آفرینش جن به شکل حیوانات: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی پاسخ
جز (جایگزینی متن - ' | بازبینی =' به ' | ارزیابی کمی =')
 
(۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{در دست ویرایش|کاربر=A.ahmadi }}
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
{{سوال}}
پیامبر می‌فرماید: «خداوند متعال جنّ را به پنج گروه آفریده است: به شکل مار، عقرب، حشرات، بادها و انسان‌ها.» آیا این حدیث معتبر است؟ آیا ما چیزهای را که از حشرات و حیوانات به چشم می‌بینیم، جنّ هستند؟
آیا روایاتی که به آفرینش جن به‌شکل حیوانات دلالت می‌کنند صحیح و معتبرند؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}


{{پاسخ}}
{{پاسخ}}


در بحارالانوار دو روایت به این مضمون آمده است و هیچ سندی درخصوص آن دو ارایه نشده است و تنها اسم روایت به خود گرفته است. ازاین رو، این روایت از نظر سند، معتبر نیست و دلالت آن هم پریشان و لرزان است، لذا حیوانات و حشرات روی زمین، جنّ به حساب نمی‌آیند.
حدیث آفرینش جن به‌شکل حیوانات، به چند صورت در [[اعتبار کتاب بحارالانوار|کتاب بحار الانوار]] ذکر شده، که هیچ کدام از نظر سند [[حدیث صحیح|صحیح]] و معتبر نیستند. برخی از آنها بدون [[سلسله حدیث|سلسله سند]] و یکی از آنها از کتب [[اهل سنت]] ذکر شده است.


==حدیث اول==
==حدیث اول==
حدیث آفرینش جن به شکل حیوانات به دو صورت ذکر شده است؛ حدیث اول آن چنین است:
حدیث آفرینش جن به شکل حیوانات به چند صورت ذکر شده است؛ یکی از آنها چنین است:
 
{{متن عربی|رُوِیَ أَنَّ النَّبِیَّ قَالَ: خَلَقَ اَللَّهُ اَلْجِنَّ خَمْسَةَ أَصْنَافٍ صِنْفٌ كَالرِّيحِ فِي اَلْهَوَاءِ وَ صِنْفٌ حَيَّاتٌ وَ صِنْفٌ عَقَارِبُ وَ صِنْفٌ حَشَرَاتُ اَلْأَرْضِ وَ صِنْفٌ كَبَنِي آدَمَ عَلَيْهِمُ اَلْحِسَابُ وَ اَلْعِقَابُ|ترجمه=از پیامبر(ص) روایت شده که فرمود: خداوند جن را در پنج صنف آفرید؛ صنفی مانند باد در هوا، صنف مارها، صنف عقرب‌ها، صنف حشرات روی زمین، و صنفی مانند بنی‌آدم که حساب و عذاب دارند (یعنی همانند انسان‌ها مکلفند).}}
 
<ref name=":0">مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ ق، ج‏۶۰، ص۲۶۷.</ref>


{{متن عربی|رُوِیَ أَنَّ النَّبِیَّ قَالَ: خَلَقَ اَللَّهُ اَلْجِنَّ خَمْسَةَ أَصْنَافٍ صِنْفٌ كَالرِّيحِ فِي اَلْهَوَاءِ وَ صِنْفٌ حَيَّاتٌ وَ صِنْفٌ عَقَارِبُ وَ صِنْفٌ حَشَرَاتُ اَلْأَرْضِ وَ صِنْفٌ كَبَنِي آدَمَ عَلَيْهِمُ اَلْحِسَابُ وَ اَلْعِقَابُ|ترجمه=از پیامبر(ص) روایت شده که فرمود: خداوند جن را در پنج صنف آفرید؛ صنفی مانند باد در هوا، صنف مارها، صنف عقرب‌ها، صنف حشرات روی زمین، و صنفی مانند بنی‌آدم که حساب و عذاب دارند (یعنی همانند انسان‌ها مکلفند).}}<ref name=":0">مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ ق، ج‏۶۰، ص۲۶۷.</ref>
===سند===
===سند===
حدیث اول با محتوای آفرینش جن به شکل حیوانات، توسط علامه مجلسی در کتاب بحارالانوار ذکر شده است.<ref name=":0" /> این روایت سلسله سند ندارد<ref name=":0" /> و در کتاب‌های اولیه حدیثی نیز نیامده است؛ بنابراین صحیح و معتبر نیست.
این روایت، توسط [[علامه مجلسی]] در کتاب بحار الانوار بدون سلسله سند ذکر شده است<ref name=":0" /> و در کتاب‌های اولیه حدیثی شیعه نیز نیامده است.


