کوفی اهوازی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی پاسخ
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۳۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{در دست ویرایش|کاربر=A.rezapour }}
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
{{سوال}}
کوفی اهوازی کیست و چه آثاری دارد؟{{پایان سوال}}
کوفی اهوازی کیست و چه آثاری دارد؟
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
{{جعبه اطلاعات شخص
| عنوان = کوفی اهوازی
| تصویر =
| اندازه تصویر =
| توضیح تصویر =
| نام کامل = حسین‌بن سعید اهوازی
| سرشناسی = محدث و فقیه
| تولد = نیمه اول قرن سوم، کوفه
| وفات =نیمه دوم قرن سوم، قم
| استادان = امام رضا(ع)، امام جواد(ع) و امام هادی(ع)
| شاگردان =
| تالیفات = الزهد، المؤمن
| تحصیلات =
| مذهب = شیعه
| زمینه فعالیت =فقه و حدیث
| علت شهرت =
| خویشان سرشناس =
| نحوه درگذشت =
| محل دفن =
| وبگاه =
}}
{{درگاه|حوزه و روحانیت}}
'''حسین بن سعید اهوازی''' مشهور به کوفی اهواز، محدث و فقیه قرن سوم، از اصحاب امام رضا(ع)، امام جواد(ع) و امام هادی(ع) است. دو کتاب او به نام الزهد و المؤمن منتشر شده است. او در کتب رجالی، توثیق شده و از جایگاه مهم و برجسته‌ای برخوردار است. وی توانسته بخش قابل توجهی از تراث امامیه را از سده دوم به سده سوم هجری منتقل کند. تعداد روایت حسین بن سعید در [[کتب اربعه شیعه|کتب اربعه]] ۵۸۶۶ حدیث است. حسین بن سعید از راویان ممتاز و فقیهی پرتلاش در نقل احادیث معصومان(ع) است. مجموعه‌های روایی بزرگ همچون کتب اربعه، مرهون زحمات و تلاش‌های اوست.


== زندگی‌نامه ==
== زندگی‌نامه ==
حسین بن سعید بن حماد بن مهران اهوازی از اصحاب امام رضا، امام جواد و امام هادی(ع) است. کنیه اش ابومحمد و کوفی الاصل است و به همین لحاظ به کوفی معروف است. با برادرش حسن بن سعید از کوفه به اهواز منتقل گردیده و سپس به نام «کوفی اهوازی» ملقب گردیده است.  
حسین‌ بن سعید اهوازی، فقیه و محدث امامی نیمه اول قرن سوم که همراه با برادرش حسن، آثار فقهی و حدیثی مهمی تألیف کرد. این دو برادر در کوفه به دنیا آمدند، ولی سال تولد آنان مشخص نیست. حسین‌بن سعید و برادرش حسن از کوفه به اهواز رفتند. پس از مدتی، حسین به قم مهاجرت کرد و در آنجا ساکن گشت. میزبان او در قم حسن‌بن آبان قمی بود. حسین‌بن سعید در قم درگذشت. سال درگذشت او مشخص نیست، ولی گفته‌اند که تا ۲۵۴ زنده بوده است.<ref>عدالت‌نژاد، سعید، «حسین بن سعید»، دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دانشنامه جهان اسلام، تهران، ۱۳۹۳، ج۱۳، ذیل مدخل.</ref>
 
او را در شمارِ اصحاب [[امام رضا(ع)]]، [[امام جواد(ع)]] و [[امام هادی(ع)]] نام برده‌اند.<ref>محمدی ری شهری، شناختنامه حدیث، ج۳، ص۸۶ و ۸۷. به نقل از [http://hadith.net/post/30262/حسین-بن-سعید-اهوازی/ «حسین بن سعید اهوازی»]، سایت حدیث نت، تاریخ بازدید: ۱۴۰۱.</ref>
[[پرونده:الزهد.jpg|بندانگشتی| کتاب «الزهد» نوشته حسین بن سعید کوفی اهوازی|226x226px]]


