بررسی سند دعای عرفه: تفاوت میان نسخه‌ها
جایگزینی متن - ' | ارجاعات =' به ' | ارجاعات = | بازبینی نویسنده = ' |
|||
| (۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}} | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}} | ||
'''دعای عرفه''' از لحاظ سندی منسوب به بشر و بشیر بن غالب الاسدی کوفی است | {{درگاه|امام حسین}} | ||
'''دعای عرفه''' از لحاظ سندی منسوب به بشر و بشیر بن غالب الاسدی کوفی است. از نظر سندی این دو برادر به شکل مجهول در منابع روایی ذکر شده‌اند اما با توجه به بحث دلالت حدیث در میان بزرگان روایت، این دعا مورد وثوق بوده و با بحث عرضه به قرآن نیز مورد تایید است. | |||
==بررسی سندی دعا== | ==بررسی سندی دعا== | ||
در کتاب‌های رجالی، پسران [[غالب بن بشر اسدی]] که [[ابن اثیر]] او را از صحابه دانسته است،<ref>مامقانی، تنقیح المقال فی علم‌الرجال، بی‌جا، بی‌تا، ج۲، ص۳۶۵.</ref> بشر و بشیر هستند که دعای عرفه را از [[امام حسین(ع)]] نقل کرده‌اند. | در کتاب‌های رجالی، پسران [[غالب بن بشر اسدی]] که [[ابن اثیر]] او را از صحابه دانسته است،<ref>مامقانی، تنقیح المقال فی علم‌الرجال، بی‌جا، بی‌تا، ج۲، ص۳۶۵.</ref> بشر و بشیر هستند که دعای عرفه را از [[امام حسین(ع)]] نقل کرده‌اند. | ||
'''بشر بن غالب الاسدی الکوفی'''؛ در کتاب‌های رجالی نام او آمده است. برخی در مورد او چیزی نگفته و عده‌ای او را مجهول دانسته‌اند. در [[تنقیح‌المقال]] آمده است که | '''بشر بن غالب الاسدی الکوفی'''؛ در کتاب‌های رجالی نام او آمده است. برخی در مورد او چیزی نگفته و عده‌ای او را مجهول دانسته‌اند. در [[تنقیح‌المقال]] آمده است که شیخ (ره) او را از اصحاب امام حسین(ع) و [[امام سجاد(ع)]] دانسته و به دنبال آن آورده: ظاهر این است که بشر بن غالب الاسدی الکوفی امامی است، اما حال او مجهول است.<ref>مامقانی، تنقیح المقال فی علم‌الرجال، بی‌جا، بی‌تا، ج۱، ص۱۷۴.</ref> در [[اعتبار کتاب کافی|اصول کافی]] هم از او روایت نقل شده است. برخی او را از اصحاب [[امیرالمؤمنین(ع) امام علی(ع)|امیرالمؤمنین(ع)]] و اصحاب امام حسین(ع) و امام سجاد(ع) دانسته است<ref>خویی، ابوالقاسم، معجم الرجال الحدیث، بیروت، چاپ سوم، ۱۴۰۳ق، ج۳، ص۳۲۰.</ref> و در مورد وثاقت یا عدم وثاقت او ساکت مانده است. | ||
'''بشیر بن غالب الاسدی الکوفی'''؛ در مورد شخصیت وی | '''بشیر بن غالب الاسدی الکوفی'''؛ در مورد شخصیت وی کتاب‌های رجالی به‌طور صریح و محکم سخن نگفته‌اند. در [[موسوعه رجالیه]] آمده است: بشیر مشترک است بین رجال حدیث؛ ولی هیچ‌کدام توثیق نشده‌اند. از او روایتی از امام حسین(ع) در [[اعتبار کتاب کافی|کتاب کافی]] روایت شده است. او کسی است که دعای عرفه را از امام حسین(ع) روایت کرده است.<ref>ترابی، علی‌اکبر، الموسوعه الرجالیه المیسره، قم، مؤسسه الامام الصادق(ع)، چاپ سوم، ۱۴۲۴ق، ص۶۲.</ref> برخی بشیر بن غالب الاسدی کوفی مجهول دانسته‌اند.<ref>جواهری، محمد، المفید من معجم الرجال الحدیث، قم، محلاتی، چاپ اول، ۱۴۱۷ق، ص۸۶–۸۸.</ref> | ||
==برسی دلالت‌شناسی دعا== | ==برسی دلالت‌شناسی دعا== | ||
