمسلمان بر مسلمان باشد، وجود ندارد. همچنین متکلمان با استفاده از آن می‌گویند که منطق اسلام بر هر منطقی برتری دارد و کسانی که از بُعد اجتماعی به این حدیث می‌نگرند گفته‌اند که قانون اسلام از هر قانون دیگری با نیازهای بشر منطبق‌تر است.<ref> مطهری، مرتضی، حماسه حسینی، ص۱۹۸.</ref>
{{مطالعه بیشتر}}
== کاربردهای فقهی==
 
این حدیث بیانگر قاعده‌ای عام است که بر اساس آن در هر حکمی باید برتری اسلام لحاظ شود چراکه ولایت کافر بر مسلمان جایز نیست.<ref>نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام، تحقیق محمود قوچانی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ هفتم، ۱۳۶۲ش، ج۲۹، ص۲۰۶.</ref> برای این قاعده مصادیق متعددی ذکر شده است از جمله:
== مطالعه بیشتر ==
*اهل ذمه برای زندگی در ممالک اسلامی باید جزیه بپردازند.<ref>طوسی، محمد بن‌ حسن‌، المبسوط‌ فی‌ فقه‌الامامیه، تهران، چاپ‌ محمدتقی‌ کشفی‌، ۱۳۸۷، ج‌ ۲، ص‌ ۳۶.</ref>
۱ـ ابی جعفر رشیدالدین محمد بن علی بن شهر آشوب، مناقب آل ابی‌طالب(ع)، (ناشر: انتشارات دارُالاضواء، بیروت، ۱۴۱۲ ق، جلد ۳،
*زن مسلمان نمی‌تواند با مرد کافر ازدواج کند.<ref>شهيد ثاني، اللمعة الدمشقيه، بيروت، نشر دارالاحياء العربي، بي تا، ج ۵، ص۲۳۴. </ref>
 
* اگر زن یا شوهر ذمی، مسلمان شود، حکم به اسلام فرزندشان می‌شود.<ref>[https://islamic-content.com/hadeeth/2291/fa «الإسلام يَعْلُو ولا يُعْلَى»]، الجمهرة؛ الموسوعة الشاملة لمفردات المحتوى الإسلامي.</ref>
۲ـ علامه محمد باقر مجلسی، بحارالانوار، (ناشر، انتشارات داراحیاءالتراث العربی، بیروت، ۱۴۰۳ ق، ج۳۹، ص۴۷.
 
۳ـ حاج میرزا حسین نوری طبرسی، مستدرک الوسائل (ناشر، انتشارات آل البیت(ع)) قم، ۱۴۰۷ ق، ج۱۷.
 
۴ـ علامه محمد بن حسن حرعاملی، وسائل الشیعه‌ای تحصیل مسائل الشریعه، (ناشر: انتشارات مؤسسه آل البیت(ع)، لاحیاء التراث، قم ۱۴۱۴ ق، جلد ۲۶، ص۱۴).
{{پایان مطالعه بیشتر}}


== تأیید محتوای روایت با آیه نفی سبیل==
محتوای این روایت با آیه {{قرآن|وَلَنْ يَجْعَلَ اللهُ لِلْكَافِرِينَ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ سَبِيلًا|ترجمه= و خدا تا ابد اجازه نداده که کافران کمترین تسلطی بر مؤمنان داشته باشند|سوره=نساء|آیه=۱۴۱}} تأیید شده است. فقها از این آیه، قاعده نفی سبیل را استخراج کرده‌اند. این قاعده بر هر حکمی که باعث برتری کافر بر مسلمان شود، مقدم است.<ref>جعفری، یعقوب، تفسیر کوثر، قم، مؤسسه انتشارات هجرت، ۱۳۷۶ش، ج۲، ص۵۹۵.</ref> فقها در مسائل مختلف فقهی، به این آیه استناد کرده‌اند.<ref> موسوی سبزواری، عبدالاعلی، مواهب الرحمن، بی‌جا، چاپ دوم، ۱۴۰۹ق، ج۱۰، ص۴۳. جعفری، یعقوب، تفسیر کوثر، قم، مؤسسه انتشارات هجرت، ۱۳۷۶ش، ج۲، ص۵۹۶.</ref>
== منابع ==
== منابع ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}
خط ۳۲: خط ۲۷:
}}
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه =
  | شناسه = شد
  | تیترها =
  | تیترها = شد
  | ویرایش =
  | ویرایش = شد
  | لینک‌دهی =
  | لینک‌دهی = شد
  | ناوبری =
  | ناوبری =
  | نمایه =
  | نمایه =
  | تغییر مسیر =
  | تغییر مسیر =
  | ارجاعات =
  | ارجاعات =
  | بازبینی =
  | بازبینی نویسنده = شد
| ارزیابی کمی =شد
  | تکمیل =
  | تکمیل =
  | اولویت =
  | اولویت = ج
  | کیفیت =
  | کیفیت = ب
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}
[[رده:مقاله‌های پیشنهادی]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۹ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۰۴

سؤال

آیا عبارت «الإسلامُ یَعْلوا و لایُعْلی عَلَیه» حدیث است؟

الإسلامُ یَعْلو و لایُعْلی عَلَیه، حدیثی از پیامبر(ص) که براساس آن، هیچ قانونی بر قانون اسلام برتری و غلبه نخواهد داشت. این حدیث در کتاب من لایحضره الفقیه از کتب اربعه شیعه آمده و عالمان مسلمان در مباحث فقهی به آن استناد کرده‌اند. همچنین محتوای این حدیث با آیه نفی سبیل که هرگونه تسلط کافران بر مسلمان را رد کرده، همخوانی دارد.

