مذمت زنان نازا: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی پاسخ
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۲۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{در دست ویرایش|کاربر=Rahmani }}
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
{{سوال}}
برخی از روایات، زن نازا را مذمت کرده‌اند، با وجود اینکه گناهی از آنان سر نزده است، یا به مردان توصیه شده است که همسر فرزندزا (ولود) اختیار کنند، ولی به زنان چنین توصیه‌ای نشده، و علت نازایی به مردان نیز مربوط می‌شود، این‌گونه روایات چگونه قابل توجیه است؟
برخی از روایات، زن نازا را مذمت کرده‌اند، یا به مردان توصیه شده است که همسر فرزندزا (ولود) اختیار کنند، ولی به زنان چنین توصیه‌ای نشده است در حالی که علت نازایی به مردان نیز مربوط می‌شود، این‌گونه روایات چگونه قابل توجیه است؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
'''مذمت زن نازا در روایات''' به منظور بی‌احترامی به زنان نبوده بلکه اشاره به فرزندآوری و ازدواج با کسانی دارد که توان این مسئله را دارا باشند. نازایی حکمتی است که تنها خدا از آن آگاه است و امکان این مسئله که نازایی از جانب مرد باشد نیز وجود دارد. در میان [[همسران پیامبر(ص)]] نیز برخی توان فرزندآوری را نداشتند اما [[پیامبر(ص)]] آنان را سرزنش نکرده است. در این موضوع هرچند متن اشاره به زنان دارد، اما به طور کلی این روایت درباره فرزندآوری بوده و تفاوتی میان اختیار همسر توسط مرد یا زن ندارد و همان‌گونه که مرد به دنبال زن ولود است، زن نیز می‌تواند شوهری انتخاب کند که عقیم نبوده و توان فرزندآوری را داشته باشد.
{{درگاه|زن و خانواده}}
'''مذمت زن نازا''' اشاره به اهمیت فرزندآوری داشته و همان‌گونه که مرد به دنبال زن بچه‌زا است، زن نیز می‌تواند شوهری انتخاب کند که عقیم نباشد. نازایی در اختیار انسان نیست تا بتوان کسی را به خاطر آن سرزنش کرد. بیشتر [[همسران پیامبر(ص)]] نیز توان فرزندآوری را نداشتند اما [[پیامبر(ص)]] آنان را سرزنش نکرده است. همچنین عقیم بودن مختص زنان نیست و برخی مردان نیز عقیم‌اند.  


==فهم حدیث==
== اهمیت فرزندآوری==
فهم درست حدیث، نیازمند آگاهی و به کارگیری دانشی به نام «[[فقه الحدیث]]» است. این علم می‌آموزد که حدیث نباید با آموزه‌های قطعی و تردیدناپذیر [[دین]] و عقل مخالف باشد. اگر حدیثی در ظاهر از چنین خصوصیتی برخوردار بود، اگر قابل تأویل و توجیه باشد، قابل پذیرش و در غیر این صورت، حدیث را باید کنار گذاشت. [[امام صادق(ع)]] در روایتی می‌فرماید: «اگر یک حدیث را «درست» بفهمید، بهتر است از هزار حدیثی که (برای دیگران) نقل می‌کنید. ...»<ref>شیخ صدوق، معانی الاخبار، تحقیق علی اکبر غفاری، انتشارات اسلامی، ص۲، ح۳.</ref>
در روایات اسلامی توصیه‌های بسیاری به فرزندآوری شده است و برای این مسئله حکمت‌هایی ذکر شده است:
*فراوانی امت اسلامی: پیامبر(ص) فرمود: «فرزندانتان را زیاد کنید که من فردا با فراوانی شما بر دیگر امت‌ها افتخار می‌کنم.»<ref>محمدی ری‌شهری، محمد، حکمت‌نامه کودک، ترجمه عباس پسندیده، قم دارالحدیث، ص۲۸، ح۲۹.</ref>
* بقای نسل: از پیامبر اکرم نقل شده است:‌ «هیچ‌یک از شما نباید فرزندخواهی را واگذارد، چرا که وقتی انسان بمیرد و فرزندی نداشته باشد از نام و آوازه می‌افتد.»<ref>حکمت‌نامه کودک، ص۲۰، ح۵.</ref>
*داشتن فرزند صالح: پیامبر(ص) می‌فرمایند: «از سعادت مرد، داشتن فرزند صالح است».<ref>حکمت‌نامه کودک، ص۲۴، ح۱۸.</ref>
روایتی که گفته می‌شود  در آن زن نازا مذمت شده است در مقام راهنمایی و ارائه ملاک برای انتخاب همسر است و از آنجا که مهمترین هدف از انتخاب همسر، بقای نسل دانسته شده است زنی که نازا باشد، برای این هدف مناسب نیست. ضمن اینکه این روایت از نظر سندی نیز خبر واحد است<ref>[https://www.porseman.com/article/%D9%85%D8%B0%D9%85%D8%AA-%D8%B2%D9%86-%D9%86%D8%A7%D8%B2%D8%A7-%D8%AF%D8%B1-%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%8A%D8%A7%D8%AA/24559 «مذمت زن نازا در روایات»]، پرسمان.</ref> و خبر واحد در اعتقادات حجت نیست و فقط در احکام حجت خواهد بود.<ref>شیخ انصاری، فرائدالاصول، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۵۵۶؛ آخوند خراسانی، کفایةالاصول، ۱۴۰۹ق، ص۲۲۰و۳۲۹.</ref>


