trustworthy
۳٬۲۱۰
ویرایش
جز
Fabbasi صفحهٔ مکر خداوند در آیه ۵۴ سوره آل‌عمران را به مکر خدا در قرآن منتقل کرد: مکر خدا در چند آیه آمده است و لازم نیست به یک آیه مدخل زده شود
جز (شروع ویرایش به خاطر ضعیف بودن پاسخ) |
جز (Fabbasi صفحهٔ مکر خداوند در آیه ۵۴ سوره آل‌عمران را به مکر خدا در قرآن منتقل کرد: مکر خدا در چند آیه آمده است و لازم نیست به یک آیه مدخل زده شود) |
||
| (۲ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{شروع متن}} | {{شروع متن}} | ||
{{سوال}} | {{سوال}} | ||
منظور از مکر خدا در | منظور از مکر خدا در قرآن چیست؟ | ||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}} | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}} | ||
مکر | مکر به معنای تدبیر است و در تدبیر خوب و بد به کار برده می‌شود.<ref>قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، تهران، دار الکتب الإسلامیه، چاپ ششم، ۱۳۷۱ش، ج۶، ص۲۶۵.</ref> آبیاری کردن زمین را مکر گویند؛ گویی آبیاری کردن همان چاره‌جویی در خشکی زمین به‌وسیله آب است تا خاکش نرم گردد و شخم زدن آن آسان شود.<ref>عضیمه، صالح، معناشناسی واژگان قرآن، مشهد، آستان قدس رضوی، شرکت به نشر، چاپ اول، ۱۳۸۰ ش، ص۵۶۰.</ref> راغب اصفهانی واژه‌شناس قرآنی می‌نویسد: مَکْر یعنی با حیله و نیرنگ کسی را از مقصدش دور کنند و برگردانند که دو گونه است: مکر پسندیده که بوسیله آن قصد کار خوبی بشود و مکر و حیله مذموم و ناپسند که کسی کار زشتی را قصد کند.<ref>راغب اصفهانی، حسین بن محمد، ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن، مترجم: غلامرضا حسینی خسروی، تهران، مرتضوی، چاپ دوم، ۱۳۷۴ش، ج۴، ص۲۳۷.</ref> | ||
واژه‌ی «مَکَرَ» در لغت به معنای هر نوع چاره‌اندیشی است، چه مفید و چه زیان‌آور، اما در زبان فارسی امروز به معنای حیله و نقشه‌های شیطانی و زیان‌بخش است.<ref>رضایی اصفهانی، محمدعلی، تفسیر قرآن مهر، قم، پژوهشهای تفسیر و علوم قرآن، چاپ اول، ۱۳۸۷ش، ج۳، ص۱۱۹.</ref> پس معنای قرآنی این واژه با مفهوم فارسی آن متفاوت است. در فارسی مکر به نقشه‌های شیطانی و زیان بخش گفته می‌شود، در حالی که در لغت عرب هر نوع چاره‌اندیشی و تدبیر کردن را مکر می‌گویند که گاهی خوب و گاهی زیان‌آور است.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، یکصد و هشتاد پرسش و پاسخ، تهران، دار الکتب الإسلامیه، چاپ چهارم، ۱۳۸۶ش، ص۷۹.</ref> | |||
