فهرست تفاسیر شیعه: تفاوت میان نسخه‌ها

(خنثی‌سازی نسخهٔ 45626 از Fabbasi (بحث))
برچسب: خنثی‌سازی
جزبدون خلاصۀ ویرایش
 
(۲۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{در حال ویرایش|Fabbasi}}
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
{{سوال}}
تفاسیر مهم شیعه را بیان کنید
فهرست تفاسیر شیعه را بیان کنید
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{درگاه|حوزه و روحانیت}}
{{درگاه|حوزه و روحانیت}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
قرآن با روش‌های مختلفی تفسیر می‌شود و مقصود از روش تفسیری، مستنداتی است که مفسّران در فهم و تفسیر آیات قرآن از آن بهره می‌گیرند. تفسیر قرآن با قرآن؛ تفسیر قرآن با روایات؛ تفسیر اجتهادی؛ تفسیر آیات احکام فقهی و تفسیر با صبغه عرفانی از جمله روش‌های تفسیر قرآن می‌باشد.
تفسیر قرآن با قرآن مانند المیزان علامه طباطبائی؛ [[تفسیر روایی|تفسیر قرآن با روایات]] مانند البرهان فی تفسیر القرآن بحرانی؛ تفسیر اجتهادی مانند التبیان شیخ طوسی و تفسیر نمونه مکارم شیرازی؛ [[تفسیر موضوعی قرآن|تفسیر موضوعی]] مانند [[منشور جاوید (کتاب)|منشور جاوید]] سبحانی تبریزی، تفسیر آیات احکام فقهی مانند فقه القرآن راوندی و تفسیر با صبغه عرفانی مانند مفاتیح الأسرار و مصابیح الأبرار شهرستانی از جمله تفاسیری است که در طول پانزده قرن نوشته شده است.
محققین در حدود ۲۰۰۰ مفسر قرآن را شناسایی و معرفی کرده‌اند که متأسفانه آثار زیادی از آنها باقی نمانده است.<ref>دوره کامل طبقات مفسران شیعه مشتمل بر معرفی بیش از ۲۰۰۰ تن از مفسران و مترجمان عالیقدر شیعه و گرایش تفسیری آنان و مزین با ۲۰۰ تفسیر نایاب از شخصیت‌های قرآنی، محقق عبدالرحیم عقیقی بخشایشی، قم، نوید اسلام.</ref> مرکز تحقیقات کامپیوتر علوم اسلامی نور ۲۰۶ عنوان از این تفاسیر را در مجموعه نرم‌افزار جامع التفاسیر گرد آورده است.


== تفاسیر قرآن به قرآن ==
== تفاسیر قرآن به قرآن ==
[[پرونده:المیزان.jpg|بندانگشتی|تفسیر المیزان اثر علامه طباطبایی|305x305پیکسل]]
[[پرونده:المیزان.jpg|بندانگشتی|تفسیر المیزان اثر علامه طباطبایی|305x305پیکسل]]
هر آیه‌ای به کمک آیات دیگر تفسیر شود. این شیوه از تفسیر، بهترین و متقن‌ترین شیوه‌ای است که علمایی هم چون علامه طباطبایی تفسیر المیزان را به همان شیوه نوشته است.
تفسیر آیه‌ای از قرآن با آیات دیگر، بهترین و متقن‌ترین شیوهای تفسیری است.
* المیزان فی تفسیر القرآن، طباطبایی، محمدحسین (قرن۱۵ق)، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، بیروت، چاپ۲، ۱۳۹۰ ه‍.ق (عربی در ۲۰ جلد).
* المیزان فی تفسیر القرآن، طباطبایی، محمدحسین (قرن۱۵ ق)، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، بیروت، چاپ دوم، ۱۳۹۰ ه‍.ق (عربی در۲۰جلد).
* ترجمه تفسیر المیزان، طباطبایی، محمدحسین (قرن۱۵ق)، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ۵، ۱۳۷۴ ه‍.ش (فارسی در ۲۰ جلد).
* ترجمه تفسیر المیزان، طباطبایی، محمدحسین (قرن۱۵ ق)، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ پنجم، ۱۳۷۴ ه‍.ش (فارسی در ۲۰ جلد).
* مختصر المیزان فی تفسیر القرآن، کلانتری، الیاس (قرن۱۵ق)، اسوه، تهران، چاپ۱، ۱۴۲۱ ه‍.ق (عربی در ۶جلد).
* الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن و السنه، صادقی تهرانی، محمد (قرن۱۵ ق)، فرهنگ اسلامی، قم، چاپ دوم، ۱۴۰۶ ه‍.ق (عربی در ۳۰جلد).
* الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن و السنه، صادقی تهرانی، محمد (قرن۱۵ق)، فرهنگ اسلامی، قم، چاپ۲، ۱۴۰۶ ه‍.ق (عربی در ۳۰جلد).
* البلاغ فی تفسیر القرآن بالقرآن، صادقی تهرانی، محمد (قرن۱۵ ق)، مکتبة محمد الصادقی الطهرانی، قم، چاپ اول، ۱۴۱۹ ه‍.ق (عربی در ۱جلد).
* البلاغ فی تفسیر القرآن بالقرآن، صادقی تهرانی، محمد (قرن۱۵ق)، مکتبة محمد الصادقی الطهرانی، قم، چاپ۱، ۱۴۱۹ ه‍.ق (عربی در ۱جلد).
* مناهج البیان فی تفسیر القرآن، ملکی میانجی، محمدباقر (قرن۱۵ ق)، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. سازمان چاپ و انتشارات، تهران، چاپ اول، ۱۴۱۴ ه‍.ق (عربی در ۳۰جلد).
* مناهج البیان فی تفسیر القرآن، ملکی میانجی، محمدباقر (قرن۱۵ق)، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. سازمان چاپو انتشارات، تهران، چاپ۱، ۱۴۱۴ ه‍.ق (عربی در ۳۰جلد).


== تفاسیر روایی ==
== تفاسیر روایی ==
{{نوشتار اصلی|تفسیر روایی}}
تفسیر قرآن با روایات معصومین(ع)، تفسیری است که از آن به تفسیر «روایی» نیز یاد می‌شود. در این شیوه تفسیری، آیات قرآن با روایات تفسیر و توضیح داده می‌شود.
تفسیر قرآن با روایات معصومین(ع)، تفسیری است که از آن به تفسیر «روایی» نیز یاد می‌شود. در این شیوه تفسیری، آیات قرآن با روایات تفسیر و توضیح داده می‌شود.


=== تفاسیر فارسی ===
=== تفاسیر فارسی ===
* تفسیر شریف لاهیجی، اشکوری، محمد بن علی (قرن۱۱ق)، دفتر نشر داد، تهران، چاپ۱، ۱۳۷۳ ه‍.ش (در ۴جلد).
* تفسیر شریف لاهیجی، اشکوری، محمد بن علی (قرن۱۱ ق)، دفتر نشر داد، تهران، چاپ اول، ۱۳۷۳ ه‍.ش (در ۴جلد).
* تفسیر اثنی عشری، شاه‌عبدالعظیمی، حسین (قرن۱۴ق)، میقات، تهران، چاپ۱، ۱۳۶۳ ه‍.ش (در ۱۴جلد).
* تفسیر اثنی عشری، شاه عبدالعظیمی، حسین (قرن۱۴ ق)، میقات، تهران، چاپ اول، ۱۳۶۳ ه‍.ش (در ۱۴جلد).
* تفسیر جامع، بروجردی، محمدابراهیم (قرن۱۴ق)، کتابخانه صدر، تهران، چاپ۶، ۱۳۶۶ ه‍.ش (در۷ جلد).
* تفسیر جامع، بروجردی، محمدابراهیم (قرن۱۴ ق)، کتابخانه صدر، تهران، چاپ ششم، ۱۳۶۶ ه‍.ش (در۷ جلد).


