اقدامات ابوبکر در زمان خلافت: تفاوت میان نسخه‌ها

(صفحه‌ای تازه حاوی «{{شروع متن}} {{سوال}} آيا در زمان خلافت ابوبکر، کارهاي مخالف اسلام انجام شد؟ {{پایان سوال}} {{پاسخ}} == طریقه انتخاب ابوبکر به خلافت == پس از رحلت پيامبر(ص) انصار در سقيفه بني ساعده براي انتخاب جانشين گرد هم آمدند تا با سعد بن عباده بيعت کنند. ابوبکر خب...» ایجاد کرد)
 
 
(۱۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
{{سوال}}
آيا در زمان خلافت ابوبکر، کارهاي مخالف اسلام انجام شد؟
آیا در زمان خلافت ابوبکر، کارهای مخالف اسلام انجام شد؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}


== طریقه انتخاب ابوبکر به خلافت ==
طبق شواهد تاریخی محققان معتقدند که [[ابوبکر بن ابی‌قحافه|ابوبکر]] در زمان خلافتش دست به اقداماتی زد که مخالف [[اسلام]] و گفتار [[پیامبر(ص)]] بود.
پس از رحلت پيامبر(ص) انصار در سقيفه بني ساعده براي انتخاب جانشين گرد هم آمدند تا با سعد بن عباده بيعت کنند. ابوبکر خبر يافت و به همراه عمر و ابوعبيده جراح رهسپار سقيفه شدند.<ref>يعقوبي، تاريخ، ترجمه ايتي، تهران، انتشارات علمي و فرهنگي، چاپ نهم،۱۳۸۲ش، ج۱، ص۵۲۳؛ و ابن قتيبه، الامامه و السياسه، قم، منشورات شريف رضي،ج۱، ص۵</ref> اين در حالي بود که علي(ع) مشغول غسل و کفن پيامبر بود. انصار گفتند: يک امير از ما و يک امير از شما. ابوبکر گفت: اميران از ما باشند و وزيران از شما! آنگاه ابوبکر گفت: من يکي از اين دو؛ عمر و ابو عبيده را براي شما مي پسندم. در اين هنگام عمر از جا برخاست و گفت: چه کسي راضي مي شود کسي را که پيامبر مقدم داشته، پس اندازد. اين را گفت: و با ابوبکر بيعت کرد و برخي مردم نيز بيعت کردند. در اين هنگام انصار يا بعضي از انصار گفتند ما جز با علي عليه السلام بيعت نمي کنيم.<ref>طبري، تاريخ، ترجمه: پاينده، ابوالقاسم تهران، بنياد فرهنگ ايران، ۱۳۵۲ش، ج۴، ص۱۳۲۸ و ابن الاثير، الکامل في التاريخ، بيروت، دارصادر، ۱۳۸۵ق، ج۲، ص۳۲۵.</ref>


کار خلافت و جانشيني پيامبر(ص) در سقيفه خاتمه يافت در حالي که جنازه پيامبر سه روز ميان عترت پيامبر(ص) و دوستان ايشان روي زمين بود و آنها در اطراف بدن مطهر رسول خدا اشک حسرت مي ريختند، ابوبکر و طرفدارانش سه روز دور از جنازه پيامبر؛ سرگرم تحکيم پايه هاي حکومت خود بودند.  
[[غصب خلافت امیرمؤمنان(ع)]]، عدم پرداخت سهم ذی القربی و سهم مؤلفة قلوبهم، عدم پرداخت ارث، غصب فدک و آزار و کتک زدن [[حضرت فاطمه زهرا(س)|حضرت زهرا(س)]]، منع از نوشتن احادیث پیامبر(ص) و انتخاب [[عمر بن خطاب|عمر]] به عنوان جانشین خلیفه از جمله اقدامات خلاف اسلام ابوبکر در زمان خلافتش دانسته شده است.


