فهرست عالمان شهید شیعه
كدامين علماي معروف شيعه به جرم محبت اهل بیت به شهادت رسیده اند؟
صف بندي هاي فرقه اي ميان مسلمين، باعث كشتارهاي خونيني در طول تاريخ شده است و بسياري از مردم بي‌گناه قرباني جهل و تعصب و جاه طلبي دنيا پرستان شده اند. در اين كشمكش ها هيچ گروهی به اندازه شيعه قرباني نداده است. مي توان به جرات گفت كه از اولين روزهاي اسلام كمتر سالي گذشته كه در آن جمعي از شیعیان فقط به جرم دوستي و محبت به اهل بيت پيامبر در خون خويش نغلتیده باشند. در این میان تعداد زیاد یاز علمای شیعه نیز به شهادت رسیده اند.
کتاب شهداء الفضیلة اثر علامه امینی
مرحوم علامه اميني در كتاب ارزشمند خود شهدا الفضيله كه آماري است از عالمان شهيد شيعه، از حدود چهل شهيد نام ميبرد كه مستقيماً و فقط بجرم تشيع به شهادت رسيده اند و در پايان كتاب مي نويسد كه اين آمار غير از كشتارهاي دسته جمعي است كه گاه و بيگاه در بلاد مختلف بوقوع پيوسته است (مثل كشتار مدرسه شيخ داوود در جزيره بني صالح بحرين ـ كشتار سنه ۹۹۷ در خراسان و هتك حريم رضوي ـ كشتارهاي كربلا در سنين ۱۲۱۶ و ۱۲۵۸ ـ كشتار مسجد زكريا در حلب در زمان سلطان سليم عثماني) كه به شهادت بسياري از فضلاء و دانشوران و شيعيان اهل بيت منجر شده است.[۱]
اسامي شهيداني كه در كتاب شهدا الفضيله آمده است به ترتيب از قرن ۴ الي ۱۴:
- ابوعلي نافعي انطاكي.
- محمد بن هاني اندلسي ازدي.
- ابوالحسن احمد كندي جرجرايي.
- ابوعلي فتال واعظ نيشابوري.
- سيد عزالدين يحيي.
- حسن همداني سكاكيني.
- ابن محسد شيرازي.
- علي بن ابي الفضل بن محمد حلبي.
- امير سيد شريف استرآبادي شيرازي.
- عمادالدين طوسي.
- بنايي خراساني.
- علامه سيد عبدالوهاب حسيني تبريزي.
- مولي احمد سندي.
- شيخ شمس الدين شهيد اول.
- شيخ زين الدين شهيد ثاني.
- شيخ فضل اله خراساني. وي به دست ازبكان در حرم امام رضا به شهادت رسيد.
- شهاب الدين تستري كه در واقعه حرم رضوي به دست ازبك ها اسير شده بود در بخارا به شهادت رسيد.
- احمد هندي تهتهني.
- قاضي نورالله شوشتري شهيد ثالث.
- علامه امير زين العابدين حسيني كاشاني.
- سلطان حسين استرآبادي.
- شيخ ابوالفضل هندي.
- شيخ حسين تنكابني.
- محمد رضي قزويني.
- ميرزا هاشم همداني.
- علامه محمد علي سكاكي شيرازي.
- آقا محمد مهدي مازندراني.
- مولي علي زنجاني.
- سيد هبه الله ابوالبركات عاملي.
- سيد محمد عاملي.
- شيخ زين عاملي.
- شيخ صالح عسيلي.
- علامه ميزا محمد مهدي اصفهاني.
- مولي عبدالصمد همداني.
- ميرزا محمد كشميري.
- حاج رضا استرآبادي.
- مولي محمد علي قندهاري.
- شيخ جليل تبريزي.
- شيخ علي احسايي.[۲]
شهید اول
در اينجا براي نمونه از شهيد زين الدين علي بن احمد عاملي كه در برهه اي خاص از تاريخ اسلام به شهادت رسيد، ياد مي نمائيم او در سال ۹۱۱ق در دهكده «جبع» در جبل عامل لبنان بدنيا آمد در خدمت پدر دانشمندش به تحصيل پرداخت در ۱۴ سالگي به قريه «ميس» وارد شد و نزد فقهاي آنجا به فراگيري فقه اهل بيت پرداخت پس از ۸ سال به «كرك» رفت و نزد علماي آنجا به تحصيل ادامه داد سپس در دمشق و مصر فلسفه و علوم ادبي و رياضي آموخت، وي پس از مراسم حج ۹۴۴ق به جبع بازگشت و به ارشاد مشغول شد. او در ۹۵۲ق به رياست مدرسه نوريه بعلبك انتخاب گرديد و ۵ سال به تدريس فقه مذاهب پنج گانه پرداخت.[۳]
به موازات پيروزي سلسله شیعه صفویه در ايران در قرن دهم قمری، مشكلاتي براي شيعيان ساير مناطق فراهم شد. در قلمرو عثمانی شیعیان تحت فشار قرار داشتند، متقابلا در ایران نیز اهل سنت تحت فشار صفویان بودند. از جمله سلطان بايزيد عثمانی در سال ۹۰۷ دستور تبعيد شیعیان را صادر کرد و سلطان سليم قبل از جنگ با شاه اسماعيل صفوی دستور قتل عام شيعه را صادر كرد و طبق نقل‌های تاریخی تا ۴۰۰۰۰ نفر هم كشته شدند.[۴]
در اين زمان تنگ نظري عالمان سني عرصه را بر دانشمندان شيعه تنگ كرد. قاضي شهر صيدا در مورد زین الدین عاملی به سلطان عثماني نوشت «در شهرهاي شام مردي بدعت گذار و خارج از مذاهب اربعه وجود دارد». سلطان فردي را براي دستگيري وي فرستاد که زین الدین عاملی را در سفر مكه يافت. وي برای انجام اعمال حج از مامور مهلت خواست. پس از انجام اعمال حج در راه استانبول مأمور سر شهيد را قطع كرد و به خدمت سلطان برد. سال شهادت او را ۹۶۶ق نوشته اند.
منابع جهت مطالعه بيشتر
- مفاخر اسلام، علي دواني
- شهدا الفضيله، علامه اميني