قرآن گاهی مکر را با خیر ذکر کرده است: {{قرآن|وَ اللَّهُ خَیْرُ الْماکِرِینَ| ترجمه=خداوند بهترین چاره‌جویان است.| سوره =آل عمران| آیه۵۴=}}<ref>در آیه دیگر نیز خدا خیر الماکرین دانسته شده است. «سوره انفال، آیه۳۰.»</ref> گاهی هم با بدی و زشتی آمده است مانند: {{قرآن|وَ لا یَحِیقُ الْمَکْرُ السَّیِّئُ إِلَّا بِأَهْلِهِ| ترجمه=نقشه و اندیشه بد جز به صاحبش احاطه نخواهد کرد.|سوره=فاطر|آیه=۴۳}} قرآن مکر را به خدا نسبت می‌دهد بدان معناست که دشمنان با نقشه‌های خود می‌خواستند جلو دعوت الهی را بگیرند اما خداوند تدبیر کرد و نقشه‌های آنها نقش بر آب شد.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیه، چاپ دهم، ۱۳۷۱ش، ج۲، ص۵۶۶.</ref> این بدان معناست که مکر به معنای تدبیر است که گاهی خوب است و گاهی بد. | |||
مکر در قرآن ۴۳ مرتبه تکرار شده است. در شش آیه، مکر به خدا نسبت داده شده است.<ref>سوره آل عمران، آیه۵۴. سوره اعراف، آیه۹۹. سوره انفال، آیه۳۰. سوره یونس، آیه۲۱. سوره رعد، آیه۴۲. سوره نمل، آیه۵۰.</ref> | |||
'''خدا بهترین مکر کننده‌گان''' | |||
قرآن وقتی از تدبیرهای دشمنان برای ضربه زدن به حضرت عیسی سخن به میان آورده است، خدا را بهترین تدبیر کننده معرفی کرده است:{{قرآن|وَ مَکَرُوا وَ مَکَرَ اللَّهُ وَ اللَّهُ خَیْرُ الْماکِرینَ|ترجمه= و نقشه کشیدند؛ و خدا چاره‌جویی کرد؛ و خداوند، بهترین چاره‌جویان است.|آیه= ۵۴}}خداوند با تدبیر، نقشه‌های آنان را نقش بر آب کرد و حضرت عیسی را از دست آنها نجات داد.<ref>ثعلبی، احمد بن محمد، الکشف و البیان المعروف تفسیر الثعلبی، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ اول، ۱۴۲۲ق، ج۳، ص۷۸.</ref> در جریان هجرت رسول خدا(ص) به مدینه هم آمده است که سران قریش وقتی در مکه گردهم آمدند تا درباره پیامبر خدا تصمیم بگیرند؛ خداوند از طریق وحی، پیامبر خود را از توطئه دشمن آگاه کرد و پیامبر مکه را مخفیانه ترک کرد و به سوی مدینه هجرت کرد. خدا با این کار تدبیر نقشه‌ای کشید و تدبیر آنان را پاسخ داد و نقشه آنان را نقش بر آب ساخت<ref>جعفری، یعقوب، تفسیر کوثر، قم، مؤسسه انتشارات هجرت، چاپ اول، ۱۳۷۶ش، ج۴، ص۳۵۸.</ref> و خدا بهترین مکر کنندگان است:{{قرآن|وَ إِذْ یَمْکُرُ بِکَ الَّذینَ کَفَرُوا لِیُثْبِتُوکَ أَوْ یَقْتُلُوکَ أَوْ یُخْرِجُوکَ وَ یَمْکُرُونَ وَ یَمْکُرُ اللَّهُ وَ اللَّهُ خَیْرُ الْماکِرینَ|ترجمه=(به خاطر بیاور) هنگامی را که کافران نقشه می‌کشیدند که تو را به زندان بیفکنند، یا به قتل برسانند، یا (از مکّه) خارج سازند؛ آنها چاره می‌اندیشیدند (و نقشه می‌کشیدند)، و خداوند هم تدبیر می‌کرد؛ و خدا بهترین چاره جویان و تدبیرکنندگان است!|سوره=انفال|آیه=۳۰}} | |||
'''خدا سریع‌ترین مکر کننده‌گان''' | |||