== اقدامات پس از خلافت ==
== اقدامات ==
در زمان خيلفه اول کارهاي زيادي مخالف اسلام صورت گرفت، که اکثر اين ها از سوي خود خليفه انجام گرفت:
در زمان خلیفه اول کارهای زیادی مخالف [[اسلام]] صورت گرفت، که اکثر آن‌ها از سوی خود خلیفه انجام شد. برخی از آنها عبارت‌اند از:


=== غصب خلافت اميرمؤمنان(ع) ===
=== غصب خلافت امیرمؤمنان(ع) ===
اولين کار مخالف اسلام و فرموده پيامبر(ص)، از سوي ابوبکر، غصب خلافت و جانشيني امام علي(ع) است. پيامبر(ص) در موارد زيادي علي(ع) را به عنوان جانشين بعد از خود معرفي نمود.<ref>رک: علامه شرف الدين موسوي، المراجعات، ترجمه مروّج خراساني، قم، بنياد معارف اسلامي، چاپ هفتم، ۱۳۸۳ش،ص۱۲۵-۲۵۰.</ref> اميرمؤمنان(ع) و فاطمه زهرا(س) تلاش هاي زيادي براي بازگرداندن امر خلافت از ابوبکر و بيعت با امام علي(ع) کردند؛ اما تلاش آنان ثمري نبخشيد.
{{اصلی|جریان سقیفه}}
یکی از اعمال خلاف اسلام ابوبکر پس از رحلت پیامبر(ص)، حضور در سقیفه بنی‌ساعده برای تعیین جانشینی و غصب خلافت دانسته شده است. برخی از انصار و مهاجرین با جمع شدن در سقیفه بنی‌ساعده ابوبکر را به خلافت برگزیدند.<ref>یعقوبی، تاریخ یعقوبی، ترجمه ایتی، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ نهم، ۱۳۸۲ش، ج۱، ص۵۲۳؛ ابن قتیبه، الامامه و السیاسه، قم، منشورات شریف رضی، ج۱، ص۵.</ref> امام علی(ع) در این زمان مشغول غسل و کفن پیامبر(ص) بود.<ref>طبری، تاریخ طبری، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران، بنیاد فرهنگ ایران، ۱۳۵۲ش، ج۴، ص۱۳۲۸؛ ابن الاثیر، الکامل فی التاریخ، بیروت، دارصادر، ۱۳۸۵ق، ج۲، ص۳۲۵.</ref>


=== جنگ و کشتار کساني که از پرداخت زکات به ابوبکر کوتاهي کردند ===
غصب خلافت [[امام علی(ع)]] اولین اقدام خلاف [[اسلام]] و گفتار [[پیامبر(ص)]] ابوبکر قلمداد شده است. پیامبر(ص) در موارد بسیاری علی(ع) را به عنوان جانشین بعد از خود معرفی نمود.<ref>رک: علامه شرف الدین موسوی، المراجعات، ترجمه مروّج خراسانی، قم، بنیاد معارف اسلامی، چاپ هفتم، ۱۳۸۳ش، ص۱۲۵–۲۵۰.</ref> [[امیرالمؤمنین|امیرمؤمنان(ع)]] و [[حضرت فاطمه زهرا(س)|فاطمه زهرا(س)]] تلاش‌های زیادی برای بازگرداندن امر [[خلافت]] از [[ابوبکر]] و بیعت با امام علی(ع) کردند؛ اما تلاش آنان ثمری نبخشید.
اين عده کساني بودند که چون در منصب جانشيني ابوبکر نسبت به پيامبر(ص) ترديد داشتند از پرداخت زکات به ابوبکر کوتاهي نمودند.ابوبکر تصميم گرفت با آنان بجنگد ولي عمر که متوجه عواقب سوء اين تصميم بود گفت: چگونه با کساني که پيامبر(ص) درباره آنها فرمود: «مأمور شده ام با مردم پيکار کنم تا معتقد شوند که خدائي جز خداوند يکتا نيست و محمد فرستاده اوست و هرکس اعتراف کرد مال و خونش مصون است». جنگ مي کني؟! اما ابوبکر بر خلاف نص صريح پيامبر با آنان جنگ نمود. <ref>علامه شرف الدين موسوي، اجتهاد در مقابل نص، ترجمه علي دواني، تهران، انتشارات غدير، ص۱۲۸؛ و ابن کثير، البدايه و النهايه، بيروت، مکتبه المعارف، الطبعه السادسه، ۱۴۰۹ﻫ ﻕ، ج۶، ص۳۱۱.</ref>


