نبأ عظیم در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

{{سوال}}مراد از {{قرآن|النَّبَإِ الْعَظِیم}}در آیه دوم سوره نبأ چیست؟ آیا عبارت «یا بن النباء العظیم» در دعای ندبه ارتباطی با این آیه دارد؟

{{درگاه|مهدویت|اندازه=کوچک}}

قرآن در بیش از هفتاد آیه از «نبأ به معنای خبر» استفاده کرده است. خبر غیبی، خبر از آخرت، خبر از رخدادهای اجتماعی و ... . قرآن در دو آیه «نبأ» را با پسوند «عظیم» آورده است.

* قرآن بعد از بیان جایگاه اهل تقوی و اهل طغیان در آخرت در آیات ۴۹ تا ۶۶ سوره ص، به رسول خدا دستور می‌دهد که به مردم بگوید: {{قرآن|قُلْ هُوَ نَبَأٌ عَظيمٌ|۶۷|أَنْتُمْ عَنْهُ مُعْرِضُونَ|۶۸|ترجمه=بگو: اين خبرى بزرگ است. [كه‏] شما از آن روى برمى‌‏تابيد.|سوره=ص|آیه=۶۸-۶۷}}

* در سوره نبأ نیز آمده است: {{قرآن|عَمَّ يَتَساءَلُونَ|۱|عَنِ النَّبَإِ الْعَظيمِ|۲|ترجمه=درباره چه چيز از يكديگر مى‏‌پرسند؟ از خبر بزرگ و پراهميّت (رستاخيز)!|سوره=نبأ|آیه=۲-۱}}

در ادامه این آیه می‌گوید که چنين نيست كه آنها فكر مى‌‏كنند و بزودى مى‌‏فهمند. باز هم چنين نيست كه آنها مى‏‌پندارند و بزودى مى‏‌فهمند (كه قيامت حق است)!<ref>سوره نبأ، آیه۵-۴.</ref> سپس شگفتی‌های جهان هستی را بیان می‌کند.<ref>سوره نبأ، آیه۱۶-۶.</ref> بعد از آن می‌گوید روز جدايى، ميعاد همگان است! روزى كه در «صور» دميده مى‏‌شود و شما فوج فوج (به محشر) مى‌‏آييد!<ref>سوره نبأ، آیه۱۸-۱۷.</ref> و تا آخر سوره از رخدادهای برپایی قیامت، بهشتیان و جهنمیان سخن می‌گوید.<ref>سوره نبأ، آیه۴۰-۱۹.</ref>

با توجه به اینکه قبل و بعد هر دو آیه درباره قیامت است، '''نَبَإِ الْعَظِيمِ''' در این دو آیه ۲  به معنای «خبر بزرگ» و مراد از آن [[قیامت]] است. مفسران نیز همین تفسیر را دارند.

<ref>کاشانی، فتح الله، منهج الصادقین، تهران، کتابفروشی اسلامیه، چاپ دوم، ۱۳۴۴ش، ج۱۰، ص۱۲۵.</ref>

<ref>قرشی، علی اکبر،  تفسيراحسن‌الحديث، ج۱۲، ص۳۳.</ref>

خبر عظیم، خبر قیامت است که قرآن در سوره‌هاى مکى و مخصوصا در سوره‌هایى که در اوائل بعثت نازل شده، اهتمام زیادی در اثبات آن دارد. تأیید این معنا، سیاق آیات سوره نبا است که به مسئله قیامت و استدلال بر واقعیت و حقانیت آن پرداخته شده است.

<ref>طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه: محمد باقر موسوی همدانی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ج۲۰، ص۲۵۷.</ref>

<ref>مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، تهران، دار الكتب الإسلاميه، چاپ دهم، ۱۳۷۱ش، ج۲۶، ص۶.</ref>

برخی روایات، [[امیرالمؤمنین|امیرمومنان علی(ع)]] را یکی از مصداق‌های «نبأ عظیم» دانسته‌اند که مردم پس از رحلت رسول خدا(ص) در آن اختلاف کردند.

<ref>كلينى، محمد بن يعقوب، الكافي، تهران، دار الكتب الإسلاميه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۰۷، حدیث۳.</ref> امام صادق(ع) در روایتی ولایت مصداق {{ قرآن|‏عم يتساءلون‏ عن النبإ العظيم}}‏  دانسته است.<ref>كلينى، محمد بن يعقوب، الكافي، تهران، دارالکتب الإسلامية، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ ق. ج۱، ص ۴۱۸، حدیث۳۴.</ref>

جمع ميان محتواى اين روايات و آنچه در مورد تفسير آيه به مساله معاد، از دو راه ممكن است:

# قرآن داراى بطون مختلفى است، يعنى يك آيه ممكن است معانى متعددى داشته باشد كه از ميان آنها يك معنى ظاهر است و معانى ديگر بطون قرآن است كه به كمك قرائن مختلفى از آن استفاده مى‏شود، و يا به تعبير ديگر نوعى دلالت التزامى است كه براى همه كس جز خاصان روشن نيست. <ref>مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، تهران، دار الكتب الإسلاميه، چاپ دهم، ۱۳۷۱ش، ج۲۶، ص۶.</ref>

با توجه به رواياتی که «نَبَأٌ عَظِيمٌ» را علىّ بن ابى‌‏طالب دانسته است، عبارت {{عربی|یَا بْنَ النَّبَإِ الْعَظِيم|ترجمه=ای پسر خبر بزرگ}} در [[دعای ندبه]]،

<ref>ابن مشهدى، محمد بن جعفر، المزار الكبير، قم، دفتر انتشارات اسلامى‏، چاپ اول، ۱۴۱۹ق، ص۵۷۸.</ref>

<ref>ابن طاووس، على بن موسى، إقبال الأعمال، تهران، دار الكتب الإسلاميه‏، چاپ دوم، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۲۹۷.</ref>

به آیه ۲ سوره نبأ اشاره دارد و [[امام مهدی(ع)]] را فرزند امام علی(ع) معرفی می‌کند.

== منابع ==

{{پانویس|۲}}

  | شاخه اصلی = علوم و معارف قرآن

  | شاخه فرعی۱ = مفردات قرآن

  | شاخه فرعی۲ =

  | شاخه فرعی۳ =

  | شناسه =-

  | تیترها =-

  | ویرایش =شد

  | لینک‌دهی =شد

  | ناوبری =

  | نمایه =

  | تغییر مسیر =شد

  | ارجاعات =

  | بازبینی =شد

  | تکمیل = شد

  | اولویت =ج

  | کیفیت =ب