علامه [[محمد تقی جعفری]] در مقدمه تفسیر دعای عرفه | علامه [[محمد تقی جعفری]] در مقدمه تفسیر دعای عرفه از [[مفاتیح الجنان]] نقل کرده است که بشر و بشیر فرزندان غالب اسدی روایت کرده‌اند که در آخرین ساعات روز عرفه در عرفات، امام حسین(ع) با جمعی از خاندان، فرزندان و [[شیعیان شیعه|شیعیان]] از چادر بیرون آمد و با نهایت خضوع و خشوع در طرف چپ [[جبل الرحمه]] ایستاد و روی مبارک را به طرف [[کعبه]] گردانیده و دست را مقابل صورت خود آورد و دعای بلند عرفه را خواند. گاهی مفهوم و دلالت و محتوای حدیث به قدری با عظمت و مطابق اصول است که از سند بی‌نیاز و احتیاجی به آن وجود ندارد. بدیهی است که نظیر مضامین این نیایش در عالی‌ترین درجه را جز پیامبران الهی(ع) و ائمه معصومین(ع) نمی‌توانند بیان نمایند.<ref>جعفری، محمد تقی، نیایش امام حسین(ع) صحرای عرفات، تهران، مؤسسه نشر آثار علامه، چاپ چهارم، ۱۳۸۲ش، ص۲۹.</ref> | ||
[[آیت‌الله جوادی آملی]] درباره منشور و بخشنامه‌ای که از [[امام صادق(ع)]] روایت شده،<ref>حر عاملی، محمد، وسایل الشیعه، ج۱۲، باب ۴۹ و ج۱، ص۱۵۰–۱۵۵.</ref> اما از نظر سند، حدیث مرسله است، می‌گوید: اشکالی ندارد که از مضامین و معنای بلند آن در عرصه‌های اجتماعی و اخلاقی استفاده ببریم<ref name=":0">جوادی آملی، عبدالله، خارج فقه ـ مکاسب محرمه، تاریخ ۱۰/۸/۱۳۸۰.</ref> و طبق اصل {{متن عربی|دلالته تغنی عن السند|ترجمه=محتوای حدیث از بررسی سند بی‌نیاز می‌کند.}} از آن بهره ببریم. درست است که برخی از محدثین بزرگوار و رجالیون یقین بر سند این نیایش ندارند و بر راوی آن اشکال می‌کنند، اما دلالت آن‌طوری است که می‌توان آن را به معصوم(ع) نسبت می‌دهد. اگر متن دعای عرفه بر [[قرآن]] هم عرضه شود، به یقین با روح قرآن هم‌خوانی و هماهنگ است. هر چند متنی از معصوم(ع) درباره تأیید دعای عرفه در دست نباشد، اما طبق قاعده [[اخبار عرض]]، عقل برهانی و اصل {{متن عربی|دلالته تغنی عن السند}} این دعا هم به‌طور مستقیم و غیر مستقیم مورد تأیید ائمه معصومین(ع) است و ضعف سندی آن موجب خدشه در دلالت آن نمی‌گردد و می‌توان از مضامین آن بهره‌های بزرگ برد.<ref name=":0" /> | |||
{{پایان پاسخ}} | {{پایان پاسخ}} | ||
{{مطالعه بیشتر}} | {{مطالعه بیشتر}} | ||
== منابع == | == منابع == | ||
| خط ۳۴: | خط ۲۶: | ||
{{شاخه | {{شاخه | ||
| شاخه اصلی =حدیث | | شاخه اصلی =حدیث | ||
|شاخه فرعی۱ =علم رجال | | شاخه فرعی۱ =علم رجال | ||
|شاخه فرعی۲ = | | شاخه فرعی۲ = | ||
|شاخه فرعی۳ = | | شاخه فرعی۳ = | ||
}} | }} | ||
{{تکمیل مقاله | {{تکمیل مقاله | ||
| خط ۴۸: | خط ۴۰: | ||
| ارجاعات = | | ارجاعات = | ||
| بازبینی نویسنده = | | بازبینی نویسنده = | ||
| | | ارزیابی کمی = | ||
| تکمیل = | | تکمیل = | ||
| اولویت =ج | | اولویت =ج | ||
| خط ۵۴: | خط ۴۶: | ||
}} | }} | ||
{{پایان متن}} | {{پایان متن}} | ||
[[رده:درگاه امام حسین(ع)]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۶ سپتامبر ۲۰۲۵، ساعت ۱۰:۵۲
در رابطه با سند دعای عرفه که پسران غالب اسدی راوی آن هستند، آیا روایت این دو شخصیت کفایت از اعتبار آن می‌کند؟ آیا امامان بعد از امام حسین(ع) این دعا را تأیید کرده‌اند؟ آیا خدشه‌ای در سند این دعا وارد نیست؟
دعای عرفه از لحاظ سندی منسوب به بشر و بشیر بن غالب الاسدی کوفی است. از نظر سندی این دو برادر به شکل مجهول در منابع روایی ذکر شده‌اند اما با توجه به بحث دلالت حدیث در میان بزرگان روایت، این دعا مورد وثوق بوده و با بحث عرضه به قرآن نیز مورد تایید است.
بررسی سندی دعا
در کتاب‌های رجالی، پسران غالب بن بشر اسدی که ابن اثیر او را از صحابه دانسته است،[۱] بشر و بشیر هستند که دعای عرفه را از امام حسین(ع) نقل کرده‌اند.