==حدیث دوم==
==حدیث دوم==
حدیث آفرینش جن به شکل حیوانات به دو صورت ذکر شده است؛ حدیث دوم آن که شبیه حدیث نخست است و تنها در یکی از فرازهای آن جابه‌جایی رخ داده، چنین است:
بیشتر روایت دوم، شبیه روایت اول است:


{{متن عربی|رُوِيَ أَنَّ اَلنَّبِيَّ(ص) قَالَ: خَلَقَ اَللَّهُ اَلْجِنَّ خَمْسَةَ أَصْنَافٍ صِنْفٌ حَيَّاتٌ وَ صِنْفٌ عَقَارِبُ وَ صِنْفٌ حَشَرَاتُ اَلْأَرْضِ وَ صِنْفٌ كَالرِّيحِ فِي اَلْهَوَاءِ وَ صِنْفٌ كَبَنِي آدَمَ عَلَيْهِ اَلْحِسَابُ وَ اَلْعِقَابُ|ترجمه=از پیامبر(ص) روایت شده که فرمود: خداوند جن را در پنج صنف آفرید؛ صنف مارها، صنف عقرب‌ها، صنف حشرات روی زمین، صنفی مانند باد در هوا و صنفی مانند بنی‌آدم که حساب و عذاب دارند (یعنی همانند انسان‌ها مکلفند).}}<ref name=":1">مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ ق، ج۸۷، ص۲۲۴.</ref>
{{متن عربی|رُوِيَ أَنَّ اَلنَّبِيَّ(ص) قَالَ: خَلَقَ اَللَّهُ اَلْجِنَّ خَمْسَةَ أَصْنَافٍ صِنْفٌ حَيَّاتٌ وَ صِنْفٌ عَقَارِبُ وَ صِنْفٌ حَشَرَاتُ اَلْأَرْضِ وَ صِنْفٌ كَالرِّيحِ فِي اَلْهَوَاءِ وَ صِنْفٌ كَبَنِي آدَمَ عَلَيْهِ اَلْحِسَابُ وَ اَلْعِقَابُ|ترجمه=از پیامبر(ص) روایت شده که فرمود: خداوند جن را در پنج صنف آفرید؛ صنف مارها، صنف عقرب‌ها، صنف حشرات روی زمین، صنفی مانند باد در هوا و صنفی مانند بنی‌آدم که حساب و عذاب دارند (یعنی همانند انسان‌ها مکلفند).}}<ref name=":1">مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ ق، ج۸۷، ص۲۲۴.</ref>
===سند===
===سند===
حدیث دوم با محتوای آفرینش جن به شکل حیوانات نیز، توسط علامه مجلسی در کتاب بحارالانوار نقل شده است.<ref name=":1" /> این روایت نیز مانند روایت نخست، سلسله سند ندارد<ref name=":1" /> و در کتاب‌های اولیه حدیثی نیز نیامده است؛ بنابراین صحیح و معتبر نیست.
حدیث دوم نیز، توسط علامه مجلسی در کتاب بحارالانوار نقل شده و سلسله سندی برای آن وجود ندارد.<ref name=":1" /> همچنین این روایت در کتاب‌های اولیه حدیثی شیعه نیامده است.
 