=== تفاسیر عربی ===
=== تفاسیر عربی ===
* تفسیر القرآن الکریم، ابوحمزه ثمالی، ثابت بن دینار (قرن۲ق)، دار المفید، بیروت، چاپ۱، ۱۴۲۰ ه‍. ق(۱ جلدی).
* تفسیر القرآن الکریم، ابوحمزه ثمالی، ثابت بن دینار (قرن۲ق)، دار المفید، بیروت، چاپ اول، ۱۴۲۰ ه‍. ق(۱ جلدی).
* تفسیر مقاتل بن سلیمان، مقاتل بن سلیمان (قرن۲ق)، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ۱، ۱۴۲۳ ه‍. ق(۵ جلدی).
* تفسیر مقاتل بن سلیمان، مقاتل بن سلیمان (قرن۲ق)، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ اول، ۱۴۲۳ ه‍. ق(۵ جلدی).
* تفسیر القمی، قمی، علی بن ابراهیم (قرن۳ق)، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ۱، ۱۴۲۳ ه‍. ق(۲ جلدی).
* [[تفسیر امام حسن عسکری(ع)|التفسیر المنسوب إلی الإمام الحسن بن علی العسکری]]، حسن بن علی(ع)، امام یازدهم (قرن۳ق)، مدرسة الإمام المهدی، قم، چاپ اول، ۱۴۰۹ ه‍.ق (از ابتدای قرآن تا پایان آیه ۲۸۲ سوره بقره).
* تفسیر فرات الکوفی، کوفی، فرات بن ابراهیم (قرن۴ق)، وزارة الثقافة و الإرشاد الإسلامی، مؤسسة الطبع و النشر، تهران، چاپ۱، ۱۴۱۰ ه‍. ق(۱جلدی).
* [[تفسیر علی بن ابراهیم قمی|تفسیر القمی]]، قمی، علی بن ابراهیم (قرن۳ق)، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ اول، ۱۴۲۳ ه‍. ق(۲ جلدی).
* التفسیر، عیاشی، محمد بن مسعود (قرن۴ق)، مکتبة العلمیة الاسلامیة، تهران، چاپ۱، ۱۳۸۰ ه‍. ق(۲جلدی).
* تفسیر فرات الکوفی، کوفی، فرات بن ابراهیم (قرن۴ق)، وزارة الثقافة و الإرشاد الإسلامی، مؤسسة الطبع و النشر، تهران، چاپ اول، ۱۴۱۰ ه‍. ق(۱جلدی).
* زبدة التفاسیر، کاشانی، فتح‌الله بن شکرالله (قرن۱۰ق)، مؤسسة المعارف الإسلامیة، قم، چاپ۱، ۱۴۲۳ ه‍. ق(۷ جلدی).
* التفسیر، عیاشی، محمد بن مسعود (قرن۴ق)، مکتبة العلمیة الاسلامیة، تهران، چاپ اول، ۱۳۸۰ ه‍. ق(۲جلدی).
* تفسیر الصافی، فیض کاشانی، محمد بن شاه مرتضی (قرن۱۱ق)، مکتبة الصدر، تهران، چاپ۲، ۱۴۱۵ ه‍. ق(۵جلدی).
* زبدة التفاسیر، کاشانی، فتح‌الله بن شکرالله (قرن۱۰ق)، مؤسسة المعارف الإسلامیة، قم، چاپ اول، ۱۴۲۳ ه‍. ق(۷ جلدی).
* الأصفی فی تفسیر القرآن، فیض کاشانی، محمد بن شاه مرتضی (قرن۱۱ق)، مرکز النشر التابع لمکتب الإعلام الإسلامی، قم، چاپ۱، ۱۴۱۸ ه‍. ق(۲ جلدی).
* تفسیر الصافی، فیض کاشانی، محمد بن شاه مرتضی (قرن۱۱ق)، مکتبة الصدر، تهران، چاپ دوم، ۱۴۱۵ ه‍. ق(۵جلدی).
* تفسیر نور الثقلین، حویزی، عبدعلی بن جمعه (قرن۱۲ق)، اسماعیلیان، قم، چاپ۴، ۱۴۱۵ ه‍. ق(۵ جلدی).
* الأصفی فی تفسیر القرآن، فیض کاشانی، محمد بن شاه مرتضی (قرن۱۱ق)، مرکز النشر التابع لمکتب الإعلام الإسلامی، قم، چاپ اول، ۱۴۱۸ ه‍. ق(۲ جلدی).
* البرهان فی تفسیر القرآن، بحرانی، هاشم بن سلیمان (قرن۱۲ق)، موسسة البعثة، قسم الدراسات الإسلامیة، قم، چاپ۱، ۱۴۱۵ ه‍. ق(۵ جلدی).
* تفسیر نور الثقلین، حویزی، عبدعلی بن جمعه (قرن۱۲ق)، اسماعیلیان، قم، چاپ چهارم، ۱۴۱۵ ه‍. ق(۵ جلدی).
* تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب، قمی مشهدی، محمد بن محمدرضا (قرن۱۲ق)، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. سازمان چاپو انتشارات، تهران، چاپ۱، ۱۳۶۸ ه‍. ش(۱۴ جلدی).
* البرهان فی تفسیر القرآن، بحرانی، هاشم بن سلیمان (قرن۱۲ق)، موسسة البعثة، قسم الدراسات الإسلامیة، قم، چاپ اول، ۱۴۱۵ ه‍. ق(۵ جلدی).
* عقود المرجان فی تفسیر القرآن، جزایری، نعمت‌الله بن عبدالله (قرن۱۲ق)، نور وحی، قم، چاپ۱، ۱۳۸۸ ه‍. ش(۵جلدی).
* تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب، قمی مشهدی، محمد بن محمدرضا (قرن۱۲ق)، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. سازمان چاپ و انتشارات، تهران، چاپ اول، ۱۳۶۸ ه‍. ش(۱۴ جلدی).
* تفسیر المعین، کاشانی، محمد بن مرتضی (قرن ۱۲ق)، کتابخانه عمومی مرعشی نجفی، قم، چاپ۱، ۱۴۱۰ ه‍. ق(۳جلدی).
* عقود المرجان فی تفسیر القرآن، جزایری، نعمت‌الله بن عبدالله (قرن۱۲ق)، نور وحی، قم، چاپ اول، ۱۳۸۸ ه‍. ش(۵جلدی).
* الجوهر الثمین فی تفسیر الکتاب المبین، شبر، عبدالله (قرن۱۳ق)، شرکة مکتبة الالفین، کویت، چاپ۱، ۱۴۰۷ ه‍. ق(۶ جلدی).
* تفسیر المعین، فیض کاشانی، محمد بن شاه مرتضی (قرن ۱۲ق)، کتابخانه عمومی مرعشی نجفی، قم، چاپ اول، ۱۴۱۰ ه‍. ق(۳جلدی).
* فتح القدیر، شوکانی، محمد (قرن۱۳)، دار ابن کثیر، دمشق، چاپ۱، ۱۴۱۴ ه‍. ق(۶ جلدی).
* الجوهر الثمین فی تفسیر الکتاب المبین، شبر، عبدالله (قرن۱۳ق)، شرکة مکتبة الالفین، کویت، چاپ اول، ۱۴۰۷ ه‍. ق(۶ جلدی).
* التیسیر فی التفسیر للقرآن بروایة أهل البیت، زبیدی، ماجد ناصر (قرن۱۵)، دار المحجة البیضاء - لبنان - بیروت، چاپ۱، ۱۴۲۸ ه‍. ق(۸جلدی).
* فتح القدیر، شوکانی، محمد (قرن۱۳ق)، دار ابن کثیر، دمشق، چاپ اول، ۱۴۱۴ ه‍. ق(۶ جلدی).
* التیسیر فی التفسیر للقرآن بروایة أهل البیت، زبیدی، ماجد ناصر (قرن۱۵ق)، دار المحجة البیضاء، بیروت، چاپ اول، ۱۴۲۸ ه‍. ق(۸جلدی).


== تفاسیر اجتهادی ==
== تفاسیر اجتهادی ==
قرآن کریم مفاهیم اجتماعی فروانی را دارد؛ گروهی از مفسّران علاوه بر تفسیر قرآن با قرآن و روایات، قرآن را به روش‌های دیگری و در حوزه‌های گوناگون تفسیر کرده‌اند. مانند: تفسیر ادبی؛ تفسیر لغوی؛ تفسیر جنبه‌هایی بلاغتی قرآن؛ تفسیر کلامی و فلسفی؛ تفسیر جنبه‌های اخلاقی و رویکردهای اجتماعی؛ تفسیر علمی و تجربی.
گروهی از مفسّران علاوه بر تفسیر قرآن با قرآن و روایات، قرآن را به روش‌های دیگر و در حوزه‌های گوناگون تفسیر کرده‌اند. مانند: تفسیر ادبی؛ تفسیر لغوی؛ تفسیر جنبه‌هایی بلاغتی قرآن؛ تفسیر کلامی و فلسفی؛ تفسیر جنبه‌های اخلاقی و رویکردهای اجتماعی؛ [[مفهوم و اقسام تفسیر علمی قرآن|تفسیر علمی]].


=== تفاسیر فارسی ===
=== تفاسیر فارسی ===
* روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، ابوالفتوح رازی، حسین بن علی (قر۶)، آستان قدس رضوی، بنیاد پژوهشهای اسلامی، مشهد مقدس، چاپ۱، ۱۴۰۸ ه‍.ق (۲۰ جلدی).
* روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، ابوالفتوح رازی، حسین بن علی (قر۶ق)، آستان قدس رضوی، بنیاد پژوهشهای اسلامی، مشهد مقدس، چاپ اول، ۱۴۰۸ ه‍.ق (۲۰ جلدی).
* جلاء الأذهان و جلاء الأحزان (تفسیر گازر)، جرجانی، حسین بن حسن (قرن۸ق)، دانشگاه تهران، تهران، چاپ۱، ۱۳۷۸ ه‍. ق(۱۱ جلدی).
* جلاء الأذهان و جلاء الأحزان (تفسیر گازر)، جرجانی، حسین بن حسن (قرن۸ ق)، دانشگاه تهران، تهران، چاپ اول، ۱۳۷۸ ه‍. ق(۱۱ جلدی).
* منهج الصادقین فی إلزام المخالفین، کاشانی، فتح‌الله بن شکرالله، قرن۱۰)، کتابفروشی اسلامیه، تهران، چاپ۱، ۱۳ ه‍. ش(۱۰جلدی).
* منهج الصادقین فی إلزام المخالفین، کاشانی، فتح‌الله بن شکرالله، قرن۱۰ق)، کتابفروشی اسلامیه، تهران، چاپ اول، ۱۳ ه‍. ش(۱۰جلدی).
[[پرونده:منهج الصادقین.jpg|بندانگشتی|تفسیر منهج الصادقین فی إلزام المخالفین اثر ملا فتح‌الله کاشانی|322x322پیکسل]]
[[پرونده:منهج الصادقین.jpg|بندانگشتی|تفسیر منهج الصادقین فی إلزام المخالفین اثر ملا فتحالله کاشانی|322x322پیکسل]]
* حجة التفاسیر و بلاغ الإکسیر، بلاغی، عبدالحجه (قرن۱۴)، حکمت (چاپخانه) - ایران - قم، چاپ۱، ۱۳۸۶ ه‍. ق(۸ جلدی).
* حجة التفاسیر و بلاغ الإکسیر، بلاغی، عبدالحجه (قرن۱۴ق)، حکمت (چاپخانه)، قم، چاپ اول، ۱۳۸۶ ه‍. ق(۸جلدی).
* تفسیر عاملی، عاملی، ابراهیم (قرن۱۴)، کتابفروشی صدوق - ایران - تهران، چاپ: ۱، ۱۳۶۰ ه‍. ش(۸ جلدی).
* تفسیر عاملی، عاملی، ابراهیم (قرن۱۴ق)، کتابفروشی صدوق، تهران، چاپ اول، ۱۳۶۰ ه‍. ش(۸جلدی).
* تفسیر خسروی، خسروانی، علیرضا، ۸ جلدی، قرن ۱۴
* تفسیر خسروی، خسروانی، علیرضا (قرن۱۴ق)، کتابفروشی اسلامیه، تهران، چاپ اول، ۱۳۹۰ ه‍. ق(۸جلدی).
* مجد البیان فی تفسیر القرآن، اصفهانی، محمدحسین، ۱ جلدی، قرن ۱۴
* تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ناصر (قرن۱۵ق)، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ اول۰، ۱۳۷۱ ه‍. ش(۲۷جلدی).
* پرتوی از قرآن، طالقانی، محمود، ۶ جلدی، قرن ۱۴
* اطیب البیان فی تفسیر القرآن، طیب، عبدالحسین (قرن۱۵ق)، اسلام، تهران، چاپ دوم، ۱۳۶۹ ه‍. ش(۱۴جلدی
* تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ناصر، ۲۷ جلدی، قرن ۱۵
* تفسیر احسن الحدیث، قرشی بنابی، علی‌اکبر (قرن۱۵ق)، بنیاد بعثت، مرکز چاپ و نشر، تهران، چاپ دوم، ۱۳۷۵ ه‍. ش(۱۲جلدی).
* اطیب البیان فی تفسیر القرآن، طیب، عبدالحسین، ۱۴ جلدی، قرن ۱۵
* تفسیر نور، قرائتی، محسن (قرن۱۵ق)، مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن، تهران، چاپ اول، ۱۳۸۸ ه‍. ش(۱۰جلدی).
* تفسیر احسن الحدیث، قرشی بنابی، علی‌اکبر، ۱۲ جلدی، قرن ۱۵
* تفسیر علیین، سیدکریمی حسینی، عباس (قرن۱۵ق)، اسوه، قم، چاپ اول، ۱۳۸۲ ه‍. ش(۱ جلدی، تمام قرآن به جز سوره حمد و عصر).
* پیام قرآن، مکارم شیرازی، ناصر، ۱۰ جلدی، قرن ۱۵
* تفسیر قرآن مهر، رضایی اصفهانی، محمدعلی (قرن۱۵ق)، پژوهشهای تفسیر و علوم قرآن، قم، چاپ اول، ۱۳۸۷ ه‍.ش (۲۲ جلدی).
* تفسیر نور، قرائتی، محسن، ۱۰ جلدی، قرن ۱۵
* تفسیر راهنما: روشی نو در ارائه مفاهیم موضوعات قرآن، هاشمی رفسنجانی، اکبر (قرن۱۵ق)، بوستان کتاب قم (انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)، قم، چاپ اول، ۱۳۸۶ ه‍. ش(۲۱ جلدی).
* تفسیر علیین، سیدکریمی حسینی، عباس، ۱ جلدی، قرن ۱۵
* انوار درخشان در تفسیر قرآن، حسینی همدانی، محمد (قرن۱۵ق)، لطفی، تهران، چاپ اول، ۱۴۰۴ ه‍. ق(۱۸جلدی).
* تفسیر قرآن مهر، رضایی اصفهانی، محمدعلی، ۲۲ جلدی، قرن ۱۵
* روان جاوید در تفسیر قرآن مجید، ثقفی تهرانی، محمد (قرن۱۵ق)، برهان، تهران، چاپ دوم، ۱۳۹۸ ه‍. ق(۵جلدی).
* تفسیر راهنما: روشی نو در ارائه مفاهیم موضوعات قرآن، هاشمی رفسنجانی، اکبر، ۲۱ جلدی، قرن ۱۵
* فرهنگ قرآن، هاشمی رفسنجانی، اکبر (قرن۱۵ق)، بوستان کتاب قم (انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)، قم، چاپ دوم، ۱۳۸۳ ه‍. ش(۳۳ جلد).
* تطهیر با جاری قرآن، صفایی حائری، علی، ۳ جلدی، قرن ۱۵
* تفسیر تسنیم، جوادی آملی، عبدالله (قرن۱۵ق)، مرکز نشر اسراء، قم (تفسیر کل قرآن که تا جلد ۶۴ آن چاپ شده است).
* برگزیده تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ناصر، ۵ جلدی، قرن ۱۵
* انوار درخشان در تفسیر قرآن، حسینی همدانی، محمد، ۱۸ جلدی، قرن ۱۵
* تفسیر حکیم، انصاریان، حسین، ۹ جلدی، قرن ۱۵
* روان جاوید در تفسیر قرآن مجید، ثقفی تهرانی، محمد، ۵ جلدی، قرن ۱۵
* تفسیر کوثر، جعفری، یعقوب، ۶ جلدی، قرن ۱۵
* معناشناسی واژگان قرآن، عضیمه، صالح، ۱ جلدی، قرن ۱۵
* فرهنگ قرآن، هاشمی رفسنجانی، اکبر، ۳۳ جلدی، قرن ۱۵
* قاموس قرآن، قرشی بنابی، علی‌اکبر، ۷ جلدی، قرن ۱۵
* ترجمان فرقان: تفسیر مختصر قرآن کریم، صادقی تهرانی، محمد، ۵ جلدی، قرن ۱۵
* بیان در علوم و مسایل کلی قرآن، خویی، ابوالقاسم، ۱ جلدی، قرن ۱۵
* انوار العرفان فی تفسیر القرآن، داورپناه، ابوالفضل، ۱۶ جلدی، قرن ۱۵
* نور ملکوت قرآن، حسینی طهرانی، محمدحسین، ۴ جلدی، قرن ۱۵
* نمونه بینات در شأن نزول آیات، محقق، محمدباقر، ۱ جلدی، قرن ۱۵
* نسیم رحمت تفسیر قرآن کریم، دهقان، اکبر، ۴ جلدی، قرن ۱۵
* تفسیر سوره حمد، خمینی، روح‌الله، ۱ جلدی، قرن ۱۵
* تفسیر ام الکتاب، میرجهانی طباطبایی، محمدحسن، ۱ جلدی، قرن ۱۵
* نظام اخلاقی اسلام: تفسیر سوره مبارکه حجرات، سبحانی تبریزی، جعفر، ۱ جلدی، قرن ۱۵
* تفسیر سوره حجرات، صدر، رضا، ۱ جلدی، قرن ۱۵


=== تفاسیر عربی ===
=== تفاسیر عربی ===
[[پرونده:مجمع البیان.jpg|بندانگشتی| تفسیر مجمع البیان نوشته فضل بن حسن طبرسی|281x281پیکسل]]
[[پرونده:مجمع البیان.jpg|بندانگشتی| تفسیر مجمع البیان نوشته فضل بن حسن طبرسی|281x281پیکسل]]
* غریب القرآن فی شعر العرب، ابن‌عباس، عبدالله بن عباس، ۱ جلدی، قرن ۱
* التبیان فی تفسیر القرآن، طوسی، محمد بن حسن (قرن۵ق)، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ اول(۱۰ جلدی).
* تفسیر الحبری، حسین بن حکم، ۱ جلدی، قرن ۳
* مجمع البیان فی تفسیر القرآن، طبرسی، فضل بن حسن (قرن۶ق)، ناصر خسرو، تهران، چاپ سئم، ۱۳۷۲ ه‍. ش(۱۰ جلدی).
* التبیان فی تفسیر القرآن، طوسی، محمد بن حسن، ۱۰ جلدی، قرن ۵
* تفسیر جوامع الجامع، طبرسی، فضل بن حسن (قرن۶ق)، حوزه علمیه قم، مرکز مدیریت، قم، چاپ اول، ۱۴۱۲ ه‍. ق(۴ جلدی).
* حقائق التأویل فی متشابه التنزیل، شریف الرضی، محمد بن حسین، ۱ جلدی، قرن ۵
* سواطع الالهام فی تفسیر کلام الملک العلام، فیضی، ابوالفیض بن مبارک (قرن۱۰ق)، دار المنار، قم، چاپ اول، ۱۴۱۷ ه‍. ق(۶ جلدی).
* تفسیر الشریف المرتضی المسمی ب: نفائس التأویل، علم‌الهدی، علی بن الحسین، ۳ جلدی، قرن ۵
* الوجیز فی تفسیر القرآن العزیز، ابن‌ابی‌جامع، علی بن حسین (قرن۱۲ق)، دار القرآن الکریم، قم، چاپ اول، ۱۴۱۳ ه‍. ق(۳ جلدی).
* مجمع البیان فی تفسیر القرآن، طبرسی، فضل بن حسن، ۱۰ جلدی، قرن ۶
* تفسیر القرآن الکریم، شبر، عبدالل (قرن۱۳ق) ه، موسسة دار الهجرة، قم، چاپ دوم۲، ۱۴۱۰ ه‍. ق(۱ جلدی).
* تفسیر جوامع الجامع، طبرسی، فضل بن حسن، ۴ جلدی، قرن ۶
* التفسیر الکاشف، مغنیه، محمدجواد (قرن۱۴ق)، دار الکتاب الإسلامی، قم، چاپ اول، ۱۴۲۴ ه‍. ق(۷ جلدی).
* المنتخب من تفسیر القرآن و النکت المستخرجة من کتاب التبیان، ابن‌ادریس، محمد بن احمد، ۲ جلدی، قرن ۶
* التفسیر المبین، مغنیه، محمدجواد (قرن۱۴ق)، دار الکتاب الإسلامی، قم، چاپ سوم، ۱۴۲۵ ه‍. ق(۱ جلدی).
* مختصر مجمع البیان، طبرسی، فضل بن حسن، ۳ جلدی، قرن ۶
* مقتنیات الدرر، حائری طهرانی، علی (قرن۱۴ق)، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ اول، ۱۳۳۸ ه‍. ش(۱۲ جلدی).
* سعد السعود، ابن‌طاووس، علی بن موسی، ۱ جلدی، قرن ۷
* نفحات الرحمن فی تفسیر القرآن، نهاوندی، محمد (قرن۱۴ق)، موسسة البعثة، مرکز الطباعة و النشر، قم، چاپ اول، ۱۳۸۶ ه‍. ش(۶جلدی).
* دقائق التأویل و حقائق التنزیل، حسنی واعظ، محمود بن محمد، ۱ جلدی، قرن ۷
* من وحی القرآن، فضل‌الله، محمدحسین (قرن۱۵ق)، دار الملاک، بیروت، چاپ اول، ۱۴۱۹ ه‍. ق(۲۴ جلدی).
* نهج البیان عن کشف معانی القرآن، شیبانی، محمد بن حسن، ۵ جلدی، قرن ۷
* من هدی القرآن، مدرسی، محمدتقی (قرن۱۵ق)، دار محبی الحسین، تهران، چاپ اول، ۱۴۱۹ ه‍. ق(۱۸ جلدی).
* سواطع الالهام فی تفسیر کلام الملک العلام، فیضی، ابوالفیض بن مبارک، ۶ جلدی، قرن ۱۰
* الجدید فی تفسیر القرآن المجید، سبزواری (قرن۱۵ق)، محمد، دار التعارف للمطبوعات، بیروت، چاپ اول، ۱۴۰۶ ه‍.ق (۷جلدی).
* مختصر نهج البیان، شیبانی، محمد بن علی‌نقی، ۱جلدی، قرن ۱۰
* ارشاد الاذهان الی تفسیر القرآن، سبزواری، محمد (قرن۱۵ق)، دار التعارف للمطبوعات، بیروت، چاپ اول، ۱۴۱۹ ه‍. ق(۱ جلدی).
* العروة الوثقی، شیخ بهایی، محمد بن حسین، ۱ جلدی، قرن ۱۱
* التفسیر لکتاب الله المنیر، کرمی، محمد (قرن۱۵ق)، علمیه (چاپخانه)، قم، چاپ اول، ۱۴۰۲ ه‍. ق(۸ جلدی).
* مجمع البحرین، طریحی، فخرالدین بن محمد، ۶ جلدی، قرن ۱۱
* الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز، دخیل، علی محمدعلی (قرن۱۵ق)، دار التعارف للمطبوعات، بیروت، چاپ دوم، ۱۴۲۲ ه‍. ق(۱ جلدی).
* الوجیز فی تفسیر القرآن العزیز، ابن‌ابی‌جامع، علی بن حسین، ۳ جلدی، قرن ۱۲
* مناهج البیان فی تفسیر القرآن، ملکی میانجی، محمدباقر (قرن۱۵قوزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. سازمان چاپ و انتشارات، تهران، چاپ اول، ۱۴۱۴ ه‍. ق(۶ جلدی).
* تفسیر القرآن الکریم، شبر، عبدالله، ۱ جلدی، قرن ۱۳
* تفسیر البیان الصافی لکلام الله الوافی، قبیسی عاملی، محمدحسن (قرن۱۵ق)، مؤسسة البلاغ، بیروت، چاپ اول، بی‌تا، (۵ جلدی).
* تفسیر الصراط المستقیم، بروجردی، حسین بن رضا، ۵ جلدی، قرن ۱۳
* منیة الطالبین فی تفسیر القرآن المبین، سبحانی تبریزی، جعفر (قرن۱۵ق)، مؤسسه امام صادق، قم(۳۰جلدی).
* التفسیر الکاشف، مغنیه، محمدجواد، ۷ جلدی، قرن ۱۴
 
* مقتنیات الدرر، حائری طهرانی، علی، ۱۲ جلدی، قرن ۱۴
== تفاسیر موضوعی ==
* التفسیر المبین، مغنیه، محمدجواد، ۱ جلدی، قرن ۱۴
{{نوشتار اصلی|تفسیر موضوعی قرآن}}
* مجد البیان فی تفسیر القرآن، اصفهانی، محمدحسین، ۱ جلدی، قرن ۱۴
* [[منشور جاوید (کتاب)|منشور جاوید]]، سبحانی تبریزی، جعفر (قرن۱۵ق)، مؤسسه امام صادق(ع)، قم (فارسی در ۱۲جلد).
* تفسیر القرآن الکریم، خمینی، مصطفی، ۵ جلدی، قرن ۱۴
* مفاهیم القرآن، سبحانی تبریزی، جعفر (قرن۱۵ق)، مؤسسة الإمام الصادق(ع)، قم، چاپ چهارم، ۱۴۲۱ ه‍.ق (عربی در۱۰جلد).
* نفحات الرحمن فی تفسیر القرآن، نهاوندی، محمد، ۶ جلدی، قرن ۱۴
* [[پیام قرآن (کتاب)|پیام قرآن]]، مکارم شیرازی، ناصر (قرن۱۵ق)، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ نهم، ۱۳۸۶ ه‍.ش (فارسی در ۱۰جلد).
* الأمثل فی تفسیر کتاب الله المنزل، مکارم شیرازی، ناصر، ۲۰ جلدی، قرن ۱۵
* نفحات القرآن، مکارم شیرازی، ناصر (قرن۱۵ق)، مدرسة الإمام علی بن أبی طالب(ع)، قم، چاپ اول، ۱۴۲۶ ه‍.ق (عربی در ۱۰جلد).
* من وحی القرآن، فضل‌الله، محمد حسین، ۲۴ جلدی، قرن ۱۵
* [[تفسیر موضوعی قرآن کریم (کتاب)|تفسیر موضوعی قرآن]]، جوادی آملی، عبدالله (قرن۱۵ق)، قم، مرکز نشر اسراء (فارسی در ۱۸جلد).
* من هدی القرآن، مدرسی، محمدتقی، ۱۸ جلدی، قرن ۱۵
* ارشاد الاذهان الی تفسیر القرآن، سبزواری، محمد، ۱ جلدی، قرن ۱۵
* التفسیر لکتاب الله المنیر، کرمی، محمد، ۸ جلدی، قرن ۱۵
* الجدید فی تفسیر القرآن المجید، سبزواری، محمد، ۷ جلدی، قرن ۱۵
* مفاهیم القرآن، سبحانی تبریزی، جعفر، ۱۰ جلدی، قرن ۱۵
* مختصر الامثل، مکارم شیرازی، ناصر، ۵ جلدی، قرن ۱۵
* المعجم فی فقه لغة القرآن و سر بلاغته، واعظ زاده خراسانی، محمد، ۱۱ جلدی، قرن ۱۵
* الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز، دخیل، علی محمد علی، ۱ جلدی، قرن ۱۵
* التفسیر الموضوعی للقرآن الکریم، صادقی تهرانی، محمد، ۵ جلدی، قرن ۱۵
* البیان فی تفسیر القرآن، خویی، ابوالقاسم، ۱ جلدی، قرن ۱۵
مناهج البیان فی تفسیر القرآن، ملکی میانجی، محمدباقر، ۶ جلدی، قرن ۱۵
مواهب الرحمن فی تفسیر القرآن، موسوی سبزواری، عبدالاعلی، ۱۱ جلدی، قرن ۱۵
نفحات القرآن، مکارم شیرازی، ناصر، ۱۰ جلدی، قرن ۱۵
تفسیر الشهید زید بن علی المسمی تفسیر غریب القرآن، زید بن علی بن الحسین(ع۱ جلدی، قرن ۲
تفسیر البیان الصافی لکلام الله الوافی، قبیسی عاملی، محمدحسن، ۵ جلدی، قرن ۱۵
تفسیر سورة الماعون، عاملی، جعفر مرتضی، ۱ جلدی، قرن ۱۵
تفسیر سورة هل أتی عاملی، جعفر مرتضی، ۲ جلدی، قرن ۱۵
تفسیر سورة الکوثر، عاملی، جعفر مرتضی، ۱ جلدی، قرن ۱۵
اعراب القرآن، کرباسی، محمدجعفر، ۸ جلدی، قرن ۱۵
تفسیر سورة الفاتحة عاملی، جعفر مرتضی، ۱ جلدی، قرن ۱۵
الامام الباقر علیه السلام و اثره فی التفسیر خفاجی، حکمت عبید، ۱ جلدی، قرن ۱۵


== تفاسیر فقهی ==
== تفاسیر فقهی ==
در تفسیرهای فقهی، همّت و اجتهاد بیشتر مفسّران، بر شناخت و دریافت احکام فقهی الهی و احکام فرعی از آیات قرآن است که حدود پانصد آیه در قرآن کریم جزء آیات الاحکام و فقه القرآن شمرده شده است. مانند تفسیر کنز العرفان فی فقه القرآن؛ اثر فاضل مقداد.
{{نوشتار اصلی|فهرست آثار مهم آیات‌الاحکام}}
فقه القرآن، قطب راوندی، سعید بن هبه‌الله، ۲ جلدی، قرن ۶
در تفسیرهای فقهی، همّت و اجتهاد بیشتر مفسّران، بر شناخت و دریافت احکام فقهی الهی و احکام فرعی از آیات قرآن است.
تفسیر الثمرات الیانعه و الاحکام الواضحه القاطعه، ثلایی، یوسف بن احمد، ۵ جلدی، قرن ۹
* فقه القرآن، قطب راوندی، سعید بن هبه‌الله (قرن۶ق)، کتابخانه عمومی حضرت آیت الله العظمی مرعشی نجفی، قم، چاپ دوم، ۱۴۰۵ ه‍.ق (عربی در ۲ جلد).
کنز العرفان فی فقه القرآن، فاضل مقداد، مقداد بن عبدالله، ۲ جلدی، قرن ۹
* تفسیر الثمرات الیانعه و الاحکام الواضحه القاطعه، ثلایی، یوسف بن احمد (قرن۵ق)، مکتبة التراث الإسلامی، یمن، چاپ اول، ۱۴۲۳ ه‍.ق (عربی در ۵ جلد).
زبدة البیان فی أحکام القرآن، مقدس اردبیلی، احمد بن محمد، ۱ جلدی، قرن ۱۰
* کنز العرفان فی فقه القرآن، فاضل مقداد، مقداد بن عبدالله (قرن۹ق)، مرتضوی، تهران، چاپ اول، ۱۳۷۳ ه‍.ش (عربی در ۲جلد).
تفسیر شاهی او آیات الأحکام، جرجانی، ابوالفتح بن مخدوم، ۲ جلدی، قرن ۱۰
* زبدة البیان فی أحکام القرآن، مقدس اردبیلی، احمد بن محمد (قرن۱۰ق)، مکتبة المرتضویة، تهران، چاپ اول، بی‌تا. (عربی در ۱جلد).
مسالک الأفهام إلی آیات الأحکام، فاضل جواد، جواد بن سعید، ۴ جلدی، قرن ۱۱
* تفسیر شاهی او آیات الأحکام، جرجانی، ابوالفتح بن مخدوم (قرن۱۰ق)، نوید، تهران، چاپ اول، ۱۳۶۲ ه‍.ش (فارسی در ۲جلد).
مشرق الشمسین و اکسیر السعادتین مع تعلیقات الخواجویی، شیخ بهایی، محمد بن حسین، ۱ جلدی، قرن ۱۱
* مسالک الأفهام إلی آیات الأحکام، فاضل جواد، جواد بن سعید (قرن۱۱ق)، مرتضوی، تهران، چاپ دوم، ۱۳۶۵ ه‍.ش (عربی در ۴جلد).
آیات الأحکام ، استرآبادی، محمد بن علی، ۱ جلدی، قرن ۱۱
* مشرق الشمسین و اکسیر السعادتین مع تعلیقات الخواجویی، شیخ بهایی، محمد بن حسین (قرن۱۱ق)، آستانة الرضویة المقدسة، مجمع البحوث الإسلامیة، مشهد مقدس، چاپ دوم، ۱۴۲۹ ه‍.ق (عربی در ۱جلد).
بدایع الکلام فی تفسیر آیات الاحکام، ملکی میانجی، محمدباقر، ۱ جلدی، قرن ۱۵
* آیات الأحکام ، استرآبادی، محمد بن علی (قرن۱۱ق)، معراجی، تهران، چاپ اول، بی‌تا (عربی در۱ جلد).
آیات الاحکام قبسات من تراث الامام الخمینی، فیض‌نسب، عباس، ۱ جلدی، قرن ۱۵
* بدایع الکلام فی تفسیر آیات الاحکام، ملکی میانجی، محمدباقر (قرن۱۵ق)، مؤسسة الوفاء، بیروت، چاپ اول، ۱۴۰۰ ه‍.ق (عربی در۱ جلد).
فقه القرآن، یزدی، محمد، ۴ جلدی، قرن ۱۵
* فقه القرآن، یزدی، محمد (قرن۱۵ق)، اسماعیلیان، قم، چاپ اول، ۱۴۱۵ه‍.ق (عربی در ۴ جلدی).


