سؤال

زاد المعاد از کیست و چه محتوایی دارد؟

زاد المعاد کتابی به زبان فارسی و از علامه مجلسی که درباره اعمال و فضایل ماه‌ها نوشته شده است. در فصل‌های پایانی کتاب، برخی احکام شرعی هم بیان شده است. این کتاب از چهارده باب تشکیل شده که باب اول آن اعمال و فضایل ماه رجب است و باب آخر، احکام زکات، خمس و اعتکاف را دربردارد.

زاد المعاد
زاد المعاد
اطلاعات کتاب
نویسندهعلامه مجلسی
تاریخ نگارشقرن یازدهم
موضوعادعیه و زیارات
زبانفارسی

نویسنده

محمدباقر بن محمدتقی مجلسی(۱۰۳۷ق-۱۱۱۰ق) مشهور به علامه مجلسی و مجلسی دوم از علما و محدثان بزرگ شیعه در قرن یازدهم هجری بود. علامه مجلسی عالمی برجسته و تأثیرگذار و نویسنده‌ای پرکار بود که آثار بسیاری در موضوعات مختلف و با اتکا به احادیث و اخبار ائمه اطهار(ع) نوشت. آثار مجلسی پس از او مورد استناد و رجوع دانشمندان شیعه قرار گرفت.[۱]

توانایی علامه مجلسی در دانش‌های حدیثی مورد اتفاق علمای شیعه است. هرچند بر دیدگاه و روش علامه مجلسی در باب نقل و تفسیر روایات نقدهایی به‌خصوص در دوره معاصر وارد شده است، عالمان بزرگ شیعه از جایگاه والای مجلسی در مقام یک محدث سخن گفته‌اند.[۲] علامه مجلسی به دلیل جایگاه علمی و دینی خود شأن والای اجتماعی و سیاسی فراوانی یافت. او از سوی شاهان صفوی، که برای اولین بار تشیع را مذهب رسمی و مبنای دینی حکومت خود قرار داده بودند، به سمت‌های بالای دینی و اجتماعی منصوب شد.[۳]

معرفی و محتوا

زاد المعاد از تألیفات فارسی علامه مجلسی است. در آغاز کتاب زادالمعاد گفته شده است: «چون… از حضرت رسول خدا و ائمه هدی ـ صلوات الله علیه وعلیهم اجمعین ـ ادعیه و اعمال بسیار منقول گردیده… و اکثر خلق را به اعتبار اشتغال به انواع اشغال دنیویه و غیرها تحصیل آنها و عمل به جمیع آنها میسر نیست، خواستم که منتخبی از اعمال سال و فضایل ایام و لیالی شریفه متبرکه و اعمال آنها… را در این رساله ایراد نمایم که عامه خلق از برکات آنها محروم نباشند.»[۴]

این کتاب را علامه مجلسی به نام شاه سلطان حسین در سال ۱۱۰۷ نوشته است.[۵]

زادالمعاد از چهارده باب تشکیل شده است.

  • باب اول: فضیلت و اعمال ماه رجب
  • باب دوم: فضایل و اعمال ماه شعبان
  • باب سوم: فضایل و اعمال ماه رمضان
  • باب چهارم: در اعمال شب و روز شوال و ذی القعده
  • باب پنجم: در اعمال و فضایل ذی الحجه
  • باب ششم: در اعمال محرم
  • باب هفتم: در اعمال صفر
  • باب هشتم: در فضایل و اعمال ربیع الاول
  • باب نهم: در فضایل ربیع الثانی و جمادی الاول و جمادی الثانی
  • باب دهم: در اعمال هر ماه
  • باب یازدهم:در زیارت پیامبر(ص) و اهل بیت(ع)
  • باب دوازدهم: اقسام نماز
  • باب سیزدهم: احکام اموات
  • باب چهاردهم: احکام زکات، خمس و اعتکاف
  • خاتمه: در بیان کفارات[۶]


منابع

  1. علی نصیری، درسنامه علم حدیث، قم، مرکز نشر هاجر، ص ۱۶۹.
  2. محمد بن الحسن الحر العاملی، امل الآمل فی علماء جبل، مکتبة الأندلس، ج ۲، ص ۲۴۸.
  3. حسن طارمی، علامه مجلسی، تهران، انتشارات طرح نو، ص ۱۶–۱۷.
  4. اسفندیاری محمد، «عمومی کردن علم با مطالعه موردی درباره علامه مجلسی»، آیینه پژوهش، خرداد و تیر ۱۳۷۹، شماره ۶۲، ص۲ تا ۶.
  5. الطهرانی، آقا بزرک، الذّریعة إلی تصانیف الشّیعة، اسماعیلیان قم و کتابخانه اسلامیه تهران، ۱۴۰۸ق، ج۱۲، ص۱۱.
  6. مجلسی، محمدباقر، زادالمعاد، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، بیروت، فهرست.