==محتوا==
بنابراین، اینگونه روایات سند ندارند و معتبر نیستند. علاوه براین با دقّت در روایات، می‌توان گفت که گروه‌هایی از جنّ به مارها و عقرب‌ها و … تشبیه شده‌اند نه اینکه مار و عقرب و … گروهی از صنف جنّ باشند؛ همانگونه که در روایتی دیگر از رسول خدا –صلی الله علیه و آله – نقل شده که فرمود: خلق اللَّه عزّ و جلّ الجنّ ثلاثه أصناف: صنف حیّات و عقارب و خشاش الأرض و صنف کالرّیح فی الهواء و صنف علیهم الحساب و العقاب و خلق اللَّه الإنس ثلاثه أصناف: صنف کالبهائم و صنف أجسادهم أجساد بنی آدم و أرواحهم أرواح الشّیاطین و صنف فی ظلّ اللَّه یوم لا ظلّ إلّا ظلّه؛<ref>پاینده، ابو القاسم، نهج الفصاحه (مجموعه کلمات قصار حضرت رسول)، تهران، دنیای دانش، چاپ چهارم، ۱۳۸۲ش، ص۴۵۸، حدیث ۱۴۵۱.</ref> خداوند جنّ را سه دسته آفریده یک دسته مارها و عقرب‌ها و حشراتند و دسته دیگر مانند باد در هوا روانند و دسته سوم، حساب و عقاب دارند و آدمیان را نیز سه قسم آفریده یک قسم مانند چهارپایانند و قسم دیگر تن‌های‌شان مانند تن آدمیان و جان‌های‌شان مانند جان‌های شیاطین است و قسم دیگر روزی که سایه‌ای جز سایه خدا نیست، در سایه او هستند.


==حدیث سوم==
{{متن عربی|ِ أَنَّ النَّبِيَّ(ص) قَالَ: «الْجِنُّ ثَلَاثَةُ أَصْنَافٍ صِنْفٌ حَيَّاتٌ وَ عَقَارِبُ وَ خَشَاش‏ُ الْأَرْضِ وَ صِنْفٌ كَالرِّيحِ فِي الْهَوَاءِ وَ صِنْفٌ عَلَيْهِمُ الْحِسَابُ وَ الْعِقَابُ وَ خَلَقَ اللَّهُ الْإِنْسَ ثَلَاثَةَ أَصْنَافٍ صِنْفٌ كَالْبَهَائِمِ لَهُمْ قُلُوبٌ لا يَفْقَهُونَ بِها وَ لَهُمْ آذانٌ لا يَسْمَعُونَ بِها وَ لَهُمْ أَعْيُنٌ لا يُبْصِرُونَ بِها وَ صِنْفٌ أَجْسَادُهُمْ أَجْسَادُ بَنِي آدَمَ وَ أَرْوَاحُهُمْ أَرْوَاحُ الشَّيَاطِينِ وَ صِنْفٌ كَالْمَلَائِكَةِ فِي ظِلِّ اللَّهِ يَوْمَ لَا ظِلَّ إِلَّا ظِلُّهُ.»|ترجمه=پیامبر(ص) فرمود: خداوند جنّ را سه دسته آفریده یک دسته مارها و عقرب‌ها و حشراتند و دسته دیگر مانند باد در هوا روانند و دسته سوم، حساب و عقاب دارند و آدمیان را نیز سه قسم آفریده، یک قسم مانند چهارپایانند و قسم دیگر تن‌های‌شان مانند تن آدمیان و جان‌های‌شان مانند جان‌های شیاطین است و قسم دیگر روزی که سایه‌ای جز سایه خدا نیست، در سایه او هستند.}}<ref>مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، به تصحیح جمعی از محققان، بیروت، دار احیا‌ء التراث العربی، ۱۴۰۳ق، ج۶۰، ص۲۹۱؛ پاینده، ابو القاسم، نهج الفصاحه (مجموعه کلمات قصار حضرت رسول)، تهران، دنیای دانش، چاپ چهارم، ۱۳۸۲ش، ص۴۵۸، حدیث ۱۴۵۱.</ref>
===سند===
===سند===
این حدیث نیز در منابع روایی شیعه نیامده است و به نظر می‌رسد نهج الفصاحه آن را از منابه اهل سنت نقل کرده باشد.
این حدیث را علامه مجلسی در کتاب بحار الانوار از کتاب مکاید الشیطان نوشته ابوالدنیا عالم [[اهل سنت]]، نقل کرده<ref>مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، به تصحیح جمعی از محققان، بیروت، دار احیا‌ء التراث العربی، ۱۴۰۳ق، ج۶۰، ص۲۹۱.</ref> و از منابع حدیثی شیعه نیست.  
 
