دفن امام حسین(ع) و شهدای کربلا

سؤال

شهدای کربلا و امام حسین(ع) را چه کسی دفن و برآنها نماز خواند؟

درگاه‌ها

دفن امام حسین(ع) و شهدای کربلا بنا بر اعتقاد شیعیان که مستند به روایات است، توسط امام سجاد(ع) صورت گرفته است و قبیله بنی‌اسد در دفن اجساد سایر شهدای کربلا به امام کمک کرده‌اند. هرچند گزارش‌هایی در برخی کتاب‌های تاریخی نقل شده که قبیله بنی‌اسد امور مربوط به اقامه نماز و تدفین بدن امام حسین(ع) و سایر شهدای کربلا را انجام دادند با این استناد که امام سجاد(ع) در این زمان در کوفه به اسارت بوده‌است.

دفن امام حسین(ع) توسط قبیله بنی‌اسد

در کتب مختلف تاریخی آمده است که پس از واقعه عاشورا وقتی عمر سعد از کربلا به طرف کوفه حرکت کرد، گروهی از قبیله بنی‌اسد که ساکن قریه «غاضریه» بودند؛ آمدند و بر حسین(ع) و اصحابش نماز خواندند و بدن‌های شهدا را دفن کردند و امام حسین(ع) را در مکانی که هم ‌اکنون مرقد مطهر می‌باشد به خاک سپردند. ایشان بدن حضرت علی اکبر(ع) را پائین پای آن حضرت دفن کردند و برای دیگر شهدای اهل بیت(ع) و اصحاب که در آن حوالی بودند حفره‌ای کندند و از جانب پای آن حضرت و همه را با هم در یک جا به خاک سپردند. همچنین بدن حضرت عباس(ع) را در آن‌جا که به شهادت رسیده بود به خاک سپردند و اکنون مرقد ایشان در آن‌جا می‌باشد.

دفن امام حسین(ع) توسط امام سجاد(ع)

در متون روایی شیعه روایاتی نقل شده و بیانگر اینست که متولی دفن امام معصوم، غیر از امام معصوم نیست. روایاتی وجود دارد که امام سجاد(ع) بر امام حسین نماز خواند و بدن مطهر ایشان را دفن نمود:

• شیخ صدوق در کتاب عیون اخبار الرضا احادیثی در باب وفات موسی بن جعفر(ع) نقل کرده‌است، که متولی دفن، کفن و نماز بر پیکر آن حضرت، امام رضا(ع) بوده‌است با وجود این‌که در بغداد حضور نداشته است.
• همچنین شیخ صدوق در جای دیگر از امام صادق(ع) نقل می‌کند که جائز نیست امام را غسل بدهد مگر کسی که امام باشد.
• شیخ صدوق در مورد احتجاج امام رضا(ع) بر فرقه واقفیه روایتی نقل کرده که علی بن حمزه به امام رضا عرض کرد: «ما از پدران شما روایت کرده‌ایم که متولی امر امام نمی‌شود مگر امامی مثل او، حضرت در جواب فرمودند: مرا خبر ده که حسین(ع) امام بود یا نبود گفت: امام بود، امام فرمود متولی امر او که شد؟ علی بن حمزه گفت: علی بن حسین(ع) امام فرمودند: علی بن حسین کجا بود؟ او که در زندان و محبوس به دست عبیدالله بود! علی گفت: پنهان و پوشیده از کسان عبیدالله بیرون رفت و متولی امر پدر شد و بازگشت، امام فرمود: آن کسی که علی بن حسین را قدرت داد که به کربلا آید و متولی امر پدر گردد، قدرت می‌دهد صاحب این امر به بغداد آید و متولی امر پدر شود و بازگردد، در حالی که نه در زندان بود و نه اسیر.

با توجه به کلام امام متوجه می‌شویم که متولی امر دفن امام حسین(ع) کسی نبوده است مگر علی بن حسین(ع) که امام بعد از او بوده است، چنان‌که شیخ صدوق در این مورد می‌گوید: واقفیه بدین احادیث نتوانند بر ما ایراد کنند برای آن‌که امام صادق(ع) فرمود: جائز نیست امام را غسل بدهد مگر کسی که امام باشد، پس اگر کسی به غیر حق مرتکب این نهی شد و امام را غسل داد به سبب این عمل که از او سر زده است، امامت امام لاحق باطل نمی‌شود و نفرموده امام نیست مگر کسی که امام سابق را غسل بدهد.

نسبت دادن دفن اجساد طاهر شهدا به قبیله بنی اسد از باب این بوده است که آنان امام سجاد(ع) را در این امر یاری نموده‌اند و طبق دستور آن حضرت شهدا را به خاک سپردند.

مطالعه بیشتر

• درکربلا چه گذشت، شیخ عباس قمی.
• امام‌شناسی، علامه تهرانی