== تفاسیر عرفانی ==
== تفاسیر عرفانی ==
گروهی از مفسّران با سبک و گرایش عرفانی، باطنی، رمزی و اشاره‌ای به تفسیر قرآن کریم می‌پردازند.
گروهی از مفسّران در کنار استفاده از [[روش‌های تفسیری]]، با سبک و گرایش عرفانی، باطنی، رمزی و اشارهای به تفسیر قرآن کریم می‌پردازند.
تفسیر الشهرستانی المسمی مفاتیح الأسرار و مصابیح الأبرار، شهرستانی، محمد بن عبدالکریم، ۲ جلدی، قرن ۶
* تفسیر الشهرستانی المسمی بمفاتیح الأسرار و مصابیح الأبرار، شهرستانی، محمد بن عبدالکریم (قرن۶ق)، مرکز البحوث و الدراسات للتراث المخطوط، تهران، چاپ اول، ۱۳۸۷ ه‍.ش (عربی، ۲ جلدی از ابتدا تا پایان سوره بقره).
تفسیر المحیط الأعظم و البحر الخضم فی تأویل کتاب الله العزیز المحکم، آملی، حیدر بن علی، ۷ جلدی، قرن ۸
* تفسیر المحیط الأعظم و البحر الخضم فی تأویل کتاب الله العزیز المحکم، آملی، حیدر بن علی (قرن۸ق)، نور علی نور، قم، چاپ سوم، ۱۴۲۲ه‍.ق (عربی ۷ جلدی).
تفسیر حدائق الحقایق (قسمت سوره یوسف)، فراهی هروی، معین‌الدین، ۱ جلدی، قرن ۱۰
* تفسیر حدائق الحقایق (قسمت سوره یوسف)، فراهی هروی، معین‌الدین (قرن۱۰ق)، دانشگاه تهران، تهران، چاپ دوم، ۱۳۸۴ ه‍.ش (فارسی ۱ جلدی).
تحفة الفتی فی تفسیر سورة هل أتی، دشتکی، منصور بن محمد، ۱ جلدی، قرن ۱۰
* تحفة الفتی فی تفسیر سورة هل أتی، دشتکی، منصور بن محمد (قرن۱۰ق)، مرکز پژوهشی میراث مکتوب، تهران، چاپ اول، ۱۳۸۱ ه‍.ش (عربی، فارسی ۱ جلدی).
تفسیر القرآن الکریم (صدرا) صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، ۷ جلدی، قرن ۱۱
* بیان السعادة فی مقامات العبادة، سلطان علی‌شاه، سلطان محمد بن حیدر (قرن۱۴ ق)، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، بیرت، چاپ دوم، ۱۴۰۸ه‍.ق (عربی ۴ جلدی).
بیان السعادة فی مقامات العبادة سلطان علی‌شاه، سلطان محمد بن حیدر، ۴ جلدی، قرن ۱۴
* متن و ترجمه فارسی تفسیر شریف بیان السعادة فی مقامات العبادة، سلطان علی‌شاه، سلطان محمد بن حیدر (قرن۱۴ ق)، سر الاسرار، تهران، چاپ، ۱۳۷۲ ه‍. ش(۱۴جلدی).
تفسیر قرآن صفی علی شاه، صفی علی شاه، محمد حسن بن محمد باقر، ۱ جلدی، قرن ۱۴
* تفسیر قرآن صفی علی شاه، صفی علی شاه، محمد حسن بن محمدباقر (قرن۱۴ ق)، منوچهری، تهران، چاپ اول، ۱۳۷۸ ه‍.ش (فارسی منظوم۱ جلدی).
بوارق القهر فی تفسیر سوره الدهر، کاشانی، حبیب‌الله بن علی‌مدد، ۱ جلدی، قرن ۱۴
* بوارق القهر فی تفسیر سوره الدهر، کاشانی، حبیب‌الله بن علی‌مدد (قرن۱۴ ق)، شمس الضحی، تهران، چاپ اول، ۱۳۸۳ ه‍.ش (عربی۱ جلدی).
تفسیر ست سور، کاشانی، حبیب‌الله بن علی‌مدد، ۱ جلدی، قرن ۱۴
* تفسیر ست سور، کاشانی، حبیب‌الله بن علی‌مدد (قرن۱۴ ق)، شمس الضحی، تهران، چاپ اول، ۱۳۸۳ ه‍.ش (تفسیر عربی سوره‌های فاتحه، فتح، جمعه، ملک، کوثر و توحید در۱ جلد).
تفسیر مخزن العرفان در علوم قرآن، امین، نصرت‌بیگم، ۱۵ جلدی، قرن ۱۵
* تفسیر مخزن العرفان در علوم قرآن، امین، نصرت‌بیگم (قرن۱۵ ق)، بی‌نا، بی‌جا، بی‌تا، چاپ اول (فارسی در ۱۵ جلد).
مواهب الرحمن فی تفسیر القرآن، مستنبط غروی، مرتضی، ۱ جلدی، قرن ۱۵
* مواهب الرحمن فی تفسیر القرآن، مستنبط غروی، مرتضی (قرن۱۵ ق)، شرکت سهامی چاپ کتاب آذربایجان، بی‌جا، چاپ اول، ۱۳۸۱ه‍.ق (تفسیر عربی جزء۳۰ قرآن در ۱ جلد).
تفسیر عرفانی اشراق، نریمانی، علی، ۱ جلدی، قرن ۱۵
* تفسیر عرفانی اشراق، نریمانی، علی (قرن۱۵ ق)، بی‌نا، قم، چاپ اول (فارسی در۱ جلد).


== تفاسیر متفرقه ==
== تفاسیر متفرقه ==
تفاسیری که سوره یا سوره‌های خاصی را تفسیر کرده باشد یا تفاسیری که کل قرآن از اول تا آخر تفسیر نشده است.
تفاسیری که کل قرآن از اول تا آخر تفسیر نشده است.
* التفسیر المنسوب إلی الإمام الحسن بن علی العسکری، حسن بن علی(عامام یازدهم، مدرسة الإمام المهدی، قم، چاپ۱، ۱۴۰۹ ه‍.ق (عربی در ۱جلد تا پایان آیه ۲۸۲ سوره بقره).
* حقائق التأویل فی متشابه التنزیل، شریف الرضی، محمد بن حسین (قرن۵قدار الأضواء، بیروت، چاپ اول، ۱۴۰۶ ه‍.ق (عربی در ۱جلد، تفسیر سوره آل عمران و ۴۸ آیه از سوره نساء).
* تفسیر شریف البلابل القلاقل، حسنی واعظ، محمود بن محمد (قرن۷ق)، احیاء کتاب، تهران، چاپ۱، ۱۳۷۶ ه‍.ش (فارسی در ۲جلد و تفسیر آیات دربردارنده کلمه «قل»)
* تفسیر شریف البلابل القلاقل، حسنی واعظ، محمود بن محمد (قرن۷ق)، احیاء کتاب، تهران، چاپ اول، ۱۳۷۶ ه‍.ش (فارسی در ۲جلد، تفسیر آیات در بردارنده کلمه «قل»)
* دقائق التأویل و حقائق التنزیل، حسنی واعظ، محمود بن محمد (قرن۷)، مرکز پژوهشی میراث مکتوب، تهران، چاپ۱، ۱۳۸۱ ه‍.ش (فارسی در ۱ جلد از ابتدای قرآن تا سوره اسراء)
* دقائق التأویل و حقائق التنزیل، حسنی واعظ، محمود بن محمد (قرن۷ق)، مرکز پژوهشی میراث مکتوب، تهران، چاپ اول، ۱۳۸۱ ه‍.ش (فارسی در ۱ جلد از ابتدای قرآن تا سوره اسراء)
* آلاء الرحمن فی تفسیر القرآن، بلاغی، محمدجواد (قرن۱۴ق)، وجدانی، قم، چاپ۱. (عربی در ۲جلد از ابتدا تا آیه ۵۷ سوره نساء).
* العروة الوثقی، شیخ بهایی، محمد بن حسین (قرن۱۱ق)، بصیرتی، قم، چاپ اول، ۱۳۹۸ ه‍.ق (عربی در ۱جلد، تفسیر سوره حمد و چند بحث فقهی).
* تفسیر فاتحة الکتاب، امینی، عبدالحسین (قرن۱۴ق)، مترجم: حسینی شاهمرادی، قدرت‌الله، مکتبة الإمام أمیرالمؤمنین علی (علیه السلام) العامة، تهران، چاپ۱، ۱۳۹۵ ه‍.ق (فارسی در ۱جلد).
* تفسیر الصراط المستقیم، بروجردی، حسین بن رضا (قرن۱۳ق)، انصاریان، قم، چاپ اول، ۱۴۱۶ ه‍.ق (عربی در۵ جلد، از ابتدای قرآن تا آیه ۲۵۵ سوره بقره).
* تفسیر البیان فی الموافقة بین الحدیث و القرآن، طباطبایی، محمدحسین (قرن۱۵ق)، دار التعارف للمطبوعات، بیروت، چاپ۱، ۱۴۲۷ ه‍.ق (عربی در ۶جلداز ابتدای قرآن تا اواسط سوره یوسف).
* مجد البیان فی تفسیر القرآن، اصفهانی، محمدحسین (قرن۱۴ق)، موسسة البعثة، تهران، چاپ اول، ۱۳۶۶ ه‍.ش (عربی در ۱جلد از ابتدای قرآن تا آیه ۲۲ سوره بقره).
* التفسیر الأثری الجامع، معرفت، محمدهادی (قرن ۱۵)، مؤسسه فرهنگی انتشاراتی التمهید، قم، چاپ۱، ۱۳۸۷ ه‍.ش (عربی در۶جلد از ابتدای قرآن تا پایان سوره بقره).
* تفسیر القرآن الکریم، خمینی، مصطفی (قرن۱۴ق)، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، تهران، چاپ اول، ۱۴۱۸ ه‍.ق (عربی در ۵جلد از ابتدای قرآن تا آیه ۴۵ سوره بقره)..
* فتح البیان فیما روی عن علی من تفسیر القرآن، حسینی طباطبایی، مصطفی (قرن۱۵)، دار الجسور الثقافیه - سوریه - حلب، چاپ۱، ۱۴۲۶ ه‍.ق (۱جلدی).
* آلاء الرحمن فی تفسیر القرآن، بلاغی، محمدجواد (قرن۱۴ق)، وجدانی، قم، چاپ اول. (عربی در ۲جلد از ابتدا تا آیه ۵۷ سوره نساء).
* تفسیر فاتحة الکتاب، امینی، عبدالحسین (قرن۱۴ق)، مترجم: حسینی شاهمرادی، قدرت‌الله، مکتبة الإمام أمیرالمؤمنین علی (علیه السلام) العامة، تهران، چاپ اول، ۱۳۹۵ ه‍.ق (فارسی در ۱جلد).
* پرتوی از قرآن، طالقانی، محمود (قرن۱۴ق)، شرکت سهامی انتشار، تهران، چاپ چهارم، ۱۳۶۲ ه‍.ش (فارسی در ۶ جلد از ابتدا تا آیه ۲۸ سوره نساء و جزء۳۰)
* مجد البیان فی تفسیر القرآن، اصفهانی، محمدحسین (قرن۱۴ق)، موسسة البعثة، تهران، چاپ اول، ۱۳۶۶ ه‍.ش (عربی در ۱جلد از ابتدای قرآن تا آیه۲۲ سوره بقره).
* تفسیر البیان فی الموافقة بین الحدیث و القرآن، طباطبایی، محمدحسین (قرن۱۵ق)، دار التعارف للمطبوعات، بیروت، چاپ اول، ۱۴۲۷ ه‍.ق (عربی در ۶جلد، از ابتدای قرآن تا اواسط سوره یوسف).
* التفسیر الأثری الجامع، معرفت، محمدهادی (قرن ۱۵ق)، مؤسسه فرهنگی انتشاراتی التمهید، قم، چاپ اول، ۱۳۸۷ ه‍.ش (عربی در۶جلد از ابتدای قرآن تا پایان سوره بقره).
* مواهب الرحمن فی تفسیر القرآن، موسوی سبزواری، عبدالاعلی (قرن۱۵ق)، دفتر سماحه آیت الله العظمی السبزواری، بی جا، بی جا، چاپ دوم، ۱۴۰۹ ه‍.ق (عربی در ۱۱ جلد، از ابتدای قرآن تا سوره مائده).
* فتح البیان فیما روی عن علی من تفسیر القرآن، حسینی طباطبایی، مصطفی (قرن۱۵ق)، دار الجسور الثقافیه، حلب، چاپ اول، ۱۴۲۶ ه‍.ق (۱جلدی).
* تطهیر با جاری قرآن، صفایی حائری، علی (قرن۱۵ق)، لیلة القدر، قم، چاپ دو، ۱۳۸۱ ه‍.ش (فارسی در ۳ جلد، تفسیر برخی از سوره‌های قرآن).
* تفسیر حکیم، انصاریان، حسین (قرن۱۵ق)، دار العرفان، قم، چاپ اول، (فارسی در ۹جلد، از ابتدا تا آیه ۱۲۱ سوره نساء).
* تفسیر کوثر، جعفری، یعقوب (قرن۱۵ق)، مؤسسه انتشارات هجرت، قم، چاپ اول، ۱۳۷۶ ه‍.ش (فارسی در۶ جلد از ابتدای قرآن تا سوره طه).
* تفسیر سوره حمد، [[امام خمینی| خمینی، روح‌الله]] (قرن۱۵ق)، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، تهران، چاپ اول، ۱۳۷۵ ه‍.ش (۱جلدی).
* انوار العرفان فی تفسیر القرآن، داورپناه (قرن۱۵ق)، ابوالفضل، کتابخانه صدر، تهران، چاپ اول، ۱۳۶۶ ه‍.ش (فارسی در ۱۶جلد، از ابتدای قرآن تا سوره انفال).
* تفسیر ام الکتاب، میرجهانی طباطبایی، محمدحسن (قرن۱۵ق)، کتابخانه صدر، تهران، چاپ اول، ۱۳۹۸ ه‍.ق (۱ جلدی).
* نظام اخلاقی اسلام: تفسیر سوره مبارکه حجرات، سبحانی تبریزی، جعفر (قرن۱۵ق)، بوستان کتاب قم (انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)، قم، چاپ هشتم، ۱۳۷۷ ه‍. ش(۱ جلدی).
* تفسیر سوره حجرات، صدر، رضا (قرن۱۵ق)، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، مرکز انتشارات، قم، چاپ دوم، ۱۳۷۹ ه‍. ش(۱ جلدی).
* نسیم رحمت تفسیر قرآن کریم، دهقان، اکبر (قرن۱۵ق)، حرم، قم، چاپ اول، ۱۳۸۷ ه‍.ش (فارسی در ۴ جلد از ابتدای قرآن تا سوره جاثیه).
 