متن حدیث

جایگاه

حدیث الاسلام یعلو و لایعلی علیه، از پیامبر اسلام بوده و در کتاب من لا یحضره الفقیه از کتب اربعه شیعه[۳] و کتاب سنن الدار قطنی از منابع روایی اهل‌سنت[۴] نقل شده است. عالمان شیعه و سنی[۵] در مباحث مختلفی به این حدیث استناد کرده‌اند. به گفته مرتضی مطهری از عالمان معاصر، این حدیث از سخنان متشابه پیامبر(ص) است که هر گروهی از علما با نگاه خاص خود به آن نگریسته و از آن استنباط کرده‌اند. فقها از این حدیث استنباط کرده‌اند که در مقررات اجتماعی اسلام، هیچ قانونی که نتیجه آن برتری غیرمسلمان بر مسلمان باشد، وجود ندارد. همچنین متکلمان با استفاده از آن می‌گویند که منطق اسلام بر هر منطقی برتری دارد و کسانی که از بُعد اجتماعی به این حدیث می‌نگرند گفته‌اند که قانون اسلام از هر قانون دیگری با نیازهای بشر منطبق‌تر است.[۶]

کاربردهای فقهی

این حدیث بیانگر قاعده‌ای عام است که بر اساس آن در هر حکمی باید برتری اسلام لحاظ شود چراکه ولایت کافر بر مسلمان جایز نیست.[۷] برای این قاعده مصادیق متعددی ذکر شده است از جمله:

  • اهل ذمه برای زندگی در ممالک اسلامی باید جزیه بپردازند.[۸]
  • زن مسلمان نمی‌تواند با مرد کافر ازدواج کند.[۹]
  • اگر زن یا شوهر ذمی، مسلمان شود، حکم به اسلام فرزندشان می‌شود.[۱۰]

تأیید محتوای روایت با آیه نفی سبیل

محتوای این روایت با آیه ﴿وَلَنْ يَجْعَلَ اللهُ لِلْكَافِرِينَ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ سَبِيلًا؛ و خدا تا ابد اجازه نداده که کافران کمترین تسلطی بر مؤمنان داشته باشند(نساء:۱۴۱) تأیید شده است. فقها از این آیه، قاعده نفی سبیل را استخراج کرده‌اند. این قاعده بر هر حکمی که باعث برتری کافر بر مسلمان شود، مقدم است.[۱۱] فقها در مسائل مختلف فقهی، به این آیه استناد کرده‌اند.[۱۲]

منابع

  1. شیخ صدوق، محمد بن علی، من لایحضره الفقیه، تصحیح علی‌اکبر غفاری، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، ۱۴۱۳ق، ج۴، ص۳۳۳، ح۵۷۱۹.
  2. [۱]
  3. شیخ صدوق، محمد بن علی، من لایحضره الفقیه، تصحیح علی‌اکبر غفاری، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، ۱۴۱۳ق، ج۴، ص۳۳۳، ح۵۷۱۹.
  4. دار قطنی، علی بن عمر، سنن الدار قطنی، تحقیق حسن عبدالمنعم شبلی و دیگران، بیروت، مؤسسة الرسالة، الطبعة الاولی، ۱۴۲۴ق/۲۰۰۴م، ج۴، ص۳۷۱، ح۳۶۲۰.
  5. نگاه کنید به مجلة جامعة ام القری، مجموعة من المؤلفین، ج۸، ص۴۲۲.
  6. مطهری، مرتضی، حماسه حسینی، ص۱۹۸.
  7. نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام، تحقیق محمود قوچانی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ هفتم، ۱۳۶۲ش، ج۲۹، ص۲۰۶.
  8. طوسی، محمد بن‌ حسن‌، المبسوط‌ فی‌ فقه‌الامامیه، تهران، چاپ‌ محمدتقی‌ کشفی‌، ۱۳۸۷، ج‌ ۲، ص‌ ۳۶.
  9. شهيد ثاني، اللمعة الدمشقيه، بيروت، نشر دارالاحياء العربي، بي تا، ج ۵، ص۲۳۴.
  10. «الإسلام يَعْلُو ولا يُعْلَى»، الجمهرة؛ الموسوعة الشاملة لمفردات المحتوى الإسلامي.
  11. جعفری، یعقوب، تفسیر کوثر، قم، مؤسسه انتشارات هجرت، ۱۳۷۶ش، ج۲، ص۵۹۵.
  12. موسوی سبزواری، عبدالاعلی، مواهب الرحمن، بی‌جا، چاپ دوم، ۱۴۰۹ق، ج۱۰، ص۴۳. جعفری، یعقوب، تفسیر کوثر، قم، مؤسسه انتشارات هجرت، ۱۳۷۶ش، ج۲، ص۵۹۶.