=== کشتن «مالک بن نويره» ===
=== جنگ و کشتار کسانی که از پرداخت زکات به ابوبکر کوتاهی کردند ===
مالک رئيس قبيله بني تميم و شخصي بی پاک و شجاع بود؛ جرم وي خودداري از پرداخت زکات به حکومت ابوبکر بود. و اين هنگامي بود که او سرگرم بررسي به منظور تعيين تکليف خود بود. خالد بن وليد با دستور ابوبکر يکباره به وي حمله برد و او را کشت و همان شب با زن او همبستر شد.<ref>علامه اميني، الغدير، ترجمه: ثبوت، اکبر، تهران، بنياد بعثت، چاپ چهارم، ۱۳۶۹ش، ج۱۳ ، ص۳۲۰؛ ابن کثير، همان، ج۶، ص۳۲۱.</ref> وقتي که برخي از جمله عمر به ابوبکر گفتند او را بايد به خاطر زنا و کشتن مرد مسلمان، بکشند، ابوبکر در پاسخ گفت: بس است، خالد حکم خدا را تاويل کرداجتهاد کردو اشتباه نمود، زبان از نکوهش او باز داريد. بنابراين، اين رأي ابوبکر در مورد خالد يکي از مخالفت هاي او در مقابل قرآن و سنت پيامبر(ص) است.<ref>ابن الاثير، پيسين ، ج۲، ص۳۵۸.</ref>
این عده کسانی بودند که در خلافت ابوبکر تردید داشتند. آنها از پرداخت [[زکات]] به ابوبکر خودداری کردند. ابوبکر تصمیم گرفت با آنان بجنگد. عمر که متوجه عواقب سوء این تصمیم بود، مخالفت کرد؛ اما ابوبکر بر خلاف نص صریح پیامبر با آنان که مسلمان بودند، جنگ نمود.<ref>علامه شرف الدین موسوی، اجتهاد در مقابل نص، ترجمه علی دوانی، تهران، انتشارات غدیر، ص۱۲۸؛ ابن کثیر، البدایه و النهایه، بیروت، مکتبه المعارف، الطبعه السادسه، ۱۴۰۹ق، ج۶، ص۳۱۱.</ref>


=== عدم پرداخت سهم ذي القربي ===
==== کشتن «مالک بن نویره» ====
همه مسلمانان اتفاق دارند که سهمي از خمس به پيامبر خداو سهم ديگري به خويشان آن حضرت تعلق مي گرفته است و تا پيامبر در قيد حيات بود اين برنامه جريان داشت. ولي بعد از آن که ابوبکر به خلافت رسيد، آيه خمس را تاويل کرد و پيامبر و خويشان او را پس از رحلت آن حضرت طرد نمود و از اداي حق بني هاشم امتناع ورزيد.<ref>علامه شرف الدين موسوي، اجتهاد در مقابل نص، پيشين، ص۸۱.</ref>
مالک بن نویره رئیس [[قبیله بنی‌تمیم]]، شخصی بی‌پاک و شجاع بود؛ وی از پرداخت [[زکات]] به حکومت ابوبکر خودداری کرد؛ تا به بررسی اوضاع و شرایط بپردازد. [[خالد بن ولید]] با دستور ابوبکر به وی حمله کرد و او را کشت و همان شب با همسرش هم‌بستر شد.<ref>علامه امینی، الغدیر، ترجمه اکبر ثبوت، تهران، بنیاد بعثت، چاپ چهارم، ۱۳۶۹ش، ج۱۳، ص۳۲۰؛ ابن کثیر، البدایه و النهایه، بیروت، مکتبه المعارف، الطبعه السادسه، ۱۴۰۹ق، ج۶، ص۳۲۱.</ref> زمانی‌که برخی از جمله [[عمر بن خطاب|عمر]] به ابوبکر گفتند که باید خالد را به خاطر [[زنا]] و کشتن مرد [[مسلمان]]، بکشند، ابوبکر به مخالفت پردخت و گفت: خالد حکم خدا را با اجتهاد خودش تأویل کرد؛ هرچند اشتباه نمود، او را نکوهش نکنید؛ بنابراین، این رأی ابوبکر در مورد خالد یکی از مخالفت‌های او در مقابل [[قرآن]] و [[سنت پیامبر(ص)]] دانسته شده است.<ref>ابن الاثیر، الکامل فی التاریخ، بیروت، دارصادر، ۱۳۸۵ق، ج۲، ص۳۵۸.</ref>
 
=== عدم پرداخت سهم ذی القربی ===
همه مسلمانان اتفاق دارند که سهمی از [[خمس]] به پیامبر خدا(ص) و سهم دیگری به خویشان آن حضرت تعلق می‌گرفته است و تا پیامبر در قید حیات بود به آن عمل می‌کرد؛ ولی بعد از آن که ابوبکر به [[خلافت]] رسید، آیه خمس را تأویل کرد و پیامبر و خویشان او را پس از رحلت آن حضرت طرد نمود و از ادای حق [[بنی هاشم]] امتناع ورزید.<ref>علامه شرف الدین موسوی، اجتهاد در مقابل نص، ترجمه علی دوانی، تهران، انتشارات غدیر، ص۸۱.</ref>


