وجود جهانی دیگر پس از آخرت: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۱ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۲۷

سؤال

بعد از برپا شدن قیامت و رفتن انسان‌ها به بهشت و جهنم، آیا دوباره دنیای دیگری ایجاد می‌شود یا خیر؟

وجود جهانی دیگر پس از آخرت را از نظر عقلی امری ممکن دانسته‌اند. همچنین در روایات نیز شواهدی بر وجود آن ذکر شده است.

شیخ صدوق و برخی دیگر از عالمان شیعه روایتی را از امام باقر(ع) نقل کرده‌اند که پیش از این دنیا دنیاهای دیگری بوده و پس از این دنیا نیز دنیاهای دیگری خواهد بود:

«هر گاه بساط این عالم برچیده شود و بهشتیان به بهشت و دوزخیان به دوزخ بروند، خداوند مجدداً دنیایی غیر از این دنیا می‌آفریند و انسان‌هایی را بدون این که از پدر و مادری متولد شوند، به وجود می‌آورد و برای آنها زمینی غیر از این زمین و آسمان‌هایی غیر از این آسمان‌ها می‌آفریند. شاید تو خیال می‌کردی خداوند فقط همین انسان و دنیا را آفریده که وقتی برچیده شد دیگر عالم و آدمی نباشد؟ خیر چنین نیست خداوند پیش از دنیای فعلی، هزار هزار دنیا و هزار هزار آدم آفریده است و این نسل موجود بعد از همه آنها آفریده شده است.^[۱]»

منابع

↑ صدوق، محمد بن علی بن بابویه قمی، خصال، قم، جامعه مدرسین، ص۶۵۲؛ مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، مؤسسه الوفاء، ج۸، ص۳۷۴، باب ۲۸ و ج۵۴، ص۳۲۰–۳۲۱، باب عوالم؛ طباطبایی، سید محمد حسین، تفسیر المیزان، قم، جامعه مدرسین، ج۱۸، ص۳۵۷ و ج۴، ص۱۴۶.

[1] صدوق، محمد بن علی بن بابویه قمی، خصال، قم، جامعه مدرسین، ص۶۵۲؛ مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، مؤسسه الوفاء، ج۸، ص۳۷۴، باب ۲۸ و ج۵۴، ص۳۲۰–۳۲۱، باب عوالم؛ طباطبایی، سید محمد حسین، تفسیر المیزان، قم، جامعه مدرسین، ج۱۸، ص۳۵۷ و ج۴، ص۱۴۶.

[۱]

