لهوف: تفاوت میان نسخه‌ها
A.rezapour (بحث | مشارکتها) (ابرابزار) |
A.rezapour (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۴۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{شروع متن}} | {{شروع متن}} | ||
{{سوال}} | {{سوال}} | ||
کتاب لهوف از کیست و چقدر اعتبار دارد؟ | |||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}} | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}} | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| عنوان =لهوف | |||
| تصویر =لهوف.jpg | |||
| اندازه تصویر = | |||
| توضیح_تصویر = | |||
| نام‌های دیگر = | |||
| نویسنده =سید بن طاووس | |||
| تاریخ نگارش =قرن هفتم | |||
| موضوع =واقعه کربلا | |||
| سبک = | |||
| زبان =عربی | |||
| ویراستار = | |||
| به تصحیح = | |||
| به کوشش = | |||
| تصویرگر = | |||
| طراح جلد = | |||
| تعداد جلد = | |||
| تعداد صفحات = | |||
| قطع = | |||
| مجموعه = | |||
| ترجمه به دیگر زبان‌ها= | |||
| ناشر = این کتاب را ناشران مختلف منتشر کرده‌اند. | |||
| محل نشر = | |||
| تاریخ نشر = | |||
| نوبت چاپ = | |||
| شمارگان = | |||
| شابک = | |||
| نوع رسانه = | |||
| وبسایت ناشر = | |||
| نام کتاب = <!-- نام کتاب به زبان فارسی --> | |||
| مترجم = <!-- مترجم به فارسی --> | |||
| مشخصات نشر = <!-- مشخصات نشر در زبان فارسی --> | |||
| نسخه الکترونیکی = | |||
}} | |||
{{درگاه|امام حسین}} | |||
'''لهوف''' اثر سید بن طاووس(درگذشته ۶۶۴ق)، از منابع شیعه در زمینه مقتل‌خوانی و واقعه [[عاشورا]] است. نام کامل این کتاب «أللُّهوف عَلی قَتْلَی الطُّفوف» است. این کتاب به حوادث پیشین ماجرای کربلا، سیمای جنگ در کربلا و حوادث بعد از عاشورا می‌پردازد. لهوف به دلیل شخصیت مؤلف، و نیز نقل تفصیلی خطبه‌ها و سخنان [[امام سجاد(ع)]] و [[حضرت زینب(س)]] از سوی عالمان شیعه مقبول واقع شده است. لهوف به سبب اهمیت زیاد آن، چندین بار به فارسی ترجمه شده است. | |||
گفته شده گزارش‌ها و نقل‌هایی در کتاب لهوف وجود دارد که پیش از آن در هیچ منبعی ذکر نشده است. | |||
== نویسنده == | |||
سید رضی‌الدین علی بن موسی بن طاووس حلّی (۵۸۹ ـ۶۶۴ق)،<ref>تهرانی، آقا بزرگ، الذّریعة إلی تصانیف الشّیعة، قم، اسماعیلیان، ۱۴۰۸ق، ج۲، ص۲۶۳.</ref> مشهور به سید بن طاووس مشهورترین فرد از خاندان آل طاووس که خاندانی مهم در حله بودند، است. سید بن طاووس دوران عمر خود را در حِلّه، بغداد، نجف، کربلا، کاظمین و سامرا گذراند. او نزد خلیفه عباسی، مورد اعتماد بود و با مُستَنْصِر، روابط خوبی داشت.<ref>طباطبایی، محمد کاظم، تاریخ حدیث شیعه، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، ۱۳۹۰، ص۱۴۵ و ۱۴۶.</ref> | |||