=== عدم پرداخت ارث فاطمه زهرا(س) ===
=== عدم پرداخت ارث فاطمه زهرا(س) ===
از ديگر اقدامات مخالف اسلام، در حکومت ابوبکر، ندادن ارث حضرت زهرا بود. که اين عمل خلاف نص صريح قرآن بود: «للرجال نصيب مما ترک...»<ref>نساء / ۷.</ref>؛ براي مردان از آنچه پدر و مادر و خويشاوندان گذاشته اند بهره اي هست، براي زنان نيز از آنچه پدران و مادران و خويشان باقي گذاشته، کم يا زياد، بهره اي مقرر شده است. اين آيه به معني عام هم شامل پيامبر و ساير افراد بشر مي شود. اما وقتي فاطمهعليها السلاماز ابوبکر ارث پدرش را طلب نمود، ابوبکر گفت: پيامبر فرموده: ما ارث نمي گذاريم و آنچه از ما مي ماند صدقه است و به ساير افراد مسلمين مي رسد. اين حديث را فاطمه(س) و امامان(ع) مردود دانسته اند.<ref>علامه شرف الدين موسوي، اجتهاد در مقابل نص، پيشين، ص۸۸.</ref>
از دیگر اقدامات ابوبکر که خلاف [[اسلام]] دانسته شده است، ندادن ارث [[حضرت فاطمه زهرا(س)|حضرت زهرا(س)]] بود که این عمل خلاف نص صریح [[قرآن]] قلمداد شده است: «للرجال نصیب مما ترک…؛ برای مردان از آنچه پدر و مادر و خویشاوندان گذاشته‌اند بهره‌ای هست، برای زنان نیز از آنچه پدران و مادران و خویشان باقی گذاشته، کم یا زیاد، بهره‌ای مقرر شده است.»<ref>سوره نساء، آیه ۷.</ref>
 
مفسران معتقدند که این آیه به معنی عام شامل پیامبر(ص) و سایر افراد بشر می‌شود؛ اما وقتی فاطمه(س) از ابوبکر ارث پدرش را طلب نمود، ابوبکر گفت: پیامبر فرموده: ما ارث نمی‌گذاریم و آنچه از ما می‌ماند، [[صدقه]] است و به سایر افراد مسلمین می‌رسد. این حدیث را فاطمه(س) و امامان(ع) مردود دانسته‌اند.<ref>علامه شرف الدین موسوی، اجتهاد در مقابل نص، ترجمه علی دوانی، تهران، انتشارات غدیر، ص۸۸.</ref>


=== غصب فدک ملک دختر پيامبر(ص) ===
=== غصب فدک ===
وقتي آيه «و آت ذي القربي حقه»؛ حق خويشان خود را به آنها بده، نازل شد پيامبر(ص) فدک را به فاطمه(س) بخشيد و هم چنان در دست آن حضرت بود تا اينکه ابوبکر آن را از وي گرفت. اين همان حقي بود که زهرا(س) بعد از پدرش آن را مطالبه کرد و خليفه و طرفدارانش را به محاکمه کشيد.<ref>همان، ص۹۸.</ref>
زمانی‌که آیه «و آت ذی القربی حقه؛ حق خویشان خود را به آنها بده،» نازل شد پیامبر(ص) [[فدک]] را به [[حضرت فاطمه زهرا(س)|فاطمه(س)]] بخشید و هم‌چنان در دست آن حضرت بود تا اینکه ابوبکر آن را از وی گرفت. این همان حقی بود که زهرا(س) بعد از پدرش آن را مطالبه کرد و خلیفه و طرفدارانش را محکوم نمود.<ref>علامه شرف الدین موسوی، اجتهاد در مقابل نص، ترجمه علی دوانی، تهران، انتشارات غدیر، ص۹۸.</ref>


