خود تربیتی: تفاوت میان نسخه‌ها
| خط ۲۳: | خط ۲۳: | ||
==شیوه‌ها== | ==شیوه‌ها== | ||
برای خود تربیتی، شیوه‌هایی گفته شده که برخی از آنها چنین‌اند: | برای خود تربیتی، شیوه‌هایی گفته شده که برخی از آنها چنین‌اند: | ||
{{ستون-شروع}} | |||
* تضییق و تسهیل شرایط و وسایل، مانند اینکه فرد ولخرج، پول کمتری در جیبش بگذارد؛ | * تضییق و تسهیل شرایط و وسایل، مانند اینکه فرد ولخرج، پول کمتری در جیبش بگذارد؛ | ||
* محرومیت؛ | * محرومیت؛ | ||
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
* استفاده از محرک رنج آور، مانند استفاده از ساعت زنگ دار؛ | * استفاده از محرک رنج آور، مانند استفاده از ساعت زنگ دار؛ | ||
* مشغول شدن به کار دیگر.<ref>دیلمی، احمد و آذربایجانی، مسعود، اخلاق اسلامی، قم، نشر معارف، چاپ چهل و یکم، ۱۳۸۵، ص۲۲۳.</ref> | * مشغول شدن به کار دیگر.<ref>دیلمی، احمد و آذربایجانی، مسعود، اخلاق اسلامی، قم، نشر معارف، چاپ چهل و یکم، ۱۳۸۵، ص۲۲۳.</ref> | ||
{{پایان}} | |||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||
نسخهٔ ۱۷ نوامبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۹:۲۲
سؤال
شیوه «خود تربیتی» و مراحل آن چیست؟
تعریف
خود تربیتی یکی از روش‌های تربیت اخلاقی در اسلام است، که به آن «خود کنترلی» یا «نظارت بر خود» نیز گفته می‌شود.[۱] مراد از این روش، این است که فرد با هوشیاری و مراقبت نسبت به ارزش‌های اخلاقی، تلاش کند رفتارهای غیراخلاقی از او سر نزده و باعث از میان رفتن ویژگی‌های خوب خود نشود.
مراحل
برای خود کنترلی، سه مرحله گفته شده است:
- مشاهده خود: فرد در این مرحله، به ثبت و ضبط رفتارهای خود به صورت جزئی می‌پردازد.
- خودسنجی: در مرحله خودسنجی، رفتارهای فرد با الگوهای ایده‌آل مقایسه و ارزیابی می‌شود.
- خود تقویتی: در این مرحله، به رفتارهایی که هدف را نزدیک‌تر می‌کند پاداش داده می‌شود؛ و رفتارهای بد، با تنبیه کنترل می‌شوند. بدین ترتیب، با استفاده از پیامدهای رفتاری (پاداش و تنبیه) یک نظارت و مراقبت دائمی بر خود، به عمل می‌آوریم.
شیوه‌ها
برای خود تربیتی، شیوه‌هایی گفته شده که برخی از آنها چنین‌اند:
- تضییق و تسهیل شرایط و وسایل، مانند اینکه فرد ولخرج، پول کمتری در جیبش بگذارد؛
- محرومیت؛
- تسلط بر شرایط عاطفی؛
- استفاده از محرک رنج آور، مانند استفاده از ساعت زنگ دار؛
- مشغول شدن به کار دیگر.[۲]
جستارهای وابسته
مطالعه بیشتر
- دیلمی، احمد و آذربایجانی، مسعود، اخلاق اسلامی، قم، نشر معارف.
- حسینی، داود، جایگاه تشویق و تنبیه در اسلام، قم، مرکز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیما.