تصمیم عمر بن عبدالعزیز بر واگذاری خلافت به امام سجاد(ع)
آيا عمر بن عبدالعزيز تصميم گرفت حكومت را به امام سجاد(ع) واگذار کند؟
با توجه به اين كه زمان حكومت عمر بن عبد العزيز(۹۹_۱۰۱) با زمان امامت امام سجاد(ع)(حداكثر تاسال ۹۶هجري) مصادف نبوده است، بنا براين چنين سخني از اساس باطل است. علاوه بر اين كه هيچ كس اين نظريه را مطرح نكرده است.
در كتاب«اعيان الشيعه» آمده است:«امام سجاد(ع) در سال ۳۶ يا ۳۷ يا ۳۸ هـ در مدينه تولد يافت. و در سال ۹۴ يا ۹۵ هـ وفات يافت. دوران امامت ايشان مصادف است با حاكميت يزيد ،معاويه بن يزيد ، مروان بن حكم، عبدالملك مروان و در نهايت در زمان وليد بن عبدالملك به شهادت رسيد و در بقيع مدفون شد.»[۱]
«علامه مجلسي» در «جلاء العيون» آورده است:«در روز وفات آن جناب اختلاف كرده اند بعضي گفته اند در ۱۸ محرم سال ۹۴ هـ. واقع شد.[۲]
«طبري» سال وفات«امام سجاد(ع) » را سال ۹۶ هـ .ق ذكر كرده است.[۳]
«مسعودي» در«مروج الذهب» مي نويسد:«در سال ۹۵ هـ علي بن حسين بن علي بن ابيطالب در پادشاهي وليد وفات كرد و در مدينه در بقيع دفن شد. و پنجاه و هفت ساله بود و به قولي در ۹۴ هـ درگذشت.»[۴]
بنابر اين با توجه به اقوال متعددي كه در زمينه سال شهادت امام سجاد(ع) بيان شد، به اين نتيجه مي رسيم كه آن حضرت در سال ۹۴ يا ۹۵ و يا حد اكثر ۹۶ هجري وفات يافته است.
اين در حالي است كه تمامي مورخان آغاز حكومت عمر بن عبد العزيز را سال ۹۹ هجري مي دانند. يعقوبي مي نويسد:«عمر بن عبدالعزيز ده روز گذشته از صفر سال ۹۹ هـ .ق به زمامداري رسيد.»[۵]
اين تاريخ تقريباً مورد اتفاق همه مورخان است. بنابراين با مقايسه اي كه بين تاريخ شهادت امام سجاد(ع) با دوران حكومت عمر بن عبدالعزيز انجام مي دهيم احتمال واگذاري حكومت از طرف عمر بن عبد العزيز به امام سجاد(ع) منتفي مي شود.دركتاب «زندگاني امام سجاد(ع)» نوشته«عبدالرزاق موسوي مقرم» آمده است:«مورخان اتفاق بر اين دارند كه آن حضرت به فرمان وليد بن عبدالملك مسموم شد و در ماه محرم به شهادت رسيد.»[۶]
اگر قول غير مشهور را هم درباره شهادت امام سجاد(ع) بپذيريم[۷] باز هم چيزي در مورد واگذاري حكومت از طرف عمر بن عبدالعزيز به امام سجاد(ع) نقل نشده است. علاوه اين كه «عبدالله بن عطاء تميمي گويد: روزي با علي بن الحسين(ع) در مسجد نشسته بودم ناگهان عمر بن عبدالعزيز كه آن روز جواني زيبا و عياش بود و حتي بند نعلينش نقره بود از آنجا گذشت حضرت به من فرمود: اي عبدالله اين جوان عياش را مي بيني وي روزي بر اين مردم حكومت كند و چون بميرد اهل آسمان او را لعن كنند. و اهل زمين بر او رحمت فرستند.»[۸]
مطالعه بيشتر
- زندگاني امام زين العابدين:عبدالرزاق موسوي.
- زندگاني علي بن حسين(ع): سيد جعفر شهيدي.
منابع
- ↑ امين، محسن، اعيان الشيعه، بيروت، دارالتعارف للمطبوعات، ۱۴۰۳، ج۱، ص۶۲۹.
- ↑ علامه مجلسي، جلاء العيون، تهران، كتاب فروشي اسلاميه، ۱۳۴۸ش، ص۶۷۳.
- ↑ طبري، محمد بن جرير، الرسل و الملوك، ترجمه ابوالقاسم پاينده، تهران، نشر اساطير، چاپ چهارم، ۱۳۷۵، ج۵، ص۳۶۲.
- ↑ مسعودي، مروج الذهب، بيروت، انتشارات دارالاندلس، چاپ دوم، ج۳، ص۱۶۰.
- ↑ يعقوبي، تاريخ يعقوبي، ترجمه محمد ابراهيم آيتي، تهران، مركز انتشارات علمي و فرهنگي، چاپ سوم، ۱۳۶۲، ج۲، ص۲۶۱ و طبري، محمد بن جرير، پيشين، ج۹، ص۳۹۴۷.
- ↑ موسوي مقرم، عبدالرزاق، زندگاني امام زين العابدين(ع) ترجمه حبيب روحاني، مشهد، بنياد پژوهش هاي اسلامي آستان قدس رضوي، چاپ اوّل، ص۱۳۷۴، ص۶۰۱.
- ↑ يعقوبي، ابن واضح، تاريخ يعقوبي، ج۲ ص۲۶۳، شهادت امام سجاد(ع) را در سال ۹۹ و يا ۱۰۰ هـ ذكر شده است.
- ↑ مجلسي، بحارالانوار، بيروت، موسسه الوفاء، سال ۱۴۰۳، چاپ دوم، ج۴۶، ص۲۳.