محمدباقر بهبهانی
 | این مقاله هماکنون به دست A.rezapour در حال ویرایش است. |
وحید بهبهانی کیست و نقش او در تحول علم اصول و اجتهاد چه بود؟
محمدباقر بهبهانی معروف به وحید بهبهانی (۱۱۱۸-۱۲۰۵ق)، فقیه و اصولی شیعه در قرن دوازدهم قمری است که در تضعیف مکتب اخباری‌گری و ترویج علم اصول فقه تأثیرگذار بود. او با هجرت به بهبهان که یکی از مراکز اخباری‌گری بود با این مکتب آشنا شد و پس از آن با به کربلا که مرکز اصلی اخباریان بود هجرت کرد. او در کربلا به نقد مبانی اخباری‌گری پرداخت و بیشتر شاگردان یوسف بن احمد بحرانی عالم اخباری را از مکتب اخباری روگردان کرده و به خود جذب کرد.
زندگی‌نامه
محمدباقر بهبهانی معروف به وحید بهبهانی (۱۱۱۸-۱۲۰۵ق)، در اصفهان متولد شد و با هجوم افغان‌ها، به نجف هجرت کرد. او در نجف به تحصیل علوم حوزوی پرداخت و برای شناسایی مکتب اخباری‌گری به بهبهان که آن زمان یکی از مراکز مکتب اخباری بود، هجرت کرد.
بهبانی در کربلا درگذشت و در حرم امام حسین(ع) دفن شد.[۱] برخی از شاگردان او عبارتند از: علامه بحر العلوم، جعفر کاشف‌الغطاء، صاحب ریاض، سید محسن اعرجی، میرزای قمی، سید محمدباقر شفتی.
مبارزه با مکتب اخباری‌گری
وحید بهبهانی برای شناسایی مکتب اخباری‌گری از نجف به بهبهان هجرت کرد. بهبهان به دلیل حضور عبدالله سماهیجی از عالمان اخباری، به یکی از مراکز اخباری‌گری تبدیل شده بود. بهبهانی در این مدت با نگارش رساله‌هایی در حجیت اجماع، اصاله البرائه، ردّ قیاس و لزوم اجتهاد، مبانی اخباری‌ها در این موضوعات را نقد کرد.[۲]
وی پس از شناسایی مکتب اخباری‌گری به کربلا هجرت کرد. کربلا در آن دوره، مرکز اخباری‌گری شمرده می‌شد. مرجعیت علمی آن روز کربلا به عهده یوسف بن احمد بحرانی با گرایش اخباری اعتدالی بود. بهبهانی ابتدا در درس او حاضر شد و پس از مدتی درخواست کرد کرسی درس برای چند روز به او واگذار شود. او با پذیرش یوسف بن احمد بحرانی، به نقد مبانی اخباری‌گری پرداخت و بیشتر شاگردان ممتاز بحرانی را از مکتب اخباری روگردان کرده و به خود جذب کرد.[۳]
مرتضی مطهری مباحث اصولی، و فقه الحدیثیِ وحید بهبهانی را در ضعیف کردن مکتب اخباری‌گری تأثیرگذار دانسته است. برای نمونه اخباریان بر اساس روایات باز گذاشتن تحت‌الحنک عمامه را واجب می‌شمردند. بهبهانی روایات را ناظر به شرایط زمانی دانست و باز گذاشتن تحت الحنک در زمان صدور روایات را به دلیل مقابله با سنت کافران که تحت الحنک را می‌بستد دانست.[۴]
بهبهانی معتقد بود امامان(ع) در سخنان‌شان تابع عرفِ محاوره بودند. برای نمونه اگر امام(ع) سخنی گفت که در ظاهر با واقع خارجی مطابقت ندارد، حمل بر مجاز و تشبیه می‌شود؛ بنابراین اینکه برای مثال امام(ع) ترک‌کننده نماز را کافر دانسته به این معنا است که او شبیه کافر است.[۵] وحید بهبهانی همچنین با استفاده از استدلال‌های فقه‌الحدیثی ثابت کرد ظواهر قرآن حجت هستند و مراجعه مستقیم به قرآن و تفسیر آن با تفسیر به رأی متفاوت است.[نیازمند منبع]
آثار
.