نظر اهل‌سنت پیرامون برتری عثمان بر امام علی(ع): تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{در دست ویرایش|کاربر=Golpoor }}
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
اهل‌سنت چگونه عثمان را که خود معترف به انحراف او هستند، قبول دارند و حتی از علی(ع) هم بالاتر می‌دانند؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
اهل سنت چگونه عثمان را که خود معترف به انحراف او هستند، قبول دارند و حتی از علی(ع) هم بالاتر می‌دانند؟
{{سوال}}


{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
==مقدمه:==
از نظر شیعه صحابی بودن یک امتیاز و فضیلت می‌باشد، ولی صرف صحابی بودن سبب عدالت نمی‌باشد چون ممکن است فردی صحابی باشد وعادل نباشد مثل ولید که درشان او آیه نباء<ref>حجرات/۹}}...ان جائکم فاسق بنباء....{{قرآن|</ref> که دلالت برفسق او می‌کرد نازل شد؛ لذا تأثیری در جرح و تعدیل اشخاص ندارد. این مسأله در جای خود با نصوص آیات و روایات بررسی و اثبات شده است.<ref>یعقوب، احمد حسین، پژوهش در عدالت صحابه، ترجمه محمد قاضی زاده، نشر دارالثقلین، چاپ اول، ۷۶، ص۹۳.</ref>
ولی از نظر اهل تسنن، صحابی بودن نه تنها امتیاز و فضیلت می‌باشد، بلکه مصحّح عدالت نیز می‌باشد. به سبب همین عقیده در میان کلمات بزرگان اهل تسنن، افراط در مدح صحابه و مذمّت در حق منتقدان آنان بسیار است که برای نمونه به بعضی اشاره می‌شود:
==۱ – انتقاد بر صحابه یعنی ارتداد و کفر :== کسانی که یکی از صحابه رسول خداصلی الله علیه و آله و سلم را مورد انتقاد قرار ‌دهند، زندیق و کافر هستند و جرح و تنقیص به خود آنان سزاوارتر است.<ref>همان، ص۳۴، به نقل از الاصابه، ابن حجر العسقلانی، ص۱۷ و ۱۸.</ref>
==۲- طردانتقاد کننده صحابه از جامعه :== هر کسی از صحابه عیب‌جویی کند یا نقصی بر آنان بگیرد، با او چیزی نخورید و نیاشامید و بر جنازه‌اش نماز نخوانید.<ref>همان، ص۳۴، ‌به نقل از الکبائر، الذهبی، ص۲۳۸.</ref>


بنابراین نظر، همه صحابه عادل بوده، سخن شان صحیح و عمل شان درست است، اگر چه سخن و عمل شان با کتاب و سنت منافات داشته باشد، چون آنان مجتهد هستند و خود بهتر به سنت آگاه می‌باشند.
[[شیعه]] و [[اهل‌سنت]] انحراف [[عثمان بن عفان|عثمان]] در استفاده نامشروع از [[بیت المال]] و اعمال خلاف شرع او را تأیید کرده‌اند؛ اما اهل‌سنت با اعتقاد به [[عدالت صحابه|عدالت تمام صحابه]] به توجیه اعمال او پرداخته و حمل بر صحت کرده‌اند. برتری عثمان بر [[امام علی(ع)]] مورد اتفاق همه اهل‌سنت نیست؛ بلکه بسیاری از آنان امام علی(ع) را افضل از [[خلفای ثلاثه]] می‌دانند؛ اما افضل بودن علی(ع) بر سایرین، مانع مشروعیت خلافت و صحت اعمال آنان در نزد اهل‌تسنن نمی‌باشد.  


ابن حجر می‌نویسد: اهل سنت بر این نظر که تمامی صحابه عادلند، اتفاق نظردارند و به جز اندکی بدعت‌گزار (منظور شیعه امامیه) کسی با آن مخالفت نکرده است و باید به پاکی و درستی اصحاب پیامبر صلی الله علیه و آله معتقد باشیم. چون ثابت است که تمامی صحابه اهل بهشت بوده و هیچ یک از آنان وارد آتش نمی‌شود.<ref>همان، ص۳۱، به نقل از الاصابه، ص۹.</ref>
== انحراف عثمان ==
انحراف و غارت بیت‌المال از ناحیه [[عثمان بن عفان|عثمان]] و [[بنی‌امیه]] و دیگر اعمال خلاف شرع آنها بر کسی از [[شیعه]] و [[اهل سنت|اهل‌تسنن]] پوشیده نیست، ولی هر یک از مذاهب عکس‌العمل خاصی در مقابل آن دارد:


آنان احادیثی مثل «اصحابی کالنجوم بأیهم اقتدیتم اهتدیتم»<ref>همان، ص۳۳ به نقل از آراء العلماء المسلمنی فی التقیه و الصحابه، ص۸۱.</ref> تمسک کرده عدالت صحابه، را ثابت می‌کنند در حالی که خود این حدیث مورد طعن عده‌ای مانند ابن تیمیه می‌باشد.<ref>همان.</ref>
'''دیدگاه شیعه''': شیعه از آنجا که بین [[صحابه]] و غیرصحابه فرقی قائل نیست، تمام آن اعمال را خلاف مقررات و قوانین مقدس [[اسلام]] دانسته و آنان را غیرمشروع می‌داند.


