چله‌نشینی: تفاوت میان نسخه‌ها
(لینکدهی.) |
جز (ویرایش به‌وسیلهٔ ابرابزار:) |
||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
|شاخه فرعی۱ = تهذیب نفس | |شاخه فرعی۱ = تهذیب نفس | ||
|شاخه فرعی۲ = خودسازی | |شاخه فرعی۲ = خودسازی | ||
|شاخه فرعی۳ = | |شاخه فرعی۳ = | ||
}} | }} | ||
{{سوال}} | {{سوال}} | ||
| خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}} | ||
چله‌نشینی مراسم | چله‌نشینی مراسم خاصی است که در آن [[ساخت گنبد و ضریح طلا برای امامان شیعه(ع)|سالکان]] برای [[تهذیب نفس]]، به مدت چهل شبانه‌روز در مکانی خاص خلوت کرده و [[ریاضت]] می‌کشند. به گفته [[عارف|عارفان]] و [[صوفیه]]، این مراسم دارای شرایط و دستوراتی مانند کم‌گویی و کم‌خوری است، که همه آنها باید زیر نظر استادی کامل انجام شود. حکمت این مراسم، برداشته شدن موانع برای [[شهود|شهودِ]] باطنیِ جمال حق دانسته شده است. | ||
برخی از عالمان و عارفان مانند [[شمس تبریزی]] و مولوی، با چله‌نشینی مخالفت کرده‌اند. مخالفانِ چله‌نشینی، آن را نوعی از [[رهبانیت]] دانسته‌اند که در آن انسان از [[اجتماع]] بشری غافل شده و به جای اصلاح خود و دیگران، تنها به نجات خود می‌اندیشد. | برخی از عالمان و عارفان مانند [[شمس تبریزی]] و مولوی، با چله‌نشینی مخالفت کرده‌اند. مخالفانِ چله‌نشینی، آن را نوعی از [[رهبانیت]] دانسته‌اند که در آن انسان از [[اجتماع]] بشری غافل شده و به جای اصلاح خود و دیگران، تنها به نجات خود می‌اندیشد. | ||
==مفهوم‌شناسی== | == مفهوم‌شناسی == | ||
چله‌نشینی مراسم | چله‌نشینی مراسم خاصی است که [[سالک|سالکان]] برای [[تهذیب نفس]]، به مدت چهل شبانه‌روز در مکانی خاص خلوت کرده و [[ریاضت]] می‌کشند. | ||
===علت نامگذاری=== | === علت نامگذاری === | ||
انتخاب عدد چهل توسط [[عارف|عارفان]] و [[صوفیه]]، به دلیل روایاتی است که از | انتخاب عدد چهل توسط [[عارف|عارفان]] و [[صوفیه]]، به دلیل روایاتی است که از ویژگیها و فواید عدد چهل سخن گفته‌اند. عارفان و صوفیه با استناد به احادیث، عدد چهل را دارای فوایدی در استکمال موجودات دانسته‌اند. | ||
موارد دیگری نیز در کتاب‌های اسلامی و تاریخی وجود دارد که صوفیه در انتخاب این عدد به آنها استناد کرده است. مانند اینکه مراحل آفرینش آدمی به مدت چهل روز به صورت نطفه، چهل روز به شکل علقه و چهل روز به صورت مضغه در | موارد دیگری نیز در کتاب‌های اسلامی و تاریخی وجود دارد که صوفیه در انتخاب این عدد به آنها استناد کرده است. مانند اینکه مراحل آفرینش آدمی به مدت چهل روز به صورت نطفه، چهل روز به شکل علقه و چهل روز به صورت مضغه در می‌آید تا به حد کمال خویش برسد. یا مانند اینکه حضرت داود(ع) پس از ترک اولی، چهل شبانه روز سجده کرد تا به آمرزش رسید. سر گذشت حضرت موسی و میقات شبانه‌روزی او به مدت چهل روز نیز نمونه‌ای دیگر است. | ||
==حکمت== | == حکمت == | ||