حسین بن سعید در اواخر عمر از اهواز به قم کوچ کرده و در این شهر، دار فانی را وداع گفته است.
== جایگاه علمی و روایی ==
حسین بن سعید کوفی اهوازی از معاصران امام رضا(ع)، امام جواد(ع) و امام هادی(ع) و از راویان برجسته و موثق امامیه است. بنابر نقل [[مجلسی اول]]، کوفی اهوازی در طبقه هفتم روات قرار می‌گیرد. [[ابن ندیم]] در توصیف حسین بن سعید می‌نویسد: «أوسع أهل زمانها بالفقه و الآثار و المناقب و غیر ذلک من علوم الشیعة.» از مجموعه کتاب‌های کوفی اهوازی، کتاب المؤمن و کتاب الزهد، به انتشار رسیده‌اند.<ref>مجموعه مؤلفان، مجموعه مقالات فارسی کنگره بین‌المللی ثقة الاسلام کلینی، بیتا، بیجا، ج۳، ص۳۱ و ۳۲ و ۳۳.</ref>


== آثار و مقام علمی ==
وی که از اصحاب امامان متأخر است توانسته بخش قابل توجهی از تراث امامیه را از سده دوم به سده سوم هجری منتقل کند. تعداد روایت حسین بن سعید در کتب اربعه ۵۸۶۶ حدیث است. [[شیخ طوسی]] در کتاب فهرست می‌گوید حسین بن سعید مورد وثوق علما و ثقه می‌باشد. او فقیهی پرتلاش در نقل احادیث معصومان(ع) است. مجموعه‌های روایی بزرگ همچون [[کتب اربعه]]، مرهون زحمات و تلاش‌های اوست.<ref>تازه مرد، محمد، غلامعلی، مهدی، «نقش حسین بن سعید در انتقال تراث امامیه»، آموزه‌های حدیثی، پاییز و زمستان ۱۳۹۹، شماره ۸، ص۱۴۱ تا ۱۶۲.</ref>
حسین بن سعید در تألیف حدود سی کتاب در ابواب مختلف فقهی بر طبق تعالیم اهل بیت رسول‌الله(ص) با برادرش حسن بن سعید همکاری داشته است. اسامی این کتاب‌ها در مقدمه کتاب «المؤمن» ذکر گردیده است.
[[پرونده:المؤمن.jpg|بندانگشتی| کتاب «المؤمن» نوشته حسین بن سعید کوفی اهوازی|223x223پیکسل]]
وجود نام وی در اسنادِ بیش از پنج‌هزار حدیث موجود شیعه، نشان‌دهنده رتبه والای او در فقه و حدیث است. فقها و سیره‌نگاران نیز مقام او را ستوده‌اند؛ [[محقق حلّی]] او را از فقهای معتبر شمرده و ابن‌ندیم وی و برادرش حسن را آگاه‌ترین افراد عصر خود به فقه و آثار شیعه دانسته است.<ref>عدالت‌نژاد، سعید، «حسین بن سعید»، دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دانشنامه جهان اسلام، تهران، ۱۳۹۳، ج۱۳، ذیل مدخل.</ref> اکثر کتب رجالی تدوین شده پیرامون رجال شیعه ایشان را توثیق کرده و تمجید نموده‌اند.<ref>جمعی از نویسندگان، دانشنامه امام جواد علیه السلام، پایگاه تخصصی عاشورا، ص۲۲۰.</ref> تفسیر فرات بن ابراهیم بن فرات کوفی (م حدود ۳۰۰) که تنها بر روایات رسیده از ائمه(ع) بسنده نموده، فراوان از حسین بن سعید کوفی روایت کرده است.<ref>معرفت، محمد هادی، تحریف ناپذیری قرآن، ترجمه علی نصیری، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)، ۱۳۷۹، ص۲۲۹.</ref>


