استفاده از واژه امام برای پیشوایان کفر در قرآن

سؤال

چرا قرآن به پیشوایان کفر هم امام می‌گوید؟

امام به معنای پیشوا و راهبر است که هم برای پیشوایان کفر استعمال می‌شود و هم برای پیشوای مومنان. از همین جهت در قرآن برای رهبران کفر، عبارت: ﴿أَئِمَّه الْکُفْرِ﴾(توبه:۱۲)استفاده شده است.

همانگونه که عده‌ای مردم را به سمت ایمان می‌برند، عده‌ای نیز جامعه را به سوی شرک و بت‌پرستی، کفر و فساد می‌برند و هر دو عده جلودار هستند. اشکالی ندارد که هم به افرادی که مردم را به ایمان دعوت می‌کنند، امام گفته شود و هم افرادی که مردم را به کفر می‌کشانند؛ خداوند دو بار در قرآن به رهبران باطل امام گفته است:

• ﴿وَ إِنْ نَکَثُوا أَیْمانَهُمْ مِنْ بَعْدِ عَهْدِهِمْ وَ طَعَنُوا فی دینِکُمْ فَقاتِلُوا أَئِمَّه الْکُفْرِ إِنَّهُمْ لا أَیْمانَ لَهُمْ لَعَلَّهُمْ یَنْتَهُونَ؛ و اگر سوگندهای خویش را پس از پیمان بستن بشکنند و در دین شما زبان به عیب گویی و نیش زدن بگشایند، پس با پیشوایان کفر کارزار کنید زیرا که آنها را [پایبندی به] سوگند [و پیمان] نیست باشد که [از کفر و شرک و پیمان‌شکنی] بازایستند﴾(توبه:۱۲)
• ﴿وَ جَعَلْناهُمْ أَئِمَّه یَدْعُونَ إِلَی النَّارِ وَ یَوْمَ الْقِیامَه لا یُنْصَرُونَ؛ و آنان را پیشوایانی گردانیدیم که به آتش دوزخ می‌خوانند و روز رستاخیز یاری نشوند﴾(قصص:۴۱)