به گفته شهاب‌الدین سهروردی، فیلسوف شیعه، سالک در چله‌نشینی به سبب اخلاص عمل برای خدا، در هر روز یک حجاب (مانع برای رسیدن به شهود) را برمی‌دارد؛ تا اینکه در روز چهلم همه حجاب‌ها از میان برود و انوار حق در او تجلی یافته و به مشاهده باطنیِ جمال حق برسد. | |||
به گفته شهاب‌الدین | |||
== شرایط == | |||
عز الدین نسفی، از عارفان سده هفتم قمری، برای چله‌نشینی ۱۲ شرط بیان کرده است. او همه این شرایط را مشروط به تلقین و ارشاد استاد راه یافته و کامل دانسته است. به باور او چله‌نشینی به صورت خودسرانه قابل اجرا نیستند. شرایطی که وی ذکر کرده چنین است: | |||
*انتخاب زمان و مکان مناسب؛ | *انتخاب زمان و مکان مناسب؛ | ||
* | * تجدید ایمان در هر ساعت؛ | ||
* | * تجدید توبه در هر ساعت؛ | ||
*طهارت و | * طهارت و وضوی دائم؛ | ||
*گذاردن حق الناس و حق اللّه؛ | * گذاردن حق الناس و حق اللّه؛ | ||
*مداومت بر روزه؛ | * مداومت بر روزه؛ | ||
*کم | * کم خوری؛ | ||
*خوردن لقمه حلال؛ | * خوردن لقمه حلال؛ | ||
*کم | * کم گویی؛ | ||
*کم | * کم خوابی؛ | ||
*شناخت خواطر مثل خواطر | * شناخت خواطر مثل خواطر رحمانی، فلکی، نفسانی و شیطانی؛ | ||
*ذکر | * ذکر همیشگی و پیاپی.<ref>مصاحب، غلام حسین، دائره المعارف فارسی؛ تهران: امیر کبیر، ۱۳۸۳، جلد دوم، بخش اول.</ref> | ||
شماری از عالمان و عارفان، با | == مخالفت با چله نشینی == | ||
شماری از عالمان و عارفان، با این نوع ریاضت مخالفت کرده‌اند. به باور آنها، معارف اسلامی مخالف این است که انسان از اجتماع بشری غافل شده و به جای اصلاح خود و دیگران، تنها به نجات خود بیاندیشد.. به گفته آنها، قرآن این شکل از ریاضت را قبول نداشته<ref>طبرسی، مجمع البیان؛ ذیل آیه ۲۷ سوره حدید.</ref> و در روایات نیز از [[رهبانیت]] در اسلام نهی شده است.<ref>طبرسی، مجمع البیان؛ ذیل آیه ۲۷ سوره حدید.</ref> | |||
شمس | شمس تبریزی و مولوی، هر چند در ابتدای سیر و سلوک خود به چله نشینی پرداخته‌اند؛ اما در اواخر با این کار مخالفت کرده‌اند.<ref>به نقل از دائره المعارف فارسی.</ref> | ||
==منابع== | == منابع == | ||
{{پانویس}} | |||
{{تکمیل مقاله | {{تکمیل مقاله | ||
| شناسه = | | شناسه = | ||
| تیترها = | | تیترها = | ||
| ویرایش = | | ویرایش = | ||
| لینکدهی = | | لینکدهی = | ||
| ناوبری = | | ناوبری = | ||
| نمایه = | | نمایه = | ||
| تغییر مسیر = | | تغییر مسیر = | ||
| بازبینی = | | بازبینی = | ||
| تکمیل = | | تکمیل = | ||
| اولویت = | | اولویت = | ||
| کیفیت = | | کیفیت = | ||
}} | }} | ||
{{پایان متن}} | {{پایان متن}} | ||
نسخهٔ ۲۰ اکتبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۸:۳۱
چله‌نشینی چیست؟
چله‌نشینی مراسم خاصی است که در آن سالکان برای تهذیب نفس، به مدت چهل شبانه‌روز در مکانی خاص خلوت کرده و ریاضت می‌کشند. به گفته عارفان و صوفیه، این مراسم دارای شرایط و دستوراتی مانند کم‌گویی و کم‌خوری است، که همه آنها باید زیر نظر استادی کامل انجام شود. حکمت این مراسم، برداشته شدن موانع برای شهودِ باطنیِ جمال حق دانسته شده است.