وی از هر سه امام(ع) احادیثی روایت کرده است. مؤلفین کتاب‌های رجال از این شخص نام برده و او را مورد مدح قرار داده و به ثقه بودن وصف نموده‌اند.کتاب «المؤمن» که توسط حسین بن سعید تألیف گردیده، مجموعه احادیث و روایاتی است که از ائمه(ع) درباره اوصاف مؤمن و گرفتاری‌ها و شدایدی که متوجه اوست نقل شده و در این کتاب جمع‌آوری گردیده است.<ref>حسین بن سعید کوفی اهوازی،‌ المومن، </ref>{{پایان پاسخ}}
=== اساتید و شاگردان ===
کوفی اهوازی از استادان بسیاری از کوفه و قم، درس آموخته و از آنان، نقل روایت کرده است. شمار استادان او را ۱۴۰ نفر یاد کرده‌اند که ابن ابی عُمَیر، بزنطی، حسن بن سعید، حمّاد بن عیسی، صفوان بن یحیی، عثمان بن عیسی، علی بن نعمان، فضّالة بن ایوب، قاسم بن محمّد، قاسم بن عروه و محمّد بن سنان از آن جمله‌اند. تعداد نوزده راوی نیز از او حدیث شنیده‌اند که برخی از آنان، عبارت‌اند از: احمد بن محمّد بن عیسی اشعری، حسین بن حسن بن اَبان و علی بن مهزیار.<ref>محمدی ری شهری، شناختنامه حدیث، ج۳، ص۸۶ و ۸۷. به نقل از [http://hadith.net/post/30262/حسین-بن-سعید-اهوازی/ «حسین بن سعید اهوازی»]، سایت حدیث نت، تاریخ بازدید: ۱۴۰۱.</ref>


ابومحمد، حسین بن سعید کوفی اهوازی شخصیتی است مورد وثوق و اطمینان و صاحب تألیفات ارزنده که تعداد آن را سی جلد نوشته اند و با مشارکت برادرشان حسن آنها را نوشته است. کتابهای او خوب و مورد عمل بودند. شیخ طوسی او را از اصحاب حضرت رضا و جواد و هادی علیهم السلام دانسته و بر صاحب تألیفات، ثقه و اهوازی بودنش تصریح کرده است. در رجال نجاشی به تألیفات سی جلدی او اشاره شده و همین کتابها منشاء شهرت ایشان معرفی شده است. در فهرست ابن ندیم جامعیت این دو برادر در فقه و علوم اسلامی در زمان خودشان مورد تأکید قرار گرفته است. اکثر کتب رجالی تدوین شده پیرامون رجال شیعه ایشان را توثیق کرده و تمجید نموده اند.  
=== آثار ===
فهرست‌نگاران، کتاب‌های او با کمک برادرش حسن را سی کتاب یاد کرده‌اند که جزﺀ اصول و کتب مورد اعتماد و مشهور شیعه به‌شمار می‌آیند؛ این مجموعه کتاب‌ها در فهرست [[نجاشی]] ملاک سنجش کتاب‌های دیگر راویان قرار گرفته است.<ref>محمدی ری شهری، شناختنامه حدیث، ج۳، ص۸۶ و ۸۷. به نقل از [http://hadith.net/post/30262/حسین-بن-سعید-اهوازی/ «حسین بن سعید اهوازی»]، سایت حدیث نت، تاریخ بازدید: ۱۴۰۱.</ref>
[[پرونده:حسین بن سعید.jpg|بندانگشتی| کتابی با موضوع حسین بن سعید کوفی اهوازی|215x215px]]
نجاشی نام کتاب‌های حسین‌بن سعید را چنین ذکر کرده است: «الوضوء، الصلوة، الزکاة، الصوم، الحج، النکاح، الطلاق، العِتْق و التدبیر و المکاتبة، الاَیمان و النذور، التجارات و الاجارات، الخمس، الشهادات، الصید و الذبائح، المکاسب، الاشربة، الزیارات، التقیه، الرَّدُ علی‌الغُلاة، المناقب، المثالب، الزهد، المروّة، حقوق المؤمنین و فضلهم، تفسیرالقرآن، الوصایا، الفرائض، الحدود، الدیات، الملاحم، الدعاء.» در فهرست‌های متأخر، نام برخی کتاب‌ها با اندکی تفاوت آمده است.<ref>عدالت‌نژاد، سعید، «حسین بن سعید»، دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دانشنامه جهان اسلام، تهران، ۱۳۹۳، ج۱۳، ذیل مدخل.</ref>