با این مقدمه باید گفت که غارت بیت المال ازناحیه عثمان و بنی‌امیه و دیگر اعمال خلاف شرع آنها برکسی از شیعه و اهل تسنن پوشیده نیست، ولی هر یک از مذاهب عکس العمل خاصی در مقابل آن دارد:
'''دیدگاه اهل‌سنت''': اهل‌سنت به خاطر اعتقاد به [[عدالت صحابه|عدالت تمام صحابه]]، همه آن عملکردها را حمل بر صحت و غیرقابل خدشه و از روی [[اجتهاد]] آن صحابه دانسته‌اند و او را از [[گناه]] دور می‌دانند و حتی او را سلطان و حاکم عادل معرفی کرده‌اند؛ هر چند مورد اعتراض سایر صحابه چون همسر پیامبر اکرم(ص) یعنی [[عایشه]] قرار گرفته باشد، زیرا او مصون از خطا است.


==۱ دیدگاه شیعه : == شیعه از آنجا که بین صحابی و غیرصحابی فرقی قائل نیست، تمام آن اعمال را خلاف مقررات و قوانین مقدس اسلام می‌داند و آنان را غیرمشروع می‌داند.
== دیدگاه‌ها در مورد افضلیت عثمان ==
افضل بودن عثمان از [[امام علی(ع)]] نزد اهل‌تسنن، امری اتفاقی و قابل قبول تمامی آنها نیست. بلکه بسیاری از آنان امام علی(ع) را افضل از [[عثمان بن عفان|عثمان]] بلکه از خلیفه اوّل و دوّم هم برتر می‌دانند.


==۲ دیدگاه اهل سنت :== ولی اهل تسنن به خاطر اعتقاد به عدالت تمام صحابه، همه آن عملکردها را حمل بر صحت و غیرقابل خدشه و از روی اجتهاد آن صحابه می‌دانند و ساحت او را از گناه و معصیت دور می‌دارند و او را سلطان و حاکم عادل می‌دانند و هر چند سایر صحابه حتی همسر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله یعنی عایشه هم با او درگیر شوند و به اعمال او اعتراض نمایند، او مصون از خطا است.
اشخاصی چون ابن ابی‌الحدید شارح [[نهج البلاغه]]، امام علی(ع) را افضل از [[خلیفه اوّل]] و دیگران می‌داند.<ref>ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، قم، چاپ کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی، سال ۱۴۰۴، ج۱، ص۳.</ref> همچنین او نقل می‌کند که خود اهل‌سنت در مورد افضلیت علی(ع) بر ابی‌بکر اختلاف دارند.<ref>ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، قم، چاپ کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی، سال ۱۴۰۴، ج۱، ص۷.</ref> بصریون معتقدند که رتبه عددی خلفا دلیل بر فضیلت خلیفه پیشین بر خلیفه بعدی است؛ یعنی ابوبکر از عمر و عمر از عثمان و عثمان از علی بن ابی طالب(ع) برتر است. بغدادیون عقیده به افضلیت مطلق علی(ع) بر سایرین دارند.<ref>بن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، قم، چاپ کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی، سال ۱۴۰۴، ج۱، ص۸.</ref> واصل بن عطاء از بزرگان معتزله، قائل به افضلیت علی(ع) بر عثمان می‌باشد.<ref>بن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، قم، چاپ کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی، سال ۱۴۰۴، ج۱، ص۸.</ref>


اما افضل بودن عثمان از امام امیر المؤمنین علی علیه‌السلام نزد اهل تسنن، امری اتفاقی و قابل قبول تمامی آنها نیست. بلکه بسیاری از آنان امیر المؤمنین علی علیه‌السلام را افضل از عثمان بلکه از خلیفه اوّل و دوّم هم بالاتر و افضل می‌دانند.
بنابراین آنچه مانع جرح و تنقیص صحابه بالخصوص خلفای ثلاث می‌شود، نظریه عدالت صحابه است و هیچ چیز حتی افضل بودن علی(ع) بر سایرین، مانع مشروعیت خلافت و صحت اعمال آنان در نزد اهل‌تسنن نمی‌باشد.
==دلائل اهل‌سنت==
همچنین ببینید: [[عدالت صحابه]]


