بررسی سازگاری محتوای زیارت جامعه با آیات قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی پاسخ
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - ' | بازبینی =' به ' | ارزیابی کمی =')
 
(۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{در دست ویرایش|کاربر=Rahmani }}
{{در دست ویرایش|کاربر=Shamloo }}
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
{{سوال}}
خط ۵: خط ۵:
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
مضمون جمله نقل شده از زیارت علاوه بر این زیارت در ادعیه و زیارات و احادیث دیگری نیز وجود دارد به حدی که می‌توان ادعای تواتر کرد که این معنا متواتراً (زیاد) از ائمه و پیامبر اکرم(ص) نقل شده که بیانگر منافات نداشتن بین جمله مورد نظر زیارت با آیات می‌باشد، برای مثال چند عنوان از این احادیث را نقل می‌کنیم.
'''حسابرسی و بازگشت مردم در زیارت جامعه''' به ائمه اطلاق شده و این ایراد وارد است که این فراز زیارت با آیاتی از سوره غاشیه سازگار نیست. اما با بررسی روایاتی با این مضمون چنین برداشت می‌شود که این بخش از زیارت جامعه و نیز سایر احادیث، نشان می‌دهد که این امر را خداوند به امامان شیعه واگذار کرده است و با این تفسیر می‌شود تعارض این بخش از زیارت جامعه با آیات قرآن را حل کرد.


۱ـ فردی از امام صادق ـ(ع) ـ از همین آیات سؤال کرد؟ امام در جواب فرمود:((این دو آیه در مورد ما نازل شده، آن مرد گفت: یابن رسول الله من تفسیر آیه را پرسیدم؟ امام فرمود: وقتی روز قیامت فرا رسد، خداوند حساب شیعیانمان را به ما واگذار می‌کند و پیامبر از خدا می‌خواهد که گناهان آن‌ها را ببخشد و آنچه از حق الناس برگردن دارند، پیامبر اکرم(ص) آن را ادا می‌کند و آنچه بین ما و آن‌ها وجود دارد می‌بخشم تا این که بدون حساب وارد بهشت شوند))}}<ref>مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، بیروت، دار احیاء التراث العربی، سوم، ۱۴۰۳، ج۲۴، ص۲۷۲.</ref>
==تواتر مضمون زیارت جامعه==
مضمون جمله {{متن عربی|وَ إيابُ الْخَلْقِ إلَيْكُمْ، وَ حِسابُهُم عَلَيْكُمْ}} علاوه بر [[زیارت جامعه]] در ادعیه و زیارات و احادیث دیگری نیز وجود دارد به حدی که می‌توان ادعای [[تواتر]] کرد. تواتر داشتن روایت می‌تواند بیان کننده منافات نداشتن بین جمله مورد نظر زیارت با آیات باشد. مواردی از تواتر مضمون این دعا ذکر خواهد شد:


۲ـ امام صادق ـ(ع) ـ می‌فرماید: پیامبر اکرم(ص) به علی ـ(ع) ـ فرمود: «یا علی! تو دیّان این امت و متولی حساب آن‌ها هستی و تو رکن اعظم الهی در روز قیامت هستی و همانا مآب (برگشت) مردم به سوی توست و حسابشان به عهد توست، راه، راه توست و میزان، میزان توست و موقف، موقف توست.»<ref>بحار الانوار، ج۲۴، ص۲۷۲.</ref>
* فردی از [[امام صادق(ع)]] از آیات {{قرآن|إِنَّ إِلَيْنَا إِيَابَهُمْ|۲۵|ثُمَّ إِنَّ عَلَيْنَا حِسَابَهُمْ|۲۶|سوره=غاشیه|آیه=۲۶}} سؤال کرد؟ امام در جواب فرمود: «این دو آیه در مورد ما نازل شده، آن مرد گفت: یابن رسول الله من تفسیر آیه را پرسیدم؟ امام فرمود: وقتی روز قیامت فرا رسد، خداوند حساب شیعیانمان را به ما واگذار می‌کند و پیامبر از خدا می‌خواهد که گناهان آن‌ها را ببخشد و آنچه از حق‌الناس برگردن دارند، پیامبر اکرم(ص) آن را ادا می‌کند و آنچه بین ما و آن‌ها وجود دارد می‌بخشم تا این که بدون حساب وارد بهشت شوند.»<ref>مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، بیروت، دار احیاء التراث العربی، سوم، ۱۴۰۳، ج۲۴، ص۲۷۲.</ref>


و احادیث دیگری که بدین مضمون نقل شده‌اند.
* امام صادق(ع) می‌فرماید: [[پیامبر(ص)]] به [[امام علی(ع)]] فرمود: «یا علی! تو دیّان این [[امت]] و متولی حساب آن‌ها هستی و تو رکن اعظم الهی در روز قیامت هستی و همانا مآب (برگشت) مردم به سوی توست و حسابشان به عهده توست، راه، راه توست و میزان، میزان توست و موقف، موقف توست.»<ref>بحار الانوار، ج۲۴، ص۲۷۲.</ref>


اما این سؤال چند جواب دارد:
احادیث دیگری نیز وجود دارد که به این مضمون اشاره دارند.