@@ خط ۴: / خط ۴: @@
 {{پایان سوال}}
 {{پاسخ}}
-اين پرسش بايد از دو جهت بررسي شود، يکي اين که آيا اساساً چنين چيزي امکان دارد و شدني است يا نه. يعني از نگاه عقلي مي شود دنياهايي يکي پس از ديگري آفريده شوند که هر کدام قيامت جداگانه داشته باشند يا نمي شود؟ و ديگري اين که قرآن کريم که اساس معارف اسلامي بر آن استوار است و احاديث شريف ائمه معصوم(ع) که مفسران واقعي قرآن است در اين باره چه نظري دارد؟
+'''وجود جهانی دیگر پس از آخرت''' را از نظر عقلی امری ممکن دانسته‌اند. همچنین در روایات نیز شواهدی بر وجود آن ذکر شده است.
-==الف) امکان دنیا بعد از قیامت==
+شیخ صدوق و برخی دیگر از عالمان شیعه روایتی را از [[امام باقر(ع)]] نقل کرده‌اند که پیش از این دنیا دنیاهای دیگری بوده و پس از این دنیا نیز دنیاهای دیگری خواهد بود:
-امّا درباره امکان چنين چيزي مي توان گفت که هيچ مانع عقلي وجود ندارد که خداوند پيش از اين دنيا، دنياهايي آفريده باشد و بعد از اين دنيا هم مجدداً دنياهاي ديگري بيافريند.
+{{عربی| هر گاه بساط این عالم برچیده شود و بهشتیان به بهشت و دوزخیان به دوزخ بروند، خداوند مجدداً دنیایی غیر از این دنیا می‌آفریند و انسان‌هایی را بدون این که از پدر و مادری متولد شوند، به وجود می‌آورد و برای آنها زمینی غیر از این زمین و آسمان‌هایی غیر از این آسمان‌ها می‌آفریند. شاید تو خیال می‌کردی خداوند فقط همین انسان و دنیا را آفریده که وقتی برچیده شد دیگر عالم و آدمی نباشد؟ خیر چنین نیست خداوند پیش از دنیای فعلی، هزار هزار دنیا و هزار هزار آدم آفریده است و این نسل موجود بعد از همه آنها آفریده شده است.<ref>صدوق، محمد بن علی بن بابویه قمی، خصال، قم، جامعه مدرسین، ص۶۵۲؛ مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، مؤسسه الوفاء، ج۸، ص۳۷۴، باب ۲۸ و ج۵۴، ص۳۲۰–۳۲۱، باب عوالم؛ طباطبایی، سید محمد حسین، تفسیر المیزان، قم، جامعه مدرسین، ج۱۸، ص۳۵۷ و ج۴، ص۱۴۶.</ref>}}
-دليل: اگر از شما پرسيده شود که آيا جهاني که ما فعلاً در آن به سر مي بريم ممکن و شدني بوده است يا خير؟ خواهيد گفت: اين چه پرسشي است! اگر دنيا ممکن نبود، خداوند آن را نمي آفريد و حالا که آفريده است پس شدني بوده که آفريده است. دوباره مي پرسيم که آيا خداوند مي تواند دنيايي که کاملاً شبيه به اين دنياي فعلي باشد بيافريند يا نه؟ مي فرماييد بلي که مي تواند زيرا: اولاً يکي از صفت هاي خداوند قادر و توانايي است، بر او توانايي انجام هر کار ممکن و شدني را دارد. و ثانياً آن دنياهاي ديگر مثل همين دنيا ممکن است. پس خداوند مي تواند دنياهايي پيش از اين آفريده باشد و هم چنين دنياهايي بعد از اين بيافريند.}}<ref>كشف المراد، همان، ص۵۴۲، با تصرف.</ref>
+== منابع ==
+{{پانویس}}
-به بيان ديگر: امکان آفرينش مجدد درست نظير اين است که دوست نقاش ماهر شما، منظره زيبايي را به تصوير بکشد. حال آيا او با توجه به مهارت فوق العاده اي که در رشته هنر نقاشي دارد، نمي تواند منظره هاي زيباي ديگري هم بيافريند؟ حتماً مي تواند.
+{{کلام}}
-==ب) وجود دنیا بعد از قیامت==
-از نظر این که آیا دنیای دیگری را خداوند بعد از قیامت ایجاد خواهد کرد یا نه؟ عقل فقط امکان و محال بودن آن را نظر می‌دهد و در باره وقوع آن راه ندارد، منبع اصلي ما در اين گونه مسايل، قرآن و روايات معصومين(ع) است. زيرا دانستن اين که پس از عالم قيامت، مجدداً عالم ديگري با انسان هاي ديگر به وجود خواهد آمد يا نه و آيا پيش از اين جهان، دنياهاي ديگري بوده است؟ از قلمرو دانش تجربي بشر خارج است؛ امّا قرآن و عترت پيامبر فراتر از زمان و مکان اند. اهل بيت(ع) به اذن خدا همه چيز را مي دانند و براي خداوند و اهل بيت(ع) غيب و نهان معنا ندارد. پس منبع اصلی پاسخ به پرسش فوق قرآن و اهل بيت است .
-قرآن کريم به روشني چيزي را در اين باره نفرموده است.<ref>طباطبايي، سيد محمد حسين، شيعه در اسلام، قم، جامعه مدرسين، ص۱۶۶.</ref>
-پاسخ صريح و روشن اين پرسش در روايتي از امام باقر(ع) و امام صادق(ع) آمده است مضمون آن ها را نقل مي کنيم.
-امام(ع) در جواب شخص راوي و در ذيل آيه شريفه: {{قرآن|أَ فَعَيينا بِالْخَلْقِ الْأَوَّلِ بَلْ هُمْ في‏ لَبْسٍ مِنْ خَلْقٍ جَديد<ref>ق/۱۵.</ref>؛ آيا ما از آفرينش نخستين عاجز مانديم (كه قادر بر آفرينش رستاخيز نباشيم)؟! ولى آنها (با اين همه دلايل روشن) باز در آفرينش جديد ترديد دارند، مي فرمايد: «هر گاه بساط اين عالم برچيده شود و بهشتيان به بهشت و دوزخيان به دوزخ بروند، خداوند مجدداً دنيايي غير از اين دنيا مي آفريند و انسان هايي را بدون اين که از پدر و مادري متولد شوند، به وجود مي آورد و براي آنها زميني غير از اين زمين و آسمان هايي غير از اين آسمان ها مي آفريند. نکند که فکر کردي خداوند فقط همين انسان و دنيا را آفريده که وقتي برچيده شد ديگر عالم و آدمي نباشد؟ خير چنين نيست خداوند پيش از دنياي فعلي، هزار هزار دنيا و هزار هزار آدم آفريده است و اين نسل موجود بعد از همه آنها آفريده شده است».<ref>صدوق، محمد بن علي بن بابويه قمي، خصال، قم، جامعه مدرسين، ص۶۵۲؛ مجلسي، محمدباقر، بحارالانوار، موسسه الوفاء، ج۸، ص۳۷۴، باب ۲۸ و ج۵۴، ص۳۲۰ـ۳۲۱، باب عوالم؛ طباطبايي، سيد محمد حسين، تفسير الميزان، قم، جامعه مدرسين، ج۱۸، ص۳۵۷ و ج۴، ص۱۴۶.</ref>
-{{پایان پاسخ}}
-==منابع==
-<references />
 {{شاخه
   | شاخه اصلی = کلام
   | شاخه فرعی۱ = معاد
   | شاخه فرعی۲ =
   | شاخه فرعی۳ =
 }}
 {{تکمیل مقاله
-  | شناسه =
+  | شناسه =-
-  | تیترها =
+  | تیترها =شد
-  | ویرایش =
+  | ویرایش =شد
-  | لینک‌دهی =
+  | لینک‌دهی =شد
   | ناوبری =
   | نمایه =
-  | تغییر مسیر =
+  | تغییر مسیر =شد
   | ارجاعات =
-  | بازبینی =
+  | ارزیابی کمی =
-  | تکمیل =
+ | ارزیابی کیفی =
-  | اولویت =
+  | تکمیل =
-  | کیفیت =
+  | اولویت = ج
+  | کیفیت = ب
 }}
 {{پایان متن}}