سید بن طاووس دارای مقام علمی در زمان خود بود. اساتید و شاگردان سید فراوان بوده‌اند. علامه حِلّی، پدر علامه حِلّی و برادرزاده سید بن طاووس از مشهورترین شاگردان او هستند. زهد، تقوا و قداست سید بن طاووس از زمان حیات او شهره است. او را صاحب کرامات شمرده‌اند که با امام زمان(ع) نیز ارتباط داشته است. شیفتگی وی به امام زمان(ع) در نوشته‌های گوناگون او مشهود است.<ref>طباطبایی، محمد کاظم، تاریخ حدیث شیعه، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، ۱۳۹۰، ص۱۴۵ و ۱۴۶.</ref> [[علامه حلّی]] فرموده است: «سید بن طاووس، صاحب کرامات بوده است، که برخی از آنها را خود وی، و پاره‌ای دیگر را پدرم برای من نقل کرده است.»<ref>سید بن طاووس، ادب حضور (ترجمه فلاح السائل)، ترجمه محمد روحی، قم، انصاری، ۱۳۸۰ش، ص۲۳.</ref> | |||
سید بن طاووس در سال ۶۶۴ق در بغداد از دنیا رفت و در شهر نجف دفن شد. ابن‌طاووس نماد ادعیه‌نگاری در میان مؤلفان شیعی است. او بر خلاف برادر خویش، سخت‌گیری سندی در احادیث و ادعیه را به کناری نهاده و با این امور با تساهل روبه‌رو می‌شود.<ref>طباطبایی، محمد کاظم، تاریخ حدیث شیعه، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، ۱۳۹۰، ص۱۴۵ و ۱۴۶.</ref> | |||
== معرفی و محتوا == | |||
گفته شده است سید بن طاووس لهوف را در دوران جوانی خود تألیف کرده است.<ref>اشکوری، جعفر، میراث محدث اُرموی، قم، دارالحدیث، ص۲۴۵.</ref> این کتاب به حوادث پیشین ماجرای کربلا، سیمای جنگ در کربلا و حوادث بعد از عاشورا می‌پردازد.<ref>تهرانی، آقا بزرگ، الذّریعة إلی تصانیف الشّیعة، قم، اسماعیلیان، ۱۴۰۸ق، ج۱۸، ص۳۸۹؛ کلبرگ، إتان، کتابخانه ابن طاووس و احوال و آثار او، ترجمه رسول جعفریان و سیدعلی قرائی، قم، کتابخانه عمومی آیت الله العظمی مرعشی نجفی، ۱۳۷۱ش، ص۷۶ و ۷۷.</ref> عالمان شیعه این کتاب را در ذکر مصائب امام حسین(ع) و شهدای کربلا، بسیار مورد استفاده قرار دادند.<ref>سید بن طاووس، غم نامه کربلا اللهوف علی قتلی الطفوف، ترجمه محمد محمدی اشتهاردی، مقدمه مترجم. تهران، مطهر، ۱۳۷۷ش. ص۲۳. </ref> | |||
این کتاب بیش از ده بار در تهران، نجف اشرف، بیروت، تبریز و قم چاپ گردیده است، و چندین بار به فارسی ترجمه شده است، در نسخه‌های متن این کتاب در موارد اندکی، اختلافاتی وجود دارد، یا در بعضی، حدیثی آمده که در بعض دیگر نیست. این کتاب مجموعه‌ای مورد اعتماد از مقتل و ذکر مصائب امام حسین(ع) و شهدا و اسرای کربلا است که بسیار فشرده تألیف شده است.<ref>سید بن طاووس، غم نامه کربلا اللهوف علی قتلی الطفوف، ترجمه محمد محمدی اشتهاردی، مقدمه مترجم. تهران، مطهر، ۱۳۷۷ش، ص۲۳.</ref> | |||
لهوف به سبب اهمیت زیاد آن، چندین بار به فارسی ترجمه شده است. [[سیدبهاء الدین محمد مختاری]] یکی از علمای بزرگ شیعه مذهب [[دوره صفوی]] برای نخستین بار کتاب لهوف سیدبن طاووس را از عربی به فارسی ترجمه کرد. برخلاف نظر کسانی که کتاب «لجة الالم» را اولین ترجمه لهوف می‌دانند، ترجمه اللهوف مختاری نخستین ترجمه این کتاب است.<ref>تجلیل، جلیل، «بهاءالدین محمد مختاری. نخستین مترجم لهوف»، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران، ۱۳۸۶ش، شماره ۱۸۳. ص۱.</ref> | |||
