حدیث پاک‌کننده و مسجد بودن زمین
حدیث «جُعِلَتْ لِیَ الْأَرْضُ مَسْجِداً وَ طَهُوراً ...» از پیامبر(ص) در مورد مهر چه مفهومی دارد و منبع آن چیست؟
حدیث جُعِلَتْ لِیَ الْأَرْضُ مَسْجِداً وَ طَهُوراً، که از نبی اکرم(ص) نقل شده، بیش از ۱۰۰ مرتبه در کتاب‌های مختلف فقهی، حدیثی، اصولی آورده شده است؛ از جمله، در کتاب‌های خصال[۱] و امالی[۲] شیخ صدوق، وسائل‌الشیعه شیخ حر عاملی[۳] و بحارالانوار نوشتهٔ علامه مجلسی،[۴]، با عبارات گوناگون، نقل شده است.
این حدیث، به طوری که از کتاب‌های فقهی و حدیثی بر می‌آید، در سه موضوع مورد استفاده واقع شده است:
- در مبحث تیمم: اگر وقت نماز برسد و آبی برای غسل یا وضو نباشد، می‌توان با تیمم بر خاک نماز خواند.[۵]
- در بحث وجوب سجده بر زمین: سجده باید بر زمین و آنچه از زمین روییده می‌شود باشد، غیر از خوردنی‌ها و پوشیدنی که در روایات استثنا شده است.[۶]
- در بحث امکان اقامهٔ نماز در هر مکانی: در هر مکانی مانند بیابان، خانه، مغازه و ... می‌توان نماز خواند و نماز خواندن فقط در مسجد نیست.[۷]
حدیث جُعِلَتْ لِیَ الْأَرْضُ مَسْجِداً وَ طَهُوراً بر جایز بودن سجده بر مهر در نماز دلالت دارد. رسول خدا(ص) در این حدیث، سجده کردن بر زمین و هر چه مصداقی از زمین باشد را جایز دانسته است. سجده بر «مُهر» هم، که از خاک می‌باشد، داخل در مضمون حدیث شده است از جمله در روایتی آمده است امام سجاد(ع) پس از شهادت امام حسین(ع)، از خاک کربلا تسبیح ساخته، با آن ذکر می‌گفتند، مهر ساخته و با آن نماز می‌خواندند. شیعیان نیز به تبعیت از امامان خود از مهر کربلا استفاده می‌کردند تا اینکه به شعار و سنت شیعیان تبدیل شد.[۸]
مطالعه بیشتر
- مهر نماز اختراع شیعه یا انکار اهل سنت، عطائی اصفهانی.
منابع
- ↑ صدوق، محمد بن علی، الخصال، تصحیح: علی اکبر غفاری، قم، جامعه مدرسین، ۱۳۶۲، ص۲۹۲، ح ۵۶.
- ↑ صدوق، محمد بن علی، الامالی. تحقیق: قسم الدراسیات الاسلامیه، قم، مؤسسه البعثه، چاپ اول، ۱۴۱۷هـ ق، ص۲۸۵.
- ↑ حر عاملی، محمد بن الحسن، وسائل الشیعه، قم، مؤسسه آل البیت، ۱۳۷۲ هـ ش، ج۲ و ۳ و ۵، ص۹۷۰، ۳۵۰، ۳۵۱،۱۱۷، ۳۴۵.
- ↑ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، مؤسسه الوفاء، چاپ سوم، ۱۴۰۳هـ، ج۱۶ و ۷۸و ۸۰ و ۸۱و ۹۸.
- ↑ طوسی، محمد بن الحسن، المبسوط فی فقه الامامیه، تحقيق : تصحيح وتعليق: السيد محمد تقي الكشفي، طهران، المكتبة المرتضوية لإحياء آثار الجعفرية، ۱۳۸۷ق، ج۱، ص۴. محقق حلی، جعفر بن الحسن، المعتبر فی شرح المختصر، تحقيق وتصحيح : عدة من الأفاضل / إشراف : ناصر مكارم شيرازي، قم، مؤسسة سيد الشهداء، ۱۳۶۴ش، ج۱، ص۳۷۳.
- ↑ مجلسی، محمد تقی، لوامع صاحبقرانى، قم، مؤسسة دار التفسير، چاپ اول، ۱۴۱۶ق/۱۳۷۴ش، ج۶۳، ص۸۱. سبحانی، جعفر، السجود علی الارض، قم، مؤسسه الامام الصادق(ع)، ۱۴۲۲ق، ص۶.
- ↑ علوی عاملی، احمد بن زين العابدين، مناهج الأخيار في شرح الإستبصار، بی‌جا، بی‌نا، بی‌تا، ج۱، ص۶۱۷.
- ↑ عرفانیان یزدی خراسانی، غلام‌رضا، الوضوء و السجود فی الکتاب و السنه، قم، حوزه علمیه، اول، ۱۳۷۲ش، ص۶۶–۴۶.