از جمله آثار ایشان می توان به کتب ذیل اشاره کرد: کتاب تفسیر القرآن، کتاب الفرائض، کتاب الحدود، کتاب التقیه، کتاب الرد علی الغلاة، کتاب المناقب، کتاب الزهد، کتاب الشهادت. از طریق این دو برادر حدود هفتاد روایت به دست شیفتگان ولایت رسیده است.<ref>جمعی از نویسندگان، دانشنامه امام جواد علیه السلام،  پایگاه تخصصی عاشورا، ص۲۲۰.</ref>
== مطالعه بیشتر ==
* میراث تفسیری حسین بن سعید اهوازی، سیدحسین فلاح زاده ابرقویی و صدیقه سادات میردامادی، پژوهشگاه قرآن و حدیث. ۱۳۹۹.
* الزهد، حسین بن سعید کوفی اهوازی، تحقیق: غلام رضا عرفانیان، فرهنگ، قم، چاپ دوم ۱۴۰۲ ه‍.ق


== منابع ==
== منابع ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}
{{شاخه
{{شاخه
  | شاخه اصلی =
  | شاخه اصلی =حدیث
  | شاخه فرعی۱ =
  | شاخه فرعی۱ =علم رجال
  | شاخه فرعی۲ =
  | شاخه فرعی۲ =
  | شاخه فرعی۳ =
  | شاخه فرعی۳ =
}}
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه =
  | شناسه =شد
  | تیترها =
  | تیترها =شد
  | ویرایش =
  | ویرایش =شد
  | لینک‌دهی =
  | لینک‌دهی =شد
  | ناوبری =
  | ناوبری =
  | نمایه =
  | نمایه =
  | تغییر مسیر =
  | تغییر مسیر =شد
  | ارجاعات =
  | ارجاعات =
  | بازبینی =
  | بازبینی =
  | تکمیل =
  | تکمیل =
  | اولویت =
  | اولویت =ج
  | کیفیت =
  | کیفیت =ب
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۶ ژوئیهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۲۱:۱۸

سؤال

کوفی اهوازی کیست و چه آثاری دارد؟

کوفی اهوازی
نام کاملحسین‌بن سعید اهوازی
سرشناسیمحدث و فقیه
تولدنیمه اول قرن سوم، کوفه
وفاتنیمه دوم قرن سوم، قم
استادانامام رضا(ع)، امام جواد(ع) و امام هادی(ع)
تالیفاتالزهد، المؤمن
مذهبشیعه
زمینه فعالیتفقه و حدیث
درگاه‌ها
حوزه-و-روحانیت.png


حسین بن سعید اهوازی مشهور به کوفی اهواز، محدث و فقیه قرن سوم، از اصحاب امام رضا(ع)، امام جواد(ع) و امام هادی(ع) است. دو کتاب او به نام الزهد و المؤمن منتشر شده است. او در کتب رجالی، توثیق شده و از جایگاه مهم و برجسته‌ای برخوردار است. وی توانسته بخش قابل توجهی از تراث امامیه را از سده دوم به سده سوم هجری منتقل کند. تعداد روایت حسین بن سعید در کتب اربعه ۵۸۶۶ حدیث است. حسین بن سعید از راویان ممتاز و فقیهی پرتلاش در نقل احادیث معصومان(ع) است. مجموعه‌های روایی بزرگ همچون کتب اربعه، مرهون زحمات و تلاش‌های اوست.