=== آزار و کتک زدن حضرت زهرا(س) ===
=== آزار و کتک زدن حضرت زهرا(س) ===
آزردن زهراعليها السلامدختر پيامبر(ص) مخالف صريح گفتار رسول خدا است. همانا پيامبر(ص) فرمود: خشنودي فاطمه(س) خشنودي من و خشم فاطمه، خشم من است. امّا ابوبکر و هوادارانش به فرموده پيامبر(ص) بي اعتنايي نمودند و فاطمه عليها السلام را در جريان بيعت و هجوم به خانه علي(ع) بين در و ديوار قرار داده و پهلويش را شکستند.<ref>علامه مجلسي، جلاء العيون، تحقيق: اماميان، سيد علي، قم سرور، چاپ دهم، ۱۳۸۳ش، ص۲۵۱-۲۶۲.</ref>
آزردن [[حضرت زهرا(س)]] دختر پیامبر(ص) مخالف گفتار صریح [[رسول خدا(ص)]] دانسته شده است؛ چنان‌که پیامبر(ص) فرمود: خشنودی فاطمه(س) خشنودی من و خشم فاطمه، خشم من است. اما بنا بر پاره‌ای از گزارش‌های تاریخی، ابوبکر و هوادارانش به فرموده پیامبر(ص) اعتنا نکرده و فاطمه(س) را در جریان بیعت و هجوم به خانه علی(ع) بین در و دیوار قرار دادند و پهلویش را شکستند.<ref>علامه مجلسی، جلاء العیون، تحقیق سید علی امامیان، قم سرور، چاپ دهم، ۱۳۸۳ش، ص۲۵۱–۲۶۲.</ref>


=== منع از نوشتن احاديث پيامبر(ص) ===
=== منع از نوشتن احادیث پیامبر(ص) ===
به توجه به اين که کتابت و ضبط احاديث پيامبر(ص) موجب بقاي سيره و سنت نبوي است و حتي آن حضرت به اين عمل ضبط و حفظ احاديث تاکيد نموده بود. در زمان ابوبکر، احاديث آن حضرت به آتش کشيده شد. ابوبکر در ايام خلافتش دستور داد پانصد حديث پيامبر را جمع آوري کردند، يک شب که خوابيده بود سخت منقلب شد، صبح آن روز همه آنها را آتش زد.<ref>علامه شرف الدين، اجتهاد در مقابل نص، ص۱۵۷.</ref>
محققان معتقدند که کتابت و ضبط [[حدیث|احادیث]] پیامبر(ص) موجب بقای سیره و [[سنت نبوی]] بود؛ چنان‌که پیامبر(ص) نیز به ضبط و حفظ احادیث تأکید کرده بود. در زمان ابوبکر، احادیث آن حضرت نابود شد. ابوبکر پس از دستور به جمع‌آوری احادیث پیامبر(ص)، همه آنها را آتش زد.<ref>علامه شرف الدین، اجتهاد در مقابل نص، ترجمه علی دوانی، تهران، انتشارات غدیر، ص۱۵۷.</ref>


=== عدم پرداخت سهم مولفه قلوبهم ===
=== عدم پرداخت سهم مولفه قلوبهم ===
<nowiki>خداوند براي افرادي که بايد دل هاي آنها را به سوي اسلام جلب کرد سهمي در زکات قرار داده است؛ {{قرآن|انما الصدقات... و المولفه قلوبهم</nowiki><ref>توبه / ۶۰</ref> پيامبر(ص) اين سهم از زکات را به افرادي که لازم بود دلهاي آنان را به سوي اسلام جلب کرد، مي داد ولي هنگامي که ابوبکر روي کار آمد، اين دسته از افراد براي سهم خود مانند زمان پيامبر(ص) نزد وي رفتند ابوبکر نيز فرماني نوشت که آنها سهم خود را دريافت دارند. آنها نيز فرمان ابوبکر را به عمر نشان دادند تا آن را گواهي کند ولي عمر فرمان ابوبکر را پاره کرد و گفت: ما به شما نيازي نداريم. آنها نزد ابوبکر برگشتند و گفتند آيا تو خليفه اي يا عمر؟ به خواست خدا او خليفه است و بدين گونه عمل عمر را تأييد و امضا نمود<ref>علامه شرف الدين، اجتهاد در مقابل نص، پيشين، ص۷۳.</ref>.
طبق [[آیه]] ۶۰ [[سوره توبه]]، [[خدا|خداوند]] برای افرادی که باید دل‌های آنها را به سوی [[اسلام]] جلب کرد، سهمی از [[زکات]] قرار داد؛ «انما الصدقات… و المؤلفة قلوبهم»<ref>سوره توبه، آیه۶۰.</ref> پیامبر(ص) سهم این افراد از زکات را پرداخت می‌کرد؛ اما ابوبکر پس از خلافت با پیشنهاد [[عمر بن خطاب|عمر]] از پرداخت سهم آنها خودداری نمود.<ref>علامه شرف الدین، اجتهاد در مقابل نص، ترجمه علی دوانی، تهران، انتشارات غدیر، ص۷۳.</ref>


