مهاجرین و انصار با توجه به آیه ۱۰۰ سوره توبه

سؤال

بر اساس آیهٔ ۱۰۰ از سورهٔ توبه، مهاجرین و انصار چه کسانی هستند؟

متن آیه

﴿ وَالسَّابِقُونَ الْأَوَّلُونَ مِنَ الْمُهَاجِرِينَ وَالْأَنْصَارِ وَالَّذِينَ اتَّبَعُوهُمْ بِإِحْسَانٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَرَضُوا عَنْهُ وَأَعَدَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي تَحْتَهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا ۚ ذَٰلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ

و پيشگامان نخستين از مهاجران و انصار، و كسانى كه با نيكوكارى از آنان پيروى كردند، خدا از ايشان خشنود و آنان [نيز] از او خشنودند، و براى آنان باغهايى آماده كرده كه از زير [درختان‌] آن نهرها روان است. هميشه در آن جاودانه‌اند. اين است همان كاميابى بزرگ.

توبه:۱۰۰

﴾

پیشگامان نخستین

اینکه پیشگامان نخستین از مهاجران و انصار در آیه ۱۰۰ سوره توبه چه کسانی هستند میان مفسران اختلاف است. مهاجرین کسانی هستند که به دو قبله نماز خواندند و در جنگ بدر حضور داشتند، ولی انصار کسانی هستند که در بیعت عقبهٔ اوّلی شرکت نمودند، که در منا حدود ۱۲ نفر و در بیعت عقبهٔ دوّم ۷۰ نفر از اهل مدینه با پیامبر(ص) بیعت کردند و عدّه ای نیز هنگامی که مصعب بن عمیر برای تعلیم قرآن کریم به مدینه رفته بود ایمان آوردند.

مهاجرین به پیشگامان در اسلام و هجرت گفته می‌شود، ولی انصار کسانی بودند که پیامبر(ص) و یاران مهاجرش را یاری دادند.

در نتیجه رضایت و خشنودی خدا در آیهٔ یاد شده روی یک عنوان کلّی قرار گرفته و آن هجرت و نصرت و ایمان و عمل صالح است، تمام صحابه مادامی که تحت این عناوین قرار داشتند مورد رضای خدا بودند و زمانی که از تحت این عناوین خارج شدند، از تحت رضایت خدا نیز خارج می‌شوند، و دیگر به آن‌ها مهاجر و انصاری گفته نمی‌شود که مورد رضایت خداوند تبارک و تعالی قرار داشته باشند.