==مذمت زنان و یا توصیه به فرزندآوری==
== اختیاری نبودن نازایی==
مصادیق احادیث با چنین موضوعاتی نیازمند بررسی به شکلی دقیق بوده و نباید به ظاهر حدیث بسنده شود.
نازایی و عقیم بودن امری اختیاری نیست بلکه بنا بر آیه «خداوند هر که را بخواهد عقیم می‌سازد.»(شوری:۵۰.) نازایی خواستی الهی بوده و بیرون از [[اختیار انسان]] است. در آموزه‌های [[دین اسلام]]، مذمت آدمی در صورتی رواست که او با انتخاب و اختیار خود کار بدی را انجام داده باشد. همچنین عقل نیز این مسئله را درک می‌نماید که مذمت بر مقابل کار بد و اشتباه اختیاری است.


* '''نازایی خواست و حکمت الهی''': خداوند در [[قرآن]] می‌فرماید: فرمانروایی «مطلق» آسمان‌ها و زمین از آن خدا است هر چه بخواهد می‌آفریند. و به هر کس بخواهد فرزند دختر و به هر کس بخواهد فرزند پسر می‌دهد. یا آنها را پسران و دختران توأم با یکدیگر می‌گرداند و هر که را بخواهد عقیم می‌سازد. او دانای توانا است.<ref>شوری / ۵۰.</ref> از این آیه به دست می‌آید که نازایی نیز خواستی الهی بوده و بیرون از [[اختیار انسان]] است و در آموزه‌های [[دین اسلام]] و [[مذهب تشیع]]، مذمت و نکوهش شخص هنگامی ممکن است که آدمی با انتخاب و اختیار کار بدی را انجام داده باشد. بر این پایه نازایی زنان چیزی نیست که شایسته مذمت قرار گیرد. بنابراین نمی‌توان معنای ظاهری این دست از روایات را پذیرفت. همچنین عقل نیز این مسئله را درک می‌نماید که مذمت بر مقابل کار بد و اشتباه اختیاری است و فهم چنین مطلبی نیاز به بیان دین ندارد و اگر در آموزه‌های دین آمده، برای تأکید فهم عقل است.
==نازا بودن بیشتر همسران پیامبر(ص)==
عده ای از زنان پیامبر(ص) نازا بودند ولی آن حضرت هیچ‌گاه از همسران خود جدا نشدند و نازایی آنان موجب بی‌مهری به آنان نگردید. در میان همسران پیامبر(ص) تنها [[حضرت خدیجه(س)]] و [[ماریه قبطیه]] فرزنددار شدند.<ref>ابن عبدالبر، یوسف بن عبدالله، الاستیعاب فی معرفة الاصحاب، تحقیق علی محمد بجاوی، بیروت، دار الجیل، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۵۰.</ref> از این رو با نگاه به [[سیره پیامبران الهی]]، به ویژه پیامبر اسلام(ص) دانسته می‌شود که هیچ زن نازایی به خاطر نازایی‌اش سزاوار مذمت و نکوهش نیست.