جواب اوّل: شان نزول این آیات در مورد اهل بیت ـ(ع) ـ می‌باشد؛ و آیات در حق آن‌ها نازل شده است، بنابر این ایاب و برگشت مردم طبق همین آیه به سوی اهل بیت ـ(ع) ـ است.
==شان نزول آیات سوره غاشیه==
مطابق روایت نقل شده توسط پیامبر درباره این آیات شان نزول آن‌ها در حق [[اهل بیت(ع)]] نازل شده، بازگشت مردم طبق این ایات به سوی اهل بیت(ع) است. همچنین در برخی [[منابع روایی]] این دعا، شان نزول این آیات بیان شده است.<ref>بحار الانوار، ج۲۴، ص۲۷۲.</ref> مقصود از آیه رجوع مردم به سوی اولیا و حجج الهی، یعنی ائمه است.


جواب دوم: خود این احادیث تفسیر آیات هستند.<ref>بحار الانوار، ج۲۴، ص۲۷۲.</ref> که مقصود از آیه رجوع مردم به سوی اولیا و حجج الهی یعنی ائمه هدی ـ(ع) ـ می‌باشند.
روایاتی بدین مضمون نیز وجود دارد، از جمله روایتی است که امام صادق(ع) می‌فرمایند: «حساب هر امتی را امام زمانش می‌رسد و امامان، دوستداران خود و دشمنانشان را از سیمایشان می‌شناسند و این کلام خداست که {{قرآن|وَعَلَی الأَعْرَافِ رِجَالٌ یَعْرِفُونَ کلاًّ بِسِیمَاهُمْ.|سوره=اعراف|آیه=۴۶}}<ref>عروسی حویزی، نور الثقلین، اسماعیلیان، قم، ۱۴۱۵، چهارم، ج۵، ص۵۷۰.</ref>


بدین مضمون روایاتی نیز داریم، از جمله آن‌ها روایتی است که از امام صادق ـ(ع) ـ نقل شده که می‌فرمایند: حساب هر امتی را امام زمانش می‌رسد و امامان، دوستداران خود و دشمنانشان را از سیمایشان می‌شناسند و این کلام خداست که {{قرآن|وَعَلَی الأَعْرَافِ رِجَالٌ یَعْرِفُونَ کلاًّ بِسِیمَاهُمْ.<ref>اعراف / ۴۶ و ر.ک. عروسی حویزی، نور الثقلین، اسماعیلیان، قم، ۱۴۱۵، چهارم، ج۵، ص۵۷۰.</ref>
تفسیر آیه با توجه به این دسته از روایات چنین می‌شود که برگشت مردم به سوی [[ائمه]] خودشان است و محاسبه آن‌ها نیز بر عهده ائمه است؛ البته باید توجه داشت که ائمه از آن لحاظ که حجت خدایند و نمایندگان خدا، این جایگاه توسط خداوند برای آنان قرار داده شده است. امام صادق(ع) می‌فرمایند: «زمانی که روز قیامت برسد، حساب شیعیانمان به ما واگذار می‌شود ….»<ref>بحرانی، سید هاشم، البرهان، قم، اسماعیلیان، سوم، بی تا، ج۴، ص۴۵۱.</ref> این حساب از طرف خداوند به ائمه واگذار می‌شود و خود هیچ استقلالی ندارند.


پس تفسیر آیه با توجه به این دسته از روایات چنین می‌شود که ایاب الخلق (برگشت مردم) به سوی ائمه خودشان است و محاسبه آن‌ها نیز بر عهده ائمه است البته باید توجه داشت که ائمه هم از آن لحاظ که حجت خدایند و نمایندگان خدا هستند، به این جایگاه رسیده‌اند، نه این که خود استقلالی در این کار داشته باشند.
بنابراین این فراز زیارت منافاتی با این آیات ندارد، بلکه آیه را تفسیر می‌کند و کیفیت رجوع و حسابرسی را روشن می‌سازد که این کار توسط ائمه(ع) از جانب خداوند انجام می‌گیرد.
 