دراین روایت انسان‌ها نیز در کنار جنّ‌ها، سه دسته شده‌اند، درحالی که همه می‌دانیم انسان‌ها یک دسته بیش نیستند و معنا و دلالت و درایت روایت در صورت داشتن سند یا مسامحه در سند آن، این می‌شود: همانطوری که برخی از انسان‌ها زندگی انسانی خود را رها کرده و از پیروی خدا دور شده و از هوی و هوس پیروی می‌کنند؛ برخی از جنّ‌ها نیز این چنین می‌باشند و از دستورات الهی پیروی نمی‌کنند و مانند مار و عقرب و … زندگی می‌کنند، گویا از خود تکلیفی ندارند و در آخرت حساب پس نخواهند داد.


{{پایان پاسخ}}
{{پایان پاسخ}}
خط ۴۱: خط ۳۳:


{{شاخه
{{شاخه
  | شاخه اصلی =
  | شاخه اصلی = حدیث
  | شاخه فرعی۱ =
  | شاخه فرعی۱ = منبع‌شناسی
  | شاخه فرعی۲ =
  | شاخه فرعی۲ =
  | شاخه فرعی۳ =
  | شاخه فرعی۳ =
خط ۴۸: خط ۴۰:


{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه =
  | شناسه = شد
  | تیترها =
  | تیترها = شد
  | ویرایش =
  | ویرایش = شد
  | لینک‌دهی =
  | لینک‌دهی = شد
  | ناوبری =
  | ناوبری =
  | نمایه =
  | نمایه =
  | تغییر مسیر =
  | تغییر مسیر = شد
  | بازبینی =
  | ارزیابی کمی =
  | ارجاعات =
  | ارجاعات =
  | بازبینی نویسنده =  
  | بازبینی نویسنده =  
  | تکمیل =
  | تکمیل =
  | اولویت =
  | اولویت = ج
  | کیفیت =
  | کیفیت = ب
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}
<references />
<references />
[[رده:منبع‌شناسی]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۹ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۹:۲۹

سؤال

آیا روایاتی که به آفرینش جن به‌شکل حیوانات دلالت می‌کنند صحیح و معتبرند؟


حدیث آفرینش جن به‌شکل حیوانات، به چند صورت در کتاب بحار الانوار ذکر شده، که هیچ کدام از نظر سند صحیح و معتبر نیستند. برخی از آنها بدون سلسله سند و یکی از آنها از کتب اهل سنت ذکر شده است.

حدیث اول

حدیث آفرینش جن به شکل حیوانات به چند صورت ذکر شده است؛ یکی از آنها چنین است:

«رُوِیَ أَنَّ النَّبِیَّ قَالَ: خَلَقَ اَللَّهُ اَلْجِنَّ خَمْسَةَ أَصْنَافٍ صِنْفٌ كَالرِّيحِ فِي اَلْهَوَاءِ وَ صِنْفٌ حَيَّاتٌ وَ صِنْفٌ عَقَارِبُ وَ صِنْفٌ حَشَرَاتُ اَلْأَرْضِ وَ صِنْفٌ كَبَنِي آدَمَ عَلَيْهِمُ اَلْحِسَابُ وَ اَلْعِقَابُ؛ از پیامبر(ص) روایت شده که فرمود: خداوند جن را در پنج صنف آفرید؛ صنفی مانند باد در هوا، صنف مارها، صنف عقرب‌ها، صنف حشرات روی زمین، و صنفی مانند بنی‌آدم که حساب و عذاب دارند (یعنی همانند انسان‌ها مکلفند).»[۱]

سند

این روایت، توسط علامه مجلسی در کتاب بحار الانوار بدون سلسله سند ذکر شده است[۱] و در کتاب‌های اولیه حدیثی شیعه نیز نیامده است.

