اعتبار تاریخ طبری

از ویکی پاسخ
نسخهٔ تاریخ ‏۱۹ نوامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۳:۵۸ توسط Shamloo (بحث | مشارکت‌ها)
سؤال

گفته شده که کتاب تاریخ طبری معتبرترین کتاب تاریخ اسلامی است؛ آیا این مطلب صحیح است؟

تاریخ طبری
اعتبار تاریخ طبری
اطلاعات کتاب
نام‌های دیگرتاریخ الامم و الملوک- تاریخ الرسل و الملوک
نویسندهمحمد بن جریر طبری
تاریخ نگارش۳۰۳ق
موضوعتاریخ جهان و تاریخ اسلام
سبکنقلی
زبانعربی
به تصحیحمحمد ابوالفضل ابراهیم
تعداد جلد۱۱
قطعوزیری
ترجمه به دیگر زبان‌هافارسی- ترکی- انگلیسی
اطلاعات نشر
ناشرروائع التراث العربی
محل نشربیروت
تاریخ نشر۱۳۷۸ق

جایگاه

تاریخ الطبری یا تاریخ الرُسُل و الاُمَم و الملوک[یادداشت ۱] از مهم‌ترین تا

مسعودی مورخ مشهور قرن چهارم قمری:


و اما تاریخ ابوجعفر طبری که‏ بر کتاب‌های دیگر تاریخ برتری دارد و افزون‌‏تر از آنهاست و جامع انواع خبرها و آثار و دربردارنده اقسام فنون و علوم است. این کتاب دارای خوبی‌ها و سودهای بسیار است و سود آن به تمام خواهندگان و پژوهندگان تاریخ و آثار گذشتگان می‌‏رسد. مؤلف این کتاب فقیه عصر و زاهد و پرهیزگار زمان خود بوده است و علوم فقیهان و دانشمندان شهرها و اخبار محققان سیر و آثار با او پایان یافته است.

ریخ‌های نوشته‌شده در تمدن اسلامی[۱] و ابوالتواریخ (پدر تاریخ‌ها) اسلامی خوانده شده است.[۲] این تاریخ از همان ابتدای تألیف مقبولیت عام یافت[۳] و برخی آن را صحیح‌ترین و دقیق‌ترین کتاب تاریخ اسلامی برشمرده‌اند.[۴]

مقبولیت تاریخ طبری نزد مورخان بعدی چنان بود که در تاریخ‌های خود بر نقل‌های آن تکیه کردند و خلاصه‌ای آن را در کتاب‌های خود آوردند.[۵]

مؤلف و جایگاه او

ابوجعفر محمد بن جریر بن یزید بن کثیر بن غالب طبری (۲۲۴-۳۱۰ق) یکی از دانشمندان نامی جهان اسلام و یکی از مشهورترین مورخان و مفسران اسلامی به شمار رفته است.[۶] طبری را از دانشمندان دارای مهارت در علوم مختلف معرفی کرده‌اند که در هر دانشی صاحب اثری نفیس بوده است.[۷] فعالیت عمده طبری در دانش فقه بود، به طوری که بنیان‌گذار مذهب فقهی خاص، به نام مذهب جریری بود و پیروانی داشت.[۸] در دو دانش تفسیر و تاریخ نیز صاحب دو اثر مشهور و تأثیرگذار بوده است.[۹] او را شیخ المورخین و شیخ المفسرین خوانده اند.[۱۰]

طبری در آمل طبرستان (مازندران کنونی) به دنیا آمد و در همان جا آموزش‌های ابتدایی را آغاز کرد. پدر او به خاطر خوابی که دیده بود در تحصیل او اهتمام فراوان داشت. استعداد و توانایی او در آموختن چنان بود که در هفت سالگی قرآن را حفظ کرد، در هشت سالگی به امامت جماعت ایستاد و در نه سالگی به نگارش حدیث پرداخت.[۱۱]

طبری برای تکمیل تحصیلات و استماع (شنیدن) حدیث به ری، بغداد، بصره، کوفه، شام، فلسطین و مصر سفر کرد.[۱۲] او را در کار دانش کوشا و صاحب استقلال رأی توصیف کرده‌اند.[۱۳] گفته شده که او علم خود را با قناعت و مناعت طبع همراه کرده بود.[۱۴]

ویژگی‌ها

نقدها

منابع

  1. شهابی، علی‌اکبر، احوال و آثار محمد بن جریر طبری، تهران، انتشارات اساطیر، ۱۳۷۵ش، ص۴۴.
  2. جعفریان، رسول، «تاریخ طبری ابوالتواریخ است»، پایگاه خبری نسخ خطی، تاریخ درج مطلب: ۱ مهر ۱۳۹۴ش، تاریخ بازید مطلب: ۲۸ آبان، ۱۴۰۲ش.
  3. حمزه اصفهانی، حمزة بن حسن، تاریخ سنی ملوک الأرض و الأنبیاء علیهم الصلاة و السلام، بیروت، دار مکتبة الحیاة، بی‌تا، ص۱۱۷.
  4. ابن‌خلکان، احمد بن محمد، وفیات الأعیان و أنباء أبناء الزمان، تحقیق احسان عباس، قم، منشورات الشريف الرضی، ۱۳۶۴ش، ج۴، ص۱۱۹.
  5. جعفریان، رسول، منابع تاریخ اسلام، تهران، نشر علم، ۱۴۰۰ق، ص۲۵۵.
  6. جعفریان، رسول، منابع تاریخ اسلام، تهران، نشر علم، ۱۴۰۰ق، ص۲۵۵.
  7. شهابی، علی‌اکبر، احوال و آثار محمد بن جریر طبری، تهران، انتشارات اساطیر، ۱۳۷۵ش، ص۳.
  8. حجتی، محمدباقر، «مدخلی بر احوال و آثار طبری»، یادنامه طبری، تهران، دبیرخانه سمینار بین‌المللی طبری، ۱۳۶۹ش، ص۴۱-۴۴.
  9. جعفریان، رسول، منابع تاریخ اسلام، تهران، نشر علم، ۱۴۰۰ق، ص۲۵۵.
  10. آیینه‌وند، صادق، «مکتب تاریخ‌نگاری طبری»، یادنامه طبری، تهران، دبیرخانه سمینار بین‌المللی طبری، ۱۳۶۹ش، ص۳۵۱.
  11. شهابی، احوال و آثار محمد بن جریر طبری، ص۴-۶.
  12. ساکت، محمدحسین، «گذری بر زندگینامه طبری»، طبری تاریخنگار مسلمان و شاهکار او، ویراسته هیو کندی، به‌کوشش محمدحسین ساکت، ترجمه گروه مترجمان، تهران، خانه کتاب، ۱۳۹۲ش، ص۱۰-۱۴.
  13. دامادی، سید محمد، «نکاتی از سرگذشت و آثار و شیوه تاریخنگاری طبری»، یادنامه طبری، تهران، دبیرخانه سمینار بین‌المللی طبری، ۱۳۶۹ش، ص۹۱-۹۲.
  14. حجتی، «مدخلی بر احوال و آثار طبری»، ص۳۴-۳۷.
  1. این کتاب را با نام‌های دیگری چون تاریخ الرسل و الملوک، تاریخ الامم و الملوک، تاریخ الکبیر و تاریخ الرسل و الملوک و اخبارهم و من کان فی زمن کل واحد منهم نیز خوانده شده است. (شهابی، احوال و آثار محمد بن جریر طبری، ص۳؛ نیز: جعفریان، منابع تاریخ اسلام، ص۲۵۵).