پژوهشگران تاریخ گفته‌اند تأثیرپذیری لهوف از کتاب الفتوح ابن اعثم آشکار است. این کتاب یکی از منابع و مقاتل مهم تاریخ حادثه عاشورا قرار گرفته است.<ref>صادقی، مصطفی، «بررسی مستندات نظریه شهادت طلبی امام حسین(ع) در لهوف»، تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی، سال چهارم، پاییز ۱۳۹۲ش، شماره ۱۲، ص۲۸.</ref> ساختار تدوین لهوف مانند [[مثیر الاحزان]] ابن‌نمای حلی است. کتاب سه بخش کلی دارد. بخش ابتدایی امور پیش از جنگ؛ بخش دوم امور جنگ و شهادت امام و بخش آخر حوادث پس از شهادت، که این بخش از کتاب از منابع پیشین و فصول دیگر لهوف مفصل تر است.<ref>رنجبر، جریان‌شناسی تاریخی قرائت‌ها و رویکردهای عاشورا از صفویه تا مشروطه، ص۱۴۵، به نقل از مشهورات بی‌اعتبار، مهدی سیمایی، ص۳۰۶</ref> | |||
لهوف به دلیل شخصیت مؤلف و قلم روان وی، و نیز نقل تفصیلی خطبه‌ها و سخنان امام سجاد(ع) و حضرت زینب(س) که بیانگر اهداف نهضت عاشور هستند ـ و همچنین شرح بدون تحریف وقایع کربلا، از سوی عالمان شیعه مقبول واقع شده است؛ هر چند در برخی گزارش‌های آن، مانند حضور اسیران در اولین اربعین در کربلا و نیز علم پیشین امام (ع) به شهادت خویش، مورد نقد قرار گرفته و برخی گزارش‌های آن را نیز بدون سند و پشتوانه تاریخی معرفی کرده‌اند. نقد کنندگان، تألیف الملهوف را متعلّق به دوره جوانی ابن طاووس می‌دانند و از این رو، آن را در سنجش با دیگر کتاب‌های او، در درجه فروتری می‌نهند.<ref>محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه امام حسین علیه السلام بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، ج۱، ص۸۷.</ref> | |||
کتاب | == اعتبار کتاب == | ||
محققان تاریخ گفته‌اند غالب گزارش‌ها و نقل‌های کتاب لهوف معتبر و قابل اعتماد است و از منابع معتبر پیشین خود اخذ کرده است. اما چند خبر غیرمعتبر و غیرکهن از منابعی مجهول و ضعیف نقل کرده و چندین تحلیل سست و غیرعلمی نیز در کتابش آورده و دیگر اخبار کتاب را نیز به صورت مسند و مستند نقل نکرده است.<ref>سیمایی، مهدی، مشهورات بی‌اعتبار، قم، طه، ۱۳۹۸ش، ص۳۱۰</ref> | |||
گفته شده سید بن طاووس این کتاب را در دوران جوانی نوشته است و وی در آن زمان احاطه و تسلطی بر تاریخ و منابع نداشته است. او در این کتاب سند حدیث را نقل نمی‌کند. مهمترین منبع لهوف، کتاب ضعیف [[مقتل خوارزمی]] است که او نیز بیشتر مطالب خود را [[الفتوح]] [[ابن اَعثم]] گرفته است. در لهوف اخباری وجود دارد که تا قبل از آن در هیچ‌کدام از کتب و منابع تاریخی و حدیثی اعم از معتبر و غیرمعتبر دیده نمی‌شود و ابن طاووس هم برای آنها منبعی ذکر نمی‌کند و با فاصله هفتصد سال آنها را انتساب می‌دهد. مانند حدیث نزول فرشتگان و تسلیت به [[پیامبر اکرم(ص)]] در یک سالگی امام حسین(ع) یا بازگشت اسرا در [[اربعین]] امام حسین(ع) به کربلا نیز اولین بار در لهوف مطرح شده است که خود او در کتاب اقبال، بازگشت اسرا به کربلا را بعید می‌داند و رد می‌کند.<ref>سیمایی، مهدی، مشهورات بی‌اعتبار، قم، طه، ۱۳۹۸ش، ص۳۰۹ و ۳۱۰.</ref> | |||
== منابع == | == منابع == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس|۲}} | ||
{{شاخه | {{شاخه | ||
| شاخه اصلی = حدیث | | شاخه اصلی = حدیث | ||
| خط ۲۸: | خط ۷۶: | ||
}} | }} | ||
{{تکمیل مقاله | {{تکمیل مقاله | ||