حدیث دوم

بیشتر روایت دوم، شبیه روایت اول است:

«رُوِيَ أَنَّ اَلنَّبِيَّ(ص) قَالَ: خَلَقَ اَللَّهُ اَلْجِنَّ خَمْسَةَ أَصْنَافٍ صِنْفٌ حَيَّاتٌ وَ صِنْفٌ عَقَارِبُ وَ صِنْفٌ حَشَرَاتُ اَلْأَرْضِ وَ صِنْفٌ كَالرِّيحِ فِي اَلْهَوَاءِ وَ صِنْفٌ كَبَنِي آدَمَ عَلَيْهِ اَلْحِسَابُ وَ اَلْعِقَابُ؛ از پیامبر(ص) روایت شده که فرمود: خداوند جن را در پنج صنف آفرید؛ صنف مارها، صنف عقرب‌ها، صنف حشرات روی زمین، صنفی مانند باد در هوا و صنفی مانند بنی‌آدم که حساب و عذاب دارند (یعنی همانند انسان‌ها مکلفند).»[۲]

سند

حدیث دوم نیز، توسط علامه مجلسی در کتاب بحارالانوار نقل شده و سلسله سندی برای آن وجود ندارد.[۲] همچنین این روایت در کتاب‌های اولیه حدیثی شیعه نیامده است.

حدیث سوم

«ِ أَنَّ النَّبِيَّ(ص) قَالَ: «الْجِنُّ ثَلَاثَةُ أَصْنَافٍ صِنْفٌ حَيَّاتٌ وَ عَقَارِبُ وَ خَشَاش‏ُ الْأَرْضِ وَ صِنْفٌ كَالرِّيحِ فِي الْهَوَاءِ وَ صِنْفٌ عَلَيْهِمُ الْحِسَابُ وَ الْعِقَابُ وَ خَلَقَ اللَّهُ الْإِنْسَ ثَلَاثَةَ أَصْنَافٍ صِنْفٌ كَالْبَهَائِمِ لَهُمْ قُلُوبٌ لا يَفْقَهُونَ بِها وَ لَهُمْ آذانٌ لا يَسْمَعُونَ بِها وَ لَهُمْ أَعْيُنٌ لا يُبْصِرُونَ بِها وَ صِنْفٌ أَجْسَادُهُمْ أَجْسَادُ بَنِي آدَمَ وَ أَرْوَاحُهُمْ أَرْوَاحُ الشَّيَاطِينِ وَ صِنْفٌ كَالْمَلَائِكَةِ فِي ظِلِّ اللَّهِ يَوْمَ لَا ظِلَّ إِلَّا ظِلُّهُ.»؛ پیامبر(ص) فرمود: خداوند جنّ را سه دسته آفریده یک دسته مارها و عقرب‌ها و حشراتند و دسته دیگر مانند باد در هوا روانند و دسته سوم، حساب و عقاب دارند و آدمیان را نیز سه قسم آفریده، یک قسم مانند چهارپایانند و قسم دیگر تن‌های‌شان مانند تن آدمیان و جان‌های‌شان مانند جان‌های شیاطین است و قسم دیگر روزی که سایه‌ای جز سایه خدا نیست، در سایه او هستند.»[۳]

سند

این حدیث را علامه مجلسی در کتاب بحار الانوار از کتاب مکاید الشیطان نوشته ابوالدنیا عالم اهل سنت، نقل کرده[۴] و از منابع حدیثی شیعه نیست.


منابع

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ ق، ج‏۶۰، ص۲۶۷.
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، ۱۴۰۳ ق، ج۸۷، ص۲۲۴.
  3. مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، به تصحیح جمعی از محققان، بیروت، دار احیا‌ء التراث العربی، ۱۴۰۳ق، ج۶۰، ص۲۹۱؛ پاینده، ابو القاسم، نهج الفصاحه (مجموعه کلمات قصار حضرت رسول)، تهران، دنیای دانش، چاپ چهارم، ۱۳۸۲ش، ص۴۵۸، حدیث ۱۴۵۱.
  4. مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، به تصحیح جمعی از محققان، بیروت، دار احیا‌ء التراث العربی، ۱۴۰۳ق، ج۶۰، ص۲۹۱.