* '''نازایی برخی از همسران پیامبر(ص)''': عده ای از زنان پیامبر(ص) نازا بودند ولی آن حضرت هیچ‌گاه از همسران خود جدا نشدند و نازایی آنان موجب بی‌مهری به آنان نگردید. در میان همسران پیامبر(ص) تنها [[حضرت خدیجه(س)]] و [[ام ابراهیم]] دارای فرزند شدند و بیشتر همسران او نتوانستند برای پیامبر(ص) فرزندی بیاورند. از این رو با نگاه به [[سیره پیامبران الهی]]، به ویژه پیامبر اسلام(ص) دانسته می‌شود که هیچ زن نازایی به خاطر نازایی‌اش سزاوار مذمت و نکوهش نیست.
== مردان عقیم مانند زنان نازا==
اینکه در برخی روایات با لفظ مذکر بیان شده است که با زنان نازا ازدواج نکنید، اختصاص به زنان ندارد و شامل مردان عقیم نیز می‌شود چراکه در ادبیات عرب از قاعده تغلیب بسیار استفاده می‌شود به عبارت دیگر در ادبیات عرب برای اشاره به زن و مرد بیشتر با الفاظ مذکر صحبت می‌شود. همان‌گونه که اگر مردی می‌خواهد بچه داشته باشد بایستی همسری ولود داشته باشد اگر زنی هم می‌خواهد بچه داشته باشد باید همسری را برگزیند که عقیم نباشد. این مسأله را می‌توان از آیه {{قرآن|نِسَاؤُكُمْ حَرْثٌ لَكُمْ|سوره=بقره|آیه=۲۲۳|ترجمه=زنان شما کشتزار شما هستند.}} به دست آورد. این آیه زنان را به زمین کشاورزی و مردان را به کشاورزانی تشبیه می‌کند که در این زمین بذرافشانی می‌کنند. در زراعت، هم باید زمین شرایط مناسب را داشته باشد و هم بذر بی‌نقص باشد تا محصول به دست آید.


* '''توصیه‌های دین اسلام به فرزندان فراوان''': یکی از حکمت‌ها را فراوانی امت اسلامی دانسته‌اند. در این راستا پیامبر(ص) فرمود: «فرزندانتان را زیاد کنید که من فردا با فراوانی شما بر دیگر امت‌ها افتخار می‌کنم.»<ref>محمدی ری شهری، محمد، حکمت نامه کودک، ترجمه عباس پسندیده، قم دارالحدیث، ص۲۸، ح۲۹.</ref> و در حدیث دیگر، یکی از مزایای فرزند داشتن را، فرزند صالح برمی‌شمرد. پیامبر(ص) می‌فرمایند: «از سعادت مرد، داشتن فرزند صالح است».<ref>حکمت نامه کودک، ص۲۴، ح۱۸.</ref> یکی دیگر از حکمت‌های آن بقاء نسل معرفی شده است، که در واقع اجابت و پاسخی است برای یک خواست طبیعی و فطری. پیامبر(ص) فرمود: «هیچ‌یک از شما نباید فرزندخواهی را واگذارد، چرا که وقتی انسان بمیرد و فرزندی نداشته باشد از نام و آوازه می‌افتد.»<ref>حکمت نامه کودک، ص۲۰، ح۵.</ref>
بنابراین مذمت و نکوهش زنان نازا از نظر عقل پذیرفته نیست و با آموزه‌های دین و سیره پیامبران ناسازگار است. بنابراین روایات در مقام نکوهش زنان عقیم نیستند بلکه توصیه و ترغیب به داشتن فرزند می‌کنند.
 