{{پایان پاسخ}}
جواب سوم: شایسته است که ملوک و فرمانروایان بندگان و زیردستان خود را به خودشان نسبت دهند و این در بین مردم نیز مرسوم است که کار بنده یا اجیر را به مولا یا موجّر و صاحب کار نسبت می‌دهند و خدا نیز چنین کرده و به رسم مردم حرف زده است و کار ائمه ـ(ع) ـ را به خود نسبت داده است.
 
پس رجوع مردم به سوی خدا و حکم خداست ولی ائمه به عنوان نمایندگان حجج خدا به حساب مردم رسیدگی می‌کنند و مردم هم به آن‌ها رجوع می‌کنند و در واقع ائمه ـ(ع) ـ عمّال خداوند هستند و از جانب خداوند به حکم الهی به حساب مردم رسیدگی می‌کنند.


که این موضوع در روایات نیز وارد شده امام صادق ـ(ع) ـ می‌فرماید: زمانی که روز قیامت برسد، حساب شیعیانمان به ما واگذار می‌شود….<ref>بحرانی، سید هاشم، البرهان، قم، اسماعیلیان، سوم، بی تا، ج۴، ص۴۵۱.</ref>
پس حساب از طرف خداوند به ائمه واگذار می‌شود و خود هیچ استقلالی ندارند.
با این توضیحات روشن می‌شود این فراز زیارت نه تنها منافاتی با این آیه ندارد، بلکه آیه را تفسیر می‌کند و کیفیت رجوع و حساب رسی را روشن می‌سازد که این کار توسط ائمه ـ(ع) ـ از جانب خداوند انجام می‌گیرد.
{{پایان پاسخ}}
{{مطالعه بیشتر}}
{{مطالعه بیشتر}}
== مطالعه بیشتر ==
* فضائل الخمسه، علامه فیروز آبادی.


== معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر ==
* حق الیقین، علامه شبّر.
۱ـ فضائل الخمسه، علامه فیروز آبادی.
 
۲ـ حق الیقین، علامه شبّر.


۳ـ المیزان، علامه طباطبائی، ج۷.
* المیزان، علامه طباطبائی، ج۷.


در این موضوع برای تحقیق بیشتر می‌توان به کتبی که در مورد شفاعت تألیف شده‌اند نگاه کرد چون این موضوع از جهاتی مثل شفاعت می‌باشد.
{{پایان مطالعه بیشتر}}
{{پایان مطالعه بیشتر}}


خط ۴۹: خط ۴۰:
{{شاخه
{{شاخه
  | شاخه اصلی =حدیث
  | شاخه اصلی =حدیث
|شاخه فرعی۱ =علم رجال
| شاخه فرعی۱ =علم رجال
|شاخه فرعی۲ =
| شاخه فرعی۲ =
|شاخه فرعی۳ =
| شاخه فرعی۳ =
}}
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه =
  | شناسه =شد
  | تیترها =
  | تیترها =شد
  | ویرایش =
  | ویرایش =شد
  | لینک‌دهی =
  | لینک‌دهی =شد
  | ناوبری =
  | ناوبری =
  | نمایه =
  | نمایه =
  | تغییر مسیر =
  | تغییر مسیر =
  | ارجاعات =
  | ارجاعات =
  | بازبینی =
  | بازبینی نویسنده =
| ارزیابی کمی =
  | تکمیل =
  | تکمیل =
  | اولویت =
  | اولویت =ج
  | کیفیت =
  | کیفیت =ج
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۹ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۲۲

سؤال

آیا عبارت «وَ إيابُ الْخَلْقِ إلَيْكُمْ، وَ حِسابُهُم عَلَيْكُمْ» در زیارت جامعه با آیات ﴿إِنَّ إِلَيْنَا إِيَابَهُمْ۝۲۵ثُمَّ إِنَّ عَلَيْنَا حِسَابَهُمْ۝۲۶(غاشیه:۲۶) سازگاری دارد؟

حسابرسی و بازگشت مردم در زیارت جامعه به ائمه اطلاق شده و این ایراد وارد است که این فراز زیارت با آیاتی از سوره غاشیه سازگار نیست. اما با بررسی روایاتی با این مضمون چنین برداشت می‌شود که این بخش از زیارت جامعه و نیز سایر احادیث، نشان می‌دهد که این امر را خداوند به امامان شیعه واگذار کرده است و با این تفسیر می‌شود تعارض این بخش از زیارت جامعه با آیات قرآن را حل کرد.