== جستارهای وابسته ==
* [[معرفی منابع تفسیری، تجویدی، بلاغی]]
* [[روش‌های تفسیری]]
 
== منابع ==


{{پانویس}}
{{پانویس}}
خط ۱۸۰: خط ۱۶۴:
  | شاخه اصلی = علوم و معارف قرآن
  | شاخه اصلی = علوم و معارف قرآن
| شاخه فرعی۱ = تفسیر
| شاخه فرعی۱ = تفسیر
| شاخه فرعی۲ = نیاز به تفسیر
| شاخه فرعی۲ = کتاب‌شناسی
| شاخه فرعی۳ =
| شاخه فرعی۳ =
}}
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه =-
  | شناسه = شد
  | تیترها =-
  | تیترها = شد
  | ویرایش =شد
  | ویرایش =
  | لینک‌دهی =شد
  | لینکدهی = شد
  | ناوبری =
  | ناوبری =
  | نمایه =
  | نمایه =
خط ۱۹۵: خط ۱۷۹:
  | بازبینی =
  | بازبینی =
  | تکمیل =
  | تکمیل =
  | اولویت =ج
  | اولویت = ج
  | کیفیت =ج
  | کیفیت = الف
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۰ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۲۰

سؤال

فهرست تفاسیر شیعه را بیان کنید

درگاه‌ها
حوزه-و-روحانیت.png


تفسیر قرآن با قرآن مانند المیزان علامه طباطبائی؛ تفسیر قرآن با روایات مانند البرهان فی تفسیر القرآن بحرانی؛ تفسیر اجتهادی مانند التبیان شیخ طوسی و تفسیر نمونه مکارم شیرازی؛ تفسیر موضوعی مانند منشور جاوید سبحانی تبریزی، تفسیر آیات احکام فقهی مانند فقه القرآن راوندی و تفسیر با صبغه عرفانی مانند مفاتیح الأسرار و مصابیح الأبرار شهرستانی از جمله تفاسیری است که در طول پانزده قرن نوشته شده است. محققین در حدود ۲۰۰۰ مفسر قرآن را شناسایی و معرفی کرده‌اند که متأسفانه آثار زیادی از آنها باقی نمانده است.[۱] مرکز تحقیقات کامپیوتر علوم اسلامی نور ۲۰۶ عنوان از این تفاسیر را در مجموعه نرم‌افزار جامع التفاسیر گرد آورده است.

تفاسیر قرآن به قرآن

تفسیر المیزان اثر علامه طباطبایی

تفسیر آیه‌ای از قرآن با آیات دیگر، بهترین و متقن‌ترین شیوهای تفسیری است.

  • المیزان فی تفسیر القرآن، طباطبایی، محمدحسین (قرن۱۵ ق)، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، بیروت، چاپ دوم، ۱۳۹۰ ه‍.ق (عربی در۲۰جلد).
  • ترجمه تفسیر المیزان، طباطبایی، محمدحسین (قرن۱۵ ق)، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ پنجم، ۱۳۷۴ ه‍.ش (فارسی در ۲۰ جلد).
  • الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن و السنه، صادقی تهرانی، محمد (قرن۱۵ ق)، فرهنگ اسلامی، قم، چاپ دوم، ۱۴۰۶ ه‍.ق (عربی در ۳۰جلد).
  • البلاغ فی تفسیر القرآن بالقرآن، صادقی تهرانی، محمد (قرن۱۵ ق)، مکتبة محمد الصادقی الطهرانی، قم، چاپ اول، ۱۴۱۹ ه‍.ق (عربی در ۱جلد).
  • مناهج البیان فی تفسیر القرآن، ملکی میانجی، محمدباقر (قرن۱۵ ق)، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. سازمان چاپ و انتشارات، تهران، چاپ اول، ۱۴۱۴ ه‍.ق (عربی در ۳۰جلد).

تفاسیر روایی

تفسیر قرآن با روایات معصومین(ع)، تفسیری است که از آن به تفسیر «روایی» نیز یاد می‌شود. در این شیوه تفسیری، آیات قرآن با روایات تفسیر و توضیح داده می‌شود.

تفاسیر فارسی

  • تفسیر شریف لاهیجی، اشکوری، محمد بن علی (قرن۱۱ ق)، دفتر نشر داد، تهران، چاپ اول، ۱۳۷۳ ه‍.ش (در ۴جلد).
  • تفسیر اثنی عشری، شاه عبدالعظیمی، حسین (قرن۱۴ ق)، میقات، تهران، چاپ اول، ۱۳۶۳ ه‍.ش (در ۱۴جلد).
  • تفسیر جامع، بروجردی، محمدابراهیم (قرن۱۴ ق)، کتابخانه صدر، تهران، چاپ ششم، ۱۳۶۶ ه‍.ش (در۷ جلد).

تفاسیر عربی

  • تفسیر القرآن الکریم، ابوحمزه ثمالی، ثابت بن دینار (قرن۲ق)، دار المفید، بیروت، چاپ اول، ۱۴۲۰ ه‍. ق(۱ جلدی).
  • تفسیر مقاتل بن سلیمان، مقاتل بن سلیمان (قرن۲ق)، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ اول، ۱۴۲۳ ه‍. ق(۵ جلدی).
  • التفسیر المنسوب إلی الإمام الحسن بن علی العسکری، حسن بن علی(ع)، امام یازدهم (قرن۳ق)، مدرسة الإمام المهدی، قم، چاپ اول، ۱۴۰۹ ه‍.ق (از ابتدای قرآن تا پایان آیه ۲۸۲ سوره بقره).
  • تفسیر القمی، قمی، علی بن ابراهیم (قرن۳ق)، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ اول، ۱۴۲۳ ه‍. ق(۲ جلدی).
  • تفسیر فرات الکوفی، کوفی، فرات بن ابراهیم (قرن۴ق)، وزارة الثقافة و الإرشاد الإسلامی، مؤسسة الطبع و النشر، تهران، چاپ اول، ۱۴۱۰ ه‍. ق(۱جلدی).
  • التفسیر، عیاشی، محمد بن مسعود (قرن۴ق)، مکتبة العلمیة الاسلامیة، تهران، چاپ اول، ۱۳۸۰ ه‍. ق(۲جلدی).
  • زبدة التفاسیر، کاشانی، فتح‌الله بن شکرالله (قرن۱۰ق)، مؤسسة المعارف الإسلامیة، قم، چاپ اول، ۱۴۲۳ ه‍. ق(۷ جلدی).
  • تفسیر الصافی، فیض کاشانی، محمد بن شاه مرتضی (قرن۱۱ق)، مکتبة الصدر، تهران، چاپ دوم، ۱۴۱۵ ه‍. ق(۵جلدی).
  • الأصفی فی تفسیر القرآن، فیض کاشانی، محمد بن شاه مرتضی (قرن۱۱ق)، مرکز النشر التابع لمکتب الإعلام الإسلامی، قم، چاپ اول، ۱۴۱۸ ه‍. ق(۲ جلدی).
  • تفسیر نور الثقلین، حویزی، عبدعلی بن جمعه (قرن۱۲ق)، اسماعیلیان، قم، چاپ چهارم، ۱۴۱۵ ه‍. ق(۵ جلدی).
  • البرهان فی تفسیر القرآن، بحرانی، هاشم بن سلیمان (قرن۱۲ق)، موسسة البعثة، قسم الدراسات الإسلامیة، قم، چاپ اول، ۱۴۱۵ ه‍. ق(۵ جلدی).
  • تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب، قمی مشهدی، محمد بن محمدرضا (قرن۱۲ق)، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. سازمان چاپ و انتشارات، تهران، چاپ اول، ۱۳۶۸ ه‍. ش(۱۴ جلدی).
  • عقود المرجان فی تفسیر القرآن، جزایری، نعمت‌الله بن عبدالله (قرن۱۲ق)، نور وحی، قم، چاپ اول، ۱۳۸۸ ه‍. ش(۵جلدی).
  • تفسیر المعین، فیض کاشانی، محمد بن شاه مرتضی (قرن ۱۲ق)، کتابخانه عمومی مرعشی نجفی، قم، چاپ اول، ۱۴۱۰ ه‍. ق(۳جلدی).
  • الجوهر الثمین فی تفسیر الکتاب المبین، شبر، عبدالله (قرن۱۳ق)، شرکة مکتبة الالفین، کویت، چاپ اول، ۱۴۰۷ ه‍. ق(۶ جلدی).
  • فتح القدیر، شوکانی، محمد (قرن۱۳ق)، دار ابن کثیر، دمشق، چاپ اول، ۱۴۱۴ ه‍. ق(۶ جلدی).
  • التیسیر فی التفسیر للقرآن بروایة أهل البیت، زبیدی، ماجد ناصر (قرن۱۵ق)، دار المحجة البیضاء، بیروت، چاپ اول، ۱۴۲۸ ه‍. ق(۸جلدی).

تفاسیر اجتهادی

گروهی از مفسّران علاوه بر تفسیر قرآن با قرآن و روایات، قرآن را به روش‌های دیگر و در حوزه‌های گوناگون تفسیر کرده‌اند. مانند: تفسیر ادبی؛ تفسیر لغوی؛ تفسیر جنبه‌هایی بلاغتی قرآن؛ تفسیر کلامی و فلسفی؛ تفسیر جنبه‌های اخلاقی و رویکردهای اجتماعی؛ تفسیر علمی.

