خلقت انسان در رنج با توجه به آیه ۴ سوره بلد

سؤال

چرا خدواند در سوره بلد فرموده است: انسان را برای رنج دیدن آفریده است؟

آیه ۴ سوره بلد تصریح دارد خداوند انسان را در رنج آفرید. مفسران ذیل این آیه گفته‌اند این رنج همان سختی‌ها و مصیبت‌های دنیایی است که انسان با آن روبرو می‌شود تا با پیروز شدن از امتحان الهی به کمال برسد.

متن آیه

﴿ لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسَانَ فِي كَبَدٍ

به‌راستى كه انسان را در رنج آفريده‌ايم.

بلد:۴

﴾

تفسیر

«کبد» بر وزن «فَرَس» به معنای «سختی» است یکبار در قرآن آمده است.

كلمه «كبد» به معناى رنج و خستگى است. اين تعبير كه «خلقت انسان در كبد است» این پیام را دارد كه رنج و مشقت از هر سو و در تمامى شؤون حيات بر انسان احاطه دارد و اين معنا بر هيچ خردمندى پوشيده نيست كه انسان در پى به دست آوردن هيچ نعمتى بر نمى‌‏آيد، مگر آنكه خالص آن را مى‏‌خواهد، خالص از هر دردسر و خالص در خوبى و پاكيزگى، ولى هيچ نعمتى را به دست نمى‏‌آورد مگر آميخته با ناملايماتى كه عيش او را به هم مى‌زند. اگر انسان در مشقت و سختی نبود برای از بین بردن آن تلاش نمی‌کرد و اگر تلاش نمی‌کرد، ابواب اسرار کائنات به رویش گشوده نمی‌شد: ﴿یا أَیُّهَا الْإِنْسانُ إِنَّکَ کادِحٌ إِلی رَبِّکَ کَدْحاً فَمُلاقِیهِ؛ اى انسان، حقاً كه تو به سوى پروردگار خود بسختى در تلاشى و او را ملاقات خواهى كرد.﴾(انشقاق:۶)

انسان دارای بُعد روحانی و جسمانی است. روح انسان، چند صباحی در این دنیا با جسم، همراه می‌شود و به سبب مادی بودن جسم با دنیا دارای اثرات است؛ از همین‌رو زندگی روح با جسم در این دنیا، همراه مشقّت و رنج است. تا در آزمایش الهی سر بلند بیرون آیند: ﴿الَّذِی خَلَقَ الْمَوْتَ وَ الْحَیاه لِیَبْلُوَکُمْ أَیُّکُمْ أَحْسَنُ عَمَلاً؛ خداوند مرگ و حیات را آفرید تا شما را بیازماید که کدامیک از شما بهتر عمل می‌کند.﴾(ملک:۲)

اینکه قرآن می‌فرماید: «ما انسان را در رنج آفریدیم.» در بیان هدف نهایی از خلقت انسان است که در آیات دیگر آمده است مانند: آزمایش بندگان، پرستش، آگاهی از قدرت خداوند، و … معرفی شده است. آیه در بیان آن است که انسان با وجود جسم خاکی، مراحل زیادی از مشکلات و درد و رنج‌ها را طی می‌کند، حتی کسانی که زندگی مرفه دارند، نیز دارای رنج هستند. زمانی انسان از درد و رنج و خستگی نجات پیدا می‌کند که روح الهی از جسم جدا گردد.