تواتر مضمون زیارت جامعه

مضمون جمله «وَ إيابُ الْخَلْقِ إلَيْكُمْ، وَ حِسابُهُم عَلَيْكُمْ» علاوه بر زیارت جامعه در ادعیه و زیارات و احادیث دیگری نیز وجود دارد به حدی که می‌توان ادعای تواتر کرد. تواتر داشتن روایت می‌تواند بیان کننده منافات نداشتن بین جمله مورد نظر زیارت با آیات باشد. مواردی از تواتر مضمون این دعا ذکر خواهد شد:

  • فردی از امام صادق(ع) از آیات ﴿إِنَّ إِلَيْنَا إِيَابَهُمْ۝۲۵ثُمَّ إِنَّ عَلَيْنَا حِسَابَهُمْ۝۲۶(غاشیه:۲۶) سؤال کرد؟ امام در جواب فرمود: «این دو آیه در مورد ما نازل شده، آن مرد گفت: یابن رسول الله من تفسیر آیه را پرسیدم؟ امام فرمود: وقتی روز قیامت فرا رسد، خداوند حساب شیعیانمان را به ما واگذار می‌کند و پیامبر از خدا می‌خواهد که گناهان آن‌ها را ببخشد و آنچه از حق‌الناس برگردن دارند، پیامبر اکرم(ص) آن را ادا می‌کند و آنچه بین ما و آن‌ها وجود دارد می‌بخشم تا این که بدون حساب وارد بهشت شوند.»[۱]
  • امام صادق(ع) می‌فرماید: پیامبر(ص) به امام علی(ع) فرمود: «یا علی! تو دیّان این امت و متولی حساب آن‌ها هستی و تو رکن اعظم الهی در روز قیامت هستی و همانا مآب (برگشت) مردم به سوی توست و حسابشان به عهده توست، راه، راه توست و میزان، میزان توست و موقف، موقف توست.»[۲]

احادیث دیگری نیز وجود دارد که به این مضمون اشاره دارند.

شان نزول آیات سوره غاشیه

مطابق روایت نقل شده توسط پیامبر درباره این آیات شان نزول آن‌ها در حق اهل بیت(ع) نازل شده، بازگشت مردم طبق این ایات به سوی اهل بیت(ع) است. همچنین در برخی منابع روایی این دعا، شان نزول این آیات بیان شده است.[۳] مقصود از آیه رجوع مردم به سوی اولیا و حجج الهی، یعنی ائمه است.

روایاتی بدین مضمون نیز وجود دارد، از جمله روایتی است که امام صادق(ع) می‌فرمایند: «حساب هر امتی را امام زمانش می‌رسد و امامان، دوستداران خود و دشمنانشان را از سیمایشان می‌شناسند و این کلام خداست که ﴿وَعَلَی الأَعْرَافِ رِجَالٌ یَعْرِفُونَ کلاًّ بِسِیمَاهُمْ.(اعراف:۴۶)[۴]

تفسیر آیه با توجه به این دسته از روایات چنین می‌شود که برگشت مردم به سوی ائمه خودشان است و محاسبه آن‌ها نیز بر عهده ائمه است؛ البته باید توجه داشت که ائمه از آن لحاظ که حجت خدایند و نمایندگان خدا، این جایگاه توسط خداوند برای آنان قرار داده شده است. امام صادق(ع) می‌فرمایند: «زمانی که روز قیامت برسد، حساب شیعیانمان به ما واگذار می‌شود ….»[۵] این حساب از طرف خداوند به ائمه واگذار می‌شود و خود هیچ استقلالی ندارند.

بنابراین این فراز زیارت منافاتی با این آیات ندارد، بلکه آیه را تفسیر می‌کند و کیفیت رجوع و حسابرسی را روشن می‌سازد که این کار توسط ائمه(ع) از جانب خداوند انجام می‌گیرد.


مطالعه بیشتر

  • فضائل الخمسه، علامه فیروز آبادی.
  • حق الیقین، علامه شبّر.
  • المیزان، علامه طباطبائی، ج۷.


منابع

  1. مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، بیروت، دار احیاء التراث العربی، سوم، ۱۴۰۳، ج۲۴، ص۲۷۲.
  2. بحار الانوار، ج۲۴، ص۲۷۲.
  3. بحار الانوار، ج۲۴، ص۲۷۲.
  4. عروسی حویزی، نور الثقلین، اسماعیلیان، قم، ۱۴۱۵، چهارم، ج۵، ص۵۷۰.
  5. بحرانی، سید هاشم، البرهان، قم، اسماعیلیان، سوم، بی تا، ج۴، ص۴۵۱.