تفاسیر فارسی

  • روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، ابوالفتوح رازی، حسین بن علی (قر۶ق)، آستان قدس رضوی، بنیاد پژوهشهای اسلامی، مشهد مقدس، چاپ اول، ۱۴۰۸ ه‍.ق (۲۰ جلدی).
  • جلاء الأذهان و جلاء الأحزان (تفسیر گازر)، جرجانی، حسین بن حسن (قرن۸ ق)، دانشگاه تهران، تهران، چاپ اول، ۱۳۷۸ ه‍. ق(۱۱ جلدی).
  • منهج الصادقین فی إلزام المخالفین، کاشانی، فتح‌الله بن شکرالله، قرن۱۰ق)، کتابفروشی اسلامیه، تهران، چاپ اول، ۱۳ ه‍. ش(۱۰جلدی).
تفسیر منهج الصادقین فی إلزام المخالفین اثر ملا فتحالله کاشانی
  • حجة التفاسیر و بلاغ الإکسیر، بلاغی، عبدالحجه (قرن۱۴ق)، حکمت (چاپخانه)، قم، چاپ اول، ۱۳۸۶ ه‍. ق(۸جلدی).
  • تفسیر عاملی، عاملی، ابراهیم (قرن۱۴ق)، کتابفروشی صدوق، تهران، چاپ اول، ۱۳۶۰ ه‍. ش(۸جلدی).
  • تفسیر خسروی، خسروانی، علیرضا (قرن۱۴ق)، کتابفروشی اسلامیه، تهران، چاپ اول، ۱۳۹۰ ه‍. ق(۸جلدی).
  • تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ناصر (قرن۱۵ق)، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ اول۰، ۱۳۷۱ ه‍. ش(۲۷جلدی).
  • اطیب البیان فی تفسیر القرآن، طیب، عبدالحسین (قرن۱۵ق)، اسلام، تهران، چاپ دوم، ۱۳۶۹ ه‍. ش(۱۴جلدی
  • تفسیر احسن الحدیث، قرشی بنابی، علی‌اکبر (قرن۱۵ق)، بنیاد بعثت، مرکز چاپ و نشر، تهران، چاپ دوم، ۱۳۷۵ ه‍. ش(۱۲جلدی).
  • تفسیر نور، قرائتی، محسن (قرن۱۵ق)، مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن، تهران، چاپ اول، ۱۳۸۸ ه‍. ش(۱۰جلدی).
  • تفسیر علیین، سیدکریمی حسینی، عباس (قرن۱۵ق)، اسوه، قم، چاپ اول، ۱۳۸۲ ه‍. ش(۱ جلدی، تمام قرآن به جز سوره حمد و عصر).
  • تفسیر قرآن مهر، رضایی اصفهانی، محمدعلی (قرن۱۵ق)، پژوهشهای تفسیر و علوم قرآن، قم، چاپ اول، ۱۳۸۷ ه‍.ش (۲۲ جلدی).
  • تفسیر راهنما: روشی نو در ارائه مفاهیم موضوعات قرآن، هاشمی رفسنجانی، اکبر (قرن۱۵ق)، بوستان کتاب قم (انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)، قم، چاپ اول، ۱۳۸۶ ه‍. ش(۲۱ جلدی).
  • انوار درخشان در تفسیر قرآن، حسینی همدانی، محمد (قرن۱۵ق)، لطفی، تهران، چاپ اول، ۱۴۰۴ ه‍. ق(۱۸جلدی).
  • روان جاوید در تفسیر قرآن مجید، ثقفی تهرانی، محمد (قرن۱۵ق)، برهان، تهران، چاپ دوم، ۱۳۹۸ ه‍. ق(۵جلدی).
  • فرهنگ قرآن، هاشمی رفسنجانی، اکبر (قرن۱۵ق)، بوستان کتاب قم (انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)، قم، چاپ دوم، ۱۳۸۳ ه‍. ش(۳۳ جلد).
  • تفسیر تسنیم، جوادی آملی، عبدالله (قرن۱۵ق)، مرکز نشر اسراء، قم (تفسیر کل قرآن که تا جلد ۶۴ آن چاپ شده است).

تفاسیر عربی

تفسیر مجمع البیان نوشته فضل بن حسن طبرسی
  • التبیان فی تفسیر القرآن، طوسی، محمد بن حسن (قرن۵ق)، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ اول(۱۰ جلدی).
  • مجمع البیان فی تفسیر القرآن، طبرسی، فضل بن حسن (قرن۶ق)، ناصر خسرو، تهران، چاپ سئم، ۱۳۷۲ ه‍. ش(۱۰ جلدی).
  • تفسیر جوامع الجامع، طبرسی، فضل بن حسن (قرن۶ق)، حوزه علمیه قم، مرکز مدیریت، قم، چاپ اول، ۱۴۱۲ ه‍. ق(۴ جلدی).
  • سواطع الالهام فی تفسیر کلام الملک العلام، فیضی، ابوالفیض بن مبارک (قرن۱۰ق)، دار المنار، قم، چاپ اول، ۱۴۱۷ ه‍. ق(۶ جلدی).
  • الوجیز فی تفسیر القرآن العزیز، ابن‌ابی‌جامع، علی بن حسین (قرن۱۲ق)، دار القرآن الکریم، قم، چاپ اول، ۱۴۱۳ ه‍. ق(۳ جلدی).
  • تفسیر القرآن الکریم، شبر، عبدالل (قرن۱۳ق) ه، موسسة دار الهجرة، قم، چاپ دوم۲، ۱۴۱۰ ه‍. ق(۱ جلدی).
  • التفسیر الکاشف، مغنیه، محمدجواد (قرن۱۴ق)، دار الکتاب الإسلامی، قم، چاپ اول، ۱۴۲۴ ه‍. ق(۷ جلدی).
  • التفسیر المبین، مغنیه، محمدجواد (قرن۱۴ق)، دار الکتاب الإسلامی، قم، چاپ سوم، ۱۴۲۵ ه‍. ق(۱ جلدی).
  • مقتنیات الدرر، حائری طهرانی، علی (قرن۱۴ق)، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ اول، ۱۳۳۸ ه‍. ش(۱۲ جلدی).
  • نفحات الرحمن فی تفسیر القرآن، نهاوندی، محمد (قرن۱۴ق)، موسسة البعثة، مرکز الطباعة و النشر، قم، چاپ اول، ۱۳۸۶ ه‍. ش(۶جلدی).
  • من وحی القرآن، فضل‌الله، محمدحسین (قرن۱۵ق)، دار الملاک، بیروت، چاپ اول، ۱۴۱۹ ه‍. ق(۲۴ جلدی).
  • من هدی القرآن، مدرسی، محمدتقی (قرن۱۵ق)، دار محبی الحسین، تهران، چاپ اول، ۱۴۱۹ ه‍. ق(۱۸ جلدی).
  • الجدید فی تفسیر القرآن المجید، سبزواری (قرن۱۵ق)، محمد، دار التعارف للمطبوعات، بیروت، چاپ اول، ۱۴۰۶ ه‍.ق (۷جلدی).
  • ارشاد الاذهان الی تفسیر القرآن، سبزواری، محمد (قرن۱۵ق)، دار التعارف للمطبوعات، بیروت، چاپ اول، ۱۴۱۹ ه‍. ق(۱ جلدی).
  • التفسیر لکتاب الله المنیر، کرمی، محمد (قرن۱۵ق)، علمیه (چاپخانه)، قم، چاپ اول، ۱۴۰۲ ه‍. ق(۸ جلدی).
  • الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز، دخیل، علی محمدعلی (قرن۱۵ق)، دار التعارف للمطبوعات، بیروت، چاپ دوم، ۱۴۲۲ ه‍. ق(۱ جلدی).
  • مناهج البیان فی تفسیر القرآن، ملکی میانجی، محمدباقر (قرن۱۵ق)، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. سازمان چاپ و انتشارات، تهران، چاپ اول، ۱۴۱۴ ه‍. ق(۶ جلدی).
  • تفسیر البیان الصافی لکلام الله الوافی، قبیسی عاملی، محمدحسن (قرن۱۵ق)، مؤسسة البلاغ، بیروت، چاپ اول، بی‌تا، (۵ جلدی).
  • منیة الطالبین فی تفسیر القرآن المبین، سبحانی تبریزی، جعفر (قرن۱۵ق)، مؤسسه امام صادق، قم(۳۰جلدی).

تفاسیر موضوعی

  • منشور جاوید، سبحانی تبریزی، جعفر (قرن۱۵ق)، مؤسسه امام صادق(ع)، قم (فارسی در ۱۲جلد).
  • مفاهیم القرآن، سبحانی تبریزی، جعفر (قرن۱۵ق)، مؤسسة الإمام الصادق(ع)، قم، چاپ چهارم، ۱۴۲۱ ه‍.ق (عربی در۱۰جلد).
  • پیام قرآن، مکارم شیرازی، ناصر (قرن۱۵ق)، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ نهم، ۱۳۸۶ ه‍.ش (فارسی در ۱۰جلد).
  • نفحات القرآن، مکارم شیرازی، ناصر (قرن۱۵ق)، مدرسة الإمام علی بن أبی طالب(ع)، قم، چاپ اول، ۱۴۲۶ ه‍.ق (عربی در ۱۰جلد).
  • تفسیر موضوعی قرآن، جوادی آملی، عبدالله (قرن۱۵ق)، قم، مرکز نشر اسراء (فارسی در ۱۸جلد).

تفاسیر فقهی

در تفسیرهای فقهی، همّت و اجتهاد بیشتر مفسّران، بر شناخت و دریافت احکام فقهی الهی و احکام فرعی از آیات قرآن است.

  • فقه القرآن، قطب راوندی، سعید بن هبه‌الله (قرن۶ق)، کتابخانه عمومی حضرت آیت الله العظمی مرعشی نجفی، قم، چاپ دوم، ۱۴۰۵ ه‍.ق (عربی در ۲ جلد).
  • تفسیر الثمرات الیانعه و الاحکام الواضحه القاطعه، ثلایی، یوسف بن احمد (قرن۵ق)، مکتبة التراث الإسلامی، یمن، چاپ اول، ۱۴۲۳ ه‍.ق (عربی در ۵ جلد).
  • کنز العرفان فی فقه القرآن، فاضل مقداد، مقداد بن عبدالله (قرن۹ق)، مرتضوی، تهران، چاپ اول، ۱۳۷۳ ه‍.ش (عربی در ۲جلد).
  • زبدة البیان فی أحکام القرآن، مقدس اردبیلی، احمد بن محمد (قرن۱۰ق)، مکتبة المرتضویة، تهران، چاپ اول، بی‌تا. (عربی در ۱جلد).
  • تفسیر شاهی او آیات الأحکام، جرجانی، ابوالفتح بن مخدوم (قرن۱۰ق)، نوید، تهران، چاپ اول، ۱۳۶۲ ه‍.ش (فارسی در ۲جلد).
  • مسالک الأفهام إلی آیات الأحکام، فاضل جواد، جواد بن سعید (قرن۱۱ق)، مرتضوی، تهران، چاپ دوم، ۱۳۶۵ ه‍.ش (عربی در ۴جلد).
  • مشرق الشمسین و اکسیر السعادتین مع تعلیقات الخواجویی، شیخ بهایی، محمد بن حسین (قرن۱۱ق)، آستانة الرضویة المقدسة، مجمع البحوث الإسلامیة، مشهد مقدس، چاپ دوم، ۱۴۲۹ ه‍.ق (عربی در ۱جلد).
  • آیات الأحکام ، استرآبادی، محمد بن علی (قرن۱۱ق)، معراجی، تهران، چاپ اول، بی‌تا (عربی در۱ جلد).
  • بدایع الکلام فی تفسیر آیات الاحکام، ملکی میانجی، محمدباقر (قرن۱۵ق)، مؤسسة الوفاء، بیروت، چاپ اول، ۱۴۰۰ ه‍.ق (عربی در۱ جلد).
  • فقه القرآن، یزدی، محمد (قرن۱۵ق)، اسماعیلیان، قم، چاپ اول، ۱۴۱۵ه‍.ق (عربی در ۴ جلدی).