| شناسه = | | شناسه =شد | ||
| تیترها = | | تیترها =شد | ||
| ویرایش = | | ویرایش =شد | ||
| لینک‌دهی = | | لینک‌دهی =شد | ||
| ناوبری = | | ناوبری = | ||
| نمایه = | | نمایه = | ||
| تغییر مسیر = | | تغییر مسیر =شد | ||
| ارجاعات = | | ارجاعات = | ||
| بازبینی = | | بازبینی = | ||
| تکمیل = | | تکمیل = | ||
| اولویت = | | اولویت =ج | ||
| کیفیت = | | کیفیت =ج | ||
}} | }} | ||
{{پایان متن}} | {{پایان متن}} | ||
نسخهٔ کنونی تا ۳ سپتامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۱:۵۷
کتاب لهوف از کیست و چقدر اعتبار دارد؟
| لهوف | |
|---|---|
 | |
| اطلاعات کتاب | |
| نویسنده | سید بن طاووس |
| تاریخ نگارش | قرن هفتم |
| موضوع | واقعه کربلا |
| زبان | عربی |
| اطلاعات نشر | |
| ناشر | این کتاب را ناشران مختلف منتشر کرده‌اند. |
لهوف اثر سید بن طاووس(درگذشته ۶۶۴ق)، از منابع شیعه در زمینه مقتل‌خوانی و واقعه عاشورا است. نام کامل این کتاب «أللُّهوف عَلی قَتْلَی الطُّفوف» است. این کتاب به حوادث پیشین ماجرای کربلا، سیمای جنگ در کربلا و حوادث بعد از عاشورا می‌پردازد. لهوف به دلیل شخصیت مؤلف، و نیز نقل تفصیلی خطبه‌ها و سخنان امام سجاد(ع) و حضرت زینب(س) از سوی عالمان شیعه مقبول واقع شده است. لهوف به سبب اهمیت زیاد آن، چندین بار به فارسی ترجمه شده است.
گفته شده گزارش‌ها و نقل‌هایی در کتاب لهوف وجود دارد که پیش از آن در هیچ منبعی ذکر نشده است.
نویسنده
سید رضی‌الدین علی بن موسی بن طاووس حلّی (۵۸۹ ـ۶۶۴ق)،[۱] مشهور به سید بن طاووس مشهورترین فرد از خاندان آل طاووس که خاندانی مهم در حله بودند، است. سید بن طاووس دوران عمر خود را در حِلّه، بغداد، نجف، کربلا، کاظمین و سامرا گذراند. او نزد خلیفه عباسی، مورد اعتماد بود و با مُستَنْصِر، روابط خوبی داشت.[۲]
سید بن طاووس دارای مقام علمی در زمان خود بود. اساتید و شاگردان سید فراوان بوده‌اند. علامه حِلّی، پدر علامه حِلّی و برادرزاده سید بن طاووس از مشهورترین شاگردان او هستند. زهد، تقوا و قداست سید بن طاووس از زمان حیات او شهره است. او را صاحب کرامات شمرده‌اند که با امام زمان(ع) نیز ارتباط داشته است. شیفتگی وی به امام زمان(ع) در نوشته‌های گوناگون او مشهود است.[۳] علامه حلّی فرموده است: «سید بن طاووس، صاحب کرامات بوده است، که برخی از آنها را خود وی، و پاره‌ای دیگر را پدرم برای من نقل کرده است.»[۴]
سید بن طاووس در سال ۶۶۴ق در بغداد از دنیا رفت و در شهر نجف دفن شد. ابن‌طاووس نماد ادعیه‌نگاری در میان مؤلفان شیعی است. او بر خلاف برادر خویش، سخت‌گیری سندی در احادیث و ادعیه را به کناری نهاده و با این امور با تساهل روبه‌رو می‌شود.[۵]
معرفی و محتوا
گفته شده است سید بن طاووس لهوف را در دوران جوانی خود تألیف کرده است.[۶] این کتاب به حوادث پیشین ماجرای کربلا، سیمای جنگ در کربلا و حوادث بعد از عاشورا می‌پردازد.[۷] عالمان شیعه این کتاب را در ذکر مصائب امام حسین(ع) و شهدای کربلا، بسیار مورد استفاده قرار دادند.[۸]