زندگی‌نامه

حسین‌ بن سعید اهوازی، فقیه و محدث امامی نیمه اول قرن سوم که همراه با برادرش حسن، آثار فقهی و حدیثی مهمی تألیف کرد. این دو برادر در کوفه به دنیا آمدند، ولی سال تولد آنان مشخص نیست. حسین‌بن سعید و برادرش حسن از کوفه به اهواز رفتند. پس از مدتی، حسین به قم مهاجرت کرد و در آنجا ساکن گشت. میزبان او در قم حسن‌بن آبان قمی بود. حسین‌بن سعید در قم درگذشت. سال درگذشت او مشخص نیست، ولی گفته‌اند که تا ۲۵۴ زنده بوده است.[۱]

او را در شمارِ اصحاب امام رضا(ع)، امام جواد(ع) و امام هادی(ع) نام برده‌اند.[۲]

کتاب «الزهد» نوشته حسین بن سعید کوفی اهوازی

جایگاه علمی و روایی

حسین بن سعید کوفی اهوازی از معاصران امام رضا(ع)، امام جواد(ع) و امام هادی(ع) و از راویان برجسته و موثق امامیه است. بنابر نقل مجلسی اول، کوفی اهوازی در طبقه هفتم روات قرار می‌گیرد. ابن ندیم در توصیف حسین بن سعید می‌نویسد: «أوسع أهل زمانها بالفقه و الآثار و المناقب و غیر ذلک من علوم الشیعة.» از مجموعه کتاب‌های کوفی اهوازی، کتاب المؤمن و کتاب الزهد، به انتشار رسیده‌اند.[۳]

وی که از اصحاب امامان متأخر است توانسته بخش قابل توجهی از تراث امامیه را از سده دوم به سده سوم هجری منتقل کند. تعداد روایت حسین بن سعید در کتب اربعه ۵۸۶۶ حدیث است. شیخ طوسی در کتاب فهرست می‌گوید حسین بن سعید مورد وثوق علما و ثقه می‌باشد. او فقیهی پرتلاش در نقل احادیث معصومان(ع) است. مجموعه‌های روایی بزرگ همچون کتب اربعه، مرهون زحمات و تلاش‌های اوست.[۴]

کتاب «المؤمن» نوشته حسین بن سعید کوفی اهوازی

وجود نام وی در اسنادِ بیش از پنج‌هزار حدیث موجود شیعه، نشان‌دهنده رتبه والای او در فقه و حدیث است. فقها و سیره‌نگاران نیز مقام او را ستوده‌اند؛ محقق حلّی او را از فقهای معتبر شمرده و ابن‌ندیم وی و برادرش حسن را آگاه‌ترین افراد عصر خود به فقه و آثار شیعه دانسته است.[۵] اکثر کتب رجالی تدوین شده پیرامون رجال شیعه ایشان را توثیق کرده و تمجید نموده‌اند.[۶] تفسیر فرات بن ابراهیم بن فرات کوفی (م حدود ۳۰۰) که تنها بر روایات رسیده از ائمه(ع) بسنده نموده، فراوان از حسین بن سعید کوفی روایت کرده است.[۷]

اساتید و شاگردان

کوفی اهوازی از استادان بسیاری از کوفه و قم، درس آموخته و از آنان، نقل روایت کرده است. شمار استادان او را ۱۴۰ نفر یاد کرده‌اند که ابن ابی عُمَیر، بزنطی، حسن بن سعید، حمّاد بن عیسی، صفوان بن یحیی، عثمان بن عیسی، علی بن نعمان، فضّالة بن ایوب، قاسم بن محمّد، قاسم بن عروه و محمّد بن سنان از آن جمله‌اند. تعداد نوزده راوی نیز از او حدیث شنیده‌اند که برخی از آنان، عبارت‌اند از: احمد بن محمّد بن عیسی اشعری، حسین بن حسن بن اَبان و علی بن مهزیار.[۸]