=== انتخاب عمر به جانشینی ===
=== انتخاب عمر به جانشینی ===
از ديگر احکام خلاف اسلامي که ابوبکر در زمان خلافت خود مرتکب شد اين بود که هنگام وفاتش وصيت نمود که بعد از او عمر خليفه باشد، در حالي که انتخاب وي برخلاف بيانات صريح پيامبر(ص) بود.<ref>مسعودي، مروج الذهب، بيروت، دارالمعرفه، ج۲، ص۳۰۷.</ref>
از دیگر اعمال خلاف [[اسلام]] ابوبکر در زمان [[خلافت]]، وصیت به جانشینی عمر هنگام وفاتش دانسته شده است؛ زیرا انتخاب عمر برخلاف بیانات صریح [[پیامبر(ص)]] در امر جانشینی بود.<ref>مسعودی، مروج الذهب، بیروت، دارالمعرفه، ج۲، ص۳۰۷.</ref>
 
{{پایان پاسخ}}
{{پایان پاسخ}}
{{مطالعه بیشتر}}
{{مطالعه بیشتر}}
==معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:==
۱ـ اجتهاد در مقابل نص، علامه سيد عبدالحسين شرف الدين، ترجمه علي دواني.


۲ـ الغدير، علامه اميني، ج۱۳، ترجمه اکبر ثبوت
== معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر ==
۱ـ اجتهاد در مقابل نص، علامه سید عبدالحسین شرف الدین، ترجمه علی دوانی.
{{پایان مطالعه بیشتر}}
{{پایان مطالعه بیشتر}}


==منابع==
== منابع ==
<references />
{{پانویس|۲}}
{{شاخه
{{شاخه
| شاخه اصلی = تاریخ
| شاخه اصلی = تاریخ
| شاخه فرعی۱ = حکومت‌های پس از پیامبر(ص)
| شاخه فرعی۱ = حکومت‌های پس از پیامبر(ص)
| شاخه فرعی۲ = خلفا
| شاخه فرعی۲ = خلفا
| شاخه فرعی۳ =  
| شاخه فرعی۳ =
}}
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه =  
  | شناسه =
  | تیترها =  
  | تیترها =
  | ویرایش =  
  | ویرایش =
  | لینک‌دهی =  
  | لینک‌دهی =
  | ناوبری =  
  | ناوبری =
  | نمایه =  
  | نمایه =
  | تغییر مسیر =  
  | تغییر مسیر =
  | ارجاعات =  
  | ارجاعات =
  | بازبینی =  
  | بازبینی =
  | تکمیل =  
  | تکمیل =
  | اولویت =  
  | اولویت =
  | کیفیت =  
  | کیفیت =
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۷ ژوئن ۲۰۲۳، ساعت ۱۲:۰۶

سؤال

آیا در زمان خلافت ابوبکر، کارهای مخالف اسلام انجام شد؟


طبق شواهد تاریخی محققان معتقدند که ابوبکر در زمان خلافتش دست به اقداماتی زد که مخالف اسلام و گفتار پیامبر(ص) بود.

غصب خلافت امیرمؤمنان(ع)، عدم پرداخت سهم ذی القربی و سهم مؤلفة قلوبهم، عدم پرداخت ارث، غصب فدک و آزار و کتک زدن حضرت زهرا(س)، منع از نوشتن احادیث پیامبر(ص) و انتخاب عمر به عنوان جانشین خلیفه از جمله اقدامات خلاف اسلام ابوبکر در زمان خلافتش دانسته شده است.

اقدامات

در زمان خلیفه اول کارهای زیادی مخالف اسلام صورت گرفت، که اکثر آن‌ها از سوی خود خلیفه انجام شد. برخی از آنها عبارت‌اند از:

غصب خلافت امیرمؤمنان(ع)

یکی از اعمال خلاف اسلام ابوبکر پس از رحلت پیامبر(ص)، حضور در سقیفه بنی‌ساعده برای تعیین جانشینی و غصب خلافت دانسته شده است. برخی از انصار و مهاجرین با جمع شدن در سقیفه بنی‌ساعده ابوبکر را به خلافت برگزیدند.[۱] امام علی(ع) در این زمان مشغول غسل و کفن پیامبر(ص) بود.[۲]

غصب خلافت امام علی(ع) اولین اقدام خلاف اسلام و گفتار پیامبر(ص) ابوبکر قلمداد شده است. پیامبر(ص) در موارد بسیاری علی(ع) را به عنوان جانشین بعد از خود معرفی نمود.[۳] امیرمؤمنان(ع) و فاطمه زهرا(س) تلاش‌های زیادی برای بازگرداندن امر خلافت از ابوبکر و بیعت با امام علی(ع) کردند؛ اما تلاش آنان ثمری نبخشید.

