پیش نویس:امام رضا(ع)
 | این متن یک پیش‌نویس است که در وضعیت در دست نگارش قرار دارد |
زندگی‌نامه اجمالی امام رضا(ع) چیست و چه فعالیت های سیاسی و اجتماعی داشتند؟ نام، لقب و کنیه ایشان چیست؟ چه فضائل و کراماتی از امام رضا(ع) نقل شده است؟
موسی بن جعفر(ع) روز هفتم صفر سال ۱۲۸ هجری در منزلی میان مکه و مدینه متولد شدند. ایشان فرزند امام صادق(ع) و حلیمه مصفاة هستند. سن به امامت رسیدن ایشان ۲۰ سالگی بوده و به مدت ۳۵ سال امامت نمودند. مشهور‌ترین نظر در تاریخ شهادت ایشان ۲۵ رجب سال ۱۸۳ می‌باشد که در شهر بغداد و در زندان سندی بن شاهک و با سمّ به وقوع پیوست. در زمان امامت امام کاظم(ع) چهار حاکم به نام‌های منصور، مهدی، هادی و هارون حکومت می‌کردند. شهادت امام(ع) پانزده سال پس از حکومت هارون اتفاق افتاد. نام ایشان موسی، کنیه ایشان ابوالحسن و ابو ابراهیم و لقب معروف ایشان کاظم است. در توصیف ایشان فضائل و صفات حسنه بسیاری نقل شده است. از جمله این اوصاف کثیر العبادة بودن، کرم، کثرت رسیدگی به فقراء، کثرت صله رحم می‌باشد. هم چنین ایشان نیز همانند سایر ائمه اطهار(ع) سراسر زندگی خود را طبق شرایط زمان حیات خود مشغول مبارزه با حاکمان ظالم زمان خود بودند.
زندگی نامه
امام رضا(ع) هشتمین امام شیعیان است.[۱] نسبت به زمان تولد امام رضا(ع) اختلاف نظر وجود دارد اما قول مشهور تر این است که ایشان در 11 ذی القعده سال 148 هجری قمری در مدینه منوره متولد شدند.[۲]
ایشان فرزند بزرگ موسی بن جعفر(ع) هستند.[۳] مادر ایشان کنیز ام ولدی بودند که نام های مختلفی از جمله نجمه برای ایشان نقل شده است. در وصف این بانو ویژگی های برجسته ای از جمله عقل، دیانت، حیا و متعبد بودن ذکر شده است.[۴]
بنابر قولی ایشان 24 سال و چند ماه با پدرشان زندگی کردند و 25 سال نیز بعد از ایشان در قید حیات بودند. لذا مدت امامت ایشان 25 سال بوده است.[۵]
شهادت و تاریخ شهادت و...
در زمان امامت موسی بن جعفر(ع) منصور دوانیقی حکومت می‌کرد. بعد از او پسر منصور به مدت ۱۰ سال حکومت را به دست گرفت. پس از مهدی پسر او هادی به مدت یک سال و نیم حکومت نمود و پس از او حکومت به دست هارون پسر هادی قرار گرفت. وی به رشید معروف بود. پانزده سال بعد از حکومت هارون امام کاظم(ع) در زندان سندی بن شاهک مسموم شدند و به شهادت رسیدند.
نام، لقب و کنیه
نام امام کاظم(ع)، موسی بود. کنیه مشهور موسی بن جعفر(ع) ابوالحسن و ابوابراهیم گزارش شده است. لقب مشهور ایشان، کاظم، به معنای فروبرنده خشم است. القاب صابر، صالح و امین را نیز برای ایشان نقل کرده‌اند. برخی دلیل ملقّب شدن به کاظم را این طور نقل کرده‌اند که ایشان همیشه عادت داشتند که در مقابل بدی دیگران احسان می‌کردند.