تفاسیر عرفانی

گروهی از مفسّران در کنار استفاده از روش‌های تفسیری، با سبک و گرایش عرفانی، باطنی، رمزی و اشارهای به تفسیر قرآن کریم می‌پردازند.

  • تفسیر الشهرستانی المسمی بمفاتیح الأسرار و مصابیح الأبرار، شهرستانی، محمد بن عبدالکریم (قرن۶ق)، مرکز البحوث و الدراسات للتراث المخطوط، تهران، چاپ اول، ۱۳۸۷ ه‍.ش (عربی، ۲ جلدی از ابتدا تا پایان سوره بقره).
  • تفسیر المحیط الأعظم و البحر الخضم فی تأویل کتاب الله العزیز المحکم، آملی، حیدر بن علی (قرن۸ق)، نور علی نور، قم، چاپ سوم، ۱۴۲۲ه‍.ق (عربی ۷ جلدی).
  • تفسیر حدائق الحقایق (قسمت سوره یوسف)، فراهی هروی، معین‌الدین (قرن۱۰ق)، دانشگاه تهران، تهران، چاپ دوم، ۱۳۸۴ ه‍.ش (فارسی ۱ جلدی).
  • تحفة الفتی فی تفسیر سورة هل أتی، دشتکی، منصور بن محمد (قرن۱۰ق)، مرکز پژوهشی میراث مکتوب، تهران، چاپ اول، ۱۳۸۱ ه‍.ش (عربی، فارسی ۱ جلدی).
  • بیان السعادة فی مقامات العبادة، سلطان علی‌شاه، سلطان محمد بن حیدر (قرن۱۴ ق)، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، بیرت، چاپ دوم، ۱۴۰۸ه‍.ق (عربی ۴ جلدی).
  • متن و ترجمه فارسی تفسیر شریف بیان السعادة فی مقامات العبادة، سلطان علی‌شاه، سلطان محمد بن حیدر (قرن۱۴ ق)، سر الاسرار، تهران، چاپ، ۱۳۷۲ ه‍. ش(۱۴جلدی).
  • تفسیر قرآن صفی علی شاه، صفی علی شاه، محمد حسن بن محمدباقر (قرن۱۴ ق)، منوچهری، تهران، چاپ اول، ۱۳۷۸ ه‍.ش (فارسی منظوم۱ جلدی).
  • بوارق القهر فی تفسیر سوره الدهر، کاشانی، حبیب‌الله بن علی‌مدد (قرن۱۴ ق)، شمس الضحی، تهران، چاپ اول، ۱۳۸۳ ه‍.ش (عربی۱ جلدی).
  • تفسیر ست سور، کاشانی، حبیب‌الله بن علی‌مدد (قرن۱۴ ق)، شمس الضحی، تهران، چاپ اول، ۱۳۸۳ ه‍.ش (تفسیر عربی سوره‌های فاتحه، فتح، جمعه، ملک، کوثر و توحید در۱ جلد).
  • تفسیر مخزن العرفان در علوم قرآن، امین، نصرت‌بیگم (قرن۱۵ ق)، بی‌نا، بی‌جا، بی‌تا، چاپ اول (فارسی در ۱۵ جلد).
  • مواهب الرحمن فی تفسیر القرآن، مستنبط غروی، مرتضی (قرن۱۵ ق)، شرکت سهامی چاپ کتاب آذربایجان، بی‌جا، چاپ اول، ۱۳۸۱ه‍.ق (تفسیر عربی جزء۳۰ قرآن در ۱ جلد).
  • تفسیر عرفانی اشراق، نریمانی، علی (قرن۱۵ ق)، بی‌نا، قم، چاپ اول (فارسی در۱ جلد).

تفاسیر متفرقه

تفاسیری که کل قرآن از اول تا آخر تفسیر نشده است.

  • حقائق التأویل فی متشابه التنزیل، شریف الرضی، محمد بن حسین (قرن۵ق)، دار الأضواء، بیروت، چاپ اول، ۱۴۰۶ ه‍.ق (عربی در ۱جلد، تفسیر سوره آل عمران و ۴۸ آیه از سوره نساء).
  • تفسیر شریف البلابل القلاقل، حسنی واعظ، محمود بن محمد (قرن۷ق)، احیاء کتاب، تهران، چاپ اول، ۱۳۷۶ ه‍.ش (فارسی در ۲جلد، تفسیر آیات در بردارنده کلمه «قل»)
  • دقائق التأویل و حقائق التنزیل، حسنی واعظ، محمود بن محمد (قرن۷ق)، مرکز پژوهشی میراث مکتوب، تهران، چاپ اول، ۱۳۸۱ ه‍.ش (فارسی در ۱ جلد از ابتدای قرآن تا سوره اسراء)
  • العروة الوثقی، شیخ بهایی، محمد بن حسین (قرن۱۱ق)، بصیرتی، قم، چاپ اول، ۱۳۹۸ ه‍.ق (عربی در ۱جلد، تفسیر سوره حمد و چند بحث فقهی).
  • تفسیر الصراط المستقیم، بروجردی، حسین بن رضا (قرن۱۳ق)، انصاریان، قم، چاپ اول، ۱۴۱۶ ه‍.ق (عربی در۵ جلد، از ابتدای قرآن تا آیه ۲۵۵ سوره بقره).
  • مجد البیان فی تفسیر القرآن، اصفهانی، محمدحسین (قرن۱۴ق)، موسسة البعثة، تهران، چاپ اول، ۱۳۶۶ ه‍.ش (عربی در ۱جلد از ابتدای قرآن تا آیه ۲۲ سوره بقره).
  • تفسیر القرآن الکریم، خمینی، مصطفی (قرن۱۴ق)، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، تهران، چاپ اول، ۱۴۱۸ ه‍.ق (عربی در ۵جلد از ابتدای قرآن تا آیه ۴۵ سوره بقره)..
  • آلاء الرحمن فی تفسیر القرآن، بلاغی، محمدجواد (قرن۱۴ق)، وجدانی، قم، چاپ اول. (عربی در ۲جلد از ابتدا تا آیه ۵۷ سوره نساء).
  • تفسیر فاتحة الکتاب، امینی، عبدالحسین (قرن۱۴ق)، مترجم: حسینی شاهمرادی، قدرت‌الله، مکتبة الإمام أمیرالمؤمنین علی (علیه السلام) العامة، تهران، چاپ اول، ۱۳۹۵ ه‍.ق (فارسی در ۱جلد).
  • پرتوی از قرآن، طالقانی، محمود (قرن۱۴ق)، شرکت سهامی انتشار، تهران، چاپ چهارم، ۱۳۶۲ ه‍.ش (فارسی در ۶ جلد از ابتدا تا آیه ۲۸ سوره نساء و جزء۳۰)
  • مجد البیان فی تفسیر القرآن، اصفهانی، محمدحسین (قرن۱۴ق)، موسسة البعثة، تهران، چاپ اول، ۱۳۶۶ ه‍.ش (عربی در ۱جلد از ابتدای قرآن تا آیه۲۲ سوره بقره).
  • تفسیر البیان فی الموافقة بین الحدیث و القرآن، طباطبایی، محمدحسین (قرن۱۵ق)، دار التعارف للمطبوعات، بیروت، چاپ اول، ۱۴۲۷ ه‍.ق (عربی در ۶جلد، از ابتدای قرآن تا اواسط سوره یوسف).
  • التفسیر الأثری الجامع، معرفت، محمدهادی (قرن ۱۵ق)، مؤسسه فرهنگی انتشاراتی التمهید، قم، چاپ اول، ۱۳۸۷ ه‍.ش (عربی در۶جلد از ابتدای قرآن تا پایان سوره بقره).
  • مواهب الرحمن فی تفسیر القرآن، موسوی سبزواری، عبدالاعلی (قرن۱۵ق)، دفتر سماحه آیت الله العظمی السبزواری، بی جا، بی جا، چاپ دوم، ۱۴۰۹ ه‍.ق (عربی در ۱۱ جلد، از ابتدای قرآن تا سوره مائده).
  • فتح البیان فیما روی عن علی من تفسیر القرآن، حسینی طباطبایی، مصطفی (قرن۱۵ق)، دار الجسور الثقافیه، حلب، چاپ اول، ۱۴۲۶ ه‍.ق (۱جلدی).
  • تطهیر با جاری قرآن، صفایی حائری، علی (قرن۱۵ق)، لیلة القدر، قم، چاپ دو، ۱۳۸۱ ه‍.ش (فارسی در ۳ جلد، تفسیر برخی از سوره‌های قرآن).
  • تفسیر حکیم، انصاریان، حسین (قرن۱۵ق)، دار العرفان، قم، چاپ اول، (فارسی در ۹جلد، از ابتدا تا آیه ۱۲۱ سوره نساء).
  • تفسیر کوثر، جعفری، یعقوب (قرن۱۵ق)، مؤسسه انتشارات هجرت، قم، چاپ اول، ۱۳۷۶ ه‍.ش (فارسی در۶ جلد از ابتدای قرآن تا سوره طه).
  • تفسیر سوره حمد، خمینی، روح‌الله (قرن۱۵ق)، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، تهران، چاپ اول، ۱۳۷۵ ه‍.ش (۱جلدی).
  • انوار العرفان فی تفسیر القرآن، داورپناه (قرن۱۵ق)، ابوالفضل، کتابخانه صدر، تهران، چاپ اول، ۱۳۶۶ ه‍.ش (فارسی در ۱۶جلد، از ابتدای قرآن تا سوره انفال).
  • تفسیر ام الکتاب، میرجهانی طباطبایی، محمدحسن (قرن۱۵ق)، کتابخانه صدر، تهران، چاپ اول، ۱۳۹۸ ه‍.ق (۱ جلدی).
  • نظام اخلاقی اسلام: تفسیر سوره مبارکه حجرات، سبحانی تبریزی، جعفر (قرن۱۵ق)، بوستان کتاب قم (انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم)، قم، چاپ هشتم، ۱۳۷۷ ه‍. ش(۱ جلدی).
  • تفسیر سوره حجرات، صدر، رضا (قرن۱۵ق)، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، مرکز انتشارات، قم، چاپ دوم، ۱۳۷۹ ه‍. ش(۱ جلدی).
  • نسیم رحمت تفسیر قرآن کریم، دهقان، اکبر (قرن۱۵ق)، حرم، قم، چاپ اول، ۱۳۸۷ ه‍.ش (فارسی در ۴ جلد از ابتدای قرآن تا سوره جاثیه).

جستارهای وابسته

منابع

  1. دوره کامل طبقات مفسران شیعه مشتمل بر معرفی بیش از ۲۰۰۰ تن از مفسران و مترجمان عالیقدر شیعه و گرایش تفسیری آنان و مزین با ۲۰۰ تفسیر نایاب از شخصیت‌های قرآنی، محقق عبدالرحیم عقیقی بخشایشی، قم، نوید اسلام.