وجوب نماز قضا در قرآن

سؤال

آیا در میان آیات قرآنی به صراحت در مورد وجوب نماز قضا پرداخته شده است؟

در قرآن به صراحت اشاره‌ای بر وجوب نماز قضاء نشده است، ولی آیاتی بیان شده‌اند که با ایما و اشاره به مسئلهٔ نماز قضاء پرداخته‌اند:

طبق نظر مفسرین از آیهٔ ﴿و اذکر ربّک اذا نسیت؛ و چون فراموش کردی پروردگارت را یاد کن.﴾ می‌توان در ارتباط با قضا نماز استدلال نمود. این آیه مبین این امر است که هرگاه یاد و ذکر پروردگار فراموش شد، نباید بی‌تفاوت رفتار کرد بلکه باید خداوند دوباره یاد شود. این مهم کنایه از نمازی است که قضا شده و باید دوباره، در وقت دیگری اقامه شود.

همچنین خداوند در آیهٔ دیگری چنین فرموده است: ﴿وَهُوَ الَّذِی جَعَلَ اللَّیْلَ وَالنَّهَارَ خِلْفَه لِّمَنْ أَرَادَ أَن یَذَّکرَ﴾ طبق نظر مفسرین مفهوم این آیه مبین این مطلب است که هر یک از روز و شب جانشین یکدیگرند، کسانی که در آن دو زندگی کرده‌اند و عملی از واجبات را در یکی از آن دو زمان فوت کردند، در زمان دیگر باید قضاء عمل واجب را به‌جا آورند.

عنبسه العابد می‌گوید از امام صادق «ع» در مورد آیهٔ شریفهٔ ﴿وَهُوَ الَّذِی جَعَلَ اللَّیْلَ وَالنَّهَارَ خِلْفَه لِّمَنْ أَرَادَ أَن یَذَّکرَ﴾ پرسیدم؟ امام در پاسخ فرمود: «یعنی قضا نمازهایی که شب از تو فوت شده روز به جا بیاور و قضا همان نمازهایی که روز از تو فوت شده شب به جا بیاور.»

روایات:

۱. هشام جوالیقی نقل می‌کند که امام صادق(ع) به نقل از رسول خدا (ص) فرمود: «هر کس نماز واجب خود را ترک کند و وقت آن بگذرد، باید آن را قضاء کند.»

۲. زراره از امام صادق(ع) چنین نقل می‌کند: «زمانی که نماز را فراموش کردید یا آن را بدون وضو خواندید، بر شما واجب است که قضای آن را بخوانید.»

۳. ابن میمون می‌گوید: از امام صادق(ع) پرسیدم حکم شرعی مردی که در شب ماه رمضان جنب شده و فراموش کند که عمل غسل به‌جای آورد و از آن ماجرا یک هفته بگذرد یا ماه رمضان تمام شود، چیست؟ امام فرمود: نماز و روزه خود را قضا کند.

مطالعه بیشتر

۱ـ توضیح المسائل مراجع.

۲ـ بحارالانوار، علامه محمد باقر مجلسی، ج۸۵، ص۲۸۶، ابواب القضاء

۳ـ مستدرک الوسائل، حسین نوری، ج۱، ص۲۹۱، باب ۳.