جنگ و کشتار کسانی که از پرداخت زکات به ابوبکر کوتاهی کردند

این عده کسانی بودند که در خلافت ابوبکر تردید داشتند. آنها از پرداخت زکات به ابوبکر خودداری کردند. ابوبکر تصمیم گرفت با آنان بجنگد. عمر که متوجه عواقب سوء این تصمیم بود، مخالفت کرد؛ اما ابوبکر بر خلاف نص صریح پیامبر با آنان که مسلمان بودند، جنگ نمود.[۴]

کشتن «مالک بن نویره»

مالک بن نویره رئیس قبیله بنی‌تمیم، شخصی بی‌پاک و شجاع بود؛ وی از پرداخت زکات به حکومت ابوبکر خودداری کرد؛ تا به بررسی اوضاع و شرایط بپردازد. خالد بن ولید با دستور ابوبکر به وی حمله کرد و او را کشت و همان شب با همسرش هم‌بستر شد.[۵] زمانی‌که برخی از جمله عمر به ابوبکر گفتند که باید خالد را به خاطر زنا و کشتن مرد مسلمان، بکشند، ابوبکر به مخالفت پردخت و گفت: خالد حکم خدا را با اجتهاد خودش تأویل کرد؛ هرچند اشتباه نمود، او را نکوهش نکنید؛ بنابراین، این رأی ابوبکر در مورد خالد یکی از مخالفت‌های او در مقابل قرآن و سنت پیامبر(ص) دانسته شده است.[۶]

عدم پرداخت سهم ذی القربی

همه مسلمانان اتفاق دارند که سهمی از خمس به پیامبر خدا(ص) و سهم دیگری به خویشان آن حضرت تعلق می‌گرفته است و تا پیامبر در قید حیات بود به آن عمل می‌کرد؛ ولی بعد از آن که ابوبکر به خلافت رسید، آیه خمس را تأویل کرد و پیامبر و خویشان او را پس از رحلت آن حضرت طرد نمود و از ادای حق بنی هاشم امتناع ورزید.[۷]

عدم پرداخت ارث فاطمه زهرا(س)

از دیگر اقدامات ابوبکر که خلاف اسلام دانسته شده است، ندادن ارث حضرت زهرا(س) بود که این عمل خلاف نص صریح قرآن قلمداد شده است: «للرجال نصیب مما ترک…؛ برای مردان از آنچه پدر و مادر و خویشاوندان گذاشته‌اند بهره‌ای هست، برای زنان نیز از آنچه پدران و مادران و خویشان باقی گذاشته، کم یا زیاد، بهره‌ای مقرر شده است.»[۸]

مفسران معتقدند که این آیه به معنی عام شامل پیامبر(ص) و سایر افراد بشر می‌شود؛ اما وقتی فاطمه(س) از ابوبکر ارث پدرش را طلب نمود، ابوبکر گفت: پیامبر فرموده: ما ارث نمی‌گذاریم و آنچه از ما می‌ماند، صدقه است و به سایر افراد مسلمین می‌رسد. این حدیث را فاطمه(س) و امامان(ع) مردود دانسته‌اند.[۹]

غصب فدک

زمانی‌که آیه «و آت ذی القربی حقه؛ حق خویشان خود را به آنها بده،» نازل شد پیامبر(ص) فدک را به فاطمه(س) بخشید و هم‌چنان در دست آن حضرت بود تا اینکه ابوبکر آن را از وی گرفت. این همان حقی بود که زهرا(س) بعد از پدرش آن را مطالبه کرد و خلیفه و طرفدارانش را محکوم نمود.[۱۰]

آزار و کتک زدن حضرت زهرا(س)

آزردن حضرت زهرا(س) دختر پیامبر(ص) مخالف گفتار صریح رسول خدا(ص) دانسته شده است؛ چنان‌که پیامبر(ص) فرمود: خشنودی فاطمه(س) خشنودی من و خشم فاطمه، خشم من است. اما بنا بر پاره‌ای از گزارش‌های تاریخی، ابوبکر و هوادارانش به فرموده پیامبر(ص) اعتنا نکرده و فاطمه(س) را در جریان بیعت و هجوم به خانه علی(ع) بین در و دیوار قرار دادند و پهلویش را شکستند.[۱۱]

