فضایل امام علی(ع) در کلام اهل‌سنت
سؤال
فضایل امام علی(ع) را از منابع اهل سنت بیان فرمایید.
درگاه‌ها
فضایل امام علی(ع)، در کتب معتبر شیعه و سنی نقل شده است. در قرآن کریم، به اتفاق اهل سنت شأن نزول آیات زیادی راجع به امام علی(ع) می‌باشد. از میان این آیات می‌توان، به عباراتی مانند «صالح المؤمنین»، «صادقین»، «هادی»، «خیر البریه» که در نظر مفسرین اهل سنت در شأن امام علی(ع) ذکر شده‌اند، اشاره کرد. همچنین روایات زیادی در کتب اهل سنت، در شأن امیر المؤمنین از رسول خدا(ص) نقل شده است. همچنین روایاتی در مورد وصایت و ولایت امام علی(ع) بعد از رسول خدا(ص) در این کتب نقل شده است، که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به‌‌حدیث غدیر اشاره نمود.
مفسران اهل‌سنت و فضایل امام علی(ع) در قرآن
مفسران اهل‌سنت، آیات متعددی را در فضیلت امام علی(ع) دانسته‌اند:
- پیامبر اسلام(ص) تمام آیاتی که درباره کرامت را است را شامل علی(ع) دانست.[۱]
- زمانی که آیه ﴿خداوند، جبرئیل و (آن) مؤمن شایسته، یاور او هستند.﴾(تحریم:۴) نازل شد، پیامبر(ص) فرمودند: مومن شایسته، علی(ع) است.[۲]
- پیامبر(ص)، آیه‌ای که به مومنان سفارش می کند با راستگویان باشند[۳] را همراهی با علی(ع) و اصحابش تفسیر کرد.[۴]
- زمانی که آیه نازل شد که پیامبر را بیم‌دهنده دانست و گفت برای هر گروه هدایت‌کننده‌ای خواهد بود.[۵] پیامبر اسلام دست بر سینه گذاشت و خود را بیم‌دهنده امت دانست. سپس با دست به علی(ع) اشاره کرده و او را هدایت‌کننده امت خواند.[۶]
- از رسول اکرم(ص) نقل شده که علی(ع) را مصداق آیه‌ای دانست که ایمان آورده، عمل صالح انجام داده و بهترین مخلوقات هستند[۷]، دانست.[۸]
- وقتی آیه ﴿و از آفریدگان ما دسته‌ای هستند که به حقّ رهنمون می‌شوند و به حقّ داد می‌ورزند.﴾(اعراف:۱۸۱) نازل شد، پیامبر(ص) فرمودند: مراد از آن جماعت هدایت یافته، علی(ع) و شیعیان او هستند.[۹]
- پس از نزول آیه ﴿وَالسَّابِقُونَ السَّابِقُونَ، أُولئِک الْمُقَرَّبُونَ؛ پیشتازان پیشتاز. * آنانند که نزدیکان (به خداوند) اند. * در بهشت‌های پرنعمت﴾(واقعه:۱۰–۱۲) پیامبر از جبرئیل نقل کرد که مراد از آن علی(ع) و شیعیان او هستند که به سوی بهشت سبقت می‌گیرند و به‌خدا نزدیک می‌شوند.[۱۰]
- آیات دیگری مانند آیه اکمال، آیه لیلة المبیت، آیه خاتم بخشی، آیه مباهله و … نیز در شأن امام علی نازل شده است.
