امام علی(ع) جمع‌کننده قرآن
دلائلی که ثابت می‌کند امام علی(ع) قرآن را جمع آوری کرده است، بنویسید.
براساس شواهد تاریخی و برخی احادیث، که در منابع اهل سنت نیز آمده، نخستین کسی که بعد از رحلت پیامبر اکرم(ص) اقدام به جمع آوری قرآن کریم کرد و آن را تدوین و تنظیم نمود، حضرت علی بن ابیطالب(ع) بود. در ذیل به برخی از این روایات اشاره می‌گردد.
- ابوبکر حضرمی از امام صادق(ع) روایت کرده است، که پیامبر اکرم(ص) به حضرت علی(ع) فرمود: «ای علی! این قرآن در کنار بستر من، میان صحیفه‌ها و حریر و کاغذها قرار دارد، قرآن را جمع کن و آن را آن گونه که یهودیان، تورات خود را از بین بردند، ضایع نکنید».[۱]
- حضرت علی(ع) پس از رحلت پیامبر اکرم(ص) که از همه آشناتر به قرآن بود در خانه خود به انزوا نشست و قرآن کریم را جمع آوری و تدوین کرد. از ابن عباس در ذیل آیه ﴿لا تُحَرِّکْ بِهِ لِسَانَکَ لِتَعْجَلَ بِهِ. إِنَّ عَلَیْنَا جَمْعَهُ وَقُرْآنَهُ﴾[۲] نقل شده که علی بن ابیطالب(ع) پس از رحلت پیامبر اکرم(ص) قرآن را به مدت شش ماه جمع آوری کرد.[۳]
- ابن سیرین می‌گوید: علی(ع) فرمود: «وقتی پیامبر(ص) رحلت کرد، سوگند خوردم که ردایم را جز برای نماز جمعه به دوش نگیرم تا آن که قرآن را جمع نمایم.»[۴]
- محمد بن سیرین از عکرمه نقل کرده است که: پس از بیعت مردم با ابوبکر، علی بن ابی طالب(ع) در خانه نشست، به ابوبکر گزارش دادند که او از بیعت با تو کراهت دارد، ابوبکر آن حضرت را خواست و گفت: از بیعت با من سرباز زدی؟ علی(ع) فرمود: «دیدم در کتاب خدا چیزهایی افزوده می‌شود، پس با خودم گفتم که جز برای نماز ردا بر دوش نگیرم، تا آن که قرآن را جمع نمایم. ابوبکر گفت: چه کار شایسته‌ای!»
محمد بن سیرین می‌گوید: از عکرمه پرسیدم: آیا دیگران قرآن را به ترتیب نزول تألیف نمودند؟ وی پاسخ داد: اگر جن و انس جمع گردند تا تألیفی مانند تألیف علی ابن ابی طالب داشته باشند، توانایی آن را نخواهند داشت.[۵]
مصحف امام علی ودیعه امامت
البته مصحفی که امام علی(ع) تدوین و جمع آوری کرد، به مردم ارائه شد؛ ولی به دلائلی که در جای خود بحث شده، مورد پذیرش قرار نگرفت و آن مصحف به عنوان ودیعه امامت بعد از حضرت علی(ع) به امامان معصوم(ع) یکی پس از دیگری رسیده است.
مصحف امام علی(ع) از نظر تعداد آیات، سوره‌ها و کلمات، هیچ تفاوتی با مصحف کنونی نداشت، تنها سوره‌ها به ترتیب نزول تنظیم شده بودند و بر اساس قرائت پیامبر اکرم(ص) بود و شأن نزول آیات و سوره‌ها و نام افرادی که آیات و سوره‌های در شأن آن‌ها بود ذکر شده بود و ….[۶]
جستارهای وابسته
- جمع‌آوری قرآن توسط خلیفه اول و خلیفه سوم
- جمع‌آوری قرآن در زمان پیامبر اسلام
منابع
- ↑ نگاه کنید به زنجانی، عبدالله، تاریخ القرآن، تهران، مکتبه صدر، ۱۳۸۷، ص۵۳.
- ↑ قیامت / ۱۷–۱۶.
- ↑ نگاه کنید به مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، تهران، مؤسسه طور، ۱۳۷۰، ج۸۹، ص۵۲.
- ↑ نگاه کنید به سیوطی، جلال الدین، الاتقان فی علوم القرآن، دمشق، دار ابن کثیر، دارالعلوم الانسانی، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۱۸۳.
- ↑ نگاه کنید به الاتقان، همان، تاریخ القرآن، ص۴۸.
- ↑ برای آگاهی بیشتر نگاه کنید به معرفت، محمد هادی، علوم قرآنی، قم، مؤسسه انتشاراتی التمهید، ۱۳۷۸ش.