دفن امام حسین(ع) و شهدای کربلا

سؤال

شهدای کربلا و امام حسین(ع) را چه کسی دفن کرد؟

درگاه‌ها

دفن امام حسین(ع) و شهدای کربلا بنا بر اعتقاد شیعیان توسط امام سجاد(ع) صورت گرفته است و قبیله بنی‌اسد در دفن اجساد سایر شهدای کربلا به امام کمک کرده‌اند. نظریه دیگری وجود دارد که دفن امام حسین(ع) و شهدای دیگر را تنها قبیله بنی اسد انجام داده‌اند. برخی نیز گفته‌اند توسط امام سجاد(ع) و با حضور پیامبر(ص)، امام علی(ع)، امام حسن(ع) و فرشتگان الهی دفن شده است.

اختلاف گزارش‌ها

دفن امام حسین(ع) و یارانش به دو صورت، گزارش شده است: اول، این که امام حسین(ع) به صورت خارق‌العاده توسط امام سجاد(ع) و با حضور پیامبر (ص)، امام علی(ع)، امام حسن(ع) و فرشتگان الهی دفن شده است. این گزارش با روایاتی هماهنگ است که دلالت دارند امور مربوط به تجهیز و دفن امامان اهل بیت (ع)، فقط توسط امام بعدی انجام می‌شود. دوم، این که اهل غاضریه از طایفه بنی اسد، اجساد مطهّر شهدا را دفن کرده‌اند. جمع میان این دو گزارش نیز بدین سان امکان‌پذیر است که با عنایت به خارق‌العاده بودن حضور امام سجاد (ع)، بنی اسد، متوجه حضور ایشان نشده‌اند، چنان‌که حضور پیامبر (ص) و فرشتگان نیز برای آنان مشخص نبوده است، یا این که آنان، امام زین العابدین (ع) را دیده‌اند؛ ولی نشناخته‌اند.

دفن امام حسین(ع) توسط قبیله بنی‌اسد

در کتب مختلف تاریخی آمده است که پس از واقعه عاشورا وقتی عمر سعد از کربلا به طرف کوفه حرکت کرد، گروهی از قبیله بنی‌اسد که ساکن قریه «غاضریه» بودند؛ آمدند و بر حسین(ع) و اصحابش نماز خواندند و بدن‌های شهدا را دفن کردند و امام حسین(ع) را در مکانی که هم‌اکنون مرقد مطهر می‌باشد به خاک سپردند. ایشان بدن حضرت علی اکبر(ع) را پائین پای آن حضرت دفن کردند و برای دیگر شهدای اهل بیت(ع) و اصحاب که در آن حوالی بودند حفره‌ای کندند و از جانب پای آن حضرت و همه را با هم در یک جا به خاک سپردند. همچنین بدن حضرت عباس(ع) را در آن‌جا که به شهادت رسیده بود به خاک سپردند و اکنون مرقد ایشان در آن‌جا می‌باشد.

این خبر در منابعی مانند الأخبار الطوال، مروج الذهب، تاریخ الطبری، أنساب الأشراف، المناقب ابن شهر آشوب و الملهوف آمده است.

دفن امام حسین(ع) توسط امام سجاد(ع)

در متون روایی شیعه روایاتی نقل شده و بیانگر اینست که متولی دفن امام معصوم، غیر از امام معصوم نیست. روایاتی وجود دارد که امام سجاد(ع) بر امام حسین نماز خواند و بدن مطهر ایشان را دفن نمود:

• شیخ صدوق در کتاب عیون اخبار الرضا احادیثی در باب وفات موسی بن جعفر(ع) نقل کرده‌است، که متولی دفن، کفن و نماز بر پیکر آن حضرت، امام رضا(ع) بوده‌است با وجود این‌که در بغداد حضور نداشته است.
• همچنین شیخ صدوق در جای دیگر از امام صادق(ع) نقل می‌کند که جائز نیست امام را غسل بدهد مگر کسی که امام باشد.
• شیخ صدوق در مورد احتجاج امام رضا(ع) بر فرقه واقفیه روایتی نقل کرده که علی بن حمزه به امام رضا عرض کرد: «ما از پدران شما روایت کرده‌ایم که متولی امر امام نمی‌شود مگر امامی مثل او، حضرت در جواب فرمودند: مرا خبر ده که حسین(ع) امام بود یا نبود گفت: امام بود، امام فرمود متولی امر او که شد؟ علی بن حمزه گفت: علی بن حسین(ع) امام فرمودند: علی بن حسین کجا بود؟ او که در زندان و محبوس به دست عبیدالله بود! علی گفت: پنهان و پوشیده از کسان عبیدالله بیرون رفت و متولی امر پدر شد و بازگشت، امام فرمود: آن کسی که علی بن حسین را قدرت داد که به کربلا آید و متولی امر پدر گردد، قدرت می‌دهد صاحب این امر به بغداد آید و متولی امر پدر شود و بازگردد، در حالی که نه در زندان بود و نه اسیر.