روایات اهل‌سنت در فضائل امام علی(ع)
منابع اهل‌سنت، روایاتی را در فضیلت امام علی(ع) نقل کرده‌اند:
- پیامبر اسلام(ص): «نسبت علی(ع) به من؛ نسبت سر است به بدن»[۱۱]
- پیامبر(ص) در روایتی علی(ع) را بهترین انسان دانست که هر کس او را نپذیرد کافر است.[۱۲]
- حضرت محمد(ص) در جنگ تبوک خطاب به امام علی(ع)، او را برای خود به‌‌منزله هارون برای موسی دانست، جز اینکه بعد از پیامبر اسلام، پیامبر دیگری نخواهد بود.[۱۳]
- انس بن مالک نقل می‌کند که نزد پیامبر بود و علی(ع) وارد شد. پیامبر(ص) فرمودند: «من و علی در روز قیامت حجت بر امت هستیم.»[۱۴]
- ام‌سلمه همسر پیامبر از رسول خدا(ص) نقل کرده: «هر کسی به علی(ع) دشنام دهد مرا دشنام داده است؛ و هر کسی مرا دشنام دهد یقیناً خدا را دشنام داده است.»[۱۵]
- ابن عباس از رسول خدا(ص) نقل می‌کند که حضرت فرمودند: «محبت علی(ع) گناهان را از بین می‌برد، چنان‌که آتش هیزم را از بین می‌برد.»[۱۶]
- ابن عباس روایت کرده که پیامبر(ص) فرمودند: «اگر درختان قلم شوند و دریاها مرکب شوند و جنیان حساب کننده شوند و آدمیان نویسنده شوند، نمی‌توانند فضائل علی بن ابی طالب(ع) را بشمارند.»[۱۷]
- پیامبر(ص) در روایت دیگری فرموده‌اند: «امیرالمؤمنین(ع) با حق است و حق با اوست، این دو از هم جدا نخواهند شد تا اینکه نزد حوض کوثر حضور یابند.»[۱۸]
- رسول خدا(ص) فرمودند: «هر که بخواهد مانند من زندگی کند و مانند من بمیرد و در بهشت عدن ساکن شود باید که با علی(ع) دوستی کند، و از او و امامان بعد از او متابعت کند. اگر بعد از من تکذیب ایشان کنند، صله مرا با ایشان قطع کرده‌اند و خداوند شفاعت مرا به ایشان (تکذیب کنندگان) نرساند.[۱۹]
منابع
- ↑ محمد صالح حسینی ترمذی، مناقب مرتضوی، ص۱۹، چاپ بمبئی، ۱۳۲۱ هـ.ق.
- ↑ ابن المغازلی، مناقب علی بن ابی طالب، ص۲۶۹، ح۳۱۶، تهران، نشر مکتبه الاسلامیه، ۱۴۰۲ هـ.ق.
- ↑ سوره توبه، آیه۱۱۹.
- ↑ حاکم الحسکانی، شواهد التنزیل، ج۲، ص۳۴۱، تهران، انتشارات ارشاد اسلامی، ۱۴۱۱ هـ.ق.
- ↑ سوره رعد، آیه۷.
- ↑ ابن شیرویه دیلمی، فردوس الاخبار، ج۱، ص۷۵، نشر دارالکتب العربی، ۱۴۰۷.
- ↑ سوره بینه، آیه۷.
- ↑ شواهد التنزیل، ج۲، ص۴۵۹.
- ↑ سلیمان بن ابراهیم قندوزی حنفی، ینابیع المودّه، ج۱، ص۱۲۸، قم، انتشارات شریف رضی، ۱۴۱۳ هـ.ق.
- ↑ سبط بن الجوزی، تذکره الخواص، ص۱۷، تهران، انتشارات نینوی.
- ↑ ابوبکر احمد بن علی الخطیب البغدادی، ج۷، ص۱۲، تاریخ بغداد، بیروت، درالکتب العلمیه.
- ↑ فردوس الاخبار، ج۳، ص۸۹.
- ↑ تاریخ بغداد، ج۱۱، ص۴۳۲.
- ↑ تاریخ بغداد، ج۲، ص۸۸.
- ↑ ابن حسام الدین هندی، کنز العمال، ج۱۱، ص۶۰۲، ح۳۲۹۰۳، بیروت، نشر مؤسسه الرساله، ۱۴۱۳ هـ.ق.
- ↑ تاریخ بغداد، ج۴، ص۱۹۵.
- ↑ ینابیع المودّه، ج۱، ص۱۴۳.
- ↑ ابن ابی بکر هیثمی، مجمع الزوائد، ج۹، ص۱۳۴، بیروت، نشر دارالکتب العربی، ۱۴۰۲ هـ.ق.
- ↑ حلیه الاولیاء، ج۱، ص۸۶.