اشخاصی مثل ابن ابی‌الحدید شارح نهج البلاغه، امیر المؤمنین علی علیه‌السلام را افضل از خلیفه اوّل و دیگران می‌داند.<ref>ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، قم، چاپ کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی، سال ۱۴۰۴، ج۱، ص۳.</ref> همچنین او نقل می‌کند که اهل سنت خود در مورد افضلیت علی علیه‌السلام بر ابی‌بکر اختلاف دارند.<ref>همان، ص۷.</ref>
از نظر [[شیعه]] صحابی بودن یک امتیاز و فضیلت است؛ اما صرف صحابی بودن سبب عدالت نمی‌باشد. زیرا در تاریخ صحابی غیر عادل وجود داشتند؛ مانند ولید که در شأن او [[آیه نباء]]<ref><nowiki>حجرات/۹}}...ان جائکم فاسق بنباء....{{قرآن|</nowiki></ref> که دلالت بر فسق او می‌کرد، نازل شد؛ بنابراین صحابی بودن تأثیری در [[جرح و تعدیل]] اشخاص ندارد. این مسأله در جای خود با نصوص [[آیات]] و [[حدیث|روایات]] بررسی و اثبات شده است.<ref>یعقوب، احمد حسین، پژوهش در عدالت صحابه، ترجمه محمد قاضی زاده، نشر دارالثقلین، چاپ اول، 1376ش، ص۹۳.</ref>


بصریون معتقد به ترتیب فضیلت مناسب با رتبه عددی خلافت آنها هستند.<ref>یعنی در فضیلت، اول ابوبکر بعد عمر بعد عثمان و بعد علی بن ابی طالب علیه‌السلام.</ref>  
اهل‌تسنن، صحابی بودن را نه تنها امتیاز و فضیلت دانسته، بلکه مصحّح عدالت نیز می‌دانند. در میان کلمات بزرگان اهل‌تسنن، افراط در مدح صحابه و مذمّت در حق منتقدان آنان به چشم می‌خورد<ref>یعقوب، احمد حسین، پژوهش در عدالت صحابه، ترجمه محمد قاضی زاده، نشر دارالثقلین، چاپ اول، 1376ش، ص۳۴، به نقل از الاصابه، ابن حجر العسقلانی، ص۱۷ و ۱۸.</ref> چنان‌که ابن حجر می‌نویسد: اهل‌سنت بر این نظر که تمامی صحابه عادلند، اتفاق نظر دارند و به جز اندکی بدعت‌گزار (منظور [[شیعه|شیعه امامیه]]) کسی با آن مخالفت نکرده است و باید به پاکی و درستی اصحاب پیامبر(ص) معتقد باشیم. چون ثابت است که تمامی صحابه اهل بهشت بوده و هیچ یک از آنان وارد آتش نمی‌شود.<ref>یعقوب، احمد حسین، پژوهش در عدالت صحابه، ترجمه محمد قاضی زاده، نشر دارالثقلین، چاپ اول، 1376ش، ص۳۱، به نقل از الاصابه، ص۹.</ref>


ولی بغدادیون عقیده به افضلیت مطلق علی علیه‌السلام بر سایرین دارند.<ref>ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ص۸.</ref>
بنابراین نظر، همه صحابه عادل بوده، سخنانشان صحیح و اعمالشان درست است، اگر چه سخن و عمل آنها با کتاب و [[سنت]] منافات داشته باشد، چون آنان [[مجتهد]] بوده و خود بهتر به سنت آگاهی داشتند.


شیخ معتزله، واصل بن عطاء قائل به افضلیت علی علیه‌السلام بر عثمان می‌باشد.<ref>همان.</ref>


درنتیجه روشن می‌شودکه آنچه مانع جرح و تنقیص صحابه بالخصوص خلفای ثلاث می‌شود، نظریه عدالت صحابه است و هیچ چیز حتی افضل بودن علی علیه‌السلام بر سایرین، مانع مشروعیت خلافت و صحت اعمال آنان در نزد اهل تسنن نمی‌باشد.
آنان احادیثی مثل «اصحابی کالنجوم بأیهم اقتدیتم اهتدیتم»<ref>یعقوب، احمد حسین، پژوهش در عدالت صحابه، ترجمه محمد قاضی زاده، نشر دارالثقلین، چاپ اول، 1376ش، ص۳۳ به نقل از آراء العلماء المسلمنی فی التقیه و الصحابه، ص۸۱.</ref> تمسک کرده عدالت صحابه، را ثابت می‌کنند؛ در حالی که خود این حدیث مورد طعن عده‌ای مانند [[ابن‌تیمیه]] می‌باشد.<ref>یعقوب، احمد حسین، پژوهش در عدالت صحابه، ترجمه محمد قاضی زاده، نشر دارالثقلین، چاپ اول، 1376ش، ص۳۳ به نقل از آراء العلماء المسلمنی فی التقیه و الصحابه، ص۸۱.</ref>{{پایان پاسخ}}
{{پایان پاسخ}}


{{پایان مطالعه بیشتر}}
{{پایان مطالعه بیشتر}}
==مطالعه بیشتر==
==مطالعه بیشتر==
۱. پژوهشی در عدالت صحابه ؛احمد حسین یعقوب، ترجمه قاضی‌زاده.
۱. پژوهشی در عدالت صحابه؛ احمد حسین یعقوب، ترجمه قاضی‌زاده.


{{مطالعه بیشتر}}
{{مطالعه بیشتر}}
۶۰۲

ویرایش