منع از نوشتن احادیث پیامبر(ص)

محققان معتقدند که کتابت و ضبط احادیث پیامبر(ص) موجب بقای سیره و سنت نبوی بود؛ چنان‌که پیامبر(ص) نیز به ضبط و حفظ احادیث تأکید کرده بود. در زمان ابوبکر، احادیث آن حضرت نابود شد. ابوبکر پس از دستور به جمع‌آوری احادیث پیامبر(ص)، همه آنها را آتش زد.[۱۲]

عدم پرداخت سهم مولفه قلوبهم

طبق آیه ۶۰ سوره توبه، خداوند برای افرادی که باید دل‌های آنها را به سوی اسلام جلب کرد، سهمی از زکات قرار داد؛ «انما الصدقات… و المؤلفة قلوبهم»[۱۳] پیامبر(ص) سهم این افراد از زکات را پرداخت می‌کرد؛ اما ابوبکر پس از خلافت با پیشنهاد عمر از پرداخت سهم آنها خودداری نمود.[۱۴]

انتخاب عمر به جانشینی

از دیگر اعمال خلاف اسلام ابوبکر در زمان خلافت، وصیت به جانشینی عمر هنگام وفاتش دانسته شده است؛ زیرا انتخاب عمر برخلاف بیانات صریح پیامبر(ص) در امر جانشینی بود.[۱۵]


معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر

۱ـ اجتهاد در مقابل نص، علامه سید عبدالحسین شرف الدین، ترجمه علی دوانی.


منابع

  1. یعقوبی، تاریخ یعقوبی، ترجمه ایتی، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ نهم، ۱۳۸۲ش، ج۱، ص۵۲۳؛ ابن قتیبه، الامامه و السیاسه، قم، منشورات شریف رضی، ج۱، ص۵.
  2. طبری، تاریخ طبری، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران، بنیاد فرهنگ ایران، ۱۳۵۲ش، ج۴، ص۱۳۲۸؛ ابن الاثیر، الکامل فی التاریخ، بیروت، دارصادر، ۱۳۸۵ق، ج۲، ص۳۲۵.
  3. رک: علامه شرف الدین موسوی، المراجعات، ترجمه مروّج خراسانی، قم، بنیاد معارف اسلامی، چاپ هفتم، ۱۳۸۳ش، ص۱۲۵–۲۵۰.
  4. علامه شرف الدین موسوی، اجتهاد در مقابل نص، ترجمه علی دوانی، تهران، انتشارات غدیر، ص۱۲۸؛ ابن کثیر، البدایه و النهایه، بیروت، مکتبه المعارف، الطبعه السادسه، ۱۴۰۹ق، ج۶، ص۳۱۱.
  5. علامه امینی، الغدیر، ترجمه اکبر ثبوت، تهران، بنیاد بعثت، چاپ چهارم، ۱۳۶۹ش، ج۱۳، ص۳۲۰؛ ابن کثیر، البدایه و النهایه، بیروت، مکتبه المعارف، الطبعه السادسه، ۱۴۰۹ق، ج۶، ص۳۲۱.
  6. ابن الاثیر، الکامل فی التاریخ، بیروت، دارصادر، ۱۳۸۵ق، ج۲، ص۳۵۸.
  7. علامه شرف الدین موسوی، اجتهاد در مقابل نص، ترجمه علی دوانی، تهران، انتشارات غدیر، ص۸۱.
  8. سوره نساء، آیه ۷.
  9. علامه شرف الدین موسوی، اجتهاد در مقابل نص، ترجمه علی دوانی، تهران، انتشارات غدیر، ص۸۸.
  10. علامه شرف الدین موسوی، اجتهاد در مقابل نص، ترجمه علی دوانی، تهران، انتشارات غدیر، ص۹۸.
  11. علامه مجلسی، جلاء العیون، تحقیق سید علی امامیان، قم سرور، چاپ دهم، ۱۳۸۳ش، ص۲۵۱–۲۶۲.
  12. علامه شرف الدین، اجتهاد در مقابل نص، ترجمه علی دوانی، تهران، انتشارات غدیر، ص۱۵۷.
  13. سوره توبه، آیه۶۰.
  14. علامه شرف الدین، اجتهاد در مقابل نص، ترجمه علی دوانی، تهران، انتشارات غدیر، ص۷۳.
  15. مسعودی، مروج الذهب، بیروت، دارالمعرفه، ج۲، ص۳۰۷.