این کتاب بیش از ده بار در تهران، نجف اشرف، بیروت، تبریز و قم چاپ گردیده است، و چندین بار به فارسی ترجمه شده است، در نسخه‌های متن این کتاب در موارد اندکی، اختلافاتی وجود دارد، یا در بعضی، حدیثی آمده که در بعض دیگر نیست. این کتاب مجموعه‌ای مورد اعتماد از مقتل و ذکر مصائب امام حسین(ع) و شهدا و اسرای کربلا است که بسیار فشرده تألیف شده است.[۹]
لهوف به سبب اهمیت زیاد آن، چندین بار به فارسی ترجمه شده است. سیدبهاء الدین محمد مختاری یکی از علمای بزرگ شیعه مذهب دوره صفوی برای نخستین بار کتاب لهوف سیدبن طاووس را از عربی به فارسی ترجمه کرد. برخلاف نظر کسانی که کتاب «لجة الالم» را اولین ترجمه لهوف می‌دانند، ترجمه اللهوف مختاری نخستین ترجمه این کتاب است.[۱۰]
پژوهشگران تاریخ گفته‌اند تأثیرپذیری لهوف از کتاب الفتوح ابن اعثم آشکار است. این کتاب یکی از منابع و مقاتل مهم تاریخ حادثه عاشورا قرار گرفته است.[۱۱] ساختار تدوین لهوف مانند مثیر الاحزان ابن‌نمای حلی است. کتاب سه بخش کلی دارد. بخش ابتدایی امور پیش از جنگ؛ بخش دوم امور جنگ و شهادت امام و بخش آخر حوادث پس از شهادت، که این بخش از کتاب از منابع پیشین و فصول دیگر لهوف مفصل تر است.[۱۲]
لهوف به دلیل شخصیت مؤلف و قلم روان وی، و نیز نقل تفصیلی خطبه‌ها و سخنان امام سجاد(ع) و حضرت زینب(س) که بیانگر اهداف نهضت عاشور هستند ـ و همچنین شرح بدون تحریف وقایع کربلا، از سوی عالمان شیعه مقبول واقع شده است؛ هر چند در برخی گزارش‌های آن، مانند حضور اسیران در اولین اربعین در کربلا و نیز علم پیشین امام (ع) به شهادت خویش، مورد نقد قرار گرفته و برخی گزارش‌های آن را نیز بدون سند و پشتوانه تاریخی معرفی کرده‌اند. نقد کنندگان، تألیف الملهوف را متعلّق به دوره جوانی ابن طاووس می‌دانند و از این رو، آن را در سنجش با دیگر کتاب‌های او، در درجه فروتری می‌نهند.[۱۳]
اعتبار کتاب
محققان تاریخ گفته‌اند غالب گزارش‌ها و نقل‌های کتاب لهوف معتبر و قابل اعتماد است و از منابع معتبر پیشین خود اخذ کرده است. اما چند خبر غیرمعتبر و غیرکهن از منابعی مجهول و ضعیف نقل کرده و چندین تحلیل سست و غیرعلمی نیز در کتابش آورده و دیگر اخبار کتاب را نیز به صورت مسند و مستند نقل نکرده است.[۱۴]
گفته شده سید بن طاووس این کتاب را در دوران جوانی نوشته است و وی در آن زمان احاطه و تسلطی بر تاریخ و منابع نداشته است. او در این کتاب سند حدیث را نقل نمی‌کند. مهمترین منبع لهوف، کتاب ضعیف مقتل خوارزمی است که او نیز بیشتر مطالب خود را الفتوح ابن اَعثم گرفته است. در لهوف اخباری وجود دارد که تا قبل از آن در هیچ‌کدام از کتب و منابع تاریخی و حدیثی اعم از معتبر و غیرمعتبر دیده نمی‌شود و ابن طاووس هم برای آنها منبعی ذکر نمی‌کند و با فاصله هفتصد سال آنها را انتساب می‌دهد. مانند حدیث نزول فرشتگان و تسلیت به پیامبر اکرم(ص) در یک سالگی امام حسین(ع) یا بازگشت اسرا در اربعین امام حسین(ع) به کربلا نیز اولین بار در لهوف مطرح شده است که خود او در کتاب اقبال، بازگشت اسرا به کربلا را بعید می‌داند و رد می‌کند.[۱۵]
منابع
- ↑ تهرانی، آقا بزرگ، الذّریعة إلی تصانیف الشّیعة، قم، اسماعیلیان، ۱۴۰۸ق، ج۲، ص۲۶۳.