فضائل و کرامات
در وصف موسی بن جعفر(ع) در کتب دانشمندان فضائل و ویژگی‌های بسیار والایی ذکر شده است. از جمله این اوصاف عبارتند از: شهرت به عبادت، مراقبت بر اطاعت از الهی، مشهور به کرامات، شب زنده داری، روزه داری، فرو بردن خشم در مقابله با بدی‌ها و بر رفتاری‌ها و ….[۶] از دیگر القاب و اوصاف ایشان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کثیر العبادة: موسی بن جعفر(ع) به دلیل کثرت عبادت به عبد صالح نامیده می‌شدند.[۷] در روایتی از شیخ صدوق نقل شده است که ایشان در طول روز بسیار به عبادت مشغول بودند.[۸]
- باب الحوائج الی الله: هم چنین در عراق به باب الحوائج الی الله شناخته می‌شدند زیرا خواسته‌ها و مطالبات کسانی که از خدا درخواست داشتند از طریق ایشان مورد پذیرش خداوند قرار می‌گرفت.[۹]
- گریه از خوف خدا: ایشان بسیار از خوف خدا گریه می‌کردند به نحوی که اشک‌های شان جاری می‌شد و محاسن اشک آلود می‌شد.[۱۰]
- کثرت صله رحم و صله فقراء: ایشان از بقیه بیشتر به صله رحم و صله فقراء مدینه اهتمام داشتند. صله ایشان نسبت به فقراء به گونه ای بود که هر شب برای فقراء طلا و نقره و خرما و نان می‌بردند در حالی که فقراء ایشان را نمی‌شناختند.[۱۱]
- آزاد کردن بندگان بسیار: کرم ایشان به قدری بود که آزاد کردن هزار مملوک را توسط ایشان نقل کرده‌اند.[۱۲]
جهاد و فعالیت سیاسی
موسی بن جعفر(ع) مدت طولانی در حبس بودند. این برهه از زندگی ایشان عموما مورد غفلت تاریخ پژوهان اسلامی قرار گرفته است. در زندگی موسی بن جعفر(ع) نشانه‌ها و قرائن زیادی وجود دارد که نشان از مبارزه ایشان با حاکم ظالم زمان خود دارد؛ برای نمونه، امام صادق(ع) به اصحاب مورد وثوق امامت ایشان را اطلاع می‌دادند. همینطور به برخی اصحاب نزدیک ایشان را با علامت و نشانه معرفی می‌کنند. همت شدید حاکمان دوره موسی بن جعفر(ع) برای حبس و قتل ایشان، حکایت از مبارزه ایشان با حکومت ظالم دارد.[۱۳]
پانویس
- ↑ فضل الله، تحليلى از زندگانى امام رضا عليه السلام، 43.
- ↑ قمی، منتهى الآمال في تواريخ النبي و الآل، 3: 1609.
- ↑ عطاردی، اخبار و آثار حضرت امام رضا عليه السلام / ترجمه، 27.
- ↑ قمی، منتهى الآمال في تواريخ النبي و الآل، 3: 1614.
- ↑ مجلسی، زندگانى حضرت على بن موسى الرضا عليهما السلام / ترجمه، 4.
- ↑ نصیبی، مطالب السؤول، 83.
- ↑ نصیبی، مطالب السوؤل، 83.
- ↑ ابن بابویه (شیخ صدوق)، عیون أخبار الرضا علیه السلام، 1: 106 و 107.
- ↑ نصیبی، مطالب السؤول، 83.
- ↑ قمی، منتهی الآمال، 545.
- ↑ قمی، منتهی الآمال، 545.
- ↑ قمی، منتهی الآمال، 545.
- ↑ خامنه ای، انسان 250 ساله، 338 تا 341.
منابع
- قمی، شیخ عباس (۱۳۷۹). منتهی الآمال. قم: دلیل ما.
- فضل الله، محمد جواد (۱۳۸۲). تحليلى از زندگانى امام رضا عليه السلام. ترجمهٔ سيد محمد صادق عارف. مشهد: بنياد پژوهشهاى اسلامى آستان قدس رضوى.
- عطاردی، عزیزالله (۱۳۹۷). اخبار و آثار حضرت امام رضا عليه السلام / ترجمه. ترجمهٔ سيد محمد صادق عارف. تهران: كتابخانه صدر.
- مجلسی، محمد باقر (۱۳۸۰). زندگانى حضرت على بن موسى الرضا عليهما السلام / ترجمه. ترجمهٔ موسی خسروی. تهران: اسلامية.
- امین عاملی، سید محسن (۱۳۷۶). سیره معصومان / ترجمه. ترجمهٔ علی حجتی کرمانی. تهران: سروش.
- امین عاملی، سید محسن (۱۴۰۳). أعیان الشیعة. بیروت: دارالتعارف.
- معروف الحسنی، هاشم (۱۳۸۲). زندگانی دوازده امام علیهم السلام / ترجمه. ترجمهٔ محمد مقدس. تهران: امیر کبیر.
- نصیبی، محمد بن طلحه (۱۴۱۹). مطالب السؤول. به کوشش عبدالعزیز طباطبایی. بیروت: مطبعة الآداب.
- قمی، شیخ عباس (۱۳۸۳). منتهی الآمال. به کوشش السید هاشم المیلانی. قم: دلیل ما.
- جزری، ابن اثیر (۱۳۸۵). الکامل فی التاریخ. بیروت: دارالصادر.
- ابن بابویه (شیخ صدوق)، محمد بن علی (۱۳۷۸). عیون أخبار الرضا علیه السلام. تهران: نشر جهان.
- خامنه ای، سید علی (۱۳۹۰). انسان 250 ساله. به کوشش صهبا. قم: موسسه ایمان جهادی.