* '''چگونگی آگاهی از نازایی زنان''': زنی که هنوز ازدواج نکرده، از کجا می‌توان آگاه شد که او عقیم است یا نه! بسیاری از زنان سال‌ها پس از ازدواج دارای فرزند شده‌اند. از این رو این احتمال وجود دارد که این دست روایات نمی‌تواند ناظر به اوّلین ازدواج زنان باشد و مراد زنان بیوه یا مطلقه‌ای هستند که پس از سال‌ها ازدواج صاحب فرزند نشده‌اند و کسانی که به دنبال داشتن فرزند هستند نباید با آنان ازدواج کنند.
 
بنابراین مذمت و نکوهش زنان نازا از نظر عقلانی پذیرفته نیست و با آموزه‌های دین و سیره پیامبران ناسازگار است. بر این پایه روایات در مقام نکوهش زنان عقیم نیستند بلکه توصیه و ترغیب به داشتن فرزند می‌کنند.
 
==زن در برابر مرد عقیم==
عدم انتخاب شوهری که عقیم است را نیز می‌توان از این آیه قرآن به دست آورد:{{قرآن|نساؤکم حرث لکم|سوره=بقره|آیه=۲۲۳|ترجمه=زنان شما کشتزار شما هستند.}} این آیه زنان را به زمین کشاورزی تشبیه می‌کند و مردان را به زارعانی که در این زمین بذر افشانی می‌کنند. اگر چه در زراعت، هم باید زمین شرایط مناسب را داشته باشد و هم بذر بی‌نقص باشد تا زراعت به عمل آید و در موضوع فرزنددار شدن نیز به همین گونه است. یعنی اگر زنی خواهان فرزند باشد می‌تواند به مردان عقیم جواب مثبت ندهد و با مردی ازدواج کند که امید بچه‌دار شدنش وجود دارد.
 
و اگر روایات با لفظ مذکر بیان شده و یا چنین بیان می‌کند که با زنان نازا ازدواج نکنید، مراد این نیست که به زنان نظر دارد، چرا که زبان دین زبان جامعه است و چون در ادبیات عرب بیشتر با الفاظ مذکر صحبت می‌شود لذا در این گونه روایات نیز به ازدواج نکردن زنان با مردان عقیم اشاره نشده اما همان گونه که اگر مردی می‌خواهد بچه داشته باشد بایستی همسری ولود داشته باشد و اگر زنی هم می‌خواهد بچه داشته باشد می‌تواند همسری را برگزیند که عقیم نباشد.
{{پایان پاسخ}}
{{پایان پاسخ}}
{{مطالعه بیشتر}}


== منابع ==
== منابع ==

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۶ ژوئیهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۳:۴۲

سؤال

برخی از روایات، زن نازا را مذمت کرده‌اند، یا به مردان توصیه شده است که همسر فرزندزا (ولود) اختیار کنند، ولی به زنان چنین توصیه‌ای نشده است در حالی که علت نازایی به مردان نیز مربوط می‌شود، این‌گونه روایات چگونه قابل توجیه است؟

درگاه‌ها
زن-و-خانواده.png


مذمت زن نازا اشاره به اهمیت فرزندآوری داشته و همان‌گونه که مرد به دنبال زن بچه‌زا است، زن نیز می‌تواند شوهری انتخاب کند که عقیم نباشد. نازایی در اختیار انسان نیست تا بتوان کسی را به خاطر آن سرزنش کرد. بیشتر همسران پیامبر(ص) نیز توان فرزندآوری را نداشتند اما پیامبر(ص) آنان را سرزنش نکرده است. همچنین عقیم بودن مختص زنان نیست و برخی مردان نیز عقیم‌اند.

اهمیت فرزندآوری

در روایات اسلامی توصیه‌های بسیاری به فرزندآوری شده است و برای این مسئله حکمت‌هایی ذکر شده است:

  • فراوانی امت اسلامی: پیامبر(ص) فرمود: «فرزندانتان را زیاد کنید که من فردا با فراوانی شما بر دیگر امت‌ها افتخار می‌کنم.»[۱]
  • بقای نسل: از پیامبر اکرم نقل شده است:‌ «هیچ‌یک از شما نباید فرزندخواهی را واگذارد، چرا که وقتی انسان بمیرد و فرزندی نداشته باشد از نام و آوازه می‌افتد.»[۲]
  • داشتن فرزند صالح: پیامبر(ص) می‌فرمایند: «از سعادت مرد، داشتن فرزند صالح است».[۳]