- ↑ طباطبایی، محمد کاظم، تاریخ حدیث شیعه، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، ۱۳۹۰، ص۱۴۵ و ۱۴۶.
- ↑ طباطبایی، محمد کاظم، تاریخ حدیث شیعه، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، ۱۳۹۰، ص۱۴۵ و ۱۴۶.
- ↑ سید بن طاووس، ادب حضور (ترجمه فلاح السائل)، ترجمه محمد روحی، قم، انصاری، ۱۳۸۰ش، ص۲۳.
- ↑ طباطبایی، محمد کاظم، تاریخ حدیث شیعه، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، ۱۳۹۰، ص۱۴۵ و ۱۴۶.
- ↑ اشکوری، جعفر، میراث محدث اُرموی، قم، دارالحدیث، ص۲۴۵.
- ↑ تهرانی، آقا بزرگ، الذّریعة إلی تصانیف الشّیعة، قم، اسماعیلیان، ۱۴۰۸ق، ج۱۸، ص۳۸۹؛ کلبرگ، إتان، کتابخانه ابن طاووس و احوال و آثار او، ترجمه رسول جعفریان و سیدعلی قرائی، قم، کتابخانه عمومی آیت الله العظمی مرعشی نجفی، ۱۳۷۱ش، ص۷۶ و ۷۷.
- ↑ سید بن طاووس، غم نامه کربلا اللهوف علی قتلی الطفوف، ترجمه محمد محمدی اشتهاردی، مقدمه مترجم. تهران، مطهر، ۱۳۷۷ش. ص۲۳.
- ↑ سید بن طاووس، غم نامه کربلا اللهوف علی قتلی الطفوف، ترجمه محمد محمدی اشتهاردی، مقدمه مترجم. تهران، مطهر، ۱۳۷۷ش، ص۲۳.
- ↑ تجلیل، جلیل، «بهاءالدین محمد مختاری. نخستین مترجم لهوف»، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران، ۱۳۸۶ش، شماره ۱۸۳. ص۱.
- ↑ صادقی، مصطفی، «بررسی مستندات نظریه شهادت طلبی امام حسین(ع) در لهوف»، تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی، سال چهارم، پاییز ۱۳۹۲ش، شماره ۱۲، ص۲۸.
- ↑ رنجبر، جریان‌شناسی تاریخی قرائت‌ها و رویکردهای عاشورا از صفویه تا مشروطه، ص۱۴۵، به نقل از مشهورات بی‌اعتبار، مهدی سیمایی، ص۳۰۶
- ↑ محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه امام حسین علیه السلام بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، ج۱، ص۸۷.
- ↑ سیمایی، مهدی، مشهورات بی‌اعتبار، قم، طه، ۱۳۹۸ش، ص۳۱۰
- ↑ سیمایی، مهدی، مشهورات بی‌اعتبار، قم، طه، ۱۳۹۸ش، ص۳۰۹ و ۳۱۰.