بشر بن غالب الاسدی الکوفی؛ در کتاب‌های رجالی نام او آمده است. برخی در مورد او چیزی نگفته و عده‌ای او را مجهول دانسته‌اند. در تنقیح‌المقال آمده است که شیخ (ره) او را از اصحاب امام حسین(ع) و امام سجاد(ع) دانسته و به دنبال آن آورده: ظاهر این است که بشر بن غالب الاسدی الکوفی امامی است، اما حال او مجهول است.[۲] در اصول کافی هم از او روایت نقل شده است. برخی او را از اصحاب امیرالمؤمنین(ع) و اصحاب امام حسین(ع) و امام سجاد(ع) دانسته است[۳] و در مورد وثاقت یا عدم وثاقت او ساکت مانده است.
بشیر بن غالب الاسدی الکوفی؛ در مورد شخصیت وی کتاب‌های رجالی به‌طور صریح و محکم سخن نگفته‌اند. در موسوعه رجالیه آمده است: بشیر مشترک است بین رجال حدیث؛ ولی هیچ‌کدام توثیق نشده‌اند. از او روایتی از امام حسین(ع) در کتاب کافی روایت شده است. او کسی است که دعای عرفه را از امام حسین(ع) روایت کرده است.[۴] برخی بشیر بن غالب الاسدی کوفی مجهول دانسته‌اند.[۵]
برسی دلالت‌شناسی دعا
علامه محمد تقی جعفری در مقدمه تفسیر دعای عرفه از مفاتیح الجنان نقل کرده است که بشر و بشیر فرزندان غالب اسدی روایت کرده‌اند که در آخرین ساعات روز عرفه در عرفات، امام حسین(ع) با جمعی از خاندان، فرزندان و شیعیان از چادر بیرون آمد و با نهایت خضوع و خشوع در طرف چپ جبل الرحمه ایستاد و روی مبارک را به طرف کعبه گردانیده و دست را مقابل صورت خود آورد و دعای بلند عرفه را خواند. گاهی مفهوم و دلالت و محتوای حدیث به قدری با عظمت و مطابق اصول است که از سند بی‌نیاز و احتیاجی به آن وجود ندارد. بدیهی است که نظیر مضامین این نیایش در عالی‌ترین درجه را جز پیامبران الهی(ع) و ائمه معصومین(ع) نمی‌توانند بیان نمایند.[۶]
آیت‌الله جوادی آملی درباره منشور و بخشنامه‌ای که از امام صادق(ع) روایت شده،[۷] اما از نظر سند، حدیث مرسله است، می‌گوید: اشکالی ندارد که از مضامین و معنای بلند آن در عرصه‌های اجتماعی و اخلاقی استفاده ببریم[۸] و طبق اصل «دلالته تغنی عن السند؛ محتوای حدیث از بررسی سند بی‌نیاز می‌کند.» از آن بهره ببریم. درست است که برخی از محدثین بزرگوار و رجالیون یقین بر سند این نیایش ندارند و بر راوی آن اشکال می‌کنند، اما دلالت آن‌طوری است که می‌توان آن را به معصوم(ع) نسبت می‌دهد. اگر متن دعای عرفه بر قرآن هم عرضه شود، به یقین با روح قرآن هم‌خوانی و هماهنگ است. هر چند متنی از معصوم(ع) درباره تأیید دعای عرفه در دست نباشد، اما طبق قاعده اخبار عرض، عقل برهانی و اصل «دلالته تغنی عن السند» این دعا هم به‌طور مستقیم و غیر مستقیم مورد تأیید ائمه معصومین(ع) است و ضعف سندی آن موجب خدشه در دلالت آن نمی‌گردد و می‌توان از مضامین آن بهره‌های بزرگ برد.[۸]
منابع
- ↑ مامقانی، تنقیح المقال فی علم‌الرجال، بی‌جا، بی‌تا، ج۲، ص۳۶۵.
- ↑ مامقانی، تنقیح المقال فی علم‌الرجال، بی‌جا، بی‌تا، ج۱، ص۱۷۴.
- ↑ خویی، ابوالقاسم، معجم الرجال الحدیث، بیروت، چاپ سوم، ۱۴۰۳ق، ج۳، ص۳۲۰.
- ↑ ترابی، علی‌اکبر، الموسوعه الرجالیه المیسره، قم، مؤسسه الامام الصادق(ع)، چاپ سوم، ۱۴۲۴ق، ص۶۲.
- ↑ جواهری، محمد، المفید من معجم الرجال الحدیث، قم، محلاتی، چاپ اول، ۱۴۱۷ق، ص۸۶–۸۸.
- ↑ جعفری، محمد تقی، نیایش امام حسین(ع) صحرای عرفات، تهران، مؤسسه نشر آثار علامه، چاپ چهارم، ۱۳۸۲ش، ص۲۹.
- ↑ حر عاملی، محمد، وسایل الشیعه، ج۱۲، باب ۴۹ و ج۱، ص۱۵۰–۱۵۵.
- ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ جوادی آملی، عبدالله، خارج فقه ـ مکاسب محرمه، تاریخ ۱۰/۸/۱۳۸۰.