قرآن خدا را سریع‌ترین تدبیر کننده معرفی کرده است:{{قرآن|وَ إِذا أَذَقْنَا النَّاسَ رَحْمَةً مِنْ بَعْدِ ضَرَّاءَ مَسَّتْهُمْ إِذا لَهُمْ مَکْرٌ فی آیاتِنا قُلِ اللَّهُ أَسْرَعُ مَکْراً إِنَّ رُسُلَنا یَکْتُبُونَ ما تَمْکُرُونَ |ترجمه= هنگامی که به مردم، پس از ناراحتی که به آنها رسیده است، رحمتی بچشانیم، در آیات ما نیرنگ می‌کنند؛ بگو: خداوند سریعتر از شما چاره‌جویی می‌کند؛ و فرشتگان ما، آنچه نیرنگ می‌کنید را، می‌نویسند!|سوره= یونس|آیه= ۲۱}} این تدبیر سریع کنایه‌ای به مشرکین و نیرنگ‌هایی است که آنها در باره قرآن بکار برده‌اند. در حالی که قرآن آیتی است الهی و رحمتی است از او، که این رحمت را بعد از جهالت، تنگی عمومی معیشت، ذلت، تفرقه، دوری دل‌ها از یکدیگر، حاکمیت بغض و کینه در آنها به آنان چشانید، اما دشمنان مکر کردند، یک بار گفتند: {{قرآن|ائْتِ بِقُرْآنٍ غَیْرِ هذا أَوْ بَدِّلْهُ|ترجمه= قرآنی غیر این بیاور یا احکامش را عوض کن.| سوره = یونس|آیه=۱۵}} و بار دیگر گفتند: {{قرآن|لَوْ لا أُنْزِلَ عَلَیْهِ آیَه مِنْ رَبِّهِ|ترجمه= چرا از ناحیه پروردگارش آیتی بر او نازل نمی‌شود.}}<ref>سوره انعام، آیه۳۷. سوره یونس، آیه۲۰. سوره رعد، آیه۷ و آیه۲۷.</ref> خدا به پیامبرش دستور داد در پاسخ‌شان بگوید: {{قرآن|اللَّهُ أَسْرَعُ مَکْراً|ترجمه= خدا در مکر سریعتر است.}} و آن گاه همین پاسخ را تعلیل کرده به اینکه: {{قرآن|إِنَّ رُسُلَنا یَکْتُبُونَ ما تَمْکُرُونَ|ترجمه= به درستی که فرستادگان ما همه مکرهای شما را می‌نویسند.}} پس ما برکرده‌های شما گواهان و مراقبینی داریم که آنان را نزد شما می‌فرستیم تا اعمال‌تان را بنویسند و حفظ کنند و به محضی که یک عمل انجام بدهید هم عمل‌تان نوشته شده و هم جزای آن معین شده و دیگر فرصتی نمی‌ماند که مکر شما اثر خود را ببخشد.<ref>طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه: محمد باقر موسوی همدانی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، ۱۳۷۴ش، ج۱۰، ص۴۷.</ref> | |||
قرآن در آیات دیگر نیز مکر را به خدا نسبت داده است.<ref>سوره رعد، آیه۴۲. سوره نمل، آیه۵۰. سوره اعراف، آیه۹۹.</ref> | |||
{{پایان پاسخ}} | {{پایان پاسخ}} | ||
== مطالعه بیشتر== | |||
* مکر از منظر آیات و روایات، طاهره راسخی نژاد | |||
{{پایان مطالعه بیشتر}} | {{پایان مطالعه بیشتر}} | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس|۲}} | ||
{{شاخه | {{شاخه | ||
| شاخه اصلی = علوم و معارف قرآن | | شاخه اصلی = علوم و معارف قرآن | ||
| خط ۳۲: | خط ۴۱: | ||
| ناوبری = | | ناوبری = | ||
| نمایه = | | نمایه = | ||
| تغییر مسیر = | | تغییر مسیر = شد | ||
| ارجاعات = | | ارجاعات = | ||
| بازبینی = | | بازبینی = | ||
| تکمیل = | | تکمیل = | ||
| اولویت =ج | | اولویت =ج | ||
| کیفیت = | | کیفیت =ب | ||
}} | }} | ||
{{پایان متن}} | {{پایان متن}} | ||