ن ب و کلام
مسائل برجسته	توحید • عدل • نبوت • امامت • معاد • خاتمیت • مهدویت • عصمت • رجعت
ایمان	ایمان به معنای امید • ایمان در اندیشه روشنفکری ایران • ایمان دینی و ایمان غیردینی • ایمان رویارویی مجذوبانه با خدا • ایمان شهودی تجربی • ایمان معرفتی • ایمان و اراده انسان • تعاریف ایمان نخبه‌گرایانه یا عمومی • رابطه ایمان و معرفت • مفهوم ایمان در دنیای مدرن • موانع ایمان به خدا
دین	روش‌های پژوهش دین • مفهوم و جایگاه دین در غرب • رابطه وحی، دین و ایمان در جهان مدرن
عصمت	اعتقاد اصحاب به عصمت حضرت محمد(ص) • اعتقاد به عصمت در یهودیت و مسیحیت • تفاوت درجات عصمت • تفاوت عصمت معصومان قبل و بعد از نبوت و امامت • دلیل استغفار معصومان(ع) • دلیل عصمت امامان شیعه • رابطه عصمت و اختیار در معصومان • سازگار بودن عصمت با طبیعت انسان • عصمت انبیا در مناظره امام رضا(ع) • مشورت نادرست پیامبر در بارور کردن نخل‌ها • نسبت گناه به پیامبران در قرآن • پیامدهای اعتقاد به عصمت • کشتار کودکان بی‌گناه با ولادت حضرت موسی
وحی	تجربه دینی بودن وحی • فترت وحی • معنای وحی در دنیای جدید
پس از مرگ	انا لله و انا الیه راجعون • اعراف • عالم دیگر پس از قیامت