آثار

فهرست‌نگاران، کتاب‌های او با کمک برادرش حسن را سی کتاب یاد کرده‌اند که جزﺀ اصول و کتب مورد اعتماد و مشهور شیعه به‌شمار می‌آیند؛ این مجموعه کتاب‌ها در فهرست نجاشی ملاک سنجش کتاب‌های دیگر راویان قرار گرفته است.[۹]

کتابی با موضوع حسین بن سعید کوفی اهوازی

نجاشی نام کتاب‌های حسین‌بن سعید را چنین ذکر کرده است: «الوضوء، الصلوة، الزکاة، الصوم، الحج، النکاح، الطلاق، العِتْق و التدبیر و المکاتبة، الاَیمان و النذور، التجارات و الاجارات، الخمس، الشهادات، الصید و الذبائح، المکاسب، الاشربة، الزیارات، التقیه، الرَّدُ علی‌الغُلاة، المناقب، المثالب، الزهد، المروّة، حقوق المؤمنین و فضلهم، تفسیرالقرآن، الوصایا، الفرائض، الحدود، الدیات، الملاحم، الدعاء.» در فهرست‌های متأخر، نام برخی کتاب‌ها با اندکی تفاوت آمده است.[۱۰]

مطالعه بیشتر

  • میراث تفسیری حسین بن سعید اهوازی، سیدحسین فلاح زاده ابرقویی و صدیقه سادات میردامادی، پژوهشگاه قرآن و حدیث. ۱۳۹۹.
  • الزهد، حسین بن سعید کوفی اهوازی، تحقیق: غلام رضا عرفانیان، فرهنگ، قم، چاپ دوم ۱۴۰۲ ه‍.ق

منابع

  1. عدالت‌نژاد، سعید، «حسین بن سعید»، دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دانشنامه جهان اسلام، تهران، ۱۳۹۳، ج۱۳، ذیل مدخل.
  2. محمدی ری شهری، شناختنامه حدیث، ج۳، ص۸۶ و ۸۷. به نقل از «حسین بن سعید اهوازی»، سایت حدیث نت، تاریخ بازدید: ۱۴۰۱.
  3. مجموعه مؤلفان، مجموعه مقالات فارسی کنگره بین‌المللی ثقة الاسلام کلینی، بیتا، بیجا، ج۳، ص۳۱ و ۳۲ و ۳۳.
  4. تازه مرد، محمد، غلامعلی، مهدی، «نقش حسین بن سعید در انتقال تراث امامیه»، آموزه‌های حدیثی، پاییز و زمستان ۱۳۹۹، شماره ۸، ص۱۴۱ تا ۱۶۲.
  5. عدالت‌نژاد، سعید، «حسین بن سعید»، دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دانشنامه جهان اسلام، تهران، ۱۳۹۳، ج۱۳، ذیل مدخل.
  6. جمعی از نویسندگان، دانشنامه امام جواد علیه السلام، پایگاه تخصصی عاشورا، ص۲۲۰.
  7. معرفت، محمد هادی، تحریف ناپذیری قرآن، ترجمه علی نصیری، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)، ۱۳۷۹، ص۲۲۹.
  8. محمدی ری شهری، شناختنامه حدیث، ج۳، ص۸۶ و ۸۷. به نقل از «حسین بن سعید اهوازی»، سایت حدیث نت، تاریخ بازدید: ۱۴۰۱.
  9. محمدی ری شهری، شناختنامه حدیث، ج۳، ص۸۶ و ۸۷. به نقل از «حسین بن سعید اهوازی»، سایت حدیث نت، تاریخ بازدید: ۱۴۰۱.
  10. عدالت‌نژاد، سعید، «حسین بن سعید»، دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دانشنامه جهان اسلام، تهران، ۱۳۹۳، ج۱۳، ذیل مدخل.