برخی از عالمان و عارفان مانند شمس تبریزی و مولوی، با چله‌نشینی مخالفت کرده‌اند. مخالفانِ چله‌نشینی، آن را نوعی از رهبانیت دانسته‌اند که در آن انسان از اجتماع بشری غافل شده و به جای اصلاح خود و دیگران، تنها به نجات خود می‌اندیشد.
مفهوم‌شناسی
چله‌نشینی مراسم خاصی است که سالکان برای تهذیب نفس، به مدت چهل شبانه‌روز در مکانی خاص خلوت کرده و ریاضت می‌کشند.
علت نامگذاری
انتخاب عدد چهل توسط عارفان و صوفیه، به دلیل روایاتی است که از ویژگیها و فواید عدد چهل سخن گفته‌اند. عارفان و صوفیه با استناد به احادیث، عدد چهل را دارای فوایدی در استکمال موجودات دانسته‌اند.
موارد دیگری نیز در کتاب‌های اسلامی و تاریخی وجود دارد که صوفیه در انتخاب این عدد به آنها استناد کرده است. مانند اینکه مراحل آفرینش آدمی به مدت چهل روز به صورت نطفه، چهل روز به شکل علقه و چهل روز به صورت مضغه در می‌آید تا به حد کمال خویش برسد. یا مانند اینکه حضرت داود(ع) پس از ترک اولی، چهل شبانه روز سجده کرد تا به آمرزش رسید. سر گذشت حضرت موسی و میقات شبانه‌روزی او به مدت چهل روز نیز نمونه‌ای دیگر است.
حکمت
به گفته شهاب‌الدین سهروردی، فیلسوف شیعه، سالک در چله‌نشینی به سبب اخلاص عمل برای خدا، در هر روز یک حجاب (مانع برای رسیدن به شهود) را برمی‌دارد؛ تا اینکه در روز چهلم همه حجاب‌ها از میان برود و انوار حق در او تجلی یافته و به مشاهده باطنیِ جمال حق برسد.
شرایط
عز الدین نسفی، از عارفان سده هفتم قمری، برای چله‌نشینی ۱۲ شرط بیان کرده است. او همه این شرایط را مشروط به تلقین و ارشاد استاد راه یافته و کامل دانسته است. به باور او چله‌نشینی به صورت خودسرانه قابل اجرا نیستند. شرایطی که وی ذکر کرده چنین است:
- انتخاب زمان و مکان مناسب؛
- تجدید ایمان در هر ساعت؛
- تجدید توبه در هر ساعت؛
- طهارت و وضوی دائم؛
- گذاردن حق الناس و حق اللّه؛
- مداومت بر روزه؛
- کم خوری؛
- خوردن لقمه حلال؛
- کم گویی؛
- کم خوابی؛
- شناخت خواطر مثل خواطر رحمانی، فلکی، نفسانی و شیطانی؛
- ذکر همیشگی و پیاپی.[۱]
مخالفت با چله نشینی
شماری از عالمان و عارفان، با این نوع ریاضت مخالفت کرده‌اند. به باور آنها، معارف اسلامی مخالف این است که انسان از اجتماع بشری غافل شده و به جای اصلاح خود و دیگران، تنها به نجات خود بیاندیشد.. به گفته آنها، قرآن این شکل از ریاضت را قبول نداشته[۲] و در روایات نیز از رهبانیت در اسلام نهی شده است.[۳]
شمس تبریزی و مولوی، هر چند در ابتدای سیر و سلوک خود به چله نشینی پرداخته‌اند؛ اما در اواخر با این کار مخالفت کرده‌اند.[۴]