نماز جماعت

سؤال

نماز در قرآن چه جایگاه و فضیلتی دارد؟

نماز از مهم ترین عبادات است که در قرآن واجب شمرده شده است.

مفهوم‌شناسی

واژه «صلوه» در اصل به معنای «دعا کردن» می‌باشد و آیات قرآنی بهترین ادله بر این معنی است. خداوند در قرآن کریم به پیامبر (ص) می‌فرماید:﴿صَلِّ عَلَيْهِمْ إِنَّ صَلاتَكَ سَكَنٌ لَهُم‏؛ برای آن‌ها دعا کن که دعای تو مایه آرامش برای آنهاست.﴾(توبه:۱۰۳)

اما در اصطلاح شرعی اسلام، صلوه به مجموعه اذکار و حرکات خاصی گویند که به عنوان ستایش و توجه بنده به خداوند انجام میگیرد.

بررسی واژه «صلوه» در قرآن

واژه «صلوه» در آیات قرآنی، بدون در نظر گرفتن مشتقّات آن، ۷۸ بار به‌کار رفته است. به‌جز یک مورد بقیه کارکردهای لفظ «صلوه» در قرآن، در معنای اصطلاحی و شرعی آن مطرح شده است؛ در این آیات احکام مرتبط با نماز، اعم از وجوب اقامه نماز، شرایط و واجبات نماز، چگونگی اقامه نماز، قرائت و قبله و مکان نمازگزار و … تبیین شده است. مهم‌ترین مشتقّات واژه «صلوه» در قرآن کریم عبارتند از صلّ، صلوات، یصلی، صلّوا، که تقریباً ۲۰ مورد می‌باشد، به غیر از ۴ آیه‌ای که در آن این بن‌مایه لغوی به معنی «دعا کردن و رحمت خداوند» استعمال شده است، بقیّه موارد در معنای شرعی و اصطلاحی «صلوه» استفاده شده‌اند.

وجوب نماز

نماز از بزرگترين واجبات اسلامى بوده و در اسلام كمتر عبادتى مانند آن مورد اهميت‌ انسان قبول مى‌شود. مفسران گفته اند آغاز اعمال خير نماز است.

آیات زیادی از قرآن بر وجوب نماز دلالت دارند، در برخی آیات امر به اقامه نماز شده است، و در برخی آیات دیگر به‌طور کامل و دقیق از نماز، وجوب و چگونگی اقامه آن صحبت می‌کند.

در قرآن نماز بر هر مؤمنی فرض و واجب شده است. و همینطور از عبادت‌های مطلق نمی‌باشد که حدّ و زمان و شرایط نداشته باشد، بلکه حد و شرایط و اوقات معینّی دارد که تغییر و تبدیل در آن جایز نمی‌باشد. خداوند در قرآن عتاب کرده است نمازگزارانی که به نمازشان اهمیت نمی‌دهند. از صفات دوزخیان است که از نمازگزاران نیستند.

سفارش به عیسی درباره نماز توصیه اسماعیل به خانواده‌اش درباره نماز. دعای ابراهیم برای خود و خانواده‌اش که از نمازگزاران باشد. اقامه نماز در کنار عمل نیک و زکات از مضامین وحی به پیامبران است. نماز خواندن زکریا. نماز خواندن شعیب. توصیه لقمان به پسرش درباره نماز

فضیلت نماز

مقالهٔ اصلی: اهمیت و فضیلت نماز

یکی از عوامل تقرب انسان به خداوند، عبوديت و بندگى است که نماز از مهمترین مصادیق آن است. خاشعین در قرآن کسانی هستند که به وسیله نماز از خدا یاری می‌جویند. و از اوصاف نیکوکاران و نیز از اوصاف مؤمنین این است که با خشوع نماز می گذارند و بر آن مراقبت دارند. نماز جلوگیری می کند از فحشا و منکر.

یکی از وجوه مهم نماز تشکر از پروردگار است. ﴿فَصَلِّ لِرَبِّکَ وَ انْحَرْ؛ پس (بشکرانه آن) برای پروردگارت نماز بخوان و قربانی ذبح کن.﴾(کوثر:۲) در این آیه خداوند به پیامبرش می‌فرماید، به شکرانه این‌که ما به تو کوثر و خیر کثیر دادیم، نماز را بر پا کن. نماز برای ذکر و یاد خداوند است.

اوقات نماز

مقالهٔ اصلی: اوقات نماز در قرآن

.

مطالعه بیشتر

• جامع آیات و احادیث موضوعی نماز، عباس عزیزی
• پرتویی از اسرار نماز، محسن قرائتی