حدیث قدسی

سؤال

حدیث قدسی چیست و آیا کتابی به عنوان حدیث قدسی، در دست است؟

حدیث قدسی به معنای کلامی است که از جانب خدا است. در این حدیث، پیامبر، سخنی را به صورت مستقیم از خداوند نقل کند. مضمون و محتوای آن از جانب خداوند بوده و الفاظ آن از شخص پیامبر بیان شده است.

این نوع حدیث تفاوت‌هایی با قرآن دارد. قرآن، کلام الهی است؛ هم لفظ آن از خداوند است و هم مضمون و معنای آن. به همین جهت به اعتقاد مسلمانان پیامبر حتی یک حرف و یک لفظ را بر قرآن اضافه نکرده است. و این برخلاف حدیث قدسی است که الفاظ آن از خداوند نیست.

حدیث غیر قدسی نیز وجود دارد که به آن «سنت» گفته می‌شود و شامل سخن پیامبر(ص) و ائمه معصوم(ع) است. در سنت هم لفظ و هم ‌معنی از معصوم است. همچنین به روایاتی که فعل یا تقریر (امضاء و تأیید) معصوم را حکایت می‌کنند، حدیث یا روایت گفته می‌شود. از نظر علمای اهل‌سنت به سخنان صحابه، و تابعین نیز حدیث اطلاق می‌شود.

به حدیث قدسی، کلام خدا و کلام الهی هم اطلاق شده است. این احادیث از زبان پیامبر اسلام(ص) و دیگر پیامبران نقل شده است. همچنین ممکن است حدیث قدسی از زبان غیر پیامبر نیز بیان شده باشد، مانند حدیث کساء که به اعتقاد شیعه، حضرت فاطمه(س) آن‌را نقل کرده است.

شیعیان احادیث متعددی به نام حدیث قدسی نقل و در کتاب‌هایی جمع‌آوری کرده‌اند. جامع‌ترین این کتاب‌ها «جواهر السنیه» اثر شیخ محمد حسن حرّ عاملی است. این کتاب با عنوان کلیات حدیث قدسی توسط زین‌العابدین کاظمی ترجمه شده و مشتمل بر سیزده فصل است.

مطالعه بیشتر

• کلیات حدیث قدسی، شیخ حرّ عاملی، ترجمه زین‌العابدین کاظمی.
• تفسیر نمونه، آیت‌الله مکارم شیرازی و همکاران، ج۴، ص۲۱۴–۲۱۶ و ج۲۰، ص۵۰۲–۵۰۵.