روایتی که گفته می‌شود در آن زن نازا مذمت شده است در مقام راهنمایی و ارائه ملاک برای انتخاب همسر است و از آنجا که مهمترین هدف از انتخاب همسر، بقای نسل دانسته شده است زنی که نازا باشد، برای این هدف مناسب نیست. ضمن اینکه این روایت از نظر سندی نیز خبر واحد است[۴] و خبر واحد در اعتقادات حجت نیست و فقط در احکام حجت خواهد بود.[۵]

اختیاری نبودن نازایی

نازایی و عقیم بودن امری اختیاری نیست بلکه بنا بر آیه «خداوند هر که را بخواهد عقیم می‌سازد.»(شوری:۵۰.) نازایی خواستی الهی بوده و بیرون از اختیار انسان است. در آموزه‌های دین اسلام، مذمت آدمی در صورتی رواست که او با انتخاب و اختیار خود کار بدی را انجام داده باشد. همچنین عقل نیز این مسئله را درک می‌نماید که مذمت بر مقابل کار بد و اشتباه اختیاری است.

نازا بودن بیشتر همسران پیامبر(ص)

عده ای از زنان پیامبر(ص) نازا بودند ولی آن حضرت هیچ‌گاه از همسران خود جدا نشدند و نازایی آنان موجب بی‌مهری به آنان نگردید. در میان همسران پیامبر(ص) تنها حضرت خدیجه(س) و ماریه قبطیه فرزنددار شدند.[۶] از این رو با نگاه به سیره پیامبران الهی، به ویژه پیامبر اسلام(ص) دانسته می‌شود که هیچ زن نازایی به خاطر نازایی‌اش سزاوار مذمت و نکوهش نیست.

مردان عقیم مانند زنان نازا

اینکه در برخی روایات با لفظ مذکر بیان شده است که با زنان نازا ازدواج نکنید، اختصاص به زنان ندارد و شامل مردان عقیم نیز می‌شود چراکه در ادبیات عرب از قاعده تغلیب بسیار استفاده می‌شود به عبارت دیگر در ادبیات عرب برای اشاره به زن و مرد بیشتر با الفاظ مذکر صحبت می‌شود. همان‌گونه که اگر مردی می‌خواهد بچه داشته باشد بایستی همسری ولود داشته باشد اگر زنی هم می‌خواهد بچه داشته باشد باید همسری را برگزیند که عقیم نباشد. این مسأله را می‌توان از آیه ﴿نِسَاؤُكُمْ حَرْثٌ لَكُمْ؛ زنان شما کشتزار شما هستند.(بقره:۲۲۳) به دست آورد. این آیه زنان را به زمین کشاورزی و مردان را به کشاورزانی تشبیه می‌کند که در این زمین بذرافشانی می‌کنند. در زراعت، هم باید زمین شرایط مناسب را داشته باشد و هم بذر بی‌نقص باشد تا محصول به دست آید.

بنابراین مذمت و نکوهش زنان نازا از نظر عقل پذیرفته نیست و با آموزه‌های دین و سیره پیامبران ناسازگار است. بنابراین روایات در مقام نکوهش زنان عقیم نیستند بلکه توصیه و ترغیب به داشتن فرزند می‌کنند.


منابع

  1. محمدی ری‌شهری، محمد، حکمت‌نامه کودک، ترجمه عباس پسندیده، قم دارالحدیث، ص۲۸، ح۲۹.
  2. حکمت‌نامه کودک، ص۲۰، ح۵.
  3. حکمت‌نامه کودک، ص۲۴، ح۱۸.
  4. «مذمت زن نازا در روایات»، پرسمان.
  5. شیخ انصاری، فرائدالاصول، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۵۵۶؛ آخوند خراسانی، کفایةالاصول، ۱۴۰۹ق، ص۲۲۰و۳۲۹.
  6. ابن عبدالبر، یوسف بن عبدالله، الاستیعاب فی معرفة الاصحاب، تحقیق علی محمد